Burgeroorlog in Spanje duurt reeds negen maanden bent u 18 Juli 1936 brak opstand uit in Marokko Aanval op Japans kabinet De staking bij de Gen. Motors BE TENTOONSTELLING TE PARIJS HET NIEUWE KABINET VAN CATALONIË Het nieuws van heden JAAR BURGEROORLOG lig) zeer modern f VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 w TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR &E N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 ZATERDAG 17 APRIL - AVONDBLAD DRIE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 20516 Na de eerste groote successen der Witten, schijnt de toestand nu in evenwicht te zijn gekomen Eenige belangrijke data uit den burger strijd Het W eer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii| Minseito eischt behoud van een constitutioneele regeering Van Zeelands reis naar de V.S. Wordt Maandag het werk hervat?, luchtrace New York- Parijs zi'n De Duitsche zweefvliegers Knies en Beek. vestigden 'n nieuw wereldrecord door een vlucht van Gemünden naar Bingen, een afstand van 200 Kilometer. Het oude record Toedroeg 133 Kilometer Five o'clock tea met Gasmaskeroefening Een niet alleen gezellig, doch ook leerzaam thee-uurtje -•> Het offensief der nationalisten tegen Bilbao gaat gepaard met hevige bombardementen. De gevolgen van een aanval op het dorp Pingarron Van de hoogte van het Trocadero zal de Pauselijke vlag wapperen Achttien visschers omgekomen Twee Finsche booten vermist Stojadinowitsj naar Rome De Italiaansche vlieger M. Stoppani heeft met een driemotorig militair watervliegtuig een nieuw hoogterecord gevestigd. Met 10.000 K.G. „nuttige last" bereikte hij een hoogte van 5000 Meter De namen thans gepubliceerd ten wapenstilstand DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN h. m. bakker - gen. cronjéstraat 135 tel. 11657 De dood van Riedel Heeft hij gelden uit de Partijkas gestolen Kroon - behangsels GROOTE HOUTSTRAAT 179 Raadsverkiezingen in Boekarest Regeeringspartij behaalt overwinning DE VEERTIG-UREN-WEEK NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. DURA HET OFFENSIEF TEGEN BILBAO HUEG GUADALAJAR OE STRIJD TEN NOORDEN VAN GUADALAJARA fr-SlPOZOBUNCO iV/ftiharia HET CORDOBA-FRONT NN>C\] In het berif van franco In de /aafsfe drie maanden door Franco bezet Wegen Spoorwegen ST. JEAN 0EIU2 MAJORCA Garabifas 'On\^ GIBRALTAR CASA DEL CAMPO CEUTA TANGER ff STAT. Morgen, 18 April, is het reeds negen maanden geleden, dat in Spanje de bur geroorlog is begonnen. Den 18en Juli 1936 brak in Spaansch Marokko een algemee- ne opstand uit, Melilla en Ceuta werden door regeeringstroepen gebombardeerd. In Spanje zelf braken eveneens overal opstan den uit en sloegen de militairen aan het muiten. Aldus begon deze vreeselijke bur gerkrijg. Met afwisselend succes, in twee legers ver deeld, bestrijden de Spanjaarden elkaar, ge steund en geholpen door buitenlandsche mid delen, wapenen en troepen, nu reeds negen •baanden. In de eerste zes maanden was het Krijgssueces bijna voortdurend aan de zijde der Wtte troepen, onder leiding van generaal franco. In het laatste kwartaal echter vallen ar voor de witte troepen weinig groote succes sen meer te vermelden en is de toestand vrijwel Jh evenwicht gekomen, waarbij noch de witte, boch de roode troepen belangrijke winsten hebben kunnen bereiken. Shei breidde de nationalistische beweging in bet vorig jaar zich uit, 43 provinciën vielen hm: Scheel of grootendeeïs in handen, alsmede al NOORD-WEST MADRID de Koloniën en Spaansch Marokko, de eerste haard van den opstand. De regeerings- of roode troepen behielden slechts 18 provinciën, welke evenwel de grootste bevolkingscentra bevatten, o.a. alle groote havensteden aan de Oostkust en het Baskenland aan de Golf van Biscaje. Enkele belangrijke feiten uit dit eerste - half jaar zijn: De verovering op 17 Augustus van Badajoz door de witten, waardoor de verbinding van de Noordelijke en Zuidelijke legers der natio nalisten een feit werd. Lieten op 18 September de roode troepen het Alcazar van Toledo in de lucht springen, de daar omsingelde nationalisten hielden toch nog stand, totdat zij op 28 September door de op rukkende troepen van generaal Franco ontzet werden en Toledo in het bezit der witten kwam. Nu lag de weg naar Madrid vanuit het Zuiden open. De Noordelijke troepen, die reeds lang waren vast geloopen in de bergpassen van het Guardarrama-gebergte konden nu tezamen met de Zuidelijke troepen den aanval op Madrid openen en op 5 October begon dan ook de strijd om de hoofdstad. Thans na zes maanden is Madrid nog steeds in handen van de verdediging onder aanvoe- rig var. generaal Miaja. In het Noorden hebben de troepen van gene raal Mola op 4 September Irun bezet en daar mede het Baskenland afgesneden van den in- en uitvoerweg naar Frankrijk. Op 14 September viel San Sebastian hun in handen: maar nog steeds houden de Basken stand. De krijgsverrichtingen der laatste 3 maanden laten als belangrijkste feit zien de bezetting door de witte troepen van Malaga, de grootste havenstad in Zuid-Spanje. (9 Febr.) De strijd om Madrid werd op 7 Februari op nieuw geopend met den grooten slag in het Zuid-Osten, aan de Jarama, waar de witte troe pen er in slaagden den Valencia-weg te bereiken. 13 Februari beginnen de krijgsverrichtingen in het Noord-Oosten aan het Guadalajara-front. De hier strijdende nationale troepen wisten in 8 dagen groote successen te bereiken en ander maal liep Madrid ernstig gevaar geheel omsin geld te worden. Andermaal echter ook wisten de verdedigers der hoofdstad stand te houden en zelfs het verloren gegane gebied grootendeeïs te heroveren. Bij de aanvallen der laatste dagen dreigen de rooden de Universiteitswijk geheel te omsinge len. In het Baskenland dringen thans de natio nalisten op en hebben reeds veel terrein ge wonnen. Het doel is de verovering van Bilbao en zoo mogelijk van het geheele Baskenland. Kleinere operaties worden momenteel gevoerd aan het front bij Huesca (Catalonië) en ten Noorden van Cordova (Zuidelijk front). 1 VERWACHTING: Matige, in het Zui- g den tijdelijk krachtige Westelijke tot Noord-Westelijken wind, afnemende be- 5 wolking, aanvankelijk nog enkele regen- buien, weinig verandering in temperatuur. Hoogste barometerstand: 767.4 te Biarritz. H Laagste barometerstand: EÊ 748.0 Groningen en Den Helder s Zon op 5.onder 19.Licht op 19.30 Maan op 10.09 onder 1.21 E. K. 20.54 1 llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli TOKIO, 17 April (Domei) De groot ste politieke partij van Japan, de Minseito, heeft een „Kruistocht voor Het behoud van een constitutioneele regeering" formeel geopend. Desbetreffende besluiten zijn Vrijdagmiddag genomen in de partijcon ventie, waar de partijvoorzitter, Tsjoeji Matsjida, de regeering aanklaagde wegens het op ongrondwettige wijze ontbinden van het Lagerhuis. In het vervolg van zijn rede verklaarde Matsjida: „Wij kunnen niet toestaan, dat het- kabinet-Hayasji blijft voortbestaan, wanneer het volk onze partij bij de aanstaande verkiezingen volkomen in stand houdt". Hij gaf uiting aan zijn vertrouwen, dat de natie een krachtigen steun zal verleenen aan de politieke partijen, ten einde den constitutioneelen regeerings- vorm te behouden. De conventie werd bijgewoond door ruim 5000 leden van de Minseito-partij. Na de rëdevoering van Matsjida keurde de conventie een manifest goed, dat naar voren brengt, dat" de regeering ernstig inbreuk heeft gepleegd op de zaak van den parlementairen regeeringsvorm, door over te gaan tot ontbin ding van het Lagerhuis, zonder rechtvaardiging of reden en door alle belangrijke wetgevende maatregelen of ontwérpen, die door het Lager huis zouden zijn aangenomen, zonder de ont binding, ten doode öp te schrijven. Aan het kabinet, dat noch parlementai ren, noch nationalen steun geniet, kan geen verder leven gegeven worden. BRUSSEL 17 April. (Havas). De reis van Van Zeeland naar de Vereenigde Staten in Januari a.s. geschiedt op uitnoodiging van de Harvard Universiteit, die den Belgischen eer sten minister het doctoraat Honoris Causa zal verleenen. Van Zeeland hoopt in Juni zijn economische enquêtte bij de Europeesche regeeringen te hebben geëindigd. In het bezit van de resulta ten zou Van Zeeland met President Roosevelt en andere Amerikaansche staatslieden ontmoe tingen willen hebben, teneinde hun medewer king te verkrijgen aan een internationale con ferentie. Naar verder vernomen wordt, zou minister Van Zeeland verder het voornemen hebben zich dezen zomer naar den Belgischen Congo te be geven, op welke reis hij vergezeld zou worden door den minister van Koloniën Rubbens. President Roosevelt en minister Huil heb ben verklaard, dat het hun genoegen zou doen, den Belgischen minister-president te kun nen ontvangen. OSHAWA 17 ApriL (Reuter). Gemeld Wordt, dat een regeling tot stand is geko men voor de staking bij de General Motors. Wanneer de voorstellen van Homer Martin, hierheen gekomen is om de leiding op zich «6 nemen over de onderhandelingen van de United Automobile Workers of America met 06 General Motors, aanvaard worden door een ^assavergadering van de stakers, zal Maan- ^a8 het werk worden hervat. De voorzitter van den bond van arbeiders in automobielindustrie heeft medegedeeld, dat f arbeiders weliswaar voor hervatting der on derhandelingen met de directie van de General pators hadden gestemd, doch dat de staking 'Wens de onderhandelingen zou voortduren. Washington, 17 April. (Havas.) In zijn rip-f aan de Fransche Aeroclub stelt de pre- •clent van de National Aeronautic Association, mrne, namens het Amerikaansche departement vfh Handel voor, de luchtrace New York arijs voor minstens een jaar uit te stellen, schrijft Horne: „Het blijkt thans, dat aantal Amerikaansche luchtvaartclubs, als- ede regeeringsdiensten, die met de luchtvaart maken hebben, zich afvragen of deze wed- op het oogenblik wel moet doorgaan. Zij van meening, dat het belang van de lucht- vaart beter gediend zou zijn door het uitstellen den wedstrijd, aangezien wij het oogen- tegemoet gaan, waarop de geregelde wehst over den Atlantischen Oceaan werkelijk- 'd zal worden. Zij meenen voorts, dat de wed- voor bepaalde deelnemers tot ongelukken de •ICUnnen leiden' en dat dergelijke incidenten v. lnv°e$ing dezer geregelde luchtdiensten zou UQöen vertragen." T. Sinds eenigen tijd staat Londen in het tee- ken der luchtbescherming. Zelfs particulieren houden oefeningen op eigen initiatief. Zoo voerde de bekende Lady Fitzmaurice iets bijzonders in. Op de uitnoodi- gingskaarten voor haar five o'clock's staat thans vermeld: „de gasten worden vriendelijk verzocht, hun gasmaskers mede te brengen." De nieuwe theeuurtjes verloopen op even gezellige wijze als vroeger. Achter stapels van de heerlijkste sandwiches houdt men zich bezig met de vraagstukken van den dag. Het verschil tus- schen nu en voorheen bestaat alleen hierin, dat plotseling temidden der prettige conver satie de alarmschellen in werking worden ge bracht. Een soort paniek breekt onder de da mes en heeren los. Ieder een grijpt