De Engelsche torpedojager
Hunter getorpedeerd?
Ciano spreekt over Italië's
buitenlandsche politiek
Overweg eischt
twee dooden
Het zilveren regeeringsjubileum
van Koning
Christiaan
Het nieuws van heden
Met ernstige averij naar
Almeria gesleept
Engeland wordt
beschuldigd
Heel Denemarken
viert feest
Pleidooi voor „gezonden
werkelijkheidszin
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 14 MEI 1937 OCHTERDBLAF
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
v/eek 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
Post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE K.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20559
vv:
Door een explosie werden acht
personen gedood en vier en
twintig gewond
De Jaime Primero snelt
het eerst ter hulp
Auto met twee inzittenden door
D-trein gegrepen
De Giornale d'Italia en Vribuna
doen een scherpen uitval
De aanslag te Dublin
Graaf Ciano
Koning Christiaan is
in den waren zin
des woords een
Vorst des
Volks
Even eenvoudig
als populair
Koning Christiaan met zijn gemalin,
koningin Alexandrine, en zijn "beide
zoons, kroonprins Frederik en prins
Knud
Phenen
Het Weer
Naar de erkenning van het keizer
rijk werd nimmer gedongen
De gevaren voor een
Europeesch conflict
Êmm.
Aan de
bestaan
Jg
te Rome gehouden troepenparadeter gelegenheid van het één-jarig
van het Romeinsche Imperium, namen pantserwagens deel, uitgerust met
vlammen werpers
Italië en de Volkenbond
Critiek op de pers
De positie van Duitschland
De Protocollen van Rome
De betrekkingen met
Engeland
fZie verder pag. 2),
Kunt u lachen?
Kunt u lachen? Is uw glimlach een
bemoediging voor een ander, is uw
guitige lach een symbool van geest en
uw uitbundige lach een vreugd voor
heel uw omgeving? Laten we den
viezen lach over veel minderwaardigs
buiten beschouwing laten en den
loenschen lach der ergernis schuwen.
Doch in alle onschuld weten zoo wei
nigen den kostbaren lach der blijheid
goed te gebruiken. Over tal van flau
witeiten, waaraan het verstand geen
deel heeft, wordt geginnegapt en ge
gierd. Aan den lach kan men de gees
telijke ivaarde van een mensch schat
ten. Menschen die zelf een prachtig
object vormen voor een karikatuur-
teekenaar lachen om het kale hoofd,
het lange haar, den „gekken" boord,
van iemand die niets belachelijks
heeft. Zoodra iemand niet in het
confectiepakje der alledaagschheid
loopt maar iets eigens aan zich durft
te hebben, wordt hij door anderen uit
gelachen, die niet beseffen hoe be
lachelijk ze zelf zijn.
HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubrielo
LONDEN, 13 Mei (Reuter). Aan
Boord van den Britschen torpedo
jager Hunter, welke voor Almeria
patrouilleert buiten de territoriale
Wateren, deelnemend aan de niet-
inmengingscontróle, heeft een ont
ploffing plaats gehad, ter hoogte
van de waterlijn.
De Hunter meet 1400 ton en is in 1936 van
®tapel geloopen.
Aan boord van de Hunter zijn acht doo
ien en vierentwintig gewonden tengevolge
van deze ontploffing.
Volgens geruchten, naar men zegt mededee-
lingen van de Britsche ambassade, zou de
axPlosie te wijten zijn aan een treffen van
buiten af. Andere berichten melden, dat de
Munter door de Jaime Primero naar Almeria is
^sleept. De officieren van dezen kruiser heb
ben al het mogelijke gedaan tot hulpverleening
aan de Hunter.
Reuter meldt uit Gibraltar:
De ontploffing, die zich aan boord van
de Hunter heeft voorgedaan zou veroor
zaakt zijn door een onderzeesche mijn of
door een aanval van een vliegtuig van
Franco's strijdmacht.
In de dokken van de admiraliteit heerscht
Iroote drukte en waarschijnlijk zullen van
avond verscheidene oorlogsschepen van Gi
braltar uitvaren.
-De beide Britsche torpedojagers Hardy en
*WPerion waren reeds onmiddellijk full speed
laar Almeria opgestoomd.
Radio-Union meldt: „In de Middelland-
s°he Zee tegenover Almeria is een Britsche
kruiser door een schip der rechtschen ge
torpedeerd, waardoor het ernstige averij
°Wiep. De regeeringskruiser Jaime Primero
®helde na het vernemen van het bericht der
rorpedeering het Britsche schip te hulp en
ham de gewonden aan boord, waarna hij
het schip naar Almeria sleepte."
Rit bericht werd om 8.40 uur hedenavond
b°°r den staf van het centrale leger beves
tigd.
^Ret bericht omtrent de Hunter heeft te
hden levendige ontroering gewekt. Daar de
trsfe officieele inlichtingen uitermate beknopt
Jn, bewaart men vooreerst de grootste reserve
0*nt]
rent de mogelijke oorzaken van het ge-
hrde
ponder twijfel zal een uitvoerig rapport door
gezaghebbende vlootautoriteiten aan het
Oaïi kabinet worden voorgelegd en dit zal
j h beraadslagen over de stappen, die gedaan
®h moeten worden,
gen 611 meent> dat de torpedojager Hardy mor
tal de gewonden van de Hunter naar Gibral-
Zal overbrengen.
Ha 6 torpedojager Hyperion is reeds te Alme-
Searriveerd, de commandant van het derde
ïja her wordt morgen uit Barcelona te Alme-
Verwacht,
F>e aard van de averij, die de Hunter
^eeft bekomen schijnt er, naar Havas uit
alencia verneemt, op te wijzen, dat d<*
P'osie niet veroorzaakt is door een miin
t(w®h heeft n.l. op de kiel een gat geconova
waardoor een projectiel binnengedron-
bet z«n en een gat, waardoor dit projectiel
blij. s°hip weer kan hebben verlaten. De ad-
Btiri a'~bevelhebber van het Engelsche Middel-
ge6t.Scbe Zee-eskader heeft de Spaansche re-
he hgsautoriteiten van Valencia bedankt voor
ari het beschadigde schip verleende hulp.
to?1' Almeria seint Havas, dat de Britsche
ha.v °^ager Hunter in den namiddag de
hiaat1 is birmengeloopen en veel water
kte tengevolge van averij, opgeloopen
Ö0(
d0or Sen 0ntploffing beneden de waterlijn
nog niet bekende oorzaken.
De torpedojager had zich binnen het gezicht
der kust bevonden, toen het ongeval zich voor
deed en kon niet zonder moeite naar Almeria
gesleept worden door te hulp gesnelde Spaan
sche kanonneerbooten en handelsschepen.
Geen enkele officieele mededeeling werd
nog verstrekt. Allerlei geruchten doen de
ronde.
Dat de Hunter op een mijn gestooten zou
zijn, acht men uitgesloten, daar in dit gebied
nog geen enkele mijn tevoren is waargenomen.
Op den onbewaakten overweg tus-
schen Ede en de Klomp is Donder
dagavond om kwart voor zeven een
personenauto door den D-trein, die
op dat tijdstip den overweg passeert,
gegrepen. De inzittenden, de 22-
jarige Van Oostènbruggen en de 23-
jarige Van Butselaar, beiden afkom
stig uit Veenendaal, werden uit den
wagen geslingerd en op slag gedood.
De auto werd 500 meter meegesleurd, waar
na de trein tot stilstand kwam. De auto werd
totaal vernield. Van Oostenbruggen leerde nog
slechts korten tijd autorijden en werd door
Van Butselaar onderwezen. Eerstgenoemde zat
achter het stuur en gaf in plaats van te rem
men vol gas.
Het uitzicht ter plaatse is niet slecht.
