£ca opat scAiufdak
De chauffeur ten
grave gedragen
Haarlem, 1 Juli
Kort en volledig
Cruquius-museum
ROND FRANS HALS
I
FRANS HALS
DONDERDAG 1 JULI 1937
in uw automobiel, doch dan een
staaldak gespoten in de kleur
van uw wagen
Een genot voor den bestuurder
Gegarandeerd tocht-, lek- en
rammelvrij
N. V Gebr. H. &F. Kimman
Wagenweg 8-10 Plein 23-25
Telef. 13850 Telef. 11578
HERWONNEN LEVENSKRACHT
R. K. Haarlems Gemengd Tooneel
„Thalia"
De actie wordt ingezet
Programma van de Haarl. Radio-
Centrale op Vrijdag 2 Juli
MOLENAAR v. d. AAR
Koninklijke onderscheiding
VERKRUYