Een legerorder van Worosjilof De tegenstand der rooden voor Bilbao gebroken Felle aanklacht van Kard. Faulhaber WANDGEDIERTE 1 Bureaux voor redactie en administratie: Monument voor Briand onthuld Het nieuws van heden Russische taal over Russische toestanden Een bevestiging van Bashische zijde DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen per *eek 25 cent; per kwartaal f3.25; per Post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 MAANDAG 14 JUNI - AVONDBLAD DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20610 htusschen duurt de onrust voort in nieuwe arrestaties en achteruitzettingen Ook mevr. Litwinof gearresteerd De zuster van Lenin overleden Een Italiaansch oordeel Lijdt Stalin aan vervol- gingswaanzin Zijn werk voor den vrede plechtig herdacht De rechtschen achtervolgen den vluchtenden vijand van zeer nabij De Baskische regeering naar Santander? mgma Pe jongste aanwinst van de roode Spaansche vloot: twee moderne onderzeeboten Jeugdleider te Madrid vermoord De kinderen behooren in de eerste plaats aan de ouders en niet aan den staat De schoolverkiezingen waren onvrijwillig Protest tegen de arrestatie van pater Mayer Herderlijk schrijven van den Bisschop van Berlijn Fa. H. VAN LOON DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Het Weer Communisten geweerd uit kanton Genève v\\\\v\\\ u 11111 m NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. MOSKOU, 14 Juni. (Xass). Eenige uren "a de officieele mededeeling van de terecht stelling van Toechatsjefski en de overige "Pperofficieren, heeft de volkscommissaris *an landsverdediging, Worosjilof een leger order uitgevaardigd, waarin hy het proces '■«spreekt. &ij zegt hierin, dat van 1 tot 4 Juni de ópper- te krijgsraad heeft vergaderd in tegenwoordig- j'3 van de leden der regeering. Na het ïusil- jfcren van de verraders kan het roode leger /■aas gerust zijn. Worosjilof noemt de terecht gestelde officieren „schoften uit de bende van ■aofjef-Kamenef-Trotsky". Hij beschuldigt „tot eiken prijs en met alle middelen het ^"■'jet-regiem te hebben willen omverwerpen ft de regeering der arbeiders en boeren te heb- willen vernietigen om het land weer te P aatsen onder het juk van de grootgrondbezit- ;ers". Hiertoe wilden zij de leiders van de par- '1 vermoorden. Zij wachtten hiervoor op de hulp aft hun meesters, d.w.z. de fascistische militai- J'ft van een buitenlandsche mogendheid. Om QZe hulp te verkrijgen waren zij bereid de ^J®aïne af te staan. v voornaamste leiders, die in onmiddellijke ^binding stonden met de generale staven van e burgerlijke en fascistische landen, zijn ont- ''askerd en hebben de straf gekregen, welke *ij verdienden. Het roode leger heeft snel de g ®er, welke zich aan zijn gezond lichaam had j^hecht, afgesneden. Onze vijanden hebben zich prekend, zij zullen geen nederlaag van het ftode leger zien, dit is en blijft onoverwinnelijk. roode leger zal steeds het vleesch en het j °ed van het volk zijn, dat het nieuwe sociale Ven heeft opgebouwd. Het Russische persbureau Tass deelt mede, öat uit alle deelen van het land, zoowel uit *tet hooge Noorden als uit het Verre Oos- kö. telegrammen zouden ontvangen zijn, daarin de vergaderingen van boeren, arbei ders en soldaten hun instemming uitspre ien met het vonnis, dat is geveld tegen ftiaarschalk Toechatsjefski en de overige °Pperofficieren, die tegelijk met hem zijn Rechtgesteld. v Don-Kozakken van het Tarassof-gebied klaarden o.a. dat doodschieten de eenige jj af was, welke kon worden