Duitschland gebruikt andere
methodes dan Mexico
Katholieke scholen
gesloten
Dr. H. Colijn
De Engelsche voorstellen
worden bestudeerd
NA
mmm
ML
De strijd^ tegen de Kerk
r
li*,:
Het nieuws van heden
Opstanden in
Portugal
De amnestie in
België
Terechtstelling te
Berlijn
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
ZATERDAG 5 JUNI - OCHTENDBLAD
Echter hetzelfde doel: de
vernietiging der Kerk
De felle strijd om de
kath. jeugd
Het Weer
De eerste Nederlandsche
minister zonder
portefeuille
Ook Berlijn wenscht het
einde van den toestand
Een nota van Valencia
aan Londen
De brand op de „Oliva"
Fransche Senaat neemt
pers-ontwerp aan
JgkvvvAwwuui i urn li Uim/?///X%>
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20595
»Het is de tuchtroede Gods, die
over het Duitsche katholi
cisme is neergekomen"
Fouten van het verleden
V..
Moeilijke jaren te wachten
Ook het ontwerp van militairen
aard door de Kamer
aangenomen
De houding der liberalen
k %..V --v'-m
v '?y;
c'h4
Britsch plan zou in direct overleg
voorzien in geval van een
nieuw incident
Spaansch protest
De Basken over generaal Mola
De oprichtingsvergadering van het Fransche Jiijverheidsfront", een door
den afgevaardigde Doriot geleide beweging, die in Frankrijk vrij wat
beroering teweeg bracht
Amerikaan, die een aanslag wilde
plegen op nazi-leiders, met
den dood gestraft
Een der gewonden aan boord van
de „Tjikarang" overleden
Modepraatje
Hardnekkige geruchten in
Gibraltar en omgeving
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regei. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Verschillende kennissen, die hun
Vacantie in Duitschland doorbrach
ten, hoorden we bij hun terugkeer in
het vaderland met een zekeren trots
beweren: „Van een kerkvervolging
heb ik in Duitschland heelemaal niets
gemerkt. Iedereen is er vrij om zijn
godsdienstplichten te vervullen. De
kerken zijn er Zondags stampvol.
Die Hollandsche kranten overdrijven
Vreeselijk. Het is een prachtig land
en men drinkt er heerlijk bier!"
Tot op zekere hoogte, en voorat wat dit laat
je betreft, hebben deze mensc'nen niet heele-
ölaai ongelijk. Men ziet in Duitschland ook
Êeen priesters aan telefoonpalen bengelen, zoo-
als in Mexico. Eeuwenoude kathedralen zijn
n'et in vlammen opgegaan, zooals in Spanje,
^aar als men zich een kerkvervolging alleen
kan voorstellen met brandende kerken en af
schuwelijk vermoorde priesters en verminkte
rehgieuzen, dan vergist men zich toch deerlijk.
Er is ook een andere methode om de kerk
dwarsboomen en te vernietigen. Men kan
f161 oudere geslacht kerkboek en rozenkrans
'aten behouden; maar de jeugd, de hoop der
°ekomst, daar blijft de kerk af; die behoort
aan den Staat, en zal- worden opgevoed vol-
^ns de heidensche leer van Rosenberg, waar-
Duitschland tot de allesoverheerschende
8°dheid is verheven. Dan wordt de nieuwe
eevoer van leden voor de katholieke en christe-
'Jke kerken afgesneden: de kerk zal dood bloe-
en in Duitschland.
..Over tien jaar zal er nog maar een
kleine kern katholieken over zijn," verklaar
de de Bisschop van Passau. Als de toestand
ih het Derde Rijk zich even ongunstig zal
bHjven ontwikkelen als thans, zal mensche-
hikerwijze gesproken het „nieuwe Duitsche"
geloof na twee generaties het christendom
totaal hebben verdrongen.
