Ernstig auto-ongeluk
in Duitschland
Weder een regeerings crisis in
Catalonië
De hotelsluiting in
Frankrijk
Koninklijk bezoek
aan Polen
DE JEZUÏETEN MOETEN
HET ONTGELDEN
Reeds Maandag een
nieuw kabinet
Het conflict in
Polen
EEN DAGBLADARTIKEL
VAN MUSSOLINI?
De non-interventie-
besprekingen
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
MMS
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZONDAG 27 JUNI - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20633
Oud-burgemeester Maarschalk
ernstig gewond, zijn echtge-
noote om het leven
gekomen
Chauffeur verkeert in
hopeloozen toestand
Mislukking der vlucht
Madagascar-Frankrijk
Het vliegtuig neergestort en beide
bestuurders gewond
-I
In den staat Washington wordt een nieuwe dom getouwd, welke de grootste
ter wereld is. De dom zal een hoogte hebben van 160 Meter
Aankondiging van stilleggen van
het bedrijf per 3 Juli a.s.
Koning Carol van Roemenië met
kroonprins Michael te Warschau
aangekomen
Een felle klacht over onderdruk
king der Basken door Franco
ÏO.OOO vrijwilligers te
Algeciras aangekomen
De „Durchbruch" wil weer een
verbod van de Orde in
het Derde Rijk
Pauselijk Nuntius krijgt opdracht
de zaak te regelen
Bonnet Maandag in
Frankrijk
Hij staat voortdurend in ver
binding met de leden van
zijn kabinet
Het Weer
Wat in berichten over Spanje
waarheid en onwaarheid
zou zijn
Het sub-comité komt Dinsdag
morgen bijeen
Weer een „volksvijand"
in Sovjet-Rusland
Voorzitter van den Raad van
Volkscommissarissen in
Georgië afgezet
Journalisten gearresteerd?
Hitier geeft zijn foto als
belooning
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
1
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen rege! 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
In de nabijheid van Wesel (D.) is de
sedert kort afgetreden burgemeester van
Haarlem, de heer C. Maarschalk van Eg-
mond en Rinnegom, tegen een boom gereden.
BU dit ongeval is de echtgenoote van den
oud-burgemeester overleden, de chauffeur
ernstig gewond, terwijl de heer Maarschalk
zelf een zware hersenschudding opliep.
De heer Maarschalk bestuurde zelf den wa
gen, toen m het Diersfordter Wald, tusschen
Emmerich en Wesel, het stuur van den auto
plotseling weigerde en de wagen tegen een
boom botste.
De chauffeur Scheen er het ernstigst aan toe:
hij was bewusteloos. Toegesnelde hulp bevrijdde
hem uit de wrakstukken van den auto. Toen
bleek, dat het evenwel met mevrouw Maar
schalk veel ernstiger gesteld was. Zij had be
halve een dubbele beenbreuk, zware inwendige
kneuzingen opgeloopen en bezweek bijna een
uur na het droevig gebeuren op de plaats van
het ongeluk.
De oud-burgemeester, die een schedelbasis-
fractuur, een armbreuk en een enkelfractuur
had opgeloopen, is met den eveneens zwaar ge
wonden chauffeur Roskam naar het stedelijk
Ziekenhuis te Wesel overgebracht. Beider toe
stand is hoogst zorgwekkend. Naar hetzelfde
ziekenhuis is het stoffelijk overschot van me
vrouw Maarschalk getransporteerd.
Had de beer Maarschalk ter plaatse van
het ongeluk nog kunnen verklaren, dat het
stuur van den wagen plotseling had gewei
gerd, des avonds was zoowel zijn toestand
als die van den chauffeur zooveel verergerd,
dat hun geen verhoor meer kon worden af
genomen.
Naar verluidt, zou de heer Maarschalk
met groote snelheid hebben gereden, toen
opeens het ongeluk gebeurde. De familie
was op weg naar Dresden.
Men deelde ons verder nog mede, dat mevrouw
Maarschalk-Coppenaal nog eenigen tijd na het
ongeval heeft geleefd, doch na aankomst in het
ziekenhuis te Wesel overleed.