toegepast op de ftdlangers en agenten van het fascisme. Prawda schrijft in een hoofdartikel: „Als A «én mond verklaren arbeiders, boeren, sol- ïo#' zeebeden en intellectueelen, dit vonnis Ijg d te keuren. In deze eenheid ligt de onver- eekbare kracht van de Sovjet-Unie". Intusschen meldt Havas: De voorzitter ^an het centraal executief comité der ®°vjet-uniie heeft Zimine, den adjunct- ^ftunissaris van wegen en verbindingsmid delen, uit zijn functie ontheven en ver engen. Huciana, de correspondent van de Petit arisien te Moskou, meld: „Men meen e Weten, dat Agranof de adjunct-commis- ®aris van binnenlandsche zaken vroeger Gpoe uit zijn functies ontheven is en Rggezonden naar een ondergeschikten post Saratof aan de Wolga. J^^anof was langen tijd de rechterhand van hav°ba en was er in geslaagd zich te hand- Va ;,eft ha de ongenade, waarin zijn chef ge- eh was. v Rorts zou Prokofief, de tweede adjunct ft Jagoda aan de Gpoe, die hem opge- 0 was naar 't commissariaat van P.T.T., heï Uit ziJn functie ontheven zijn en doet t^Mïerucht de ronde, dat hij is gearres- te^J®ehs zekere inlichtingen zou het proces "ïtiv JaS°da eh zijn medebeklaagden weldra ahgen. Let v ^arÜsche editie van het blad publiceert eigende bericht uit Riga: *o, uit Moskou vernomen geruchten R'gens b hievrouw Litwinof, de vrouw van den "fthissaris van buitenlandsche zaken, kort- en gearresteerd zijn. Rea, be (jjft'as reeds langen tijd verre gebleven van ?eft ]aP ornatieke recepties en bevond zich in bi d aatsten tijd in ballingschap in Swerdlofski n Oeral. Rut' J^ftitsche nieuwsbureau bericht, dat om- SishS lot van de vroegere Duitsche com- v'ft ft'ft'ders, die in der tijd naar Rusland v}aat ltgeweken, weinig twijfel meer bestaat. elz e waarschijnlijkheid zullen zoowel Max e b-let?'8 -Heinz Neumann en nog elf andere Oe 11 van den Rijksdag in de kelders van ^bood.'.' gevangenis aan het Loebljankaplein b«k. zÜh door het gebruikelijke schot in den Hli^bagmiddag is de zuster van Lenin, Maria Jltla Oelianova, na een korte ziekte over- ?*ei h'erd in 1878 te Simbirsk geboren en ge- lmiön nlnrtrl nii r\t-\ rl or iriTilnorl Vfl.Tl aRf ^aar leven stond zij onder invloed van h11 bh061"' Heeds als jong meisje sloot zij zich ercl J. be revolutionnaire beweging. In 189!) /befj. o voor den eersten keer gearresteerd en ft Het de Tsaristische politie haar niet th ft Mafterhaalbe malen werd zij gearresteerd. r8ie art 1927 tot 1928 werkte zij met groote aah de Prawda en van 1925 tot 1934 maakte zij deel uit van de centrale controle commissie. In 1933 werd haar de orde van Lenin ver leend voor haar groote verdiensten op 't gebied van de opvoeding der arbeiders en boeren en sedert 1934 was zij verbonden aan het bureau van de Centrale Sovjet-commissie bij den raad van volkscommissarissen. Onder het opschrift „Schemering" schrijft de Popoio d'Italia o. m. naar aanleiding van de terechtstelling van Toechatsjefski es.: Een leger, welks chefs gefusilleerd worden, of zij spionnen waren of onschuldig, is een leger, dat niet kan duren, dat uiteen moet vallen, dat niets kan ondernemen voor zijn grenzen en op de hulp waarvan Frankrijk er in moet berusten niet meer te kunnen rekenen. Voorts schrijft het blad: Wanneer overigens Spanje niet tot op stand zou zijn gekomen en wanneer Italiaansche legionarissen niet vrijwillig heldhaftig waren komen strijden in naam van Rome tegen Mos kou, zou Sovjet-Rusland zijn barbarij naar de Middellandsche Zee hebben overgebracht. De slechte gezondheid van den sovjet