Tijdens een journalistieken zwerftocht door
et Derde Rijk, waarvan we zoo juist zijn te
ruggekeerd, hebben we helaas moeten consta-
®eren, dat in Duitschland, door de officieele
egeeringsautoriteiten en party-instanties
ystematisch de strijd voor een nieuwen gods-
,>t, voor een specifiek „Duitsch geloof" is
/Jgezet, met als einddoel de totale vernietiging
b het Christendom.
5+WlJ hebben ons gewend tot allerlei vooraan-
aande kerkelyke autoriteiten tot in de hoog-
instanties. Dag en nacht hebben we ge-
ka??reerd met geesteiyken en leeken, wier
lip ieke mentaliteit en oprecht vaderland-
®vende gezindheid niet in twijfel getrokken
worden.
Waf ral bebben we dezelfde vragen gesteld, en
ten den ernst van den toestand betreft, wa-
<ie antwoorden wonderlijk eenstemmig. We
°gen en kunnen natuurlijk geen namen noe-
tiam, Van de kerkelijke autoriteiten, waar we,
Werri Z'i een prachtige introductie, welwillend
v5en ontvangen.
ge ,e zijn intusschen aan het spiedend oog der
bel» 0 ontsnapt en hebben veilig en wel een
tati ijke hoeveelheid gewichtig documen-
ijj ®"hiateriaal over de grens gebracht, dat we
de volgende brieven hopen te verwerken.
teief Duitsche bisschoppen zijn thans bitter
jjjt ürgesteld. Hoe kan het ook anders. Vóór
aan de macht kwam, werd steeds be-
tiief3 dat het nationaal-socialisme den gods-
- zou verheffen,
baui toen de eerste nationaal-socialistische
gel 'ükheden tegen het christendom werden
clrJr, ueerd> katholieke jeugdorganisaties wer-
bei(j„rnoeilijkt, bezittingen der katholieke ar
tsenorganisaties in beslag werden genomen,
teera batuurlyk door de bisschoppen geprotes-
derS(-',do°h men verkeerde in de vaste veron-
8eVolff dat deze maatregelen slechts het
lijWaren van overdreven ijver der plaatse-
teusj^iionaal-sociahstische autoriteiten en dat
ï'Uhrp bei eenmaal gegeven woord van den
tien d heilig 2011 hhjken. In deze meening wer-
C°hcn bisschoppen nog versterkt, toen het
ÜthShat tot stand kwam en de rechten der
0ttisCh Kerk niet alleen duidelijk werden
ti'Sch ïeVen' maar het plechtig gesloten juri-
ïti hpf actaat zelfs tot rijkswet werd verheven.
Tferk v eehelm werd echter de strijd tegen de
Wei,},.Vo°rtgezet en Kardinaal Faulhaber moest
6raa( Constateeren, dat er geen enkele para
de™ Van het Concordaat meer was, die niet
f geschonden.
Van hoT6 periode heerschte er in den boezem
de niod Episcopaat geen eensgezindheid over
ditgev öaliteit waarmede het Concordaat werd
Eertfo ®rd> Kardinaal Faulhaber, Kardinaal
Oaienm' Mgr. Clemens, August Graaf von
Herk 2a"en toen reeds, dat de stryd tegen de
?taatsr»n!,erbiddel«k zou worden doorgezet:
Harcljnaad Mgr- dr- Berning van Osnabrück,
Van Schulte van Keulen en Mgr. Gröber
biiattSpu Ur? hoopten altyd nog, dat de extre-
nat rie richting zou worden uitgeschakeld,
Waarf, ,de woorden van den Führer zouden be
stik ri Worden en dat het christendom wer-
t'ditspv,? hondslag zou vormen voor het nieuwe
Te^and-
ae onderhandelingen over de inter-
In verband met de toestanden
in het Derde Rijk, die voor de
katholieken met den dag moei
lijker worden, heeft de K.W.P.
in samenwerking met de int.
persafdeeling van de Commis
sion Permanente Internationale
des Directeurs de journaux Ca-
tholiques eenigen tijd geleden
een redacteur opdracht gegeven
een reis door Duitschland te
maken, vanwaar hij thans is
teruggekeerd. Op deze reis had
de redacteur gelegenheid met
hooge wereldlijke en kerkelijke
autoriteiten te spreken.