Na twintig minuten vertraging heeft de trein
zijn reis voortgezet.
ROME, 13 Mei (Havas) De Giornale
d'Italia schrijft in een hoofdartikel, dat
Engeland „iets" tegen Italië voorbereidt. De
perscampagne is hiervan een voorteeken.
De Britsche pers poogt vergeefs de as Rome-
Berlijn te breken en beide partijen tegen el
kaar op te hitsen, teneinde hen te isoleeren en
ze des te gemakkelijker te onderwerpen. Het
is duidelijk, dat men tracht in het geweten van
'Engeland en zoo mogelijk in het geweten van
Europa het gevoelen te wekken, dat Italië
en Duitschland wreed, onbetrouwbaar, mis
dadig en tegelijk vreesachtig zijn, in het kort,
dat men tracht van deze landen het voorwerp
van een nationalen en internationalen haat te
maken.
Verder is het duidelijk, dat deze aan
valsmanoeuvre, welke een ware oorlogsvoor
bereiding is, in competente kringen niet
wordt gedesavoueerd, doch zelfs, dat men
het initiatief hiertoe moet toeschrijven aan
deze kringen.
Het blad vraagt zich af, wat Engeland wil;
deze aanvallen duiden op êen nieuwe Europee-
sche politiek en kunnen niet worden toege
schreven aan een bitterheid, welke is overge
bleven na de sancties. Men moet zich evenwel
niet inbeelden, dat Italië en Duitschland tegen
over deze manoeuvre passief zuilen blijven.
La Tribuna bericht, dat de verdedigers
van Bilbao, die veertien dagen geleden nog
niet beschikten over moderne wapenen,
deze thans wel hebben en het blad aarzelt
niet te veronderstellen, dat deze zijn aan
gevoerd door de Britsche schepen, welke
naar men zeide, alleen levensmiddelen
brachten.
LONDEN, 13 Mei. (Havas) Hoewel de bom
aanslag op het ruiterstandbeeld van George II
geen slachtoffers heeft geëischt, is het beeld
onherstelbaar beschadigd. De ruiten der na
burige huizen werden vernield. De politie heeft
een onderzoek ingesteld. Men meent te weten,
dat de aanleiding moet worden gezocht in het
verbod van de betooging, die het republikein-
sche leger Dinsdag had willen houden tegen de
Kroning van George VI als Koning van Ier
land.
Heden werden de ruiten van twee winkels
in de binnenstad ingegooid, omdat de eigenaars
Engelsche gramofoonplaten en foto's van de
kroning in de etalages hadden gelegd.
Terwijl de heele wereld vol spanning de
kroningsplechtigheden volgde, na maan
denlang te hebben meegeleefd met de uit
gebreide voorbereidingen voor deze groot-
sche gebeurtenis, maakt het Deensche volk
zich in stilte op, om op niet minder waar
dige en geestdriftige wijze het zilveren re
geeringsjubileum van zijn koning, Chris
tiaan X, die den 15den Mei 1912 aan het
hoofd van het Deensche koninkrijk kwam
te staan, te vieren.
Want Koning Christiaan is een populair
vorst. Hü is een koning, zooals het democra
tische Deensche volk zich dien maar kan wen-
schen, niet alleen, omdat hij het ideaal van
een constitutioneel vorst is, maar ook omdat
hij zoo eenvoudig leeft te midden van het Deen
sche volk, waarin hij niet zijn onderdanen,
maar veeleer zijn medeburgers ziet.
Christiaan X, koning van Denemarken en
IJsland, Hertog van Sleeswük-Holstein, werd
geboren op 26 September 1870 te Charlotten-
lund. Hij is de kleinzoon van den vorst Chris
tiaan IX. In 1912 volgde hij zijn vader, Frede
rik VIII, die den 14en Mei plotseling te Hamburg
overleed, als koning van Denemarken op. Sinds
1898 is Christiaan X gehuwd met Prinses
Alexandrine van Mecklenburg. Uit dit huwelijk
werden twee kinderen geboren, n.l. Prins Fre-
derik, en Prins Knud. De eerste zoon, Prins
Frederik van Denemarken, is niet lang geleden
in het huwelijk getreden met Prinses Ingrid
van Zweden.
