p.eke£.<zOM,de.n.
OP MOEDERDAG
I
•HIT»
Annie Wigman"
MOEDERDAG
TAARTEN
FRANSEN
FRUIT
B
FRANKEN
BAKT
VOOR
DEN
MOEDERDAG
HEERLIJKE
TAARTEN
vanaf f 0.50
Hemelvaartsdag
Groote Dagen
Parfumerie „Tip-Top'
VOOR MOEDER
GEBR. BLOKKER
B. PRIJS
Voor lekkere Moederdag-taarten naar
LEO BOS
TAARTEN
Fa. J. H. DE HEUS
G. Schavemaker
BANKETBAKKER
JAN FORTGENS
Moederdag Taarten
JAN VAN ZANTEN
EAU DE COLOGNE
1/10 LITER f 0.50
DE OUWE GAPER
TAARTEN
van 60 ct. tot 6 gld.
De onverdraagzamen
HAARLEM
PAARLAARSTEEC no. 3-5-7
EAU DE COLOGNE
MOEDERDAG
DAUDEY'S
BLOEMENMAG.
bij Banketbakkerij „Glory"
M. FOI\ VILLE
vanaf 50 ct.
Moederdag
Bloemendag
Fa. Spijkstra
Het beste
Taarten en Doozen Bonbons
J. G. UILENBURG
Speciale Moederdagtaarten
EUN'S
LOEMENMAGAZIJN
INDERDAAD 'N
VERRASSING
M0EDERDAG-
AUTOMATIEK
FLUKS"
DONDERDAG 6 MEI 1937
9 Mei: Moederdag
LUXE BAKKERIJEtM
J,^J^<JOa76J1653J2153
Hef meest gesorteerd
hier ter stede!
tx
VOOR MOEDER °Pbellen 16074
Een flesch Eau de Cologne
Drogisterij Klinkspoor
Op Moederdag een gulle lach
„HET HUIS MET DE LUIFEL"
SCHOTERWEG No. 26 - TEL. 16582 - DE ROOMBOTERBAKKER
Verwen Uw Moeder,
Heusch het mag,
Stuur haar een bloem
Op Moederdag.
Ruime sorteering voor
dit geschenk etaleert:
Bestelt Uw MOEDERDAG-taarten
HELLINGMAN
173 Gr. Houtstraat - Telef. 10063
Bestel voor MOEDERDAG een mooi
opgemaakte Fruitmand of schaal bij
VOOR MOEDERDAG
KONINGSTRAAT 37 - TEL. 11179
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx-
Gr. Houtstraat 185
ZIJLSTR. 82 TEL. 11733
GEEFT MOEDER EENS
HAARLEMSCHE
GROENTENHAL
goedkoopste en meest
gesorteerde adres voor
vanaf 25 cent
is
Gierstraat 30 Cronjéstraat 141
H. FERD. KUIPERS
SCHENKT SCHOONHEID
GEEFT BLOEMEN
GIERSTRAAT 75 - TELEF. 14858
ONZE SPECIALITEIT
PATISSERIE
xxxxxx
VAN DER LINDEN'S
BANKETBAKKERIJEN
2
4
PENNINGEN
PENNINGEN
GROOTE HOUTSTRAAT
25 CENT
50 CENT
Aan den dood ontsnapt
In ons land kent men, in het Oosten, in Gel
derland en in Overijsel nog het z.g. „dauw-
trappen" op Hemelvaartsdag; in Holland
eertijds het „hemelvaren". Vroeger was dat
öauwtrappen nu niet bepaald een behoorlijk
gebruik: met jenever- en brandewijnflesch in
den zak trok men er op uit, om zich te verma
ken in het gras of onder de boomen. Soms
zóó vroeg, dat men bijtijds weer in het dorp of
in de stad was, om naar de kerk te gaan.
Dit dauwtrappen had echter niet uitslui
tend op Hemelvaartsdag plaats. Men kende
het ook op Pinkstermaandag. Oudtijds schijnt
het dien dag een vaste gewoonte te zijn ge
weest.
