Tsjecho-Slowakije verlangt
samenwerking
*4
Naar een oplossing van het
vrij willigersvraagstuk
Terug naar het
goud?
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
Verzoenende woorden
van Krofta
Hevige brand in
Stiermarken
Britsche ambassadeurs
polsen de regeeringen
8&$sm8&-nk
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
ZATERDAG 22 MEI 1937 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
Week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
Post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 20571
Geen politiek van blokken, maar
samengaan van allen, die van
goeden wil zijn
Niemand kan worden
buitengesloten
Sovjet-Rusland
Oostenrijk en Hongarije
De betrekkingen met Polen
Zeven personen onder brandend
dak bedolven
De politieke toestand
in Japan
De „Sjowakai" besluit tot
ontbinding
Het Weer
Besprekingen te Londen tusschen
Norman en de gouverneurs
der Dominion-banken
Na de ramp van de
„Hindenburg"
Stoffelijk overschot der slacht
offers te Cuxhaven
De V.S. fel anti-Duitsch
gezind
Prof. Schoenemann waarschuwt
zijn landgenooten
De berichten omtrent de reis van
Juan March naar Mussolini
worden met scepticisme
ontvangen
Duitsche vliegers ter
dood veroordeeld
Juan March naar Rome
Koningin Elisabeth
doctor h.c.
Uw klok verzet?
Kieswet-hervorming in
Japan?
Voorbereidingen door de regeering
getroffen
Herdenking van den
profeet te Jeruzalem
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeeiingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
PRAAG, 21 Mei. (HavasJ De Tsjecho-
Slowaaksche minister van Buitenlandsche
Zaken, Krofta, heeft vandaag in de com
missies van Buitenlandsche Zaken van Ka
mer en Senaat een uiteenzetting gegeven,
Waarin hij verklaarde, dat de regeering van
Praag tegen een politiek van blokken en
v o o r een samenwerking van alle staten
ls, die van goeden wil zijn.
Krofta verklaarde het eens te zijn met de
''rekking van de op 12 April te Liverpool door
«üen gehouden redevoering, waarin deze met
Nadruk vroeg Spanje en de Spanjaarden vrij
te laten in de keuze van hun regeering.
Door geen Abessijnsche delegatie toe te laten
ter buitengewone zitting van den Volkenbond
'°u de terugkeer van Italië naar Genève zijn
Vergemakkelijkt.
Ten aanzien van de spil RomeBerlijn
Wees Krofta er op, dat deze samenwerking
hier en daar de idee van een offensieve al
lure heeft doen postvatten, waaruit terecht
°f ten onrechte de vorming van een nieuw
blok rond deze staten wordt afgeleid. Duur-
teme blokken komen niet door tijdelijke en
Wisselende sympathieën of op grond van
Voorbijgaande belangen tot stand, doch in
tegendeel op grond van duurzame belangen
behoeften.
De wijziging in de internationale positie van
®elgië neemt een grooten hinderpaal weg voor
u® tot stand brenging van een nieuw Locarno,
•heuwe veiligheidswaarborgen moeten zich na-
teurlijk onder een of anderen vorm niet alleen
uitstrekken tot de staten, die vroeger deelnamen
het verdrag van Locarno, doch ook tot de
teeer in het Oosten (Polen) en midden-Europa
Plegen landen.
Ten aanzien van de verhouding tot Sovjet-
*lUsland verklaarde Krofta: wij maken een
'jtewgezet onderscheid tusschen den Russischen
..teat en het communisme, het regeeringsstel-
eL Wij constateeren thans, dat zelfs zeer hard-
ekkige tegenstanders van het communisme
,ch niet onthouden van betrekkingen met Rus-
."ted, en Rusland niet meer uitsluiten uit het
tekomstig Europeesch bestel. Daar thans op
e markt zekere grondstoffen in niet voldoen
de
mate te verkrijgen zijn, wordt de wereld
erinnerd aan de Russische rijkdommen. De
'bnenlandsche evolutie in Sovjet-Rusland kan,
„ar wij hopen, de nieuwe toenadering met
fclü'i
te
lJ°pa slechts vergemakkelijken. Daarom ge-
spr. niet, dat het nu noodig is opnieuw
spreken over vrees voor het bolsjewisme,
zich nu eens hier dan daar openbaart.
