PAUS PIUS 80 JAARi
Schacht's besprekingen te
Parijs
D
IBIS SHAG
3
Postweg naar Indië door de lucht
„MET ALLE
MIDDELEN"
Als het water lokt
SPECIALE ENVELOPPEN
DER K.L.M.
VRAAGSTUK VAN EEN
HANDELSVERDRAG
Dobbelmann
lekker... man!
MAANDAG 31 MEI 1937
Een droeve lijst van verdrinkings-
gev allen
Droevig ongeluk te Anna
Paulowna
Jongen speelde aan den
waterkant
In een wiel geraakt
Padvinder verdronken
Nog een slachtoffer
Bootje gekanteld
HEKS VAN MERKELBEEK IN
HOOGER BEROEP
CONFLICT BIJ DE TWENTE
KANALEN
Arbeid wordt gedeeltelijk hervat
INVAL IN EEN SPEELHOL
Vrouw des huizes was alleen
aanwezig
Onder een tram gekomen
Nu is de Paus door ouderdom gebogen,
Gekromd is zijn gestalt', voor kort nog sterk en recht,
En den beklimmer van de hoogste toppen
Is thans de kortste gang, haast elke pas ontzegd.
Maar hij, wiens voeten hem niet hoog meer zullen dragen,
Heeft in den geest zóó hoogen top bereikt
Dat daarbij zelfs het hoogste punt der aarde
Gering, en laag en vlak, een kleine heuvel lijkt.
Hij is thans boven 't aardsche zóó gestegen,
Dat hij met sterken blik de wereld overschouwt
En bij het zien der dreigende gevaren
Ons allen immer meer in 't hart omsloten houdt.
Nu lichaamskracht den grijsaard ging begeven
Schonk hij te meer nog van den rijkdom van zijn geest,
Vol diep ontzag, vol kinderlijke liefde
Zij heden ons gebed op zijn geboortefeest.
HERMAN KRAMER.
Auto over den kop
geslagen
Bestuurder overleden
De „Van Meerlant"
Felle brand te Breda
Magazijnen der Handelsver eeni-
ging Brabant verwoest
Gezin moest ijlings de
woning verlaten
ALLE POST
LUCHTPOST
5 JUNI
19 3 7
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor 8 ct. en 25% zwaarder dan de meeste andere.
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Altijd nog wantrouwen
in Frankrijk
Nazi-methodes
Onderteekening door de N.S.B.
geëischt
WEEN EN AAN DE VECHT
Alle onkosten worden uit een be
drag a fonds perdu bestreden
KOOPT ZOMERPOSTZEGELS!
DE PESTGEVALLEN TE
MALANG
Het aantal dooden tot elf gestegen
Zondagmiddag is de 19-jarige A. M. uit
Amsterdam, tijdelijk woonachtig te Hilver
sum, bij het zwemmen nabij de haven van
Huizen veicionken.
Deze plek is zeer gevaarlijk door den trek,
welken de zee er door de diepe vaargeul
heeft en elk jaar eischt zij hier slachtoffers.
M. was met zijn broer en een vriend er op
uitgetrokken. Nabij de haven zwom de vriend
op een afstand van tien meter uit de kust. M.,
die de zwemkunst bij lange na niet goed ver
stond, begaf zich te water, aanvankelijk wadend.
Verderop gleed hij evenwel uit en zakte weg.
De ander zag het gebeuren en ging er terstond
op af. Hij slaagde er in M. boven water te hou
den, doch uit eigen lijfsbehoud moest hij hem
spoedig laten schieten.Deze verdween toen in
de diepte. Een hem toegeworpen reddingsboei
bereikte hem niet meer.
Op den kant had men het ongeluk ook zien
gebeuren en de havenboot voer met een dokter
aan boord uit. Men vond den jongeman niet
meer en is toen gaan dreggen, met het resultaat,
dat men het lichaam vond en het kon bergen.
