Caballero kabinetsformateur
Aanklacht tegen
ir. Mussert
Koning Christiaan
jubileert
Het nieuws van heden
i
UIT HET PARADIJS DER
SOVJETS
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
ZONDAG
16 MEI 1937 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 =i TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
^eek 25 cent; per kwartaal f3.25; per
Post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20563
Communisten bevelen een
^olksfrontregeering aan
Bilbao, de „onneembare" stad, be-
gint thans in ernstig gevaar
te komen
Duizenden zijn gereed
de stad te verlaten
en
De Hunter te Gibraltar
Hongarije's verhouding
tot Duitschland
Er is oprechte vriendschap,
zegt Danayi
De bewapening
Het conflict in de
Britsche mijnindustrie
Een staking aangekondigd tegen
29 Mei
Karikaturen van Hitier
en Mussolini
Duitsch-Italiaansch protest bij de
regeering van Mexico
Vrachtboot op rotsen
geloopen
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
De man, die door den leider der
N.S.B. mishandeld zou zijn,
meldt zich bij de politie
Gummistok als wapen
De Liberté orgaan der
Fransche volkspartij
f.
Voor ruim negen jaar
werd te Dublin reeds een
aanslag gepleegd op het
ruiterstandbeeld van ko
ning George II, thans
tijdens de kronings
feesten te Londen is
men er in geslaagd met
een bom het standbeeld
volkomen te vernielen
Koning Christiaan
Zijn gebruikelijken ochtendrit, zón
der eenig geleide, liet hij ech
ter niet achterwege
De hartelijke vreugde
van het volk
Een katholiek priester vertelt
zijn ervaringen
De eerste godloozen-film
in beslag genomen
Koning Leopold bezocht, vergezeld van kroonprins Boudewijn en prinses
Josephine Charlotte, te Brussel een concours hippique
Officieel afscheid der
kroningsgasten
De Koninklijke familie naar Royal
Lodge vertrokken
Zoo gaat het in China
Tsjang Soe Liang blijft wat op
den achtergrond
Wegens het Hoogfeest van
Pinksteren verschijnt het eerst
volgend nummer van dit blad
Dinsdagavond.
DE DIRECTIE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Kom, o kom
Er is wel geen dringender bede dan
het schoone „Veni Creator!"
Met welk een aandrang wordt ge
smeekt: „Kom, o Heilige Geest!"
Een wereld hunkert naar Hem. Een
menschheid heeft meer dan ooit van
noode Zijn verlichtingZijn troost,
Zijn bijstand, Zijn raad, Zijn
rust. Vaneen gereten door allerlei
twisten zoeken de volken naar uit
redding welke de H. Geest slechts
schenken kan. Daarom is de bede zoo
nijpend, dat Hij de geesten verlichte,
de harten verteedere, den wil ten goede
keere! Het moede hart zal slechts
rust vinden bij Hem, het afgestreden
gemoed slechts troost bij Hem. De
uitredding uit alle rampen ware,
wanneer de menschheid zich weer
openstelde voor Zijn zegengaven,
wanneer Hij weer kon doordringen
tot de harten en de geesten verlichtte.
Dan zou er geluk en vrede dalen
over een verbijsterde wereld. Het
Pinkstervuur moet ons ontsteken en
wij dienen ons bereid te maken den
Heiligen Geest te ontvangen. Veni
Creator Spiritus kom, o kom Gij
Heilige Geest.
Uit Castel Gandolfo
Mijnbrand in Engeland
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65-cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Si*
VALENCIA, 15 Mei (Havas) Het af
treden van Largo Caballero schijnt eener-
öjds veroorzaakt te zijn door de noodzaak
de regeeringsformatie krachtiger te maken,
teneinde het hoofd te bieden aan een oor-
'°g van langen duur, en anderzijds door de
recente gebeurtenissen in Catalonië.
