Bilbao, „de onneembare
thans gevallen
De Fransche Senaat contra
de regeering
Duitsche kruiser „Leipzig" bij
Spanje aangevallen
I
Zaterdagmiddag om half twee rakten
Franco's troepen de Baskische
hoofdstad binnen
Het Vaticaan en
Duitschland
Het nieuws van heden
EEN GOED HORLOGE
is
DE MASSA VERGIFTIGING
IN INDIË
LAM E R 15
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
'V **v
OPMARSCH THANS
NAAR SANTANDER
Linkschen bij Madrid
in actie
Openlijke verklaring
niet verwacht
Het Weer
Staat van beleg in
Johnstown
Ontwerp der commissie
aangenomen
Te vergeef sch beroep
van Blum
Een duikboot lanceerde
torpedo's naar het schip
Dinsdag begrafenis van
Doumergue
Bijeenkomst der „vier
mogendheden"
Boek over rassenleer
veroordeeld
ZONDAG 20 JUNI - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20621
Nationalistische zenders herden
ken generaal Mola als den
eigenlijken overwinnaar
van Bilbao
BILBAO, 19 Juni. (Havas). Bil
bao, de Baskische hoofdstad, die om
baar dappere verdediging bij vroe
gere revoluties, den bijnaam van
••onneembare" had gekregen, is ge-
Vallen.
Linksche aanval bij Madrid
Heden zal de Congregatie voor
Kerkelijke Zaken onder voor
zitterschap van den H. Vader
bijeenkomen
40.000 mijnwerkers zullen be-
toogen voor de stakers
,Gij wilt het kapitaal doen terug-
keeren, om het te verslinden,"
verwijt Gaillaux de regeering
Het aantal dooden is tot
23 gestegen
Dr. Schacht heeft een bezoek aan Weenen gebracht waar hij o.a. een onderhoud
had met Dr. Guido Schmidt (in het mid den)waarbij ook de Duitsche gezant von
Panen (rechts) aanwezia was
Berlijn vraagt waarschijnlijk geen
represailles, maar garanties
*egen een herhaling
Besprekingen begonnen
„11 razzisme" van Cogni op
den Index geplaatst
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
usjrwerkmanoël r 3;
VOOR EEN GESLAAGD EXAMEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cenz
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
■y
i - «5 .x
f
vis
De troepen van Franco zijn de stad
Vanmiddag half twee binnengetrok
ken.
Uit San Sebastian wordt gemeld, dat de
detachementen, welke het eerst de stad
binnenrukten, de eerste, tweede, derde,
nilde en zevende brigade uit Navarra en
de bandera Phalanxisten uit Navarra wa-
ren. De opmarsch van de rechtschen wordt
voortgezet in de richting van den weg van
Bilbao naar Santander.
ïJ^nniiddag om vier uur hebben de radio-
hders welke in het bezit zijn van Franco,
den roep „Bilbao behoort weer aan Span
je de inneming van de Baskische hoofdstad
g.jdeld, en tevens den onlangs verongelukten
^deraal Mola herdacht, die als de eigenlijke
^Winnaar van Bilbao beschouwd wordt.
P dit bericht lieten de commandanten van
Spaansche plaatsen langs de grens onmid-
tik de klokken luiden. Voetzoekers werden
Jfstoken en voor (jen avond werden feesten
5*rganiseerd.
Wan het Zuiden en het ZJuid-Westen was
c(e a° Vrijdagavond volkomen ingesloten. Op
fHy^hdiggende heuveltoppen bevond zich geen
kag Bask meer. De troepen der eerste bri-
kV(jve' Welke de Nervion waren overgetrokken,
tlr.f ^'den het terrein volkomen. De tegenstand
Mst sken was hierfey zwak> en de rechtschen
Manen hun opmarsch volgens het opgestelde
3 te voltooien,
tti 3^ vicr dagen was Bilbao zonder water,
t'ectrjdj® Donderdag was het ook verstoken van
activiteit aan het front bij Madrid
0rdt sterker. De regeeringstroepen zijn
Serukt langs den weg naar Coruna en
v n Weg naar Estremadura. Aan het front
tr 11 tüarabanchel hebben de regeerings-
go°epen een gebouw van zes verdiepingen
jj, r middel van dynamiet laten springen.
s 011 £ebouw beheerschten de recht-
een groot deel van het land achter
front van de regeeringstroepen.
een groot deel van den nacht
ffog).n beide partijen aan het Madrileensche
h6n krachtig geschutvuur onderhouden,
j'eg hoorde ook mijnontploffingen, waaruit
K actPmaakte' dat de troepen te Carabanchel
pgotjv!6 waren. Tegen een uur in den nacht
t e£>0)-fn de zware kanonnen der regeerings-
h met regelmatige tusschenpoozen te
Jbtn?°°dat de ruiten der huizen in het cen-
rj-iel). lnkelden. Het antwoord bleef niet uit:
stariVielen de Sranaten van den vijand in
ka Tot half vier duurde het gedonder
Vam?°nnen voort.
eStüfDrgen omstreeks zes uur vlogen 21
gr8en van de luchtmacht van Franco op
3 «*e hoogte boven de stad. Wel kwamen
3' t0 "Orkanonnen onmiddellijk in actie, doch
3*1 Alalfl'en bleven langer dan een uur bo-
b Vn„ Men vermoedt, dat zij verkennin-
t tiit Jachtten.
3b iJit a'encia wordt gemeld, dat in Madrid
3bg6r ®ebreide geheime organisatie van aan-
de Van Trotzki is ontdekt, welke den val
fsgeering van Valencia, beooet. Zoowel
De Pic del Galo was een der laat
ste toppen bij Bilbao waar Franco's
troepen de Basken verjoegen.
in Valencia als in Madrid zouden om deze
reden arrestaties zijn verricht.
Officieel worden van rechtsche zijde in
Spanje de uit Engelsche bron komende berich
ten tegengesproken, volgens welke oorlogssche
pen van Franco koopvaardijschepen der regee
ring, welke vrouwen en kinderen uit Bilbao
vervoerden tot zinken hebben gebracht. De
vaartuigen van Franco, welke verschillende
schepen met uitgewekenen hebben aangehou
den, hebben deze naar de rechtsche havens
geleid. Een groot deel dezer vluchtelingen leed
aan mazelen of roodvonk, en is in Pasajes aan
land gebracht.
VATICAANSTAD, 19 Juni. (Havas). Mor
gen zal op Castel Gandolfo de Congregatie
voor Kerkelijke Zaken in buitengewdne
vergadering bijeenkomen. Deze vergadering
zal door den H. Vader worden bijgewoond.
Deze Congregatie houdt zich ook bezig met
de betrekkingen van het Vaticaan met het
buitenland.
Men verwacht, dat de Congregatie belang
rijke vraagstukken betreffende Duitsch
land en Spanje zal behandelen. Het Vati
caan heeft een belangrijke decumentatie
inzake de kerkvervolging in Duitschland
verzameld, en er is reeds gesproken over
het publiceeren van een witboek, hoewel
men zooals wij reeds meldden in wel
ingelichte kerkelijke kringen hieraan niet
gelooft.
Het is niet waarschijnlijk, dat de verga
dering van morgen aanleiding zal zijn tot
een openlijke verklaring.
VERWACHTING: zwakke veranderlijke
wind, gedeeltelijk bewolkt, kans op regen
of onweersbuien, weinig verandering in
temperatuur.
jÜ VERDERE VOORUITZICHTEN: onzeker.
illllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfH
HARRISBURGH (Pennsylvania), 19 Juni.
(Reuter.) In Johnstown is de staat van be
leg afgekondigd, teneinde mogelijke onlus
ten te vermijden bij de morgen te houden
betooging van mijnwerkers.
We Gouverneur van Pennsylvanië, Earle, heeft
den president der Bethlehem Steel Corporation
verzocht de Cambriafabieken te Johnstown te
sluiten, om bloedvergieten te voorkomen en den
vrede te bewaren.
Zondag zullen 40.000 mijnwerkers ten gunste
van de stakers betoogen.
Koning Farouk heeft het Egyptisch
paviljoen op de Parijsche wereldten
toonstelling geopend
PARUS, 19 Juni. (Havas). Onder voor
zitterschap van Jeanneney is de Fransche
Senaat hedenmiddag in vergadering bijeen
gekomen, ter bespreking van het reeds
door de Kamer aangenomen wetsontwerp,
waarbij aan de regeering volmacht ver
leend wordt tot het nemen van maatrege
len voor het financieele herstel.
De rapporteur Gardey zette het ontwerp,
dat door de financieele commissie van den
Senaat is opgesteld, uiteen. Het door de re
geering ingediende ontwerp scheen de com
missie te vaag.
Spr. verklaarde dat de Senaat de con
trole niet mag prijsgeven. Het is zeker
noodzakelijk den financieelen toestand te
herstellen, doch dit moet geschieden over
eenkomstig de economische en sociale
structuur van het Jand.
Daarom heeft de commissie den tekst van het
ontwerp gewijzigd. Ook de veiligheid en de
rust voor de toekomst moeten gegarandeerd
worden.
Tijdens de rede van den rapporteur nam
minister-president Leon Blum plaats in de re-
geeringsbank.
Na Gardey zette de minister van Financiën,
Vincent Auriol uiteen, dat de regeering het
land weer financieel en economisch gezond
wil maken, waartoe een veelomvattend plan
moest worden opgesteld. Het kwaad Is diep
geworteld en ver vertakt.
De tekst, welke door de commissie is opge
steld, geeft de regeering een gebonden vrijheid,
en de minister vroeg, waartoe het dienstig is
sen strijd aan te gaan, dien men van te vo
ren verloren weet, aangezien de vrijheid van
handelen verboden is.
Auriol werd door de socialistische Senatoren
en enkele afgevaardigden van de linksch-demo-
craten toegejuicht.
De radicaal-socialist Perrier diende vervol
gens, ondersteund door een aantal leden van
zijn fractie, een amendement in, strekkende
tot het aannemen van den tekst, zooals deze
door de Kamer is opgesteld.' Hij acht het niet
goed, dat in verband met de moeilijke omstan
digheden te lang wordt beraadslaagd, en dat
de Senaat zich afscheidt van de Kamer.
Daarop verzocht minister-president Léon
Blum den Senaat het amendement-Perrier aan
te nemen. O.a. zeide hij dat het volmachten-
ontwerp een motie van wantrouwen is gewor
den. Het is thans meer dan ooit noodig, dat
de regeering stabiel is, en verder moet het ka
pitaal naar het land terugkeeren.
Vervolgens antwoordde de voorzitter van de
financieele commissie, Gaillaux.
De commissie wil volgens hem de regeering
ook volgen, doch zij stippelde een programma
uit. Het is niet mogelijk het land steeds wee:
offers te vragen. De schuld is gestegen van
347 milliard tot 369 milliard, en Gaillaux vroeg,
of dit zoo voort moest gaan. De uitgaven moe
ten verminderen
„Gij stelt ons een slecht ding voor",
zoo zcide Gaillaux verder: „terugkeer van
het naar het buitenland uitgevoerde kapi
taal. Het schijnt, dat gij dit alleen wilt la
ten terugkeeren om het te verslinden.
De dwang, dien gij wilt uitoefenen, zou ten
gevolge hebben, dat de laatste kapitalen uit
Frankrijk verdwijnen In waarheid zijt gij in
moeilijkheden. De regeering heeft het recht tot
stabilisatie van de munt over te gaan, doch
wat is geworden van de tien milliard van hei-
egalisatiefonds? Morgen, wanneer gü den franc
gestabiliseerd zult hebben, zult gij hem moe
ten steunen. Waarmee? Met het goud van de
Fransche bank? Met het goud van de lands
verdediging? Met het goud, dat gij morgen
niet meer kunt hebben? Dit is een van de re
denen, welke de commissie ertoe bracht het
ontwerp te amendeeren en de commissie vraagt
den Senaat haar te steunen."
Gaillaux werd door den Senaat, behalve door
uiterst linksch, luide toegejuicht.
Na de rede van Gaillaux ging de Senaat
over tot stemming.
Het amendement-Perrier werd in openbare
stemming verworpen met 188 tegen 72 stem
men.
Vervolgens nam de senaat met 238 tegen
52 stemmen den tekst aan, zooals die door
de financieele commissie is opgesteld.
Nog werd medegedeeld, dat de regeering
niet de vertrouwenskwestie had gesteld.
Ten slotte werd de vergadering om half acht
verdaagd tot morgenochtend half tien
SEMARANG, 19 Juni. (Aneta).
Het aantal dooden tengevolge van
de massavergiftiging in de afdeeling
Koelonprogo, nabij Djocjakarta,
waarover reeds gisteren werd ge
seind. is thans gestegen tot 23, ter
wijl twee nieuwe ziektegevallen wer
den gemeld.
De verrichte sectie leverde geen resultaten
op, zoodat deelen van de lijken naar Bandoeng
z(jn gezonden voor een nader onderzoek. Zoolang
de oorzaak onbekend is, kunnen geen bijzon
dere maatregelen worden genomen. Het parket
van Semarang is ingeschakeld in de enquête.
DJOCJA, 19 Juni. (Aneta). In een naar
aanleiding van de vele sterfgevallen door dr.
Gronggryp uitgegeven communiqué wordt me
degedeeld, dat de oorzaak nog niet bekend is.
Het meest wordt aan voedselvergiftiging ge
dacht, doch, hoewel een misdaad niet als voor
de hand liggend wordt geacht, is zekerheids
halve ook de justitie ingeschakeld, terwijl voed-
selresten, enz. naar het Bandoengsche chemi
sche laboratorium ter onderzoek zijn opgezon
den.
Een besmettelijke ziekte moet uitgesloten ge
acht worden, aangezien geen koort-s optrad.
PARIJS, 19 Juni. (Havas.) De nationale be
grafenis van den Franschen oud-President Gas
ton Doumergue zal plaats vinden Dinsdag a.s.
te Aiaues Vives (departement Gard).
LONDEN, 19 Juni. Blijkens be
richten uit Duitschland zijn op den
Duitschen kruiser „Leipzig", die in
de wateren rondom Spanje vertoeft,
herhaaldelijk aanvallen gepleegd
door een duikboot, die torpedo's
naar het schip lanceerde.
Nu de commandant van dit schip
de geruchten bevestigde, heeft
Duitschland bij de non-interventie
commissie stappen gedaan. Waar
schijnlijk zullen geen represailles,
doch wel garanties tegen een herha
ling worden geëischt.
Hieronder laten wij de officieele Duitsche
mededeeling, zooals zij door het Duitsche
nieuwsbureau verspreid wordt, volgen:
„Op den 15den Juni werd in zekere buiten-
landsche kringen het gerucht verspreid, dat-
de „Leipzig" getorpedeerd en gezonken zou
zijn
De commandant van het schip meldde,
dat de „Leipzig" Noordelijk van Oran, des
morgens te 9.35 uur, te 9.26 en te 9.58 door
een torpedo werd bedreigd. De loop der
projectielen werd met behulp van luister
instrumenten gevolgd
Daar het schip echter niet getroffen werd,
leek het voor het doen van verdere stappen
doelmatig, eerst een onderzoek in te stellen
naar de geruchten, die reeds van een torpe
deering spraken, ofschoon van Duitsche zijde
over het voorval gezwegen was.
Het vermoeden, dat ontstaan was uit de
overeenstemming dezer geruchten met de
mededeeling van den commandant, werd
versterkt door een nieuw voorval op 18
Juni.
Op dezen dag namelijk werd op
de „Leipzig" duidelijk waargenomen,
dat voor de vierde maal een duik-
bootaanval op het schip werd ge
daan. Verscheidene personen heb
ben de torpedobaan gezien, en door
het luistertoestel kon men waarne
men, hoe een der torpedo's langs
den boeg ging. Ook deze vierde aan
val mislukte.
Het zal de taak der vier mogendheden zijn,
thans de maatregelen te nemen, die noodig
en in overeenstemming met de gesloten over
eenkomsten zjjn. De Duitsche regeering is
in ieder geval niet bereid, zoolang werkeloos
toe te zien bfj de pogingen der Spaansch'
Bolsjewistische duikboot-piraten, tot tenslotte
wellicht een treffer gelost wordt.
De Duitsche ambassadeur te Londen, Von
Ribbentrop, heeft vanmorgen de vertegen
woordigers der drie andere met de con
trole ter zee belaste mogendheden te Lon
den met nadruk van het gebeurde op de
hoogte gesteld.
Rijkskanselier Hitler is vannacht te 12
uur per vliegtuig van Godesberg aan den
Rijn naar Berlijn teruggekeerd.