„Zonderling gebruik", zegt daarvan Ter Gouw
in: „De Volksvermaken", ,,'t Herinnert ons het
heenstroomen onzer voorvaderen naar de hei
lige wouden om vreugde te bedrijven, nu eens
op algemeene godsdienstfeesten, dan weer op
de bijzondere feestdagen van den beschermgod
van gouw, heem, marke of dorp. Toen de wou
den er niet meer waren en 't volk wel ge
kerstend, maar niet veranderd was, bleven toch
de oude gewoonten voortduren: en in de mid
deleeuwen en na de reformatie zelfs, stroom
den op de gezette tijden de stedelingen de
poorten uit, om vroolijk te zijn onder het lom
mer, al was 't ook in een boschje vlak voor de
stadspoort. Op de dorpen verving de groote
lindeboom'voor de herberg den ouden woud
tempel."
Die gissing van den ervaren oudheidkundige
wordt nog versterkt door soortgelijke gebrui
ken, die men in Duitschland aantrof. In ge
heel Hessen b.v. was men gewoon, op Hemel
vaartsdag bergen te beklimmen, geneeskun
dige kruiden te zoeken, te zingen, te dansen.
Ook in Westfalen pleegde men „kruidjes" te
plukken, en in meer dan een Duitsche streek
vlochten de meisjes kransen uit roode en wit
te bloemen (gnophalium dioreum), die zij op
dien dag zochten, om ze in kamer of stal te
hangen, waar ze bleven, totdat ze door frissche
vervangen werden. Het heette, dat zij huis en
vee tegen het onweer beschutten.
In Frankfort aan den Main trok vroeger al
les naar buiten, naar het stadsbosch, om den
Aaronsmantel (Arum maculatum) te zoeken,
waaraan men geloofde te kunnen opmerken,
of het jaar al dan niet vruchtbaar zou zijn. Die
gewoonte is later tot een volksfeest geworden,
dat lang op Dinsdag na Pinksteren gevierd
werd.
Volgens Thüringer overleveringen bloeit op
Hemelvaartsdag de z.g. „geluksbloem", die op
den hoogen Göll bij Markt Galling in het Salz-
burgsche op den eersten Mei zou gevonden zijn,
en in den Harz is het het Allemans Heeren-
kruid, dat op dien dag gezocht wordt, omdat
het menschen en vee geluk aanbrengt en bo
vendien de eigenschap bezit, om meisjes nog
in hetzelfde jaar een bruidegom te bezorgen!
Geschiedde dit niet, dan zeiden zij in haar
ergernis:
Het Allemansheeren,
Het booze kruid,
Dat heb ik gezocht,
En ben toch nog geen bruid.
De bewoners van enkele Saksische dorpen
pleegden op dien dag hun huizen met bloem
kransen te versieren, terwijl men wederom in
andere een feest vierde, ter eere eener ko
ningin Elisabeth, bij welke gelegenheid men
een kan bier dronk, en in een opzettelijk daar
voor gebouwde schuur, de z.g. Hemelvaarts-
sehuur, danste. Vroeger, nog tot het midden
der achttiende eeuw, verzamelde men zich voor
den dans bij de gemeentebron en dronk daar
zeven ton Rinkheimer bier, terwijl althans
te Fienstedt daarbij voorgelezen werd, wat
de oorsprong van het feest was.
De overlevering vertelt n.l., dat voor meer
dan zeshonderd jaar een koningin, Elisabeth
genaamd, op Hemelvaartsdag door Fienstedt
was gekomen, waar zij feestelijk werd ontvan
gen, en men haar zeven ton Rinkheimer bier
aanbood, waarover zij zoo verheugd zou zijn
geweest, dat zij de bewoners van Fienstedt en
naburige dorpen, die hetzelfde hadden gedaan,
voor eeuwig vrijgesteld had van alle belasting,
onder beding, dat elke gemeente jaarlijks op
Hemelvaartsdag ter eere der koningin zeven
ton Rinkheimer bier bij die gemeentebron zou
drinken; voor 't geval men dit naliet zou men
verplicht zijn, aan de overheid de tienden en
daarbij nog een zwart rund met witte pooten,
een bok met vergulde horens en 'n vierspanning
voer zemelen te betalen.