Drie kwartier is de geneesheer bezig geweest
met kunstmatige ademhaling, doch ten slotte
moest hij den dood constateeren.
Het lijk is voorloopig op de gemeentewerf
ondergebracht.
Te Anna Paulowna is het driejarig zoontje
van de familie Brouwer nabij de ouderlijke wo
ning te water geraakt en verdronken.
De elfjarige W. de Kolf, wonende aan den
Goudschesingel te Rotterdam is Zaterdagmid
dag tijdens het spelen op de glooiing aan de
Maas bij de Wilhelminakade er afgegleden, te
water geraakt en verdronken. Zijn lichaam
zonk direct naar de diepte en eerst geruimen
tijd later heeft de politie den jongen levenloos
bovengebracht.
Zondagmorgen was de 18-jarige boerenzoon
M. Bouw te Erp met eenige vrienden gaan
wandelen. Toen de jongelui het riviertje de Aa
ter plaatse passeerden, besloten zij zich wat te
verfrisschen en te gaan baden. Plotseling kwam
Bouw in een wiel terecht en zonk weg. De
vrienden poogden den drenkeling op het droge
te brengen, doch daar geen hunner kon zwem
men slaagde men hierin niet. Onder leiding van
Burgemeester Verheyen werd met het dreg-
gingswerk begonnen en omstreeks vier uur
werd het lichaam van den jongen opgehaald.
De levensgeesten waren geweken. Het slacht
offer was de oudste zoon van een gezin van elf
kinderen.
Zondagmiddag is tusschen Maassluis en
Vlaardingen de elfjarige G. D. uit Schiedam, die
deel uitmaakte van een padvinderskamp bij het
baden in de Maas door den stroom afgedreven
en verdronken. Men heeft tevergeefs naar het
lijk gedregd.
Het vierjarig zoontje van de familie Klok te
Hooge Smilde is Zaterdagavond in het Oranje
kanaal geraakt en verdronken.
Zondagnacht was de 21-jarige J. Schalk, wo
nende te Eindhoven, met een tweetal vrienden
in een bootje aan .het visschen in het Wil-
helminakanaal onder de gemeente Best, tus
schen den rijksweg en de spoorbrug. Op een
gegeven oogenblik kantelde het bootje en de
drie inzittenden raakten te water. Een der in
zittenden verdween onmiddellijk in de diepte,
terwijl de beide anderen zich konden redden. S.
is na eenigen tijd levenloos opgehaald.
De zaak van de verdachte van den dubbelen
moord te Merkelbeek, C. van H. zal op Maan
dag 21 Juni a.s. in hooger beroep te 's-Herto-
genbosch worden behandeld.
Zij werd indertijd veroordeeld tot vijftien jaar
gevangenisstraf.
Men schijnt thans tot een oplossing te gera
ken inzake het conflict bü de Twente-kanaal-
werken, waar een 450 arbeiders vorige week het
werk staakten.
De contactcommissie uit de werkgevers en
werknemers heeft verschillende conferenties
gehouden en het resultaat is geweest, dat de
commissie aanbevolen heeft het werk te hervat
ten, teneinde een nader onderzoek naar de grie
ven te kunnen instellen. Zij ziet anders geen
mogelijkheid om bemiddelend te kunnen optre
den.
Het gevolg is geweest dat de stakende arbei
ders uit Zutfen en Deventer besloten hebben
weer aan den arbeid te gaan. Het betreft hier
de grootste groep arbeiders. De 130 tewerkge-
stelden uit Enschede en de 25 uit Wierden heb
ben nog geen beslissing genomen.
Zaterdagavond hebben politie en mare
chaussee een inval gedaan in een perceel aan
de Lange A te Groningen, op vermoeden van
hazardspel en overtreding van de drankwet.
Een groote hoeveelheid spiritus op de fles-
schen stond eau de cologne werd aangetrof
fen en in beslag genomen. Toen de inval ge
schiedde was de vrouw des huizes, mej. van
G., alleen aanwezig. Proces-verbaal is opge
maakt.