In 1915 werd door Denemarken een nieuwe
democratische constitutie aangenomen; twee
jaar later werd Deensch West-Indië aan de
Vereenigde Staten van Amerika verkocht er
door Denemarken werd in 1918 IJsland onaf
hankelijk gemaakt en in personeele unie met
Denemarken verbonden. Grootendeels door de
bemoeiingen van den koning werd in 1920
Noord-Sleeswijk na de in 1866 in het vooruit
zicht gestelde volksstemming met Denemarkeu
vereenigd.
Wanneer de koning op Pinkster-Zondag in
de oude schitterende koets met koningin
Alexandrine door de feestelijk geïllumineerde
straten van Kopenhagen zal rijden, zal hel
volk hem geestdriftig huldigen. Vijf en twintig
jaren lang heeft de koning aan het hoofd van
zijn kleine natie gestaan, een natie, die dikwijls
genoeg halsbrekende toeren moest uithalen, om
by de opeenbotsing der groote mogendheden
rustig in haar „hoekje" der neutraliteit te kun
nen blijven zitten. Steeds bleek de koning tegen
de moeilijkste situaties opgewassen te zijn.
Toen in het jaar 1920 de Deensche monar-
op den Grebbeberg
Verwachting: Zwakke tot matigen, Wes-
telijke tot Zuidelijken wind, zwaar be-
EE wolkt of betrokken met nog kans op
E= regenbuien, later tijdelijk opklarend en
iets warmer.
Verdere vooruitzichten: Tijdelijk op-
klarend.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiil
chie haar meest ernstige crisis beleefde, de
huidige minister van staat Stauning heftige
redevoeringen tegen het koningshuis hield en
in het volk een sterke strooming, die de af
schaffing van de monarchie wensehte, be
stond, reed koning Christiaan X, zooals altijd,
in den morgen door de straten van Kopen
hagen. Ditmaal echter leidde hij zijn paard
door de dichtst bevolkte arbeidersbuurten van
de stad. Hij reed langs de stakende arbeiders,
die verbluft voor hun huizen stonden en na
een korten innerlijken strijd de petten van het
hoofd namen, om „Christiaan" te groeten, zoo
als zij altijd hadden gedaan. Deze tocht van
den Deenschen koning is nimmer vergeten en
onvergetelijk zijn ook de vele voorbeelden van
zijn loyaliteit tegenover alle kringen der be
volking en zijn oprechte vriendschap voor het
volk.
De vorst beweegt zich het liefst als gewoon
burger door de drukke straten der hoofdstad,
waar hij al gauw opvalt wegens zijn lengte van
bijna twee meter.
Natuurlijk gaan er onder het volk talrijke
anecdoten over den populairen koning. De
meest beroemde geschiedenis, die bovendien
waar is, toont hem als een man, die de waar
digheid van zijn positie zeer wel met humor en
geest weet te vereenigen.
De koning hoorde, toen hij eens aan boord
van zijn jacht ging, een buitenlandsche tou-
riste tot haar begeleider zeggen: „Mooi is hij
niet". Daarop wendde de koning zich lachend
tot de jonge dame en zeide vriendelijk in haar
eigen taal: „Maar hü hoort goed!"
Een anecdote, stammend uit den woeligen
tijd van 1918, is den Denen nog altijd by ge
bleven. Een socialistisch leider had eens de bru
taliteit tegen den koning te zeggen, dat het
wel mogelijk was, dat hij de laatste vorst van
de Denen zou zijn, waarop de koning laconiek
antwoordde: „En misschien ook wel de eerste
president van Denemarken!"