Al deze gebruiken, gevoegd bij de Processies
om den zegen over het weer af te smeeken, die
later van Hemelvaartsdag op Pinkstermaandag
zijn verlegd, en het denkbeeld, dat men op
Hemelvaartsdag niet mocht naaien of lappen,
om niet het onweer in huis te trekken, doen
besluiten, dat die dag, nu gewijd aan Christus
Jezus' Hemelvaart, en die in Engeland Heilige
Donderdag (holy Thursday) heet, in den hei-
denschen tijd, evenals de Witte Donderdag een
aan Donar geheiligde dag geweest is, die waar
schijnlijk in de twaalf dagen van het Meifeest
viel.
Daarom werden roode bloemen voor de kran
sen, die men op dien dag vlocht, gekozen, zoo
als da vrouwen in Zweden op Hemelvaartsdag
hier en daar roode schorten plachten en plegen
te dragen. Zoo moesten de bewoners van Fien
stedt, by verzuim van het feest, een bok, het
aan Donar gewijde dier, tot boete geven. Zoo
werden op dien dag die ommegangen op het
veld gehouden, om van den Dondergod, onder
wiens hoede niet slechts het vee, maar ook de
planten stonden, bescherming voor het gezaaide
af te smeeken. Deze ommegangen werden in
den crristelijken tijd door biddagen of roga-
tiones vervangen, welke reeds in de vijfde eeuw
tot afweer van algemeene landplagen waren
verordend, en van den Paaschtijd naar de
Hemelvaartsweek werden overgebracht.
Katholiek Utrecht gaat deze maand weer
groote dagen te gemoet, en een daarvan
zal een herdenkdag zijn. Op 5 Mei i» het,
zooals reeds gemeld werd, veertig jaar geleden,
dat voor de eerste maal de afgevaardigden van
de katholieke kiesvereenigingen uit het geheele
land bijeen kwamen, primo om het program te
bekrachtigen, dat eenige maanden te voren
door de leden der Tweede Kamer was vastge
steld, en secundo, om de gedragslijn aan te
geven, welke bij de algemeene verkiezingen in
dat jaar zou worden gevolgd.
Feitelijk hielden onze kiezers dus toen hun
eersten politieken Landdag. Dr. Schaepman,
die ook khet program der Kamerleden had ont
worpen, was er de woordvoerder, en op zijn
advies en overeenkomstig de door hem gegeven
voorlichting werd besloten tot een zóódanige
samenwerking met de anti-revolutionnairen en
christeiyk-historischen, dat 't herkrijgen eener
Rechtsche meerderheid mogelijk zou zijn. Het
herkrijgen, want zes jaren te voren was die
meerderheid, tengevolge van de oneenigheid
tusschen de katholieken en anti-revolutionnai
ren, en ook in den boezem der katholieke party
zelve, verloren gegaan. Nu was op den grond
slag van het program de eenheid in eigen kring
hersteld, de samenwerking met de andere
Rechtsche partijen verzekerd, en tevens de
basis gelegd voor den verderen uitbouw onzer
politieke organisatie.
De samenkomst te Utrecht had een prachtig
verloop en maakte ook indruk naar buiten. De
dag van 5 Mei 1897 bleef een der merkwaar
digste data in de geschiedenis van onze partij,
en katholiek Nederland werd zich meer dan
c-oit te voren zijn kracht bewust. Schaepman
vierde er een zijner triomfen; hij toonde er zich
in den vollen zin van het woord de leider; en
allen, die het voorrecht hadden de zoo belang-
ryke vergadering bij te wonen, waren opgeto
gen over het groote werk, dat was volbracht
en over de wijze, waarop het was volbracht.
Er zijn mutatis mutandis meer zulke
gioote dagen geweest in de oude Bisschopsstad,
dagen, die een indrukwekkend getuigenis ga
ven van Roomsche krachtsontplooiing en ka
tholieke geestdrift. En dan rijst, naast verschil
lende andere, de herinnering aan de machtige
manifestatie, waarvan Utrecht het tooneel was
by het eerste bezoek, dat Kardinaal Van Ros-
sum, na zijn verheffing tot het purper, aan
Nederland bracht. Reizende in het Aartsdiocees
«as de kardinaal en paar dagen de gast van
Mgr. den Aartsbisschop, en toen maakte de
metropool zich op, om Zijne Eminentie op een
hem waardige wijze te huldigen.
Het was in den zomer van het jaar 1913. Er
rezen plannen voor een grootsche demonstratie
in de open lucht. Een demonstratie, waaraan
iedereen, rijk of arm, jong of oud, kon deel
nemen. Een demonstratie, welke het Roomsche
hart volop gelegenheid zou bieden uiting te
geven aan zijn vreugde over de verheffing van
een Nederlander tot zóó hoogen rang. In op
tocht en in dichte rijen wilde men trekken
langs het aartsbisschoppelijk paleis, waar de
kardinaal logeerde, en waar hij een dag later
een openbare audiëntie zou verleenen.
Zou de Aartsbisschop Zijn toestemming ge
ven tot de uitvoering van het plan? Men waag
de het een zachten, eerbiedigen drang uit te
oefenen op Monseigneur, die scheen te aarzelen.
Het plan zelf had zijne volle instemming, maar
aan de uitvoering was misschien eenig risico
verbonden, en een mislukking mocht het na
tuurlijk niet worden. „Dat zal het ook niet,
Monseigneur," zeide men met overtuiging, en
de Aartsbisschop gaf zyn toestemming.
Het werd een demonstratie, als Utrecht er
nooit een had gezien. Een reusachtige stoet,
welke zich in het Hoogelandspark opstelde, de
fileerde in lange rijen en bonte verscheiden
heid van groepen langs het paleis van den
Aartsbisschop, waarbij elke groep even stil
hield en front maakte voor het paleis, op
welks balcon de Kardinaal stond, met den
Aartsbisschop naast zich. Het was een schitte-
lend gezicht en een schitterende zomer-avond.
De stoet vulde door zijn lengte de geheele Ma
liebaan, zoodat het begin en het einde elkaar
ten slotte raakten. En de voldoening straalde
den zegenenden Kardinaal van het gelaat, fier
opgericht als hij stond, ondanks de groote in
spanning, welke die dag reeds van hem had
gevergd.
„Ik heb nog nimmer iemand gezien, zóó ver
moeid als de kardinaal, toen de optocht voorbij
was," zeide een der secretarissen ons den vol
enden dag. Men had Z.Em. moeten onder
steunen, toen hij zich naar zyn vertrekken be
gaf. Maar de geweldige manifestatie, waarvan
hij het middelpunt was geweest, had hem diep
ontroerd en hij toonde er zich uitermate ver
heugd over.
Nóg een groote dag van Roomsch leven. Ik
ga in mijn herinnering terug tot December
1888, en ik zie de figuur van Schaepman rijzen
op het spreekgestoelte in de groote zaal van
Park Tivoli. De protest-meeting van katholiek
Nederland werd daar, op den zeventienden van
Wintermaand, gehouden, een protest tegen
hetgeen een anti-clericaal regime te Rome den
Paus aandeed. Het was in den waren en vollen
zin van het woord een monstermeeting, samen
gesteld door katholieken uit alle deelen van
het land. Ik heb over deze ontzagwekkende sa
menkomst kortelings op een andere plaats ge
schreven, en ik bepaal my dus nu tot deze korte
vermelding.
Alleen dit nog: Utrecht leek dien dag wel een
Roomsche stad, zóóveel geestelijken als er wa
ren, en zóóveel katholieken, die de pauselijke
kleuren droegen. Voor de bezoekers, die den
grooten doctor nog nooit gezien en gehoord
hadden, was zyn optreden een openbaring ge
weest, en voor alle anderen 'n nieuwe bron van
vreugde. Blijdschap en geestdrift vormden een
harmonisch geheel. En men zag daarvan de
uitingen niet enkel in de stampvolle Tivoli-
zaal, maar ook op straat en plein, waar zij zich
vrijelijk lucht gaven.
Jammer alleen maar voor degenen, die ge
tuige mochten zijn van dien buitengewonen
dag en de heugenis eraan onverzwakt bewa
ren, dat hij ai zoo lang achter ons ligt. Bijna
vijftig jaar. Bijna een halve eeuw. Oef! Een
gioot stuk uit een menschenleven, en voor vele
menschen zelfs het geheele leven...,
P. S.
Jansen! Pietersen! riep de deurwaarder af
in de gang, maar wie gedacht had nu twee
mannen te zien verschijnen is niet op de hoog
te met het gebruik dat hier heerscht.
Ze kwamen dan binnen, eenigszins uit-
heemsch getooid, maar ondanks haar dorpsche
afkomst heel niet bang voor de stadsche hee-
ren in het zwart, die recht zouden doen over
de mishandeling die was gepleegd en waarbij
de haren van juffrouw Jansen het moesten
ontgelden in de handen van juffrouw Pietersen.