Kortelings hebben de socialistische en com
munistische partij besloten de tot deze partijen
^hoorende ministers uit het kabinet terug te
wekken. De beide groote vakbonden, C.N.T. en
j-G-T., hebben laten weten, dat de nieuwe re-
seering weer onder leiding zal moeten staan
^an Largo Caballero. De in politieke kringen
herkregen indruk is, dat de crisis gemakkelijk
Worden opgelost. Er valt een toenemende
Ueiging waar te nemen om het aantal porte-
Ieuilles te verminderen.
Largo Caballero is door president
Azana belast met de vorming van
een nieuw kabinet.
Redenmorgen reeds was president Azana be
gonnen met het raadplegen der politieke lei-
~ers. Eerst ontving hij Giral, den minister zon-
öer portefeuille, die na afloop verklaarde, dat
zUn bezoek geen bijzondere redenen had. Ter
stond daarna ontving de president Manuel
~prdero, van het bestuur der socialistische par
tij en vervolgens José Diaz, den algemeen secre
ts der communistische partij.
E>eze verklaarde, dat hij Azana had aan
bevolen een volksfrontregeering te vormen,
Waarin de vakbonden zouden zijn vertegen
woordigd, zoodat de regeering uit alle anti
fascistische groepen zou bestaan.
Tenslotte werd nog ontvangen Pasqual To-
^as, eveneens van het bestuur der socialistische
burtij, die verklaarde, dat een regeering van
benzelfden aard als de voorgaande, en onder
hiding van Caballero, onontbeerlijk was.
Largo Caballero heeft verklaard, dat hij
er naar zal streven een regeering te vormen,
Welke politiek juist zoo georiënteerd is als
be thans afgetredene, d.w.z. op een zeer
breede basis, maar welke op de politieke
Partijen zal steunen in plaats van op de
vakvereenigingsorganisaties.
Re secretaris-general van den algemeenen
raad der C. N. T., Mariano Vasquez, heeft na
J* °op van een audiëntie bij Azana verklaard,
~at de C. N. T. slechts voor een regeering van
■Caballero is, welke alle vakvereenigingsorgani-
aties en politieke partijen vertegenwoordigt en
bat hij de tegenwoordige crisis betreurt.
jRujo, de minister zonder portefeuille, die de
~askische Katholieken in het afgetreden kabi-
?®t heeft vertegenwoordigd, heeft na zijn be-
t°ek aan Azana verklaard, dat hij den presi
dent de snelle vorming van een concentratieka-
hiet heeft aangeraden, onder leiding van een
~°cialist en bezield door het vertrouwen der re-
pblikemen in eigen land en door de buiten-
abdsche democratieën.
Re rechtsche troepen sluiten Bilbao meer
en meer in. Vanochtend bevonden de man
schappen der brigade van de „zwarte pü-
*eh" en van de brigade Navarra zich bU Sol-
cbago tegenover de linies der regeerings
troepen.
Alle hoogten van den berg Jata, welke zich
bssehen Maruki en Menaga over een lengte
jbh 4 K.M. uitstrekken in N.W.-Z.O. richting,
"pinden zich thans in handen der rechtschen.
ïn dezen sector waren de gevechten gisteren
ein den afgeloopen nacht zeer hevig. Onaf-
broken woedde de. strijd.
De regeeringstroepen hebben met groote hard-
ckkigheid hun stellingen verdedigd en op som-
v 'Se plaatsen hebben de compagnieën van Na-
v*ra hun aanvallen een paar maal moeten hsr-
b'en aleer de regeeringstroepen weken.
De verliezen der regeeringstroepen waren hier
er groot. Er werden veel krijgsgevangen-ui
"bhiaakt.