naar zijn gasmasker en tracht dit zoo snel mogelijk op de vereischte manier voor te doen. Dan vliegt het zonderling toegetakelde gezelschap door zalen en gangen naar een zich onder de wo ning bevindenden bomvrijen kelder, waar het geslurfde gezelschap met groote aandacht een lezing volgt van een expert op het gebied van luchtbescherming. Telkens worden nieuwe wen ken en raadgevingen verstrekt, zoodat de thee uurtjes van Lady Fitzmaurice niet alleen ge zellig, maar ook leerzaam zijn geworden. ;.w- - WWWv - v j-' >W- Voor de eerste maal in de geschiedenis heeft de H. Vader toestemming gegeven om de Pauselijke vlag te hijschen op een wereld tentoonstelling. Temidden van de vlaggen der deelnemende naties ook Duitschland en Rusland zal zij het teeken zijn, dat hier niet de Ka tholieke Kerk van Frankrijk, maar de We reldkerk exposeert. Dit paviljoen moet supernationaal zijn. Het kreeg een van de mooiste terreinen toegewezen van de tentoonstelling, de hoogten van het Tro cadero. De toren, die vanaf den vasten onder bouw in vlammend goud omhoog schiet, bereikt een hoogte van 80 Meter en domineert de ge heele tentoonstelling. Op den toren staat een Madonna, terwijl de hoofdingang van het gebouw een kruis draagt. De eerste steen van het Katholieke paviljoen werd op 27 Februari gelegd. Bij deze gelegenheid bood de Fransche minister van Handel, Mr. Bastid, een dejeuner aan ter eere van den Pauselijken Nuntius Mgr. Valeri, waaraan ook de Kardinalen Verdier en Baudrillart deelna men. Reeds op de Parijsche Koloniale Tentoon stelling was een plaats ingeruimd voor de Ka tholieke Kerk,, wier paviljoen volgens de onver dachte getuigenis van den Franschen Minister van Koloniën „een ware sensatie" was. Acht millioen bezoekers bezichtigden het Mis siepaviljoen te Vincennes, waar talrijke bekee ringen werden gemaakt. Meer dan 60 priester roepingen werden hier in de missiekerk be werkt, volgens de verklaringen van den Commis saris Generaal P. de Reviers. Voor den tentoonstellingsbouw van 1937 wa len meerdere millioenen francs noodig. De Fransche katholieken moesten dit geld bijeen brengen. De permanente commissie van Fran sche kardinalen en Aartsbisschoppen vroeg in begin Februari aan alle bisschoppen van het land om een collecte te laten houden voor de katholieke afdeeling op de tentoonstelling. De Katholieke Kerk mocht de uitnoodiging tot deelname niet afslaan. „Wij moeten den bezoekers toonen, wat de Kerk, die in het verleden meesterwerken van kunst schiep, ook nu nog, vooral in den na- oorlogstijd, aan goeds en schoons verwezenlijkt." De Kardinaal Aartsbisschop van Parijs, Jean Verdier, wees er in een brief aan de geestelijken op, hoe deze wereldtentoonstelling te midden van politieke en sociale onlusten een groot be wijs van vertrouwen is op den vrede der vol keren. De Heilige Stoel zou zijn vollen steun ge ven aan het paviljoen, waardoor dit het ^Pau selijke Katholieke Paviljoen" zou genoemd wor den. Talrijke kunstenaars verleenen hun medewer king bij den bouw en inrichting van het pa viljoen. Bij het betreden van het gebouw komt de bezoeker eerst in de doopkapel. Een groote galerij van 40 Meter lengte en 12 Meter breedte is beschilderd met tafereelen uit het kinder leven. Een stemmige kapel- herinnert aan den dag van de Eerste H. Communie. In de aan sluitende zalen ziet men het werk der Katho lieke Kerk voor het onderwijs. In fresco's, beel den en groepen wordt ten slotte de hulp der Kerk in alle levensomstandigheden, aangetoond. De kerk van het Pauselijk Paviljoen telt 1500 zitplaatsen, en bij een grooten toeloop kan ook een aangrenzende gang bij het Godsgebouw ge- trókken worden. Iedere Katholiek zal op