De overeenkomst tusschen Italië en Joego-
t'8yië biedt de mogelijkheden voor een verbe-
g teg der betrekkingen van Italië met de bei-
jj6 andere landen der Kleine Entente aan, wel-
Verbetering tot nu toe juist de spanning
^Jjtechen Italië en Joego-Slavië in den weg
jJ°Ud. Daarom kunnen Tsjecho-Slowakije en
0emenië zich slechts hartelijk verblijden over
v,® opklaring als gevolg van de overeenkomst
U 25 Maart.
betrekkingen tot Oostenrijk zijn sedert
Uigen tijd zeer vriendschappelijk. Zij berus-
fcivi °p wederzijdseh vertrouwen en weder-
Jdsch begrip. Het persoonlijk contact heeft
ter zeer toe bijgedragen.
^■Hongarije krijgt ook steeds beter begrip van
6, onderlinge economische afhankelijkheid der
8ten van Midden-Europa en de mogelijkheid.
jj81 niet te zeggen noodzakelijkheid van een
tevere samenwerking.
Ket zou allerminst den betrekkingen metHon-
ten goede komen, indien dit land zou
het n eenzÜdig de militaire bepalingen van
<v vredesverdrag van Trianon op te zeggen,
Ij81 aldus tot rechtsgelijkheid te komen. Men
Vo? slechts hopen, dat Hongarije er thans de
*>ei>rkeur aan zal geven dit probleem met de
mighebbende staten op te lossen, langs den
van overeenkomsten, waartoe de staten der
W'ïte Entente zich meer dan eens oprecht
®'d hebben verklaard.
De verschillende verklaringen van de lei-
öers van het tegenwoordige Duitschland
Veroorloven ons aldus Krofta te be-
testigen, dat de Duitsche politiek in be-
8ir>sel niet anti-Tsjecho-Slowaaksch is.
^hzerzijds, aldus Krofta, verwerpen wij ook
®8tegorisch alle beschuldigingen van hen,
le °ns een fel anti-Duitsche politiek toe-
^hrijven.
kan zeggen, dat de Tsjecho-Slowaak-
re 8 Partijen, die deel uitmaken van de
eringscoalitie, zonder uitzondeling oprecht
tw vriendschappelijke verstandhouding met
techland wenschen, en dat zij er een van
VfgJ^damenteele voorwaarden in zien voorden
j.® in Midden-Europa,
lew te moeilijk aldus ging Krofta voort
te hechten aan de stemmen, volgens
Daliaansche kringen in de Italiaansch-
lej ,~stevische betrekkingen veeleer een mid-
TsjeZ!®n °m de Kleine Entente te breken of
b^Jmp-Slowakije te isoleeren, dan wel als een
'usschen Italië en de Kleine Entente.
<V;fl zullen nimmer zijn medewerking tijdens
Wereldoorlog vergeten, evenmin als zijn
lijkheid. Wij erkennen de belangen van Italië
in Midden-Europa.
Sprekende over de PoolschTsjecho-Slo-
waaksche betrekkingen zeide Krofta: Wij laten
niet na te hopen, dat men tenslotte in Polen
toch de voorkeur zal geven aan de groote duur
zame belangen, welke wij gemeenschappelijk
hebben, boven de voorbijgaande verschillen,
welke kunstmatig worden teweeggebracht en
onderhouden.
Spr. achtte het overbodig te wijzen op de
goede verstandhouding' met Frankrijk. De be
langstelling van Engeland voor de kwesties van
Midden-Europa is sinds Maart nog toegenomen.
Ten aanzien van het Vaticaan noemde spreker
het ongelukkig, dat een onverwachte hinder
paal is in den weg gekomen door de spanning
tusschen het Vaticaan en het Rijk.