STUTTGART, 4 Juni. Met ingang van
heden zijn de laatste 17 katholieke scholen
in Wnerttemberg opgeheven en de 737 leer
lingen dezer scholen ondergebracht op de
openbare scholen.
Als reden hiervoor werd volgens het Duitsche
Nieuwsbureau opgegeven, dat op 1 Juni in
Wuerttemberg nog slechts 737 leerlingen, d. i.
0.25 procent van het totale aantal van 290.412
leerlingen, het onderwys op de confessioneele
scholen volgden, en dat deze verdwijnende min
derheid geen aanspraak meer kon maken op
de instandhouding van een bijzonderen school-
=5 VERWACHTING: Zwakke tot matigen
Zuidwestelijke tot Zuidelijken wind, ge-
|j deeltelijk bewolkt, weinig of geen regen.
H iets warmer.
I VERDERE VOORUITZICHTEN: Iets
H wanner met toenemende kans op regen
|l of onweer.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiii
Onze parlementaire redacteur meldt ons:
De mondelinge behandeling der Grond
wetsherziening zal natuurlijk geschieden
onder auspiciën der nieuwe regeering,
waarin naar algemeen verwacht wordt
dr. H. Colijn wederom de functie van
voorzitter van den ministerraad zal ver
vullen.
Het is echter geen geheim, dat de heer
Coiyn, om zoo goed mogelijk heel het re-
geeringsbeleid te kunnen overzien, een mi
nistersfunctie wenscht, welke hem daarin
niet al te zeer belemmert.
Zijn wij goed ingelicht, dan zal
dr. Colijn tijdelijk een portefeuille
ad interim nemen om in September
of October wanneer de nieuwe
Grondwet in Nederland de minis
ters zonder portefeuille zal hebben
geïntroduceerd de eerste Neder
landsche minister zonder portefeuille
te worden.
prefatie en toepassing van het Concordaat tel
kens werden gerekt en uitgesteld en zelfs een
persooniyk bezoek by den Führer geen resul
taat opleverde (daags na het bezoek der bis-
schoppeiyke delegatie in Berchtesgaden werd
de ryksjeugdwet afgekondigd, waardoor de ka
tholieke jeugdorganisaties ten doode werden op
geschreven), kreeg de strijd tegen de Kerk een
steeds meer geniepig karakter.
Systematisch wordt thans de strijd tegen
de Kerk voortgezet. „We zullen den katho
lieken geen kans geven om zich tot mar
telaren te laten verklaren, we zullen er
misdadigers van maken," heeft rijksstad
houder Robert Wagner gezegd. Dat is de
diepste grond van de deviezenprocessen,
zedelijkheidsprocessen en hoogverraads-
processen: men wil de kerk zóó verachte
lijk maken, dat iedereen, en vooral de jeugd
en het opgroeiend geslacht, er slechts met
verachting en walging over kan spreken.
Nu de bedoelingen van de Duitsche regee
ring steeds duidelijker zijn geworden, heerscht
er een volmaakte eensgezindheid onder het
Episcopaat.
Nu ziet men zonneklaar in zoo vertelde
mij een der hooggeplaatste kerkelijke autori
teiten, dat de bisschoppen van München, Mini
ster en Breslau geiyk hebben gehad. Sedert de
reformatie, in de laatste 400 jaar, heeft de Ka
tholieke Kerk in Duitschland niet zoo'n groote
schande beleefd als haar thans door het na
tionaal-socialisme wordt aangedaan.
„Wat denkt u van de toekomst van het Ka
tholicisme in Duitschland, Monseigneur?" zoo
vroegen we belangstellend.
„We zullen nog moeiiyke Jaren krygen
door te maken, doch ondanks alles blyven
we een gezond optimisme bewaren. Het
groote probleem ligt hier by de jeugd. Het
oudere geslacht staat veel dichter bij de
Kerk dan vroeger. De lauwe en liberale ka
tholieken, die de Kerk vrywel den rug had
den toegekeerd, komen nu terug en verklaren
openlyk: den smaad die de Kerk thans
wordt aangedaan, kunnen we niet dulden!