Deze laatste was naar den gemeenteveld
wachter geloopen en deze gemoedelijke dorps-
machtige had eerst nog gepoogd de zaak te
sussen en de partijen tot elkander te brengen.
Dit laatste scheen niet gelukt. Ze verstaan
mekaar blijkbaar niet constateerde de bemid
delaar die verbalisant was geworden.
Ja, zei de rechter, en als ze elkaar verstaan
is het mis.
Verdachte kwam dan met een verhaaltje, dat
ze zich bedreigd gevoelde doordat haar buur
vrouw haar links van den weg was tegemoet
getreden.
Daar moest vast kwaad in schuilen, want als
ze links liep zou ze zeker den pook onder d'r
mantel hebben.
En toen had ze gedacht: laat ik in elk ge
val zorgen dat ik ze vóór ben: nou en toen
was 't gebeurd, toen was ze de buurvrouw in
de haren gevlogen.
Tegen het poovere vrouwtje, dat „van den
arme werd onderhouden" en wier eenige zonde
tegen de maatschappij-orde wel zal wezen, dat
zy met buurvrouw niet overweg kan eischte
de officier vijftien gulden.
Komt u allebei nog eens hier, zoo luidde de
uitnoodiging van den rechter, die de twee vrou
wen voor het hekje riep en als een Salomon
oordeelde: zij is moeilijk en u bent niet ge
makkelijk, maar zullen jullie elkaar nu met
rust laten?
n
Als zy het mij ook doet, zei de verdachte, die
daarmee een antwoord gaf dat den rechter
niet kon behagen, maar dat toch begrypelijk
werd toen ze erop liet volgen, dat ze al drie
keer de minste geweest was.
De ander beloofde zoo iets, dat ze het zou
probeeren, waarna de rechter den tyd voor
een uitspraak gekomen achtte.
Zeven gulden boete, voorwaardelijk, be-
grypt u dat.
Dat ik ze niet behoef te betalen.
Dat beteekent, dat u maar vast moet gaan
sparen tegen den tyd, dat de volgende ruzie
hier voorkomt, bromde de officier, die niet veel
fiducie scheen te hebben in de beterschaps
beloften der vrouwtjes.
*«1? ftÖOM
,MOCCA EN
'6LASROO.M
GEBAKKE
Bijouterieën
Lederwaren
Reis-artikelen
Luxe-geschenken
Nouveauté's
rlr
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
35
X
-:-
35
X
X
Kop en Schotels
Thee-, Ontbijt- en Eetservies
Populaire geschenken in
CERO ZILMETA
B.K. EMAILLE enz. enz.
In de grootste verscheiden
heid tegen de laagste
prijzen
U WINKELT PRETTIG BIJ:
Groote Houtstraat 138, Haarlem
Een fleschje
is 'n prettig geschenk op
BLOEMENDAALSCHEWEG 8 0,
BLOEMENDAAL
GEN. CRONJéSTRAAT 54
TEMPELIERSSTRAAT 60 G2
ZANDVOORTSCHELAAN 180
Apoth. Ass.
KAMPERSINGEL, hoek Kamperstraat
Diverse taarten, doezen bonbons en
speciale verpakkingen voor den Moeder
dag
F. DU MAINE - Banketbakker en Kok
KRUISSTRAAT 37 TELEF. 10464
CR. HOUTSTRAAT 112 TEL. 10859
Gr. Houtstraat 129 - Telefoon 11077
GROOTE HOUTSTRAAT 109
naast Cinema Palace
SPECIAAL ADRES voor GESCHENKEN
INKOOP VAN OUD GOUD EN ZILVER
Reparatie -inrichting
VAN DE
KONINGSTRAAT 46 - TELEF. 10940
vanaf 1.
en diverse chocolade-verpakkingen
B ARTELJORIS STRAAT 22 - TEL. 10508
KLEVERPARKWEG 21E TELEFOON 12878
Wij vullen fleschjes met nauwe opening
Verder alle merken voorradig
DROGISTERIJ
TiT
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
35
X
LANGE VEERSTRAAT 20
TELEF.16625
VOOR
KAMPERSTRAAT 15
DA COSTASTRAAT 46
99
x
x
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
35
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
H-r
X
X
35
X
X
X
rr
X
X
X
X
X
35
35
X
X
X
X
X
35
3i
'X
X
X
X
X
X
X
X
X
35
Den tweeden Zondag in Mei hebben wij, groote
menschen, verheven tot Moederdag. Al jaren is
(iit zoo; deze mooie traditie heeft spoedig bur
gerrecht verkregen en zy geniet wellicht een
populariteit, die grocter is dan velen zouden
vermoeden.