De 63-jarige P. Beukers uit de De Savornin
Lohmanlaan te Rotterdam is op den Stations
weg aldaar onder de tram gekomen. Met een
schedelbreuk is de man. naar het ziekenhuis
aan den Coolsingel gebracht. Zijn toestand is
ernstig.
Op den Haarlemmerstraatweg even bui
ten Halfweg, ter hoogte van café De Zoete
Inval, ongeveer een kilometer buiten het
dorp, is Zondagavond om zeven uur een
ernstig auto-ongeluk gebeurd, waarbij drie
dames licht gewond werden, doch waarbij
de ruim 50-jarige heer K. uit 'sGraven-
hage zoo ernstig werd gewond, dat hij in
het St. Elisabethsziekenhuis te Haarlem is
overleden aan een schedelbasisfractuur.
De heer K. kwam uit de richting Amsterdam
en raakte het spatbord van een tegenligger. De
wagen begon daarop te slingeren, waardoor de
bestuurder het stuur niet langer meester bleef.
In volle vaart kwam de heer K. in botsing met
een van den tegenovergestelden kant komenden
auto. De wagen van den heer K. sloeg over den
kop en kwam op de trambaan naar Amsterdam
terecht. De bestuurder smakte uit den wagen
en bleef zwaar gewond op straat liggen.
De inzittenden van den wagen, die naar Am
sterdam reed, mej. R. en mej. F. liepen hoofd
wonden op, terwijl mevrouw S. een wonde aan
den onderarm kreeg.
Eerstgenoemde dame, wier hoofdwonde vrij
ernstig was, is per ziekenauto naar Amsterdam
vervoerd, de beide andere dames zijn per taxi
naar haar woonplaats, Amsterdam, terugge
keerd.
Blijkens een bij het departement van Defen
sie binnengekomen telegram is Hr. Ms. ,,Van
Meerlant" 31 Mei te Zeebrugge aangekomen.
Te Breda is door onbekende oorzaak brand
uitgebroken in de uitgebreide magazijnen der
Handelsvereeniging Brabant van de firma Th.
Albarda Jelgersma aan de Boschstraat.
Het vuur is ontstaan in een bergplaats voor
verpakkingsmateriaal en breidde zich in min
der dan geen tijd uit. Zoo stond in een omme
zien het drie verdiepingen hooge gebouw in
lichter laaie. De brandweer rukte met groot
materiaal uit. Zij moest haar werk beperken tot
het beschermen van de naastgelegen panden,
welke in het dichtbebouwde stadsgedeelte nauw
aaneengesloten staan.
In korten tijd was het vuur uitgewoed. Het
gebouw, waarin een groote hoeveelheid wijnen,
likeuren, comestibles en kruidenierswaren was
opgeslagen, ging geheel in vlammen op. De scha
de, welke zeer aanzienlijk is, wordt door ver
zekering gedekt.
Te Amersfoort heeft een felle brand gewoed
in het schoenmagazijn van den heer J. B. aan
de Langestraat. Toen de brand door de huis
houdster werd ontdekt, woedde het vuur reeds
zoo fel, dat de bewoners van het pand, die zich
drie kwartier te voren te ruste hadden begeven
aan de achterzijde de woning moesten verlaten.
De brandweer, die met groot materiaal was
uitgerukt, bestreed het vuur onder leiding van
den commandant, den heer Van Haselen,
krachtdadig, doch kon niet verhinderen, dat
het pand geheel uitbrandde.
Hoogstwaarschijnlijk is de brand op de bene
denverdieping ontstaan. Omatrent de oorzaak is
nog niets bekend. De schade wordt door verze
kering gedekt.
Het busschingswerk, dat langen tijd in beslag
nam, werd o.a. bijgewoond door den burgemees
ter van Amersfoort, mr. J. C. graaf van Rand-
wijck.