Wij hebben ons hedennacht nog in ver
binding gesteld met het ziekenhuis te Wesel.
Men deelde ons daar mede, dat de toe
stand van den chauffeur zeer ernstig was
en dat er weinig kans op levensbehoud was.
De toestand van den oud-burgemeester werd
«veneens als zeer ernstig beschouwd, doch
men had nog hoop hem in het leven te
kunnen houden.
De oud-burgemeester was nog bij volle
kennis.
Het eerste nieuws van het ongeluk werd in
Haarlem gebracht door bemiddeling van een
tiame, Haarlemsche van geboorte en thans in
Huisburg woonachtig, die op weg was van Duis
burg naar Haarlem voor een familiebezoek.
Juist toen de ziekenauto wegreed passeerde
Zij met haar auto de plaats van het ongeluk.
Onze redacteur had een onderhoud met deze
dame en vernam, dat het ongeluk is gebeurd op
den weg tusschen Rees en Wesel, even over de
Huitsche grens. Zij vertelde, dat haar aandacht
onmiddellijk zeer sterk getrokken werd door
het nummer van den verongelukten auto:
G 6632.
Zy informeerde daarop naar het voorgevallene
en er werd haar verteld, dat het ongeluk den
°hd-burgemeester van Haarlem was overkomen.
He auto, welke eerst een boom aan den weg
geschamperd had, was daarop in volle vaart
tegen een volgenden boom gereden en verplet
terd. De radiateur was volkomen vernield, de
spatborden verwrongen en de as verbogen; het
stuur was bovendien geheel afgeknapt. De kilo
meterteller stond op 80. De politie van Wesel
Verzekerde, dat ooggetuigen hadden verklaard,
öat de auto niet tè snel had gereden. De heer
Maarschalk, die na het ongeluk bij volle kennis
tvas, had verklaard, dat iets aan de stuurinrich
ting had gehaperd.
De dame had daarop de politie te Haarlem van
het gebeurde in kennis gesteld, welk bericht
later door beambten van 't ziekenhuis te Wesel
V'erd bevestigd.
NAIROBI, 26 Juni. (Havas). Het Fransche
Vhegtuig, bestuurd door Tréchot en Monteil,
dat. Donderdag van Tananarive (Madagascar) was
^Pgestegen naar Parijs, om de luchtverbinding
tbsschen Madagascar en Frankrijk tot stand
te brengen in 48 uur, is in de omgeving van
~anzibar neergestort. De beide bestuurders zou-
■en gewond zijn.
Nader meldt Reuter uit Nairobi, dat het wrak
|an het vliegtuig, waarmede Trenchot en Mon
teil trachtten van Madagascar naar Parijs te
liegen, vanmiddag aan de kust ten Zuiden
an Zanzibar is gevonden, de beide vliegeniers
ZlJn nog niet gevonden.
Inboorlingen hebben medegedeeld, dat zij van-
ehtend omstreeks vier uur het geluid van een
legtuig op groote hoogte hoorden. Kort daar-
P hoorden zij enkele kleinere ontploffingen,
®eVolgd door een zeer harden knal
V>W«
PARIJS, 26 Juni (D.N.B.) De com
missie van werkgevers in het hotelbedriji
heeft besloten, als protest tegen het invoe
ren van de veertigurige werkweek, in ge
heel Frankrijk het bedrijf stil te leggen
met ingang van Zaterdag 3 Juli a.s.
De bond van het personeel van hotel-, caié-
en restaurantbedrijf heeft een communiqué ge
publiceerd, waarin wordt gezegd, dat de veer-
tigurige werkweek in het hotelbedriji door
rouleering moet worden toegepast, zoodat er
geen reden is de bedrijven te sluiten.
De bond spoort het hotelpersoneel aan
de invoering van dp veertig-urige werkweek
met ingang van Maandag a.s. te eischen.
De heer en mevrouw
Maarschalk
WARSCHAU, 26 Juni (Poolsch telegraaf
agentschap)Hedenmiddag zijn Koning
Carol en kroonprins Michael van Roemenië
voor een officieel bezoek aan Polen te War
schau aangekomen.
Het station was rijk met bloemen en vlaggen
versierd. De aankomst van den Koninklijken
trein werd afgewacht door den president der
republiek, Moscicki, maarschalk Smigly-Rydz,
den eersten minister, Skladkowski, alle leden
der regeering, de voorzitters van Kamer en
Senaat, de leder, der Roemeensche delegatie te
Warschau, den Poolschen gezant te Boekarest
en vele andere autoriteiten.
Bij aankomst bracht een eerewacht de
eerbewijzen, terwijl het Roemeensche volks
lied werd gespeeld.
Na de ontvangst op het perron, begaven de
Koning en de kroonprins, vergezeld door den
president der republiek, maarschalk Smigly-
Rydz en den minister-president, zich naar den
uitgang van het station, waar zij levendig wer
den toegejuicht door een menigte, die men op
100.000 personen schatte. Vervolgens werd een
plechtige stoet gevormd. Iri het eerste rijtuig
namen de beide staatshoofden plaats, in het
tweede de kroonprins en maarschalk Smigly-
Rydz, beiden geëscorteerd door twee eskaders
van het eerste regiment cavalerie.
De Poolsche bladen van alle richtingen wijden
hartelijke woorden van welkom aan den Roe-
meenschen Koning en kroonprins. Zij wijzen op
de beteekenis van dit bezoek en op de banden,
welke beide bevriende landen verbinden. De
straten zijn getooid met de vlaggen der twee
landen.
BARCELONA, 26 Juni (Havas). President
Companys heeft aan journalisten medege
deeld, dat hij, na het vertrouwen, dat de
generaliteitsraad van Catalonië gisteren in
hem heeft uitgesproken, de ministerieele
crisis officieel voor geopend heeft verklaard.
Deze maal, zoo zeide hij, zal de crisis niet
slechts in het volle licht, maar ook zeer snel
worden opgelost, vanavond spreekt Coinpanys
voor de radio. Morgen zet hij zijn besprekingen
Voort,
Companys denkt Maandag a.s. het nieuwe
kabinet gereed te hebben.
Ignación de Lizaso, vertegenwoordiger der
Baskische regeering te Londen, heeft vanmid
dag de volgende verklaring gepubliceerd:
„Hoewel Bilbao door het Baskische leger
zonder bloedvergieten ontruimd is en de
Baskische regeering een voorbeeld van
menschelijkheid heeft gegeven door alle
krijgsgevangenen in vrijheid te stellen, zijn
inmiddels reeds ruim veertig buitengewone
rechtbanken ingesteld en heeft het „fascis
tische recht" reeds slachtoffers in de stad
In den huidigen geestelijken strijd tegen de
vijanden van het Christendom staan ook de
Jezuïeten op den voorgrond. Het moedige op
treden van pater Mayer in München, die daar
voor door de Gestapo in hechtenis werd geno
men, is algemeen bekend.
Het Nieuw-Heidensche strijdblad de „Durch
bruch" zou graag zien, dat het Jezuïetenver
bod uit den tijd van Bismarck opnieuw in
Duitschland zou doorgevoerd worden. De Je
zuïet is volgens het blad de bolsjewiek in
priestertoog, geschapen om den vrede te ver
storen. De Jezuïet is voor het Duitsche Risk
even gevaarlijk als de Russische, bolsjewist, ja
nog gevaarlijker, omdat hij zich uitgeeft voor
godsdienstig en toch zuiver politiek is."
Voor de Jezuïetenorde kunnen deze woedende
aanvallen van de „Bruine Godloozen" niet an
ders dan een eer zijn.
In het laatste nummer van „Das Schwarze
Korps" wordt wederom een felle aanval ge
daan op Kardinaal Faulhaber. Op zijn bekende
manier schrijft het schendblad over de „dema
gogie van een Roomschen Kardinaal, die
Duitschland op de lippen, maar in het hart
alleen Rome en zijn politieke vrienden draagt."