dictator wordt, naar de Weensche corres pondent van de „Daily Express" meldt, in de medische kringen der Oostenrijksche hoofdstad beschouwd als een der oorzaken van Stalin's meedoogenloos optreden. Toen dr. Hans Eppinger, een der meest voor aanstaande Weensche specialisten, verleden week naar Moskou werd ontboden voor een consult, constateerde hij, dat Stalin's gezond heidstoestand erbarmelijk slecht was. De nor male bloeddruk bedraagt 120. Stalin's bloeddruk was tot 200 gestegen. Dr. Eppinger verklaarde, dat slechts de on tembare geestkracht van den dictator hem in staat stelt zijn plichten waar te nemen. Stalin lijdt aan angina pectoris. Hij leeft in voortdurende doodsangst voor een herhaling van de uiterst pijnlijke aanvallen, waarmede oeze ziekte gepaard gaat. Een Weensche specialist heeft verklaard: „Het psychologisch gevolg van angina is, dat de lijders wantrouwend en vreesachtig worden. Zij zijn geneigd, de menschen in hun omgeving ervan te verdenken, dat zij hen bedriegen of vervolgen. Het is in wer kelijkheid een soort vervolgingswaanzin". Dr. Eppinger heeft Stalin absolute rust voorgeschreven en hem geadviseerd hét Krem lin voorloopig niet te verlaten. PARIJS, 14 Juni (Havas). Zondag middag is aan het hek van „Quai d'Orsay" een basreliëf ter herdenking van Aristide Briand, vervaardigd door den beeldhouwer Boucl.ard Landow'ski, onthuld. Het monu ment symboliseert Briand als apostel van den vrede. De plechtigheid werd bijgewoond door pre sident Lebrun, minister-president Léon Blum en vele andere autoriteiten. Als eerste sprak Paul-Boncour. Hij wees op de groote verdiensten van Briand voor Frank rijk en op het werk, dat Briand heeft verricht voor den vrede in Europa. Het monument zal de nagedachtenis van Briand, die twaalf keer minister-president en twintig keer minister, waarvan twaalf keer van Buitenlandsche Za ken, is geweest, vereeuwigen. Vervolgens defileerden voorbij het monu ment alle vrienden van den vrede, oud-strij ders, leden van de pacifistische vrouwen bonden, leden der vakvereenigingen enz. Ook minister-president Blum heeft een rede gehouden. Hij zeide o.a. dat Briand iets meer heeft achtergelaten dan een naam. Hij was een legendarische vredesheld. Na deze rede defileerden twee bataljons van het Fransche leger voorbij het monument, waar na verscheidene deputaties voorbij het monu ment trokken en hier bloemen neerlegden. Te vier uur in den middag was de plechtigheid, welke kalm en met Waardigheid verliep, geëin digd. Een grootsch huldebetoon aan het Vorstenhuis werd Zaterdag op den Dam te Amsterdam gebracht door 14.000 leden van Nationale vereenigingen. De enthousiaste menigte bejubelt de Koninklijke Familie BILBAO, 14 Juni (Reuter). Na een bombardement van geschut en vliegtuigen, dat zijn weerga niet kent, en dat drie dagen achtereenvolgens geduurd heeft, zijn de Basken ge dwongen geweest zich terug te trek ken van den berg Gastelu, ten Wes ten van den berg Mizkargui, over een front ter breedte van twee mill. Men wijst er hier op, dat de uitspringende punt, waarmee de rechtschen de Baskische linies binnendringen, op gevaarlijke wijze bloot gesteld ligt en gevaar loopt geïsoleerd te wor den, wanneer de flankeerende troepen niet in staat blijken de geslagen bres te verbreeden. De strijd op de fortificaties werden gisteren nog in denzelfden sector voortgezet, ofschoon minder hevig. PPP Uit Bilbao wordt gemeld, dat de regeerings- troepen aan het front bij Santander tot den aanval zijn overgegaan en vier