Door de laatste vorderingen, welke Fran-
c° aan het Baskische front heeft gemaakt,
b°mt Bilbao, de hoofdstad van de provincie
Riscaya, in groot gevaar te verkeeren.
g Rilbao behoort tot de grootste steden van
^Partje. Het telt ongeveer 125.000 inwoners en
l be belangrijkste industrie-, handels- en
bvenpiaats aan de Noordkust. De stad ligt
jjV be beide oevers van de voor vele zeeschepen
'aarbare Nervion. Op den linkeroever strekt
de nieuwe stad met haar drukke straten,
j^bote kantoorgebouwen en schoone parken uit.
nil/1» V- „tt „-Ui-r. Tm v"\ rnuinr
b»
°ude stad verheft zich rechts van de rivier
i*
SrnaUe terrassen. Zij heeft met haar talrijke
PiU berken en kloosters een zeer schilderachtig
tav lijk' Als hoofdstad van de provincie Bis-
qla is Bilbao de zetel van talrijke autoriteiten.
b vindt men er een Baskische universiteit en
bandelshoogeschool.
De economische beteekenis van Bilbao is
Stegen in het feit, dat het voor de vele
bsermijnen in het onmiddellijke achterland
uitvoerhaven is. Een groot deel van het
tts wordt n.l. niet in Spanje zelf verwerkt,
aar gaat naar het buitenland. Derhalve
g be vloot van Bilbao de grootste van
hanje en vindt men in deze stad ook
oote scheepswerven. Uit dit alles blijkt
Va de groote beteekenis, welke het bezit
Stad voor de striibende partijen
stad is ongeveer zeshonderd jaar oud en
Vatl het begin af wegens haar gunstige
ligging een drukke handels- en havenplaats.
Tot aan de Napoleontische oorlogen bleef de
stad van eiken strijd verschoond. Daarna echter
werd zij tweemaal, eerst in 1795 en later in
1908, door de Franschen ingenomen. Eerst in
1813 kwam de stad weer onder Spaansche heer
schappij te staan.
In 1835 belegerden de Carlisten Bilbao,
zonder dat het hun gelukte de stad te ver
overen. Zij kreeg toen den eeretitel „on
neembare". Het blijft de vraag, of zij ook
thans dezen eeretitel zal kunnen blijven be
houden. De troepen van Mola naderen lang
zaam maar zeker.
Te middernacht zouden 4000 vluchtelingen aan
boord gaan van de Habana. De helft van hen
betaalt de reis. De volgende week zullen 20.000
personen worden geëvacueerd.
De Hunter, gesleept door den kruiser Arethu-
sa, is in den namiddag, geëscorteerd door een
tweetal torpedojagers, te Gibraltar binnenge-
loopen.
Het Britsche hospitaalschip Maine is met
veertien gewonden van de Hunter aan boord
eveneens te Gibraltar aangekomen.
BOEDAPEST, 15 Mei. (D.N.B.). De Hongaar-
sche Daranyi heeft Vrijdag in het Huis van
Afgevaardigden een verklaring afgelegd over
het standpunt der regeering tegenover de in
Hongarije wonende minderheden, alsmede over
de verhouding van Hongarije tot Duitschland.
De minderheden, aldus deze verklaring,
worden in elk opzicht met de Hongaarsche
onderdanen gelijkgesteld.
Met Duitschland onderhoudt de regee
ring, zoo verklaarde de premier verder,
oprechte vriendschapsbetrekkingen.
De vriendschap, die ons met Duitschland
bindt, de kwestie der Duitsche minderheid, de
Duitsch nationaal-socialistische beweging der
pijlkruizen zijn alle op zichzelf staande kwes
ties, die niet dooreen gehaald mogen worden,
Dit misverstand moet voor goed uit de wereld
geholpen worden, opdat de openbare meening
zich thans kalmeere.
Generaal Roeder, de Minister van Landsver
dediging, bracht den bewapeningswedloop in
herinnering en verklaarde, dat deze staat van
zaken de gebiedende noodzakelijkheid opwerpt
de bestaande wanverhoudingen wat betreft het
Hongaarsche leger op te heffen. „Een staat,
die niet alles voor zijn \erdediging doet, graaft
zijn eigen graf", zoo besloot de generaal, die
voor Hongarije gelijkheid van rechten ver
langde op het gebied der bewapening.