Tenslotte herinnerde Krofta aan de ver
klaring van President Benesj, dat Tsjecho-
Slowakije getrouw blijft aan zijn vriend
schappen, aan de Volkenbondspolitiek en
de verplichtingen tegenover de Kleine En
tente.
Dit alles zal ons geenszins verhinderen
ons met onze buren Duitschland, Polen,
Hongarije en andere staten te verstaan.
Wij zijn bereid met allen, die dat wenschen,
samen te werken. Wij sluiten niemand
buiten. Niemand kan worden buitengeslo
ten, zelfs wij niet.
Victor Emmanuel, koning van Italië op
bezoek aan Budapest in gezelschap van
Graaf Ciano, maakt een rondrit door
Hongarije's hoofdstad
te onzen grooten strijd om de onafhanke-
WEENEN, 21 Mei (D. N. B.) Op een
boerderij te Batersdorf (Stiermarken) heeft
in den afgeloopen nacht een brand gewoed,
waarbij zeven personen om het leven zijn
gekomen.
De acht bewoners van het uit hout opgetrok
ken en met stroo gedekte boerenhuis werden
tijdens hun slaap opgeschrikt. Toen zij wilden
vluchten, stortte het dak reeds in, waardoor
zeven personen bedolven werden. Men heeft
later slechts hun lijken kunnen bergen.
De pachter zelf zag nog juist kans te ont
snappen. Hij heeft evenwel zulke ernstige
brandwonden opgeloopen, dat voor zijn leven
wordt gevreesd,
TOKIO, 21 Mei (Domei) De eenige Ja-
pansche regeeringspartij, de „Sjowakai", welke
bij de jongste verkiezingen negentien zetels in
het parlement behaalde, is ontbonden, na een
vergadering van de parlementsfractie van deze
partij hedenmiddag. Eenstemmig besloot de ver
gadering op voorstel van den leider, Keisuke
Mochitsuki, de partij te ontbinden.
In politieke kringen is men van meening, dat
de nieuwe partij, waarop minister-president
Hayasji zoo dikwijls heeft gezinspeeld, sterk zal
worden bevorderd door de ontbinding van de
„Sjowakai".
De minister van Landbouw Tatsunosuke
Yamazaki, heeft verklaard, dat de „Sjowakai"
voornemens is de leiding te geven in de politieke
hervorming van het land.
De minister verklaarde te hopen, dat de be
slissing van de „Sjowakai" een aansporing zal
zijn voor de overige politieke partijen om tot
inkeer te komen.
Ten slotte zeide minister Yamazaki, dat de
nieuwe partij gevormd zal worden, wanneer ook
de leden van de overige politieke partijen ernstig
tot inkeer zullen zijn gekomen. Zoolang dit
niet het geval is, zullen de leden van de
„Sjowakai", die zitting hebben in het parlement,
optreden als onafhankelijker.
Verwachting: Meest matige Westelijke
tot Zuidelijken wind, gedeeltelijk be-
jj| wolkt, aanvankelijk weinig of geen re-
gen, koeler.
Verdere vooruitzichten: Toenemende
kans op regen.
LONDEN, 21 Mei (A.N.P.) Volgens de
„Daily Herald" worden op het oogenblik in
de Bank of England geheime besprekingen
gevoerd tusschen Montagu Norman en de
gouverneurs van de centrale reserve banken
der Dominions.
Het voornaamste onderwerp van bespre
king is de mogelijkheid van een spoedig
herstel van een internationalen gouden
standaard.
De technische vraagstukken, welke verband
houden met een terugkeer naar het goud,
worden onderzocht.
Het voornaamste doeleinde is waarschijnlijk
den politieken druk te versterken, welke thans
door de regeeringen van Zuid-Afrika, Austra
lië en Canada op de rijkscohferentie wordt
uitgeoefend voor het verkrijgen van eenige
garantie inzake de toekomstige positie van het
goud, waarbij genoemde landen als goudprodu
centen speciaal betrokken zijn.
De Bank of England, aldus besluit de „Daily
Herald" zijn bericht, is, evenals de Bank van
Internationale Betalingen, voorstandster van
een terugkeer naar het goud, maar de Britsche
schatkist zou zich op het oogenblik hiertegen
verzetten.