TEN BATE VAN HET NATIONAAL LUCHT VAARTFONDS
Ter herdenking van de belangrijke, wijzi
ging in het postvervoer tusschen Nederland
:en Nederlandsch-Indië, welke op 5 Juni
1937 ingaat en waarbij de postweg van de
zee naar de lucht wordt verlegd, heeft de
K.L.M. besloten bijzondere enveloppen ter
beschikking te stellen van het publiek tegen
den prijs van 25 ets. per stuk, zonder por
to. De opbrengst van den verkoop dezer
enveloppen is ten bate van het Nationaal
Luchtvaartfonds.
De enveloppen dragen de wapens van Ne
derland en Nederlandsch-Indië met een
aardbol, waarlangs zich een Douglas DC-3
beweegt.
Wie de enveloppe terug wil ontvangen, kan
haar adresseeren aan een relatie in Indië of
wel aan het hoofd van den P.T.T.-Dienst te
Bandoeng, doch er moet voor gezorgd worden,
dat het adres van den afzender duidelijk op
de enveloppe voorkomt. De porto voor uit- en
thuisreis kan in Nederland worden voldaan en
bedraagt totaal 32 y„ ct., te weten 12 y, ct. voor
de uitreis en 20 ct. voor de thuisreis. Men kan
dit porto o.a. voldoen door gebruik te maken
van een driekantigen postzegel van 30 cents,
welke indertijd voor bijzondere vluchten is uit
gegeven plus een postzegel van 2'A ct.
De enveloppen zijn verkrijgbaar bij de K.L.
M.-kantoren in Amsterdam, Den Haag en Rot
terdam en bij de K.L.M. agenten in Neder
land.
e Duitsche minister van Economische
Zaken en directeur der Duitsche Rijks
bank, Dr. Schacht, heeft na het openen
van het Duitsche paviljoen op de wereldten
toonstelling te Parijs Frankrijk weer veriater.
cm naar Berlijn terug te keeren. Op de Duit
sche ambassade verklaarde hij tijdens zijn be
zoek aan de Fransche journalisten, dat hij
conferenties zou houden met leidende persoon
lijkheden. Met groote vrijmoedigheid zette hij
zijn denkbeelden uiteen: „Ik ben geen politicus",
zoo zeide hij bescheiden en ironisch, „en ik kan
politiek niet begrijpen. Ik ben econoom en op
het gebied der politiek bezit ik geen enkel ge
zag. Ik breng geen plannen mede, noch op eco
nomisch, noch op politiek gebied. Ik heb een
afschuw van plannen, hoewel ik weet, dat men
in Frankrijk nogal met plannen op heeft. Vol
gens mij zijn plannen echter veel minder
waard dan de feiten zelf, indien men aan de
feiten den tijd laat om tot ontwikkeling te ko
men. Ongelukkigerwijze staat de politiek vaak
het economische werk in den weg. Wij moeten
op het gebied van de politiek meer vrijheid
kweeken en het meer in het internationale
zoeken en dat willen wij in Duitschland dan
ook allemaal. Men heeft gezegd dat ik hier
gekomen ben uit noodzaak en om Frankrijk
iets te vragen. Ik heb al een heeleboel leenin
gen en ik heb al genoeg zorgen over wat ik te
betalen heb, dan dat ik veel lust zou hebben
opnieuw te leenen. Wat gij aan hen kunt zeg
gen, die op het oogenblik aan het hoofd van
de regeering staan is, dat Duitschland van
meening is dat een einde gemaakt moet wor
den aan den toestand waarin op het oogenblik
alle landen zich bevinden. Er moet een einde
gemaakt worden aan de ellende die nog een
gevolg is van den wereldoorlog en alle landen
moeten een gemeenschappelijke poging doen om
dat doel te verwerkelijken. Wij zijn geheel ge
reed om samen te werken met u, zooals met
alle andere landen van goeden wil en ik ben er
zeker van dat uw regeering met betrekking tot
dit punt hetzelfde standpunt huldigt als wij.