LONDEN, 15 Mei (Reuter). Daar de minister
van het mijnwezen er niet in geslaagd is de
mijneigenaren van Nottinghamshire tot een
ontmoeting met de gedelegeerden van den mijn-
werkersbond te bewegen, is hedenmorgen in een
zeker aantal mijnen op 29 Mei de staking aan
gekondigd. Indien zulk een staking zou door
gaan, zouden 100.000 arbeiders in de mijnen
van Zuiil-Wales daarbij betrokken worden. In
middels zal de minister voor het mijnwezen
alle pogingen in het werk stellen een dergelijke
ontwikkeling te voorkomen.
MEXICO CITY, 15 Mei (Havas). De gezan
ten van Duitschland en Italië hebben bij den
minister van Buitenlandsche Zaken geprotes
teerd tegen de aanwezigheid in den 1 Mei-op
tocht van karikatuurvoorstellingen van Hitler
en Mussolini, welke de bond van revolutionnaire
schrijvers en kunstenaars had laten vertoonen.
De minister van Buitenlandsche Zaken heeft
hierop geantwoord, dat deze bond geen enkel
officieel karakter droeg. Hij voegde er aan toe,
dat hij alle groepen had aanbevolen, zich in
het openbaar te onthouden van betoogingen,
welke de hartelijke betrekkingen tusschen
Mexico en de andere landen konden schaden.
BREST, 15 Mei (Havas) Het Engelsche
vrachtschip Beatfa uit Londen is vanmorgen
tijdens mist op de rotsen van het eiland Molène
geloopen. Reddingsbooten uit Molène en Oues-
sant zijn te hulp gesneld, en slaagden er in, de
uit negentien koppen bestaande bemanning te
redden.
De Beatfa, die geladen was met sinaasappe
len, bevond zich op weg van Carthagena naar
Gdynia,
Verwachting: Meest matige Noord-
Oostelijke tot Noordelijken wind, zwaar
bewolkt met weinig of geen regen, later 5
wellicht opklarend, aanvankelijk koeler.
H Verdere vooruitzichten: Opklarend en
EE iets zachter.
In verband met de incidenten Vrijdag op het
Blauwe Zand te Amsterdam tusschen ir. Mus
sert, leider der N.S.B., en bewoners kunnen wij
thans het volgende mededeelen:
Zaterdagmiddag omstreeks vier uur heeft de
man, die door ir. Mussert mishandeld zou 'zijn,
persoonlijk aan het bureau Adelaarsweg aan
gifte gedaan van deze mishandeling.
Het is een zekere P. M., geen bewoner van
het Blauwe Zand, doch woonachtig in de bin
nenstad. Hij is lid van een uiterst linksche par
tij. Tegenover de politie heeft hij de aanklacht
als volgt geformuleerd:
De man stond bij een groepje nabij de
woning, waarin ir. Mussert zich bevond.
Toen deze naar buiten kwam, werd er ge
roepen tegen hem, waarop de leider der
N.S.B. eenige keeren naar het publiek boog
en zijn hoed afnam. De aangever kwam
daarop naar voren en er ontstond een woor
denwisseling tusschen hem en ir. Mussert.
Deze heeft hem hierop, zonder dat er vol
gens hem aanleiding toe was, met een gum
mistok een klap op zijn arm gegeven. De
aangever verklaarde echter ook, dat hij te
rug geslagen heeft. Van een en ander is
procesverbaal opgemaakt. Uitdrukkelijk ver
klaarde de man, dat hij geen dreigende
houding tegen ir. Mussert heeft aangeno
men.
Zaterdagmiddag zijn Amsterdamsche inspec
teurs naar Utrecht getrokken om den heer
Mussert te hoorën. Deze was echter niet te
bereiken. Later op den avond heeft men hem
echter gesproken en heeft ir. Mussert zijn le
zing tegenover de politie gegeven.
Wij vernemen, dat nog meer personen, ook
uit de omgeving van ir. Mussert, zullen worden
gehoord, benevens nog een aantal bewoners
van het Blauwe Zand.
PARIJS, 15 Mei (Havas) Désiré Ferry
neemt vanavond in een hoofdartikel in de Li
berté afscheid van zijn lezers en verklaart zijn
plaats af te staan aan een anderen directeur.