Want de Moederdag is geen uitoundig feest,
dat door de geheele ïamiiie worat gevierd. Het
ie. een dag van kleine attenties, van een oogen-
ouk bezinnen, het is een dag, waarop de oude
ren vooral zich even bewust walen zijn van de
nefste gevoelens in elk menschenhart. Op Moe
derdag gaan de Kleine, maar vooral ook de
groote kinderen naar hun Moeder om haar een
oiijk te geven van hun liefde en dankbaarheid.
De kleinen komen vanzelfsprekend. Zij leven
nog in de volle koestering van de moederiyke
zorg, waarvan zy de beteekenis wel niet geheel
beseffen, maar die zy toch met spontane harte-
lykheid beantwoorden. Voor hen is Moederdag
een huiselijke gebeurtenis, die zij ieder naai
eigen aard beleven, zich uitslovend dien dag,
i oor Moeder, met kinderlijke attenties. En de
allerkleinsten instrueert vader; hij laat ze des
morgens zijn vrouw met iets aardigs verrassen,
waarvan hij weet, dat zij houdt. De vaders zyn
op Moederdag de werkers achter de schermen;
vooral in het jonge huisgezin zijn zij het voor-
ra, die zoo n dag kunnen doen slagen.
Geheel anders komen de groote kinderen, de
volwassenen, naar hun moeders, wanneer zy
althans nog het geluk hebben hen te' bezitten.
Moeders van groote kinderen, zelfs al leven die
nog dagelijks om haar heen, kunnen vaak zoo
eenzaam zijn. De kinderen zijn hun eigen weg
gegaan, zij hebben Moeder niet meer noodig,
zij zijn verloofd, getrouwd, zij hebben genoeg
aan zichzelf en aan hun eigen zorgen. Die
Moeders, vooral als zy weduwe zijn, kennen de
dagen en avonden van uren lang alleen zijn. Zy
berusten in 's werelds loop, maar toch hunke
ren zij naar nog wat belangstelling en liefde
van hun groote kinderen, die zij zien komen en
weer gaan en die, door omstandigheden, soms
zoo lang kunnen wegblijven.
Naar deze eenzame Moeders zullen Zondag
de groote kinderen gaan om haar nog eens te
koesteren en te verwennen, zooals zy zelf in
hun jeugd alles kregen, wat Moeder hun geven
kon. Voor deze Moeders kan het een heerlyke
Mei-dag worden, die een oud geluksgevoel weer
nieuw maakt. En het is daartoe niet noodig,
dat zij met rijke geschenken worden overladen;
de kleine gave, die een sfeer van gezelligheid
schept in Moeders huis, is het meeste welkom.
En eindelijk zyn er de Moeders, die nog
slechts leven in dierbare herinnering, die hun
strijd hier beneden hebben uitgestreden en jong
nog soms of in gezegenden ouderdom zijn heen
gegaan. Ook voor hen is het Moederdag, zij
zullen door hun kinderen niet vergeten worden
en hier krijgt, juist voor ons Katholieken, de
Moederdag een diepere beteekenis. Want wij
kunnen ook hen gedenken, door een groet en
een bloem op haar graf niet alleen, maar bo
venal door ons dankbaar gebed.
Moge het zoo voor alle Moeders Zondag een
ware Moederdag worden.
Wij hebben al in 't kort gemeld, hoe on
fortuinlijk de recordvlucht is afgeloo-
pen van Raymond Delmotte, den we
reldvermaarden inviieger en chef-vlieger van
Caudron, die op het gebied van de pure snel
heid een welverdiende reputatie geniet en tal
van internationale records gebroken heeft.
Een luchtvaartmedewerker te Parijs van de
N. R. Ct. vertelt er nadere bijzonderheden van,
die zeer spannend zijn.