CUXHAVEN, 21 Mei (D. N. B.) Het stoom
schip „Hamburg" is hier aangekomen met het
stoffelijk overschot van passagiers en leden der
bemanning van het luchtschip „Hindenburg".
De lijkkisten werden met eenige plechtigheid
overgebracht naar een der loodsen van de
„Hapag"', waar des middags een rouwdienst
werd gehouden.
Het stoffelijk overschot van kapitein Leh-
mann, dat met de „Europa" te Plymouth is
aangekomen, is daar aan boord gebracht van
een Duitsch vliegtuig, waarmede het naar Cux
haven zal worden overgebracht.
Op de „Europa" bevinden zich zeventien
overlevenden van de ramp.
BERLIJN, 21 Mei. (Havas.) In een hier ge
houden rede verklaarde de zoo juist uit de Ver-
eenigde Staten teruggekeerde professor Schoe
nemann, dat het ontstellend is te zien, hoe groot
in Amerika de vijandigheid is tegenover alles
wat Duitsch is.
Na vastgesteld te hebben, dat een deel der
Duitsche pers de Amerikaansche cultuur met
geringschatting behandelt, zeide hij: „Wij mo
gen nooit de Amerikaansche beschaving in haar
geheel minachten. Eens hebben wij reeds het
belang van Amerika's intrede in den oorlog
onderschat, en tenslotte was het een gevolg
van deze inmenging, dat Duitschland den oor
log verloren heeft."
De professor besloot met te verklaren, dat
de geestesgesteldheid in Amerika zoodanig is,
dat, terwijl destijds jaren noodig waren voor
dat het zoover was, dat Amerika aan den oor
log tegen Duitschland deelnam, thans slechts
eenige uren, wellicht eenige minuten voldoende
zouden zijn.
Uit San Francisco wordt gemeld, dat de bur
gemeester van New York, La Guardia, die zich
cp het oogenblik te San Francisco bevindt,
heeft gezegd, dat geen fatsoenlijk mensch com
mentaar zou kunnen leveren op de artikelen in
de Duitsche pers over de z.g. zedeloosheid in
de scholen te New York. Die artikelen, aldus
La Guardia, zijn niet de moeite waard om er
cp te antwoorden.
opy
Onmiddellijk na het ongeluk met de Hin denburg werd in Amerika een commissie
ingesteld, die de oorzaak van de ramp moest onderzoeken. Men ziet hier de com
missie bezig het ongeval te reconstrueer en. In het midden vóór het bord de
Amerikaansche kapitein Rosendahl
LONDEN, 21 Mei. (Reuter). De technici
en de deskundigen van de commissie voor
de niet-inmenging zijn vandaag bijeenge
komen om het vraagstuk van de terugtrek
king der vrijwilligers uit Spanje te bespre
ken. De Britsche ambassadeurs in eenige
hoofdsteden zijn uitgenoodigd hun mee
ning kenbaar te maken omtrent de moge
lijkheid van een tijdelijke onderbreking der
vijandelijkheden, gedurende welken tijd
men de vrijwilligers zou kunnen terugtrek
ken.
De deskundigen, die de commissie eventueel
verslag zullen uitbrengen, beperken zich op
het oogenblik tot de mogelijkheden van op
lossing van dit zeer moeilijke vraagstuk.
In Britsche diplomatieke kringen verklaar
de men vanmorgen, dat den Britschen verte
genwoordigers in de voornaamste landen, die
de overeenkomst van niet-inmenging hebben
geteekend, verzocht is deze regeeringen te pol
sen over de mogelijkheid van stappen bij de
Minister Delbos werd bij zijn aankomst
te Brussel o.m. verwelkomd door den
Franschen ambassadeur
Een sneltrein, die den afstand ParijsBrussel in 2 uur en 45 minuten
aflegt, heeft zijn proefrit succesvol volbracht
regeeringen te Valencia en te Salamanca. Deze
stappen hebben het tot stand brengen van een
„wapenstilstand", die het terugtrekken der vrij
willigers zou moeten vergemakkelijken, ten
doel.