de tentoonstelling zijn Zondagsplicht kunnen ver vullen. In de aangrenzende tuinen van het Trocadero zal een klein theater worden gebouwd voor het opvoeren van mysteriespelen. STOCKHOLM, 17 April. (D. N. B.) Twee Fin sche booten met robbenjagers worden in de Bottnische golf vermist. Men vreest, dat zij met hun bemanningen zijn vergaan. Aan boord van ieder schip be vonden zich acht personen. ROME, 17 April (Havas) Men heeft den indruk, dat Stojadinowitsj, de Joego-Slavische minister-president, aan het einde der maand een bezoek aan Rome /zal brengen. Hoewel de datum nog niet is vastgesteld, meent men, dat Stojadinowitsj 30 April zalaankomen. BARCELONA', 17 April. (Havas.) In het nieuwe Catalaansche kabinet zal Cap de Ville de portefeuille van Economische Zaken op zich hemen; Domenech die van Openbare Diensten; Isgleas die van Defensie en Fernandez die van Gezondheid en Socialen Bijstand. De vertegenwoordigers van de U. G. T. in het kabinet zijn Comera, die de portefeuille van Justitie krijgt, Miret, wien het ministerie van Proviandeering werd toegewezen, en Viciella. die Arbeid en Openbare Werken zal beheeren. President Companys heeft aan de persver tegenwoordigers een nota overhandigd, waarin hij vertrouwen verzoekt in het nieuwe minis terie en de instelling aankondigt van een opper- sJien oorlogsraad, onder voorzitterschap van Companys. In dezen raad zullen vertegenwoor digers van C.N. T. en U.G.T. zitting hebben. De oorlogsindustrieën zullen geen afzonder lijk ministerie vormen, doch gecontroleerd wor den door een orgaan, bestaande uit afgevaar digden der diverse ministeries. Hedenmiddag zal de eerste bijeenkomst van het kabinet worden gehouden. Twee bombardementsvliegtuigen der recht- schen, waarschijnlijk van Palma de Majorca afkomstig, hebben gistermiddag tegerr 5 uur verscheidene bommen op de haven van Sagunto geworpen. Twee bommen kwamen op het strand terecht en de andere in zee. Zoodra het lucht afweergeschut in werking kwam, verdwenen de vliegtuigen in Zuid-Westelijke richting. Het ministerie van Luchtvaart en Marine te Valencia deelt mede, dat de laatste dagen van Hannover 36 vliegtuigen naar de rechtschen zijn verzonden. Deze toestellen zijn van de Duitsche vliegtuigenfabriek rechtstreeks naar Burgos overgevlogen door verkeersvliegers van de Lufthansa. De vliegtuigen vliegen des nacht op een hoog te van 3000 tot 4000 meter over Fransch grond gebied met gedoofde boordlichten. Het Amerikaansche departement van Staat heeft geen officieele mededeeling ontvangen van de besluiten door de commissie voor de niet-inmenging genomen. Minister Huil heeft verklaard, dat de regeering der Vereenigde Sta ten een afwachtende houding zal aannemen en elk geval van het aanhouden van Amerikaan sche koopvaarders zal onderzoeken. Overigens bevindt zich op het oogenblik geen enkel Ame- rikaansch schip in de nabijheid der Spaansche kust. Voor de eerste maal sinds negen maanden geleden in Spanje de burgeroorlog uitbrak, heeft i een zij het slechts kortstondige wapen stilstand het vuren in een' der sectoren doen staken. 1 De wapenstilstand' had betrekking op den sector van El Pardo aan het Madrileensche front. De commandant der nationalistische strijd krachten in dezen sector had, naar United Press aan de Telegraaf meldt, den bevelhebber der tegenover hem gelegerde regeeringstroepen voorgesteld, tijdelijk den strijd te staken, opdat men de talrijke dooden, die tusschen de linies der beide tegenstanders lagen, zou kunnen ber gen. De republikeinsche bevelvoerder gaf aan dezen wensch gevolg. Het bevel „Ophouden met vuren" werd aan de verschillende loopgraven doorgegeven en kort daarop vervulde het Roodekruispersoneel