kilometer zijn opgerukt. De rechtsche troepen oefenen groo- ten druk uit bij Fica Larrabezua en Lezama, zoodat de regeeringstroepen zich terug moes ten trekken tot de tweede verdedigingslinie. Door al hun krachten op één punt samen te trekken, zijn de rechtschen er in geslaagd de eerste linie van den „ijzeren gordel" rond Bilbao te breken, deelt Reuter verder nog uit Bilbao mede. De toestand van de stad wordt als critiek be schouwd, ofs-choon men haar nog niet verloren acht. Radio National heeft bij het mededeelen van de berichten uit het rechtsche hoofd kwartier over het front van Biskaye o.m. ge zegd, dat de tegenstand van den vijand vol komen gebroken is. De rechtschen achtervolgen de vluchtende vijanden van zeer nabij. Het buitgemaakte ma teriaal is zoo overvloedig, dat het nog niet nauwkeurig kan worden nagegaan. De regeeringstroepen verdedigen zich met minder krachtige middelen dan waarover de aanvallers beschikken. De luchtmacht der rechtschen heeft ook Zondag verscheidene vluchten gemaakt boven de stad. Vijftien maal gaven de sirenes alarmsignalen. Zij bombardeer de de omgeving van Bilbao, Larrion, Las Are nas, en Portugalete, waarbij 34 huizen vernield werden. Radio-Requetes meldt, dat generaal Fran co, vergezeld van d'Avila en Varela persoon lijk de eerste phase van het rechtsche offen sief aan het front van Biskaye heeft bijge woond. De zender voegde hieraan toe: „Alle vijan delijke pogingen om de verloren stellingen te heroveren hadden slechts tot gevolg enorme verliezen te veroorzaken in hun gelederen". Ge neraal d'Avila besloot, dat de rechtsche troepen, die deelgenomen hebben aan het eerste deel van het offensief, afgelost zouden worden en ver- sche troepen achtervolgen thans den vijand. Te vens wordt vernomen, dat het front van het offensief uitgebreid zou zijn tot den sector van Orduna, waar de rechtsche troepen zich reeds hebben meester gemaakt van eenige stellingen. Te Salamanca wordt medegedeeld, dat de Baskische regcering zich naar Santander teruggetrokken heeft. Te Madrid gaat de politie voort met huiszoe kingen, waarbij de brandkasten worden geopend van personen, die bekend staan als vijanden van het regiem. Het bij de laatste huiszoekingen in beslag genomen bedrag aan geld en effec ten en de waarde der in beslag genomen edel- steenen vertegenwoordigen tezamen acht mil- lioen peseta's. Uit Andujar wordt gemeld, dat na een ge slaagden overval door republikeinen, die ope reerden in den sector van Penarroya, de heuvel Naval Carezo werd bezet. Het D.N.B. bericht, dat de voorzitter van de jeugdorganisaitie der links-repblikeinsche partij, Carlos Lamelo, Zaterdag te Madrid is vermoord. Men vermoedt, dat hier een aanslag van anar chisten in het spel is. BERLIJN, 14 Juni (Reuter). Voor 5000 ouders van Münchensche schoolkinderen heeft Kardinaal Faul haber een bitteren aanval gericht op de Duitsche regeering wegens het verwereldlijken van de confessio- neele scholen. De Kardinaal begon met de z.g.n. vrije ver kiezingen aan de kaak te stellen. Voor God en voor de geschiedenis, zoo zeide hjj, bevestigen wij, dat deze verkiezingen onvrijwillig waren. Vele employé's brachten onder druk hun stem uit. Wy verwyten hun niets, wij spreken een ver wijt uit tegen hen, die den stryd brengen in de zielen der ouders. Dit is de manier, waarop het begint; hoe zal het eindigen? Ons wordt gezegd naar Rusland te kijken. Wy kyken naar Rusland en juist om die reden verdedigen wy ons tegen een knech ting van de vrijheid der menschelyke