Van officieele kerkelijke zijde in Oostenrijk
wordt medegedeeld, dat er voortaan geen bede
vaarten meer zullengeorganiseerd worden naar
Altötting (Beieren), omdat de priesters deze
bedevaarten niet meer mogen organiseeren,
leiden of begeleiden.
gemaakt, evenals dat vroeger gebeurd is in
de provincie Guipuzcoa, waar ruim 1500
Basken, onder wie verschillende geestelijken,
ter dood zijn gebracht.
Generaal Franco heeft bij decreet den Basken
hun autonomie op belastinggebied ontnomen,
een voorrecht, dat zij sinds eeuwen genoten.
Deze draconische maatregel is gevolgd op dien,
waarbij het gebruik van de Baskische taal op
zware straffen verboden is verklaard.
Ik neem de democratische landen tot getui
gen van deze welbewuste vernietiging der oud
ste democratie ter wereld. Het is een ramp.
welke aantoont, waarom het Baskische volk
zich zoo hardnekkig tegen den overweldiger ver
zet heeft."
De Spaansche kanonneerboot „Eduardo
Dato" heeft de laatste dagen ruim tien
duizend Mooren, legionnairs en andere vrij
willigers naar Algeciras overgebracht. Zoo
dra de troepen ontscheept waren, vertrok
ken zij per trein naar Malaga of Cadiz.
Uit Madrid meldt Havas: Vanmorgen hebben
Franco's troepen opnieuw een aanval onder
nomen op de stellingen der regeeringstroepen
aan het front van de Jarama. Zij slaagden er
echter niet in de verdedigingslinie te door
breken.
De troepenbeweging van Franco's man
schappen, welke sinds eenige dagen valt
waar te nemen in het Noorden der provincie
Guadalajara, werd vanmorgen voortgezet.
De luchtmacht der regeering ontdekte en ver
nielde een convooi vrachtauto's beladen met
troepen in de omgeving van Siguenza. Laag
vliegende jachttoestellen beschoten de concen
traties van den vijand. Het convooi, waarvan
verscheidene wagens ernstige schade opliepen,
werd verstrooid.
Onder de gelukwenschen, die Franco heeft
ontvangen na de verovering van Bilbao, bevin
den zich die van Otto van Habsburg en prins
Xaverius van BourbonParma.
Onze Romeinsche correspondent seint d.d.
28 Juni:
In Vaticaansche kringen wordt opgemerkt,
dat het conflict tusschen de Poolsche regee
ring en den Aartsbisschop van Krakau voor
zoover de huidige informaties strekken in het
geheel niet helder is en op een misverstand
schijnt te berusten, daar het verband tusschen
de maatregelen van den Poolschen Aartsbis
schop bij het overbrengen van het stoffelijk
overschot van Maarschalk Pilsoedski en het
aanstaand bezoek van Koning Carol niet dui
delijk is.
In elk geval heeft de Nuntius in Polen,
Mgr. Cortesi, opdracht gekregen, zich
over de kwestie te laten inlichten en zich
daarmede verder bezig te houden en het
vraagstuk te regelen. In Vaticaansche krin
gen twijfelt men er niet aan of een be
vredigende oplossing zal worden gevonden.
Met het bezoek van den Koning van Roemenië
is vandaag het conflict tusschen tot Aartsbis
schop van Krakau en de rëgeering wat op den
politieken achtergrond geraakt.
Toch publiceert de regeeringspers nog veront
waardigde resoluties van verschillende regee-
ringsorganisaties.
Tijdens een protestbijeenkomst, die giste
ren te Warschau werd gehouden, werd de
inrichting van het bureau van het. Katho
lieke Dagblad „Maty Dzjennik" vernield.
'ii
De demonstranten begaven zich naar de nun
tiatuur en uitten onwelwillende kreten jegens
den Aartsbisschop van Krakau. Van het Vati-
caan wordt vernomen, dat. de Poolsche zaak
gelastigde stappen heeft gedaan bij den Kar
dinaal-Staatssecretaris.