De Britsche ambassadeur te Berlijn, Sir Ne
ville Henderson, heeft vandaag een bezoek ge
bracht aan den Duitschen minister van Bui
tenlandsche Zaken, Von Neurath. In diploma
tieke kringen gelooft men, dat hij onder meer
den Duitschen minister op de hoogte heeft ge
steld van de Britsche voorstellen ten aanzien
van een wapenstilstand in en een terugtrekken
der vrijwilligers uit Spanje.
Voor het oogenblik weigert men in ver
antwoordelijke kringen te Rome eenigerlei
verklaring af te leggen met betrekking tot
het verzoek, dat de Britsche regeering tot
de betrokken regeeringen heeft gericht,
aangaande de wenschelijkheid van een wa
penstilstand, voorafgaande aan een even-
tueele terugroeping der buitenlandsche vrij
willigers in Spanje.
De Britsche ambassadeur te Rome is trou
wens op het oogenblik niet te Rome aanwezig,
terwijl minister Ciano te Boedapest vertoeft.
In bepaalde andere politieke kringen is men
evenwel van oordeel, dat een besluit inzake een
wapenstilstand slechts kan uitgaan van de
beide partijen in Spanje, die alleen in staat
zijn om te beoordeeien of een opschorting der
vijandelijkheden met hun belangen in over
eenstemming is te brengen.
Te Gibraltar meent men, dat een beslissing
van Mussolini tot het terugtrekken der Ita-
liaansche troepen zou moeten worden toege
schreven aan het feit, dat de toestand in Spanje
na tien maanden strijd niet veranderd is, en
dat zich onder de tienduizenden gesneuvelden
talrijke Italianen bevinden.
Onder meer zijn de hertog en de hertogin
van Tava, de hertog en de hertogin van
Hijar en verscheidene reehtsche officieren
te Gibraltar aangekomen. De hertog en de
hertogin van Montellano zijn gisteravond
met den hertog van Alva aangekomen en
met Juan March naar Rome vertrokken.
Men heeft Juan March vóór hij zich te Gi
braltar inscheepte duidelijk hooren zeggen:
„Ik hoop met goede berichten terug te komen."
De berichten uit Gibraltar, volgens welke de
hertog van Alva en Juan March Mussolini van
een terugroepen der Italiaansche soldaten zou
den moeten afbrengen, zijn in gezaghebbende
kringen te Londen met veel scepticisme ver
nomen.
In de eerste plaats merkt men op, dat geen
enkel te Londen ontvangen bericht vermeldt,
dat Mussolini een dergelijk besluit heeft ge
nomen.
Bovendien schijnt het verband, dat gelegd is
tusschen het vertrek van Alva en March en
het vraagstuk der vrijwilligers zacht uitge
drukt willekeurig.
Het is niet mogelijk, te Rome eenige inlich
tingen te bekomen over het doel van het be
zoek van Juan March en andere Spaansche
aristocraten. Dat Mussolini de terugtrekking der
Italianen in Spanje zou voorbereiden, wordt
cok niet bevestigd. Niettemin ontkent niemand,
dat de oorlog bij de bloedverwanten der vrij
willigers zeer onpopulair is geworden.
Volgens een door Reuter ontvangen offi-
cieele verklaring der nationalisten wordt te
Salamanca medegedeeld, dat er geen woord
waarheid is in het bericht, volgens hetwelk
Ju an March of een ander naar Rome zou
zijn gegaan, om een beroep op Mussolini te
doen en Mussolini van plan zou zijn, zijn poli
tiek ten aanzien van Spanje in eenig opzicht
te wijzigen.
De beide Duitsche vliegers, Kinzle en
Schultze, die beschuldigd worden van het
steunen van den opstand, zijn door de
Volksrechtbank te Bilbao ter dood veroor
deeld.
LONDEN, 21 Mei (A. N. P.) De vice-
kanselier van de universiteit van Londen, H. L.