Te Londen bevestigt men dat Von Ribben
trop het Foreign Office een nota heeft doen
toekomen, waarin de Duitsche regeering ver
klaart, dat onderzeebooten ter hoogte van
Oran verscheidene pogingen hebben gedaan
om den kruiser „Leipzig" te torpedeeren.
Op verzoek van de Dnitsche Ambassade
zijn de vertegenwoordigers der vier mo
gendheden, welke deelnemen aan de con
trole der non-interventie, hedenmiddag
om 5 uur op het Foreign Office bijeenge
komen.
Naar verluidt heeft Von Ribbentrop duide
lijk omschreven opdrachten ontvangen inzake
de verlangens en inzichten van de Duitsche
regeering.
Duitschland zal zeker geen represailles
verzoeken zooals „Almeria", doch in wel
ingelichte kringen wordt vernomen, dat
garanties zullen worden gevraagd tegen
een herhaling van een dergelijken aanval.
Dit verlangen zal worden gesteund door
Italië.
De besprekingen der vier mogendheden zul
len ten doel hebben de getuigenissen na te
gaan, welke de Duitsche beweringen staven
en de te nemen maatregelen vast te stellen.
Aangezien de kruiser geen schade heeft opgc-
loopen, schijnt de te ondernemen stap niet
verder behoeven te gaan dan een protest bij
de schuldige partij. Echter is dit een punt,
dat alleen de raadpleging tusschen de vier
mogendheden definitief zal kunnen vaststel
len.
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
19 Juni:
Bij decreet van de Congregatie van het
H. Officie is het Italiaansche boek over de
rassentheorie van den schrijver Giulio Cogni
„II razzisme" op den Index geplaatst.
Ofschoon het werk den schijn van weten
schappelijke objectiviteit aanneemt, berusten vele
beschouwingen feitelijk op de reeds door de
Kerk veroordeelde theorieën van Rosenberg,
Bergmann e.a. Het beteekent een positieve ver
dediging van de rassistische wereldbeschouwing,
een vervalsching van de Christelijke grondwaar
heid en zelfs van de natuurlijke Godskennis. De
auteur belijdt een pantheïstisch monisme, dat
het onderscheid tusschen God en de wereld, tus
schen geest en stof, en tusschen natuur en bo
vennatuur loochent.
Het boek is reeds in de Italiaansche pers hef
tig aangevallen. De veroordeeling door de Kerk
zal er toe bijdragen de rassenthnnrio uit het
Katholieke Italië t,e weren.
Franco's troepen zijn Bilbao binnengerukt; hun
opmarsch gaat voort in de richting van San
tander. Bij Madrid rukten de regeeringstroepen
vooruit.
De Dnitsche kruiser „Leipzig" is in de wateren
rondom Spanje aangevallen door een duikboot,
die torpedo's naar het schip lanceerde. Berlijn
heeft thans de „vier mogendheden" te Londen
bijeengeroepen, waarschijnlijk om garanties te
eischen tegen een herhaling.
Daar men bij een betooging van 20.000 mijn
werkers, ten gunste van de stakers, relletjes
vreest, is de staat van beleg in Johnstown
afgekondigd.
Heden komt, onder voorzitterschap van Z. H.
den Paus, de Congregatie voor Kerkelijke Zaken
bijeen. Men verwacht, dat de toestand der Kerk
in Duitschland en Spanje behandeld zal worden.
Met 23852 stemmen nam de Fransche Se
naat het volmachten-ontwerp, zooals dat door
de commissie tegen den zin der regeering was
opgesteld, aan.
Het boek „II Razzisme", waarin de Italiaan
sche schrjjver Cogni de rassenleer verdedigt, is
op den Index geplaatst.
Schacht is van Wecnen weer naar Berlijn
vertrokken.
Jhr. Ruys-herdenking op het in September te
Warschau te houden Int. Kath. Congres tegen
het Alcoholisme.
Slagregens teisteren tabaksaanplant in Ned.-
Indië; misoogst verwacht.
Het aantal dooden bij de massa-vergiftiging in
de afd. Koelonprogo in Ned.-Indië is tot 23
gestegen.
Gedenkteeken voor wijlen H.M. de Koningin-
Moeder te Wassenaar onthuld.
New-Yorksche Beurs: stemming gemakkelijk.
IEI0SCHESTRAAT 10 .-L.-#
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 754
Vorige stand: 760.1