Wat ons betreft, wij hebben de beste bedoe
lingen. Wjj wenschen overeenstemming met uw
land en ik hoop, dat mijn besprekingen er toe
zullen bijdragen, dat de atmosfeer wat helder
der wordt en dat zij tot een economische, en
politieke overeenkomst zullen leiden en een
entente tusschen onze beide beschavingen zoo-
als wij die wel moeten wenschen."
En aan een lunch, welke hem werd aangebo
den door het comité FrankrijkDuitschland,
zeide Schacht:
De Fransche pers beweert, dat Duitschland
steeds iets vraagt. Mijn antwoord hierop is,
dat alleen armen iets vragen. Toch biedt
Duitschland ook iets aan en wel den vrede,
d.w.z. de garantie voor den vrfede in Europa,
Het biedt zijn terugkeer tot den Volkenbond
aan, welke geen strafrechtbank is, doch een
raadgevende vergadering, waar alle landen hun
zaken kunnen bespreken. Vervolgens heeft
Duitschland aangeboden te spreken over de be
wapening, want de lasten hiervan drukken op
allen. Wat kan Duitschland verder nog aan
bieden? Hiertegenover vraagt Duitschland de
bespreking van de koloniale kwestie.
De Fransche pers staat tegenover al deze
schoone verklaringen van Schacht noga!
sceptisch. Pertinax beweert in de Echo
de Paris zelfs, dat onderhandelen met Schacht
verloren tijd is, omdat de eigenlijke macht
hebbers in Duitschland niet achter hem staan.
Maar men heeft toch met hem onderhandeld:
over een nieuw handelsverdrag. Het agent
schap Havas meent te weten, dat naar het
schijnt, geen wijziging zal worden gebracht in
den rentevoet van Dawes- en Young-leeningen.
Duitschland zou zich hebben verplicht niet
Slechts grondstoffen in Frankrijk te koopen,
doch voortaan Fransche eind-producten te
koopen in een hoeveelheid, die bepaald zal
worden naar den totalen uitvoer van Frankrijk
naar Duitschland.
De clearing tusschen Duitschland en Frank
rijk zal worden opgeheven en door een stelsel
van verhoudingscijfers, dat overeenkomt met
het tusschen Duitschland en Frankrijk bestaan
de systeem, worden vervangen. De nieuwe over
eenkomst tusschen beide landen zal echter bui
tengewoon veelomvattend zijn, zoodat men nog
drie weken zal hebben met het in gereedheid
brengen van de teksten. Schacht zal derhalve
naar Parijs terugkomen om de overeenkomst
te onderteekenen.
De resultaten van Schacht's onderhandelin
gen zijn natuurlijk nog niet te voorzien. Wij
gelooven echter, dat groote resultaten niet zul
len worden bereikt voorloopig. Frankrijk staat
altijd nog met groot wantrouwen tegenover de
Duitsche bedoelingen. Frankrijk meent er be
lang bij te hebben dat Duitschland economisch
zwak blijft. Het handhaven van handelsbelem
meringen, zoo redeneert men, zou Duitschland
zóó kunnen verzwakken, dat het tenslotte de
hulp der democratische landen niet meer kan
ontberen. Dan zou het gedwongen worden po
litieke garanties te geven. Naar men zegt heeft
dit standpunt ook veel aanhangers aan den
Quai d'Orsay en eveneens in Engeland en Ame
rika. Wij voor ons hopen, dat dit standpunt ge
leidelijk zal worden prijsgegeven. Het is noodig,
dat men tot andere gedachten komt, ter be
vestiging van den vrede.
Nu de zaken z<?o staan valt het incident met
het Duitsche oorlogsschip in de Spaansche wa
teren zéér ernstig te betreuren. Er is nog geen
oordeel te vellen over de schuldkwestie. Het
feit zelf is daarom zoo jammer, wijl de pogin
gen van Engeland en Frankrijk Duitschland
meer en meer los te maken van de Spaansche
zaken pogingen tegenover welke Duitsch
land absoluut niet ongenegen staat er lee-
lijk door worden doorkruist en wijl de vrede er
weer door wordt bedreigd.