Onmiddellijk nadat den 13den September
1935 de Amerikaansche sportvlieger Howard
Hughes hem het internationale snelheidsrecord
voor landvliegtuigen had afhandig gemaakt
door een uurgemiddelde te bereiken van 567.115
K.M., besloot ingenieur Riffard hem in de ge
legenheid te stellen zich dit record wederom
toe te eigenen. Hiertoe werd een dier race-
toestelleties van den Deutsch-beker, die slechts
een vleugelspanning van zeven meter hebben,
uitgerust met een 12-cylinder Renault-motor
van 19 liter zuigerverplaatsing en een maximum
vermogen van 750 P.K. Met dezen motor zou
de Caudron Rafale de 600 K.M./uur ruim
schoots overschrijden. Eind 1936 deed Del-
motte een eerste poging. Deze mislukte even
wel, omdat hij gevaarlijke trillingen vaststelde,
toen de machine met een snelheid van ruim
580 K.M./uur en ongeveer 60 pet. van haar
.motorvermogen vloog. Na de noodzakelijke ver
beteringen en rectificaties kon een tweede po
ging gewaagd worden. Daartoe begaf Delmotte
zich wederom naar het vliegveld van Istres by
Marseille, waar ook de tijdopnemers van de
Fransche Aeroclub zich gereed hielden. De
mistral, die onophoudelijk waaide, noodzaakte
Delmotte evenwel te wachten tot de vorige week
Donderdag de atmospherische omstandigheden
gunstig waren. De door het luchtvaart-ministe
rie uitgeloofde premie, die tot 1.300.000 franken
kon oploopen, zou den lsten Mei vervallen.
Delmotte had dus nog slechts twee dagen tijd.
Toen er Donderdag 6 uur 's morgens proef
gedraaid werd, raakte een der onderdeelen van
den starter in het ongereede. Na een reparatie,
die bijna twee uren in beslag nam, kon Del
motte weg. Tijdens zijn aanloop, waarby de
machine reeds een hooge snelheid bereikte,
\erliet het toestel even de cementen baan,
waarbij het zijn staartvlakken lichtelijk tegen
een steenhoop beschadigde. Zonder hiervan iets
gemerkt te hebben, had Delmotte de Caudron.
losgekregen. Alvorens metterdaad tot den aan
val over te gaan, zou hij in de lucht eerst een
aantal proeven doen, om het beste rendement
van zijn electrisch verstelbare schroef vast te
stellen. Op het oogenblik, dat de machine, die
op 200 M. hoogte evolueerde, teekenen vertoon
de haar vliegevenwicht te verliezen en in vrille
te gaan, had zij een snelheid van circa 620
K.M./uur. Delmotte verminderde onmiddellijk
gas, doch kon niet voorkomen, dat zijn ma
chine in rugvlucht overging en snel den vas
ten grond naderde. Allen, die het ontzettende
drama volgden, achtten de minuten van den
koenen vlieger geteld. Deze wist zich evenwel
dank zy zijn tegenwoordigheid van geest en
zijn onovertroffen meesterschap uit de wanho
pige situatie te redden. Hij kreeg zijn machine
uit de rugvlucht in verticalen stand, schoot als
een pijl de hoogte in tot ongeveer 700 M. en
waagde hier den sprong. Zijn valscherm func-
tionneerde en redde hem. Met eenige lichte
verwondingen aan gezicht en knieën werd hU
even daarna door een militairen vlieger, die
hem gevolgd was, opgenomen en naar 't zieken
huis getransporteerd. Zijn prachtige record
machine was inmiddels neergevallen en in
vlammen opgegaan. Delmotte zal eenige dagen
rust moeten nemen.
De oorzaak van het ongeluk kon gemakkelyk
worden opgespoord. De beschadigde staart der
machine heeft geen weerstand kunnen bieden
aan den geweldigen luchtdruk. Een deel van
het hoogtestuur werd afgerukt en dit had ten
gevolge, dat de Caudron haar evenwicht niet
bewaren kon. Door dezen tegenslag hebben
Riffard en Delmotte zich niet laten ontmoedi
gen. Een tweede toestel, geheel gelijk aan het
eerste, zal worden gereed gemaakt en over een
maand of twee hoopt Delmotte een nieuws
poging te kunnen doen.