Zooals men weet, is de Liberté overgenomen
door Jacques Doriot, den leider der Fransche
Volkspartij.
KOPENHAGEN, 15 Mei. (D.N.B.) De
eerste groote verrassing voor de Kopenhage.
naars en voor de vele bezoekers van de
Deensche hoofdstad was, dat de Koning, ook
heden, op den dag van zijn 25-jarig regee-
ringsjubileuni, den gebruikelijken ochtend-
rit te paard door de straten der stad maak.
te, zonder eenige begeleiding.
Aan alle kanten werd de vorst hartelijk toe
gejuicht, en de toejuichingen groeiden aan tot
een ovatie, toen hij van zijn rit terugkeerde
op het plein voor den Amaliaburcht. De muziek
van de lijfwacht weerklonk. Allen ontblootten
hef. hoofd. Saluutschoten werden gelost en alle
kerkklokken beierden. Het Deensche Konings
feest was begonnen. Daarop verscheen de Ko
ning met de Koningin en met de Koningen
van Noórwégen en Zweden op het balcon, om,
zooalsreeds gemeld,een zanghulde in ont
vangst te nemen. Vervolgens namen de recep
ties een aanvang.
De .viering van het zilveren regeerings-
jubileum werd daarop voortgezet met den
kerkdienst, waaraan de Koningen van Zwe
den en Noorwegen, de groothertog en groot
hertogin van Mecklenburg, de prinsen
George en Christophorus van Griekenland
en alle overige vorstelijke gasten deelnamen,
alsmede; de leden der regeering, en verte
genwoordigers van de weermacht.
Vóór het altaar werd het Koningspaar ont
vangen door den Poolschen primaat, Mgr.
Fuglsang-Darmgaard, Bisschop van Kopenha
gen. Op den terugtocht naar den Amaliaburcht
werden de Koning en Koningin weer van alle
kanten stormachtig toegejuicht.
Na de huldiging in het Parlement ontving de
Koning het Corps diplomatique en de verschil
lende deputaties uit het geheele land. De ont
vangst duurde tot aan het groote gala-banket,
dat ten paleize des avonds plaats vond.
De katholieke priester Hodacewitsch, die tot
pastoor der katholieke gemeente in Charbin be
noemd is, heeft een beschrijving gegeven van
zijn ervaringen in Sovjet-Rusland, waar hij 23
maanden in de gevangenissen en kerkers der
Gepoe heeft doorgebracht.
Hij vertelt hoe hij zelf met eigen oogen had
aanschouwd, hoe de bolsjewisten den prelaat
Budkewitsch hebben vermoord: herhaaldelijk
hebben dë bolsjewisten hem gepijnigd teneinde
hem de bekentenis te ontlokken, dat hij zich
aan spionnage zou hebben schuldig gemaakt.
Tegen hem en de overige katholieke geeste
lijken werden de meest fantastische beschuldi
gingen ingebracht, die echter niet gehandhaafd
konden blijven, daar verschillende gezanten van
buitenlandsche mogendheden ten gunste der
katholieke geestelijken tusschenbeide kwamen.
Pater Hodacewitsch verklaarde, dat het nau
welijks te gelooven is hoeveel priesters in Rus
land zijn vermoord. Van de 10.000 priesters
zouden er thans nog slechts enkele tientallen
in leven zijn.
Het geloof der massa is echter ondanks de
geweldige terreur ongeschokt gebleven.
De eerste godloozen-film die dezer dagen te
Moskou gereed is gekomen, is op last van een
bijzondere regeeringscommissie in beslag geno
men, terwijl de vertooning' voor heel het ge
bied der Sovjet-Unie is verboden.
Deze film, die anderhalf millioen roebel ge
kost heeft en waaraan meer dan 4000 personen
hun medewerking hebben verleend, had* tot
strekking de meening te suggereeren, dat
„Christus, Mohammed en Boeddha tegen den
geest van het communisme gehandeld hebben".