VOOR DE PIJP
Kees
Me
Aan de A. R. „Rotterdammer" wordt geschre
ven:
„Hoe sterk de band tusschen de N.S.B. en de
Duitsche regeering is, hebben we zoo zachtjes
aan wel begrepen. Dit contact is door de N.S.B.
bij de verkiezingsactie al naar het haar paste
erkend of geloochend.
In Duitschland heeft men er blijkbaar reeds
bij voorbaat op gerekend, dat de N.S.B. door de
verkiezingen in Holland de macht in handen
zou krijgen. Want het volgende verhaal, het
welk ons door bevoegde en welingelichte zijde
werd verstrekt, is een zoo verregaand en bru
taal stukje, dat we ons afvragen of de Neder-
landsche Regeering wel met die praktijken op
de hoogte is.
Dezer dagen wilde een familie te Utrecht een
nichtje uit Duitschland eenigen tijd tot zich ne
men. Zooals men allicht weet is het voor Duit
sche onderdanen vereischt daartoe een vergun
ning van de Duitsche regeering te verkrijgen.
De familie in Utrecht, bij wie het nichtje zou
gaan logeeren, kreeg op den verkiezingsdag een
officieel formulier van het gemeentebestuur van
de woonplaats van het nichtje toegezonden,
waarop verschillende gegevens moesten worden
ingevuld. Een officieel document dus, waarop de
Duitsche Overheid al dan niet gunstig zou be
schikken op het verzoek tot verlaten van
Duitschland. Dit formulier, hetwelk rechtstreeks
uit Duitschland naar de te Utrecht wonende
familie werd toegezonden, bestond uit twee ge
deelten. Het door een perforatie gescheiden
tweede gedeelte bevatte dezelfde vragen als de
bovenste helft, doch moest worden afgeteekend
door deN.S.B.H! Dus niet door het ge
meentebestuur van Utrecht, noch door de Ne-
derlandsche regeering, doch door de N.S.B.
De ontvanger van dit formulier, die niet het
kind de dupe wilde laten worden, is met het
formulier naar het hoofdkwartier van de NS.B.
getogen. Hier ontwikkelde zich het volgende ge
sprek tusschen een zwarthemd en een Neder-
landsch staatsburger:
Hou zee! aldus het zwarte hemd.
Goeden middag!
Wat is er van uw verlangen?
Ik heb hiér een formulier dat blijkbaar op
deze plaats moet worden afgestempeld.
Wat is uw politieke richting?
Ik doe niet aan politiek, ik ben neutraal.
Heeft u al gestemd vandaag! (het was
Woensdag J.I.).
Ik kom juist van het stembureau.
Op wien heeft u gestemd?
Daar heeft u niets mee te maken.
Het spijt mij, maar ik kan u niet helpen aan
de vereischte onderteekening, gaat u maar eens
zien of op de Oude Gracht de kringleider aan
wezig is, misschien kan die u helpen.
Of de oom van het nichtje hierheen gegaan
is weten wij niet, noch of het vereischte stem
pel op het formulier geplaatst is, doch de man
die tegen een zwarthemd op het hoofdkwartier
heeft durven zeggen: daar heeft u niets mee te
maken, zal van de Duitsche regeering wel niet
gemakkelijk toestemming krijgen zijn nichtje
te ontvangen.
Wij vragen ons af of aan dergelijke methodes
van de Duitsche regeering niet paal en perk
gesteld dient te worden, en of de heeren in de
Maliebaan niet eens duchtig op de vingers ge
keken moeten worden."