Het conservatieve regeeringsblad „Czas",
dat stelling had genomen ten gunste van
den Aartsbisschop en gisteren in beslag
werd genomen, mocht heden niet verschijnen
Het Roomsch-Katholiëke blad „Maly Dzen-
nik" bevestigt, dat zijn bureaux te Warschau en
Krakau tijdens de betoogingen, die gisteren
tegen den Aartsbisschop van Krakau.zijn ge
houden, ernstig beschadigd zijn.'
De kathedraal te Krakau, waaruit de
Aartsbisschop het stoffelijk overschot
van Pilsoedski heeft doen overbrengen
naar een andere crypte en waardoor een
conflict tusschen de regeeringsinstanties
en den Aartsbisschop is uitgebroken
PARIJS, 26 Juni (Havas) De Fransche
minister van Financiën, Bonnet, die aan boord
van de „Queen Mary" op weg is naar Frank
rijk én Maandagmorgen te Cherbourg ver-
,wacht wordt, staat in voortdurende telefoni
sche verbinding met de leden van zijn kabinet.
De minister zal te Cherbourg waarschijnlijk
worden opgewacht door den onderstaatssecre
taris var;, Financiën, Brunet. Tegen den mid
dag wordt 'hij in de hoofdstad verwacht,
Verwachting: Zwakke tot matige veran-
derlijke wind, gedeeltelijk bewolkt, droog
weer, iets warmer.
Verdere vooruitzichten: weinig verande-
ring.
ROME, 26 Juni. (Havas). In een onge-
teekend artikel, toegeschreven aan Musso
lini, in de „Popoio d'Italia" weerspreekt de^.
schrijver een aantal der jongste berichten.
„Er bestaat in de wereld", zoo zegt hij „een
pers die leeft van leugens en er zich mede ver
rijkt van de leugen een handel te maken. Het
is de anti-fascistische pers van alle landen en
van alle schakeeringen. Na het logisch besluit
van Berlijn en Rome ontstond er een ware wed
loop van verzonnen berichten. Men sprak van
een Italiaansch-Duitsche blokkade der Spaan
sche kusten, hetgeen onwaar is. Verder, dat
15.000 Italiaansche soldaten te Malaga aan land
zijn gegaan, eveneens onwaar. De Engelsche be
richtgevers, die zoo in aantal toenemen in de
havens, die zich in handen der rechtsche troe
pen bevinden, weten, dat dit onwaar is. Zekere
Amerikaansche correspondenten, die er be
hoefte aan hebben de Europeesche berichten
zoo gepeperd mogelijk te maken, daar zy be
stemd zijn voor een publiek, dat over het geheel
genomen niets van Europa afweet en zich niet
om het lot van dat werelddeel bekommert, heb
ben een troepenconcentratie verzonnen van
50.000 manschappen te Civita Vecchia, die ge
reed staan naar Spanje te vertrekken. Het is
onwaar, het is door en door onwaar. Naest deze
grove leugens zijn er ook kleinere, die echter
niet minder valsch zijn en waarin zich de Fran
sche pers onderscheidt, berichten die betrekking
hebben op de as Berlijn-Rome, waarvan men
alle bewegingen bespiedt, in de vergeefsche hoop
een verzwakking te ontdekken van de volledige
solidariteit der beide landen.
De Europeesche crisis, aldus het artikel,
zal definitief worden opgelost, den dag,
waarop de laatste Baskische weerstand een
maal gebroken zijnde, generaal Franco het
volle gewicht van zijn troepen naar het
centrale front kan overbrengen^
De gebeurtenissen zullen versneld worden. De
gordel van Madrid zal doorbroken worden, even
als die van Bilbao. Spahje zal het graf van het
bolsjewisme zijn.
Vervolgens herinnert de schrijver er aan,
dat deze overwinning ten deele de overwin
ning van Italië zal zijn, dat niet neutraal
bleef, maar streed.
LONDEN, 26 Juni (Reuter). Naar offi
cieel wordt medegedeeld, is het sub-comité
der niet-inmengingscommissie op a-s. Dins
dagmorgen bijeengeroepen, teneinde de kwes
tie der controle aan de Spaansche kusten
te bespreken, alsmede waarschijnlijk ook de
kwestie der terugtrekking van de buiten-
landsche vrijwilligers uit Spanje.