van beide partijen onge stoord zijn droeve taak. Generaal Miaja vertelde in een persconferen tie;. „Beide partijen hebben, in den sector van El Pardo dezen morgen doorgebracht met het begraven van haar dooden, zonder dat eenige vijandelijkheid plaats vond. Toen deze menschenplicht vervuld was, hebben de strijders van beide legers elkaar omarmd en gekust. Trots alles, zij waren Spanjaarden. Daarna zijn allen naar de loopgraven teruggekeerd." In een vergadering van de Japansche Minseito werd het behoud van een constitutioneele regee ring geëischt. Roosevelt en Huil hebben verklaard, dat zij gaarne den Belgischen Premier Van Zeeland in Juni zullen ontvangen. Ten aanzien van de staking bij de Gen. Motors in Canada zou een regeling zijn getroffen. De namen der leden van het nieuwe Catalaan sche kabinet zijn gepubliceerd. Bij de gemeenteraadsverkiezing in Boedapest behaalde de regeeringspartij de overwinning. Den Hongaarschen Rijksbestuurder Horthy is het Grootkruis in de orde van den Ned. Leeuw verleend. f Extra nummer van de Ned. Staatscourant bevat het K. B. tot ontbinding van de beide Kamers der Staten-Generaal en wat daar verder mee samenhangt. Programma van den Zevenden Katholiekendag, 17 en 18 Mei te Utrecht te houden. Bij een twist te Rotterdam is een twintig-jari ge jongeman zwaar gewond. O bakker heeft exclusieve,moderne behangsels tegen lage prijzen. BUENOS AIRES 17 April. (Havas). Omtrei den dood van den Duitscher Riedel, welken wi) reeds in het kort vermeldden, meldt Havas, dat Riedel in het dorp Ballester in de provincie Buenos Aires een twistgesprek heeft gehad met andere Duitsche nat. socialisten, die hem verweten aan de partij toebehoorende gelden te hebben verduisterd. Riedel trok zijn revol ver, maar een ander was hem voor en schoot hem neer. Volgens de inlichtingen, die van de politie verkregen konden worden, betreft het hier geen communistischen aanslag. Het politierapport geeft aan, dat Riedel Zon dag 11 April, op het oogenblik, waarop hij huis waarts keerde, werd aangevallen door twee individuen. Tijdens een worsteling werd hij in den buik gewond door een revolverschot. Hij is terstond naar het ziekenhuis overgebracht, waar hij is overleden. Riedel kon voor zijn dood een verklaring afleggen, die de politie nog niet heeft gepubliceerd. Von Neurath heeft den Duitschen ambassa deur te Buenos Aires verzocht zijn rouwbe klag over te brengen aan de weduwe van Riedel, en aan het bestuur der nationaal-socia- listische partij te Buenos-Aires. De leider van de Duitsche nationaal-socialis- ten in het buitenland, Bohle, heeft gelast, dat alle diensten in Duitschland van de organisa tie. der nationaal-socialistische Duitschers in het buitenland tot 19 April rouw aannemen, en de vlag halfstok laten waaien. OOK VOOR UW HAL EN TRAPPENHUIS bij de HOutbrug BOEKAREST, 17 April. (Havas). Bij de gis teren gehouden verkiezingen voor de helft der zetels in den gemeenteraad van Boekarest be haalde de liberale regeeringspartij 15.087 stem men of 32 zetels. Van de oppositiepartijen verkreeg de natio nale boerenpartij, die zich met de oonservatie- ven en sociaal-democraten had verbonden, 9.559 stemmen of 4 zetels. De vertegenwoordigers van de werkgevers en werknemersorganisaties te Lourdes hebben in een gecombineerde vergadering met algemeene stemmen besloten,- dat de toepassing van de 40- uren-week in Lourdes, zeker tijdens het pel grims-seizoen voor beide partijen catastróphale gevolgen zou hebben. Derhalve zal tot'de'regee ring het verzoek worden gericht om althans voor de seizoenmaanden een uitzondering te willen maken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1937 | | pagina 1