De president der Nederlandsche Bank mr. L
J. A. Trip heeft als voorzitter van het comité
„Weenen aan de Vecht" enkele mededeelingen
gedaan over opzet en eventueel welslagen. Zoo
als men weet kan ieder het avondfeest op
kasteel Nijenrode aan de Vecht bijwonen tegen
f 100.die zonder eenigen aftrek gestort wor
den bij 'n liefdadigheidsinstelling, door den gever
zelf aan te wijzen. Mr. Trip wekt alle liefda
digheidsinstellingen op actief te zijn en te po
gen een goed deel der opbrengst te krijgen. Ze
krijgen alles, de onkosten worden door anderen
gedragen. Secretaris is ir. Josephus Jitta, Re
guliersdwarsstraat 108114, telef. 34520. Nie
mand minder dan prof. dr. Willem Mengelberg
verleent zijn medewerking en de artistieke lei
der, de heer Goudstikker, werkt rusteloos aan
de voorbereiding van den avond die daar
van gaf mr. Trip de verzekering uniek be
looft te worden en artistiek op hoog peil zal
staan.
„zy die aan het feest deelnemen zullen op
den avond zelf niet meer in de beurs behoe
ven te tasten, noch voor programma, noch voor
ververschingen of iets anders.
Alle kosten n.l. mr. Trip constateerde het
met nadruk worden gedragen door eenige
landgenooten, die even spontaan als ons de
beschikking over het kasteel Nijenrode werd
aangeboden, een groot bedrag a fonds perdu
ter beschikking stelden om het heele feest te
financieren.
Het comité voor de zomerpostzegels schrijft
ons:
Morgen, 1 Juni, begint de verkoop van de
zomerpostzegels, waarvan de extra-opbrengst
dient voor sociale en cultureele doeleinden.
De postzegels dragen de beeltenissen van Von
del, Van Leeuwenhoek, De le Boe Sylvius en
Jacob Maris.
Men mag ze niet verwarren met de Jam
boree-zegels. Deze opmerking lijkt misschien
overbodig, maar het vorig jaar is ook verwar
ring ontstaan, omdat tegelijk met de zomer
postzegels de universiteitzegels (driehoeks
zegels) verkrijgbaar waren. Het bleek toen, dat
men zich niet altijd rekenschap gaf van het
onderscheid.
Het looze, door de .Matin" ver
spreide, gerucht, als zou er een
toenadering tusschen Duitsch
land en het Vaticaan binnenkort tot
stand komen, is door onzen Romeinschen
correspondent onmiddellijk op gezag
van bevoegde Vaticaansche instanties
tegengesproken. Helaas, schijnt een der
gelijke verzoening verder dan ooit ver
wijderd. Het nationaal-socialistische
Derde Rijk, dat het positieve Christen
dom beweert te beschermen en te belij
den, heeft den positief anti-Christelij ken
Duitsch-heidenschen pseudo-godsdienst
van generaal Ludendorff en echtgenoote
officieel bestaansrecht en erkenning
verleend. De diep-ernstige Pauselijke En
cycliek „Mit brennender Sorge", welke
bepaalde leerstellingen van het Duitsche
nationaal-socialisme als verderfelijke
dwalingen brandmerkte en de Katholie
ke eeuwige waarheden daar tegenover
stelde, welke klaagde over de vele en ern
stige schendingen van het tusschen
Duitschland en den H. Stoel gesloten
Concordaat, maar niettemin de moge
lijkheid van verzoening open liet, werd
als een staatsgevaarlijk hoog- en land-
verraderlijk document behandeld en de
verspreiding ervan werd door de Gestapo
verhinderd. Het antwoord op deze Ency
cliek is o.a. geweest het inspannen van
meer dan duizend zedelijkheidsproces
sen tegen Katholieken (enkele priesters,
maar voor het overgroote deel leeke-
broeders) en de bedreiging deze proces
sen niet alleen met wijd openstaande
deuren te houden, maar ook in „geuren
en kleuren" per radio uit te zenden. De
Duitsche pers wordt reeds verplicht uit
voerige verslagen met weerzinwek
kende bijzonderheden onder het oog
te brengen van jong en oud. Dat
dit antwoord het bloed van een figuur
als Kard. Mundelein van Chicago en
niet alleen van hem lichtelijk aan het
koken heeft gebracht, kan alleen een
doorgewinterden Nazi verbazen. Zooals
men weet, heeft deze Kerkvorst geen
blad voor den mond genomen om zijn
diepe verontwaardiging over de wijze,
waarop de zedelijkheidsprocessen in
Duitschland thans worden gevoerd, te
luchten. De Duitsche Rijksminister voor
Pers en Propaganda, Dr. Josef Göbbels,
heeft in een groote rede nu den Kardi
naal van Chicago van repliek gediend en
deze repliek, vol typisch nationaal-so
cialistische drogredenen, ademde een
geest en een mentaliteit, welke karak
teristiek geacht mogen worden voor een
gewezen Katholiek, die zijn Katholieke
opvoeding en het Katholieke milieu,
waaraan hij zijn vorming en opleiding te
danken heeft, ontrouw is geworden*
Wij willen hier niet in alle bijzonderhe
den op deze even hatelijke als hier en
daar bewust misleidende rede ingaan.