„Maar zal de jeugd het volhouden?"
„Dat zal veel afhangen van de onderwij
zers. Waar goede onderwijzers zijn, be
hoeven we nog niet zoo veel te vreezen.
Doch waar het onderricht in de heidensche
leer van Rosenberg systematisch wordt ge
geven, daar valt 80 procent van de jeugd af.
„Daar staat weer tegenover, dat onder de
intellectueelen, onder de universiteitsstudenten
een voortreffeiyke geest heerscht.
We maken nu een moeilijken tyd door, maar
het is ook veel de schuld der Katholieken zelf
Herhaaldelijk hebben wy de centrumleiders ge
waarschuwd. Driemaal heeft de geestelijkheid
van Keulen zich schriftelijk tot het centrum
gewend en we kregen zelfs geen antwoord. We
waren blijkbaar alleen maar goed genoeg stem
men aan te werven. Ook prelaat Kaas heeft
niet willen luisteren naar hetgeen door de
geestelijkheid werd gezegd. Wat zich thans in
Duitschland afspeelt is de tuchtroede Gods
over het Duitsche Katholicisme.
Maar alles byeengenomen, lykt mij de toe
stand nog niet zoo catastrophaal als men wel
zou vermoeden enDeus providebit
Er is nog een Voorzienigheid
Doch daar mogen we niet op speculeeren!"
Met een vriendelijken handdruk namen we
afscheid en in het late avonduur sloop ik
langs de muren van de oude kathedraal terug
naar mijn hotel. Maar de eerbiedwaardige pre
laat, dien ik bezocht, is een onverschrokken
stryder voor de rechten der Kerktotdat
de gestapo ook hem zal wegvoeren naar het
concentratiekampHy verwacht het iederen
dag..,.....
- i "s"'
BRUSSEL, 4 Juni (Belga) De Belgi
sche Kamer heeft het wetsontwerp inzake
de militaire amnestie met 139 tegen 19 st.
waarbij 7 onthoudingen aangenomen.
Zondagochtend a.s. zal het bestuur van de Li
berale partij bijeenkomen om den politieken toe
stand te bespreken, welke is geschapen door
het aannemen van de amnestie-wetten.
De liberale Senator Catteau heeft verklaard,
dat de positie van de liberale ministers onhoud
baar is geworden, in verband met het besluit
van de partij zich tegen de amnestie te ver
zetten. Evenwel zijn Catteau en andere Libe
rale senatoren van meening, dat geen ministe-
rieele crisis moet worden uitgelokt vóór de reis
van den minister-president naar de Vereenigde
Staten. Vermoedelijk zal deze kwestie eerst na
den terugkeer van Van Zeeland in het kabinet
worden behandeld.
m
•v*.
VV-'.i- v
A "7 '\i f'" \V
Tijdens zijn verblijf te Rome heeft generaal-veldmaarschalk Von Blomberg ook het
traditioneele bezoek gébracht aan 't graf van den Onbekenden Soldaat. Links van
den generaal de Duitsche gezant te Rome von Hassell
Het hoofd van de Koptische Kerk in
Abessinië vertoeft momenteel te Rome
BERLIJN, 4 Juni (D.N.B.). De Engelsche
voorstellen inzake de veiligheid van de aan
de internationale contröle deelnemende
schepen zyn te Berlijn ontvangen.
Zij worden thnsa, naar van welingelichte
zijde verluidt, door de bevoegde Duitsche
autoriteiten aan een aandachtig onderzoek
onderworpen.
Ook te Berlyn wenscht men oprecht geschikte
maatregelen te vinden, om een einde te maken
aan den door 't bombardement van de „Deutsch-
land'' en Italiaansche schepen voor de inter
nationale contröle geschapen toestand. Omtrent
het resultaat van de bestudeering der Britsche
voorstellen is evenwel nog niets bekend.