In de besprekingen, welke lord Plymouth deze
week gevoerd heeft met de vertegenwoordigers
van Duitschland en Italië, heeft hy dezen op
de hoogte gebracht van Engelands voornemens
dienaangaande.
MOSKOU, 26 Juni (Havas). De Sovjetbladen
melden, dat Magalochvili, voorzitter van den
Raad van Volkscommissarissen van Georgië, van
zijn functies ontheven is. Na die van Wit-Rus-
land en Oesbekistan is hy de derde president,
die afgezet is.
Volgens geruchten zouden verschillende re
dacteuren van de „Izwestija" in hechtenis zyn
genomen. Het staat vast, dat op het oogenblik
arrestaties in intellectueele en journalistieke
kringen verricht worden; doordat het echter
vacantietijd is, is het moeiiyk te weten te ko
men, of zekere personen door vacantie, ziekte
of door een andere omstandigheid afwezig zyn.
BERLIJN, 26 Juni. (D.N.B.) Hitier heeft
na den terugkeer van 't pantserschip „Deutsch-
land", den commandant, kapitein ter zee Fan-
ger, als dank voor het voorbeeldige optre
den van de bemanning, zijn portret met eigen
handig geschreven opdracht toegezonden
Deensche studenten voerden tijdens
hun bezoek aan de Dynamofabriek te
Berlijn een zangnummer uit
Dinsdag vergadert het sub-comité der non
interventie-commissie over de contróle-ter-zee
en de terugtrekking der vrijwilligers uit Spanje.
Maandag hoopt Companys wederom een nieuw
kabinet te hebben -evormd; een klacht over
onderdrukking der Basken door Franco: tien
duizend vrijwilligers te Algeciras aangekomen.
Koning Carol van Roemenië voor een officieel
bezoek aan Polen te Warschau gearriveerd.
De hotelsluiting in Frankrijk tegen 3 Juli a.s.
aangekondigd.
Oud-burgemeester Maarschalk van Haarlem by
auto-ongeluk in Duitschland ernstig gewond;
zijn echtgenoote is om het leven gekomen.
Hevige autobotsing by Naarden.
Plaatsing van werklooze onderwijzers in over-
heidsbetrekkingen.
Het nieuwe vliegveld op Texel plechtig geopend.
Brand in verbandwattenfabriek te Vaassen;
enkele machines vernield.
Goel wint in de 500 cc klasse bij de T.T.-races
te Assen.
De Iersche luit. Heffernan wint het springcon
cours om den Grooten Prijs van Amsterdam.
Beurs van New-York: stemming gemakkelijk.
Preektoon
't Was de dichter-dominee de Gene-
stet, die de verzuchting slaakte van
den „preektoon" te worden verlost, en
in plaats daarvan om „natuur en
waarheid" vroeg.
Men begrijpt de vraag en de ver
zuchting, wanneer men wel eens des
dominees-preeken heeft aangehoord,
waarop de Genestet's leekedichte
sloeg.
Maar het zou verkeerd zijn, daaruit
af te leiden, dat elke preektoon ver
werpelijk is en in tegenstelling met
natuur en waarheid.
De kansel heeft zijn eigen toon, zijn
eigen stijl en een predicatie is iets
anders dan een redevoering.
Wat in deze laatste toelaatbaar,
geoorloofd en zelfs aantrekkelijk kan
zijn, misstaat in de eerste.
En het zou ook zeer spoedig mis
hagen aan het gehoor, dat van den
predikstoel een geluid en een voor
dracht verwacht, verschillend van die
in een vergaderzaal, waar trouwens
natuur en waarheid niet zelden even
min tot hun recht komen, als in de
galmende vertoogen, waarop de Ge-
nestet doelde.
Klaarheid, ernst en wijding hebben
geen quasi-plechtig vertoon noodig.
Zulk een vertoon is niet anders dan
surrogaat.
En het heeft aan het woord preek
toon een beteekenis gegeven, welke
het allerminst heeft, noch behoort en
behoeft te hebben.
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 765.8
Vorige stand: 765.7
v