Bij deze populariteit, welke er toe geleid
heeft, dat de koning principieel, wanneer er
over hem gesproken wordt, slechts bij den
voornaam wordt genoemd, is het natuurlijk
dikwijls moeilijk, het noodzakelijke respect
voor de autoriteit van het regeerende huis te
bewaren. Maar koning Christiaan is een mees
ter in deze kunst.
Reeds vandaag beginnen de feesteiykheden
in Denemarken en zij zullen tot en met 17 Mei
duren. Het zilveren jubileum van den popu
lairen koning zal een waarlijk nationaal feest
worden voor heel het Deensche volk.
ROME, 13 Mei (Stefani) Bij de
sluiting der debatten over de bui
tenlandsche politiek heeft de Ita-
liaansche minister van Buitenlandsche
Zaken, graaf Ciano, in scherp om
lijnde bewoordingen alle belangrijke
kwesties op internationaal gebied
van het einde der sancties af tot
heden toe besproken.
De minister herinnerde in de eerste plaats
aan de betuiging van den oprechten wil van
Italië tot samenwerking op het oogenblik, dat
de sancties werden opgeheven. Deze betuiging
werd algemeen erkend als bewijs van groote
gematigdheid. De minister voegde hier aan toe,
v< V
dat alles zou hebben doen gelooven, dat het
goede recht en de goede zaak van Rome zou
den worden erkend, juist op de basis der ver
klaringen tegenover Italië, zonder dat Italië er
om had gevraagd.
Om iedere verkeerde uitlegging van zijn
woorden te voorkomen, wees de minister op
het feit, dat Italië nimmer gevraagd heeft
om, noch gedwongen heeft naar de erken
ning van zijn Keizerrijk, daar zyn politiek
te zeer vervuld is van gezonden werkelijk
heidszin om substantieele waarde te ver-
leenen aan een zuiver formeel gebaar, dat
van wederzijdsch belang is.
Maar Italië verklaart, dat deze erkenning het
land zeer aangenaam was, toen zij als spon
tane betuiging kwam van de zijde van de vol
ken, die op deze wyze Italië blijk wilden geven
van hun vriendschap en het hun medewerking
aanboden.
Sprekende over de Spaansche kwestie
herinnerde Ciano er aan, dat Italië reeds
by het begin zijn medewerking heeft aan
geboden, welke werd ingegeven door zijn
standvastigen en .hechten werkelijkheidszin.
Reeds op 3 Augustus 1936 overzag Italië het
probleem in zijn geheel en wees het op de
noodzakelijkheid nauwkeurige schikkingen te
treffen, voor hetgeen betrekking heeft op de
verdediging, de openbare inschrijvingen en het
zenden van vrijwilligers voor de beide bij het
conflict betrokken partijen.
De Italiaansche voorstellen werden heelemaal
niet toegejuicht. De stryd ging voort en nam
steeds grooter vormen aan.
De door het comité te Londen genomen
maatregelen zal Italië met de nauwgezet
heid en loyaliteit der fascisten tegenover
aangegane verplichtingen, eerbiedigen, hoe
wel de toepassing er van leemten aan den
dag brengt.
Over de houding van Italië tegenover den
Volkenbond wees Ciano er op, dat deze af
hangt en zal afhangen van hetgeen de Volken
bond zelf zal doen en wat van hem zal worden.
Wat 't vraagstuk der hervorming van den Vol
kenbond aangaat, handhaaft Italië zijn af
wachtende houding. Het heeft niet te veel ver
trouwen, doch staat er evenmin dogmatisch
sceptisch tegenover. Het heeft geen enkel her
vormingsplan voor te leggen, evenmin heeft
het tegenover den Volkenbond redenen tot
erkentelijkheid om hem er van te overtuigen
te trachten het in gevaar verkeerende leven te
redden.
Indien zich evenwel een werkelijke gelegen
heid zou voordoen om een dienst te bewyzen
aan de zaak van den vrede, van dien vrede,
welken Italië met vastberaden, uitvoerbaren en
objectieven wil, wenscht, zou de fascistische re
geering niet nalaten haar constructieve mede
werking te verleenen.