Het Britsche voorstel aangaande de con
tröle aan de Spaansche grenzen, dat dooi
den Britschen ambassadeur te Rome aan de
Italiaansche reyeering is overhandigd, zou
beoogen veiligheidszones aan te geven. Het
voorziet in een direct overleg tusschen de
mogendheden, welke aan de contröle deel
nemen in geval een dezer het slachtoffer
zou worden van eenig incident.
De regeering van Valencia heeft den Brit
schen zaakelastigde Lèche een nota doen toe
komen, waarin zy o.m. protesteert tegen den
barbaarschen aanval, welke het bombardement
van Almeria beteekende. Een aanslag op de
souvereiniteit van het onafhankelyke Spanje en
een beleedifeing van de Spaansche eer zijn het
gevolg geweest van de contröle. De Spaansche
regeering richt zich derhalve door tusschen
komst van Eden tot de contröle-ccmmissie, om
zich al haar rechten voor te behouden ten aan
zien van materieele schade en de niet te be
rekenen moreele schade, welke zyn veroorzaakt
door dat deel der vloot, waaraan de niet-in-
mengingscommissie de contröle op de naleving
der niet-inmengingsovereenkomst had toever
trouwd.
De Spaansche regeering eischt van de lan
den, die de niet-inmengingsovereenkomst heb
ben geteekend, de noodige waarborgen, opdat
haar onbetwistbaar recht oorlogsdaden te ver
richten in de wateren, in de havens en op het
grondgebied der Republiek, geen incidenten
zal medebrengen als men heeft leeren kennen.
De regeering verklaart tenslotte, dat zij
geen bezwaar heeft een onderzoek naar de
juistheid van het feit, dat de aanval is uit
gegaan van de Deutschland, te doen instellen
door de bevoegde internationale organisaties.
De Duitsche kruiser „Deutschland" is heden
ochtend te Tanger aangekomen. In tegen
stelling met de gewoonte is de bemanning nog
niet aan land gegaan.
Het Baskische blad „Euzkadi" schrijft over
generaal Mola: „HJola vertegenwoordigde Du-
rango, Guernica, Arbaoegui, Yurre, Ceanuri
en Bilbao, en alles wat deze namen op het
oogenblik voor smartelyke tragiek inhouden,
voor ons volk. Hy vertegenwoordigde de ver
nieling van steden en dorpen door het vuur,
den uittocht van de boeren, vrouwen en kinde
ren, den dood van zoovele jonge mensohen. het
fusilleeren van gyzelaars en priesters. Laten
we God bidden genadig te zyn voor de ziel
van onzen vy-and".
Den geheelen dag is een onafzienbare men-
schenmenigte voorby het te Burgos opgebaarde
stoffeiyk overschot van Mola getrokken. Hon
derden kransen vulden de rouwkamer.
Het lijk van den generaal zal op speciaal
verlangen van de bevolking van Navarre en
zyn vrywilligersbonden naar Pamplona worden
overgebracht.
De nationale begrafenis van het stoffelijk j
overschot van generaal Mola zal Zaterdagmor
gen te 11 uur te Pamplona geschieden.
BERLIJN, 4 Juni (A.N.P.) De op 8
Maart j.I. wegens hoogverraad ter dood
veroordeelde Helmut Hirsch Is vanochtend
te Berlijn terecht gesteld. Hirsch, een Ame-
rikaanseh staatsburger, was veroordeeld
wegens voorbereiding van een aanslag op
nationaal-socialistische leiders. Hij was.
toen hij de Duitsche grens overschreed, in
het bezit bevonden van twee helsche
machines.
De Duitsche autoriteiten vermeldden voor den
eersten keer in een officieel communiqué, dat
Hirsch in opdracht van hoogverraderlyke krin
gen naar Duitschland was gegaan om er bom
aanslagen te plegen op nat.-soc. leiders.
Volgens de Telegraaf was hy van plan een
aanslag te plegen op Julius Streicher.
De Ambassade der Vereenigde Staten te Ber
lyn had een verzoek om gratie by den Ryks-
kanselier ondersteund.
t
Bovendien is de 20-jarige Oskar Denner,
die op 12 December 1936 wegens hoogver
raad was ter dood veroordeeld, terecht
gesteld.