Eason, heeft, volgens de „Daily Telegraph"
medegedeeld, dat Koningin Elisabeth er in
heeft toegestemd het doctoraat honoris causa
der universiteit van Londen te aanvaarden.
De eere-promotie zal in het najaar geschie
den.
De Tsjecho-Slowaaksche minister van Bui
tenlandsche Zaken hield een uiterst verzoe
nende rede over de buitenlandsche politiek.
Delbos heeft te Brussel het nieuwe West-Pact
en de opdracht aan Van Zeeland besproken.
Een Fransche en een Belgische nota aan Lon
den aangaande een nieuw Locarno-pact worden
verwacht.
Te Londen zouden besprekingen worden gevoerd
over een terugkeer naar het goud.
Een mogelijke wapenstilstand in Spanje tee
bevordering van het terugtrekken van vrij
willigers, staat in het centrum der belang
stelling.
Zeven personen kwamen bij een hevigen brand
in Stiermarken om.
Prof. Schoenemann waarschuwde te Berlijn
zijn landgenooten voor de anti-Duitsche gezind
heid, die in de Ver. Staten heerscht.
De Japansche regeering bereidt een hervorming
van de kieswet voor.
De Japansche Sjowatai-partij besloot tot ont
binding.
Openbare behandeling van de kwestie van het
Maaswater voor het Permanente Hof van Int.
Justitie gesloten.
De Eerste Kamer heeft aangenomen de wets
ontwerpen tot nietigverklaring van goudclan-
snlcs en het al- of niet-verbindend verklaren
van ondernemersovereenkomsten.
New-Yorksche Beurs: Slot onregelmatig.
Hebt u uw klok verzet? Tijdig? Of
zijt ge vanmorgen te laat opgestaan en
te laat aan den arbeid gegaan? Zijt
ge met uio tijd meegegaan? Met den
nieuwen tijd die vroeger opstaan
eischt? Anders zijt ge heden achter
op gekomen! Dat is de les van dezen
zomertijd: ge moet met uw tijd mee
gaan. Anders raakt ge achterop. Een
uur haalt ge zoo gauw niet meer in,
maar het is nog te doen. Erger is het
wanneer ge dagen, jaren achterop
komt. Men moet niet alleen tijdig de
bakens verzetten maar ook zorgen
dat uw klok op tijd is, en dat ge man
van uw klok zijt!
Hebt ge uw klok verzet? Zijt ge op
tijd gekomen? Ja? Zorg dan dat ge
immer met uw tijd meegaat en niet
te laat komt. Het leven is een strijd
om het bestaan en in dien strijd
raakt degeen ten onder die niet goed
voor z'n klok zorgt.
Ga met uw tijd mee!
TOKIO, 21 Mei. (Havas.) De Japansche pers
meldt, dat de regeering werkt aan een wets
ontwerp tot hervorming van de kieswet, waar
mede zij wil bereiken: vermindering van het
aantal afgevaardigden, vergrooting der kies
districten met invoering der evenredige verte
genwoordiging, verlaging van den minimalen
leeftijd voor het actieve kiesrecht, verlenging
van den duur der kiescampagne met verster
king van het toezicht der autoriteiten.
In kringen van het ministerie meent men, dat
deze wijzigingen de misbruiken zullen doen ver
minderen en den persoonlijken invloed der can-
didaten zullen verkleinen, en tevens de politieke
ideologieën zullen bevorderen, zoodat de kiezers
meer begrip zullen hebben voor de nationale
crisis, die Japan op het oogenblik doormaakt.
JERUZALEM, 21 Mei. (Reuter). Zaterdag as.
herdenken de Arabieren de geboorte van den
profeet en reeds zijn vele versieringen aange
bracht. In de étalages van de Arabische win
kels trekken vooral de groote foto's van koning
Ghazi, Mussolini en Hitier, versierd met de
Arabische nationale kleuren, de aandacht.
i ((((nnmimii in li/JJ//JSSS irZ
Stand op Zaterdag: 1 uur v.m.: 755
Vorige stand; 751.0