Evenmin willen wij ontkennen, dat er in
Duitschland in bepaalde Katholieke
kringen dingen zijn gebeurd, welke op
geen enkele wijze door den beugel van de
Christelijke moraal kunnen worden ge
wrongen. Maar wel willen wij wijzen op
één uitlating van Göbbels, die alles ver
klaart en een helder licht werpt op de
wel-is-waar ontkende, maar niettemin
eigenlijke bedoeling dier zedelijkheids
processen.
Göbbels verklaarde n.l., dat het natio
naal-socialisme, zooals iedere revolution-
naire beweging, niet alleen tevreden is
met de verovering van de macht, maar
deze macht ook met alle middelen zal
trachten te handhaven. Met alle mid
delen, wij zijn Göbbels voor deze verkla
ring dankbaar. De macht en niet het
recht wordt dus op de eerste
plaats met alle middelen, geoor
loofde of ongeoorloofde, rechtma
tige of onrechtmatige, gehandhaafd.
Wij begrijpen niet, dat een autoriteit,
die dit verklaart, er verontwaardigd over
kan zijn, dat de in Duitschland aanhan
gig gemaakte zedenprocessen en de
wijze, waarop deze worden gevoerd, aan
het buitenland en heusch niet aan Ka
tholieke kringen alleen, op z'n minst ge
nomen politiek hoogst verdacht voorko
men. Dat wij dat niet begrijpen, zal wel
hieraan liggen, dat wij Goddank geen
Nazi's zijn en het ook niet wenschen te
worden. Voor ons Katholieken geldt nog
altijd, dat geen doel de middelen heiligt,
dus zeker niet een onheilig doel als de
bevrediging van een ongeregelde machts
begeerte. Göbbels verklaarde, dat het
nationaal-socialistische régime beschul
digd wordt „van het vreeselijkste mis
drijf, waaraan zich een regeering schul
dig kan maken n.l.: de openlijke ver
draaiing van recht en wet voor egoïs
tische doeleinden", en dat hij daarom
zich verplicht achtte zijn ergerniswek
kende rede te houden. Wie erkent alle
middelen te zullen aanwenden om de
veroverde macht te handhaven, verklaart
zichzelf in staat „het vreeselijkste mis
drijf" te bedrijven, wanneer hij zulk
een misdrijf in het belang van de vol
strekte machtshandhaving zou achten.
Het wil ons voorkomen, dat Dr. Jozef
Göbbels de beschuldiging van het bui
tenland allesbehalve ontzenuwd heeft.
MALANG, 31 Mei. (Aneta). Wij vernemen dat
alsnog zes personen, die contact hebben gehad
met de lijders, die het eerst bezweken zijn, aan
pest zijn overleden. Het totaal aantal dooden is
thans gestegen tot elf.