rechten. Er wordt gezegd, dat de kinderen in de eerste plaats aan den staat behooren. Neen, aldus riep de Kardinaal uit, dat is onjuist, de kinderen behooren in de eerste plaats aan de ouders. De schoolkwestie is een kwestie van het geweten der ouders en ook van Duitsche trouw, zoo vervolgde de Kardinaal. Het Concordaat waarborgt de vrijheid der scholen en zoo lang een Duitsche handtee- kening en een eerewoord gehouden worden, hebben de ouders recht op confessioneele scholen. De Aartsbisschop van München, Kardinaal Faulhaber, heeft by den minister van Eere- dienst, Hans Kerl, geprotesteerd tegen de ar restatie van pater Mayer, op 5 Juni j.l. in de kerk van den Heiligen Michael. Gisterochtend is dit protest in de kerk van den Heiligen Michael van den kansel voorge lezen. De Kardinaal vraagt den minister het spreek verbod tegen pater Mayer, als zijnde tegen het Concordaat op te heffen. Verder vraagt de Kardinaal, dat pater Mayer uit de hechtenis zal worden ontslagen en dat in het vervolg niet meer dergelyke maatregelen zullen worden genomen. Naar vroegere berichten mededeelden, zou Pater Mayer niet meer in hechtenis zyn, maar het spreekverbod gehandhaafd zijn gebleven Betreffende het optreden tegen Pater Mayer ontvingen wy nog de volgende bijzonderheden over diens persoon en werk: Sinds weken vormden de vurige predicaties van dezen Jezuïet, die onverschrokken de ver volgers der kerk aanviel en de geloovigen aan spoorde vol te houden, het gesprek van den dag. Pater Mayer, die als aalmoezenier tijdens den wereldoorlog in hoog aanzien stond, begif tigd werd met het IJzeren Kruis eerste en tweede klasse en zwaar verminkt van het front terugkeerde, (een been werd weggeschoten), heeft altyd gegolden als een der felste bestrij ders van het Bolschewisme. In de dagen van de bloedige tyrannie van den beruchten com munist Kurt Eisner, heeft pater Mayer her haalde malen met Hitier op volksvergaderingen het woord gevoerd tegen het bolschewisme. Bij zijn zilveren priesterfeest mocht deze onver moeide stryder dan ook van Hitier een eigen handig geschreven gelukwensch ontvangen. En dezen verdientelijken oorlogsinvalide is thans het zwijgen opgelegd. Pater Ruprecht Mayer predikte iederen dag, soms twee- tot driemaal in versehillënde parochies der stad, over de geva ren, die het katholicisme in het Derde Ryk be dreigen. Na de beruchte rede van Minister Goebbels had pater Mayer openlijk gepro testeerd tegen den groven laster, die door den afvalligen katholiek dr. Goebbels aan het adres der katholieke kerk was gericht. Dat is hem noodlottig geworden, want onmiddellyk daarop volgde zyn arrestatie en thans, na zijn vrijlating is pater Mayer het zwygen opgelegd. Reeds in zijn laatste predicatie had pater Mayer er de aandacht op gevestigd, dat een dergelijk verbod tegen hem zou worden uitgevaardigd. Pater Mayer zeide dat het niet zoo erg voor een priester is, en dat de uitwerking op het volk ook niet zoo verschrikkelyk is, wanneer, zooals in Spanje gebeurt, priesters worden doodgeschoten, dan wanneer zyn eer door het slyk wordt gehaald en hij geestelijk wordt afgemaakt. Het is thans de vraag, wat zyn oud-mede- stryder, Rijkskanselier Hitier, hierover zal zeg gen. In het Bisdom Berlyn is een herderlyk schryven van den Bisschop van Berlyn voor gelezen, waarin deze den nadruk legt op de vervolgingen, die door de Kerk in Duitschland worden ondergaan, waarna de geestelyken een protest ter kennis brachten van de geloovigen tegen de beweringen van de nat. soc. pers betreffende de zeden- processen. Een groot aantal bladen, aldus het herderlyk schryven, heeft beweerd, dat een Jezuïeten pater, Friedrich Schmidt geheeten, valsche pa pieren verstrekt had aan een zekeren Ernst Walter, die wegens een misdryf tegen de zeden veroordeeld was. De geestelyke overheid ver- GEGARANDEERD TOTALE UITROEIING Zuiveraar van Rijks- en Gemeentegebouwen MARNIXSTRAAT 116 TELEF. 