Minister Ciano verklaarde vervolgens het
een plicht te achten melding te maken van
het ernstige gevaar, dat de periodieke aan
vallen van een zekere internationale pers
jegens Italië inhouden.
Ten aanzien van het gevaar, dat tengevolge
van het Spaansche conflict Europa in twee te
genover elkander staande blokken zou kun
nen worden verdeeld, wees de minister op het
streven van den Duce deze gebeurlijkheid te
voorkomen.
Het was met dit doel, dat hij steeds heeft
vastgehouden aan de noodzakelijkheid ten aan
zien van Duitschland een einde te maken aan
den parodoxalen toestand, welke verhinderde
dezen staat volledig in zijn rechten en zijn
historische functie te herstellen.
In dit verband wees de minister op de be
trekkingen tusschen Italië en Duitschland.
Het is geen blok, dat wij gevormd heb
ben. De minister voegde hieraan toe, dat de
samenwerking tusschen Italië en Duitsch
land zal worden voortgezet in een geest, die
geen andere protocollen noodig heeft dan
die, welke in Duitschland zijn onderteekend.
Ciano besprak vervolgens de Protocollen
van Rome, o.a. in verband met de jongste be
sprekingen te Venetië. Na er op te hebben ge
wezen, dat in de vriendschap tusschen Italië
en Oostenrijk nie,ts veranderd is, zeide spr., dat
degenen, die denken dat deze vriendschap in
wezen tegen Duitschland was gericht, zich ver
gissen. Zich richtende tot hen, die ieder oogen
blik een onverwachte wijziging in den politieken
koers van Italië meenen te moeten aankondi
gen, zeide hij, dat het fascisme zich niet ge
makkelijk van een eenmaal ingeslagen weg laa.t
afbrengen.
Na de diepgewortelde vriendschap tusschen
Italië en Hongarije te hebben onderstreept,
behandelde Ciano het met Engeland gesloten
„gentlemen's agreement".
Nadat deze overeenkomst aanvankelijk goe
de vruchten had afgeworpen, heeft men, aldus
Ciano, moeten vaststellen, dat een onverwachte
hinderpaal op zijn minst het proces der toe
nadering tusschen Italië en Engeland heeft
vertraagd.
Spr. ontkende, dat deze hinderpaal hier
mede in verband moet worden gebracht,
dat Italië, zich, zooals men zegt, in ver
band met de Engelsche herbewapening
schrap heeft gezet.
De besluiten van Engeland, zeide hij, heb
ben ons in het geheel niet bezorgd gemaakt,
daar wy aan niemand het recht zich te be
wapenen betwisten.
De Britsche torpedojager „Hunter" zou voor
Almeria getorpedeerd zijn; aan boord zijn acht
dooden en vier en twintig gewonden.
In de Westminster Kathedraal te Londen werd
een pontificale H. Mis opgedragen ter gelegen
heid van de koningskroning; het koninklijk paar
maakt een rijtoer door Noordelijk Londen.
De Italiaansche minister van buitenlandsche
zaken, graaf Ciano, besprak in den breede de
Italiaansche buitenlandsche politiek.
Denemarken bereidt zich voor op het zilveren
regeeringsjubileum van Koning Christiaan.
Italiaansche bladen publiceeren scherpe be
schuldigingen van Engeland.
Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer
inzake het wetsontwerp tot nietigverklaring van
goudclausules.
De Patria-zaak voor de Rotterdamsche recht
bank; tegen oud-directeur anderhalf jaar ge-
eischt.
Verdrag met Duitschland geteekend inzake be
lastingkwesties.
Twee dooden op onbewaakten overweg bij Ede.
Eenige exemplaren van de zoo gevreesde wol-
handkrab in den Rijn bij Arnhem aangetroffen.
New Yorksche Beurs: Opening gedrukt, slot
aanmerkelijk lager.
O
I