MANILLA, 4 Juni. (A.N.P.) Aan boord van
het Nederlandsche vrachtschip „Tjika
rang" is een van de gewonden van het Duit
sche s.s. „Oliva", dat, zooals gemeld, in brand
was geraakt, overleden. De overige gewonden
zyn naar het ziekenhuis te Manilla overge
bracht.
Toen de „Tjikarang" de „Oliva" verliet,
brandde het schip nog steeds.
Het s.s. „Oliva" is later met rookende lui
ken te Manilla aangekomen. De brandweer
tracht thans het vuur te blusscben.
Helmut Hirsch, een Amerikaansch staatsburger,
die een bomaanslag op Nazi-leiders voorbereid
had, is te Berlijn terechtgesteld.
De Belgische Kamer aanvaardde ook het wets
ontwerp inzake de militaire amnestie.
Opnieuw schijnen te Moskou talryke arrestaties
verricht te zijn in de kringen der oppositie.
Bij een overstrooming in Nieuw-Mexico zyn
tien menschenlevens te betreuren.
Ten aanzien van den strijd om het Ameri
kaansch Hoog Gerechtshof rekent men op een
compromis-voorstel van de regeering.
Men hoopt op een spoedige regeling van het
petroleum-conflict in Mexico.
De hervorming van het Volkenbondspact is op
de Britsche Imperiale Conferentie besproken.
Dr. H. Colijn de eerste Nederlandsche minister
zonder portefeuille?
Minister Gelissen heeft de handelsmissie naar
Zuid-Amerika officieel ontvangen; hooge on
derscheiding voor jhr. Van Kamebeek.
Nadere mededeelingen over de aanwezigheid
van Indische padvinders op de jamboree.
Prof. Steger te Delft gehuldigd bij gelegenheid
van zijn 25-jarig hoogleeraarsambt.
Met den tunnelbouw te Rotterdam zal 15 Juni
begonnen worden.
New-Yorksche Beurs: Slot op het hoogste
punt.
O
Er waren enkele modespecialiteiten
bijeen die over damesmodes spraken.
„De dame beoordeelt men naar de
handschoenen" merkte de hand
schoenenspecialiteit op. De anderen
beaamden dat de handschoen een
voornaam deel der dameskleedina is
„maar zei de schoenleverancier
het schoeisel van de voeten' is toch
toonaangevend. Ik kijk alleen naar de
voeten en weet dan meteen of ik een
werkelijke dame of een quasi dame
voor me héb."
De hoedenmaakster lachte: „maar
waarom alleen naar handen en voe
ten gekeken? Wanneer de hoed het
costuum niet acheveert deugt heel de
kleeding niet!"
„Ook al weer gelijk, schamperde de
corsettière, maar mijn aandacht is op
de taille gevestigd. Zonder behoorlijke
corsage geen behoorlijk costuum."
Een van het gezelschap zweeg
'n oude en levenswijze mensch. „Waar
kijkt u naar om een dame te beoor-
deélen?" vroegen de anderen hem.
„Naar de oogen" was zijn onmiddellijk
beslist antwoord. „Vang 'n blik der
oogen op en ge weet
LONDEN, 4 Juni. (Reuter). Uit
Gibraltar wordt gemeld, dat aldaar
en in plaatsen in de omgeving een
hardnekkig gerucht gaat, dat tenge
volge van een revolutionnaire bewe
ging zeer ernstige opstanden zijn
uitgebroken in Portugal.
Het Portugeesche gezantschap te Londen deel
de bij navraag mede, dat het zeer waarschijn
lijk is, dat deze geruchten berusten op feiten.
PARIJS, 4 Juni. (Havas). De Fransche Se
naat heeft het ontwerp-perswet in zijn geheel
aangenomen. De zitting is verdaagd, nadat het
amnestie-ontwerp op de agenda van Donder
dag was geplaatst.
Stand op Zaterdag 1 uur v.m.: 756
Vorige stand 752.3