In deze film kwamen verschillende tafereelen
voor, die volgens het oordeel der commissie
meer pornografisch dan godloos waren. De com
missie adviseert derhalve, bedoelde film te
vernietigen en in haar plaats een nieuwe film
te maken onder het motto: „De Goden van de
Christenen, Joden en Mohammedanen worden
godloos, zoodra het communisme zijn doel be
reikt heeft.''
De film is bedoeld als een bespotting van
iedere godsdienstige belijdenis en heeft ten doel
aan te toonen, dat Kerk en kapitalisme samen
gaan en een bondgenootschap zouden hebben
gesloten. Ook voor het samenstellen van deze
film zal een bedrag van meerdere millioenen
roebels noodig zijn.
MHBggpSr-»,
LONDEN, 15 Mei (Havas). De Koning heeft
hedenmorgen in Buckingham Palace alle bui
tenlandsche delegaties der kroningsfeesten ont
vangen. Hoewel velen hunner nog eenigen tijd
in Engeland blijven, beteekende deze plechtig
heid het einde'van het officieele bezoek, waar
mede de gasten afscheid namen van den vorst.
De Koning, dë Koningin, prinses Elisabeth
en prinses Margaret Rose zijn in den loop van
den middag i)an Buckingham Palace vertrok
ken naar de Royal Lodge in het park van Wind-
FENGHOEA (Tsjekiang), 15 Mei. Maarschalk
Tsjang Soe Liang, de vroegere Mandsjoerijsche
veldheer, die in de oorlogsjaren 1931—1933 door
het Japansche leger van zijn geboortegrond is
verdreven en eenige maanden geleden na zijn
opstandige actie tegen de regeering van Nan
king en de gevangenneming van Tsjang Kai
Sjek zich aan het centrale bewind had onder
worpen, heeft thans aangekondigd, dat hij voor
on'bepaalden tijd op den achtergrond zal blijven
en wel.in de woning van maarschalk Tsjang
Kai Sjek hier ter plaatse.
Largo Caballero krügt opdracht een nieuwe
regcering samen te stellen; de „onneembare"
stad Bilbao verkeert in ernstig gevaar.
Het Koningsjubileum te Kopenhagen.
De Britsche Koninklijke familie naar Royal
Lodge vertrokken.
De voornaamste bepalingen van het Werktijden
besluit voor kantoren.
Installatie van jhr. mr. Michiels van Kessenich
als burgemeester van Maastricht.
De Ned. Zuivelcentrale verdedigt haar houding
t.a.v. de melkprijsverlaging van 25 ApriL
Inval in een speelhol te Rotterdam; verschei
dene arrestaties verricht.
Ernstig auto-ongeluk bij Breda; een doode, twee
zwaargewonden.
Kolendampvergiftiging te Koudekerk; oude
man overleden.
Beurs van New York: Stemming prijshoudend.
t
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
15 Mei:
Te Castel Gandolfo heeft Z. H. de Paus een
publieke audiëntie verleend aan eenige hon
derden jonge echtparen, waaraan ook verschil
lende internationale pelgrims-groepen deelna
men. Ook 200 Askaris, geleid door generaal
Traccia en andere officieren, behoorden onder
hen, tot wie Z. H. de Paus enkele korte woor
den richtte en aan wie Z. H. den apostolischen
zegen gaf.
Tot Apostolisch Delegaat van Italiaansch
Oost-Afrika is benoemd de Aartsbisschop van
Rhodes, Mgr. Castellani.
Mgr. Castellani heeft onlangs als Apostolisch
visitator een lange reis gemaakt door Abessinië,
Erithrea en Somaliland, waarbij hij gegevens
heeft verzameld voor de kerkelijke organisatie
van dit gebied.
LONDEN, 15 Mei (D.N.B.) In de mijn
van Littleton bij Cannock is vannacht brand
ontstaan, tengevolge waarvan vier mijnwerkers
om het leven zijn gekomen en zes anderen ern
stig gewond werden.
Stand op Zondag 1 uur v.m. 754.6
Vorige stand 757.8