23037 Kard. Faulhaber verklaart in een scherpe rede, dat de school-verkiezingen in München onvry- willig zyn geweest; Duitsche handteekening en eerewoord geven den ouders recht op een con fessioneele school. Protest van Kardinaal Faulhaber tegen de ar restatie van Pater Mayer; viering van den Charitas-dag in de Duitsche kerken; herderlyk cchryven van den bisschop van Berlijn. Legerorder van Worosjilof over de terechtstel ling van Toechatsjefski en andere officieren; nieuwe arrestaties en achteruitzettingen; ge ruchten over een arrestatie van mevr. Litwinof. De tegenstand der rooden voor Bilbao door de rechtschen volkomen gebroken; de opmarseh duurt voort; de Baskische regeering zou naar Santander verplaatst zyn. Te Parys werd een monument voor Briand als „apostel van den vrede" onthuld. De communistische organisaties zyn bij volks stemming in het kanton Genève verboden. Het koninklijk bezoek aan Amsterdam. De werkloosheid is thans voor de eerste maal gedaald beneden het niveau van 1934. Viering van het 25-jarig bestaan van het Openlucht-museum te Arnhem. Door een cycloon zijn nabij Medan acht in landers gedood. In het Merwedekanaal is een schuit met ijzer omgeslagen, waardoor de scheepvaart werd be lemmerd. Zaterdag en Zondag heeft de watersport weer verschillende slachtoffers geëischt. VERWACHTING: Zwakke tot matigen s Noord-Westelyke tot Zuid-Westelijken wind, half tot zwaar bewolkt, weinig of S geen regen, iets koeler des nachts, over- dag weinig verandering in temperatuur. Hoogste barometerstand 772.0 te Wisby EE Laagste barometerstand 752.7 te Msaf jord Ei Zon op v.m. 4.37 onder n.m. 9.23. Licht op n.m. 9.23 Maan op v.m. 11.20 onder E n.m. 12.27 Eerste kwartier 15 Juni E klaart categorisch, dat geen pater Schmidt of Schmitz in een der vier provincies der Jezuïe ten-orde bestaat. Den autoriteiten is dringend verzocht, een rectificatie in de bladen te doen opnemen, doch op dit verzoek is geen antwoord ontvangen, ondanks het feit, dat een antwoord was toegezegd. De Bisschop van Trier heeft den priester Joseph M. Heinen, die by de gehouden stem ming over de Byzondere School in Saarland propaganda-redevoeringen had uitgesproken ten gunste van de Nationaal Socialistische Neutrale School en een actie gevoerd had tegen de Ka tholieke School, gesuspendeerd, zoodat hem het uitoefenen van al zijn kerkelyke bedieningen os verboden. GENèVE, 14 Juni. (Havas). By de volksstem ming in het kanton Genève over het constitu- tioneele wetsontwerp, waarbij de communisti sche organisaties verboden worden en waarby machtiging wordt gegeven tot het verbieden van andere vereenigingen, aangesloten by een in ternationale of buitenlandsche organisatie, wel ker optreden gevaarlyk zou zyn voor den staat, en over de nieuwe bepaling in het wetboek van strafrecht betreffende het opnieuw vormen van verboden organisaties zyn de beide wetsont werpen aangenomen met resp. 18.278 tegen 12.076 stemmen en 18.352 tegen 11.972 stemmen. Stand op Maandag 1 uur n.m.: 766.1 Vorige stand: 765.8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1937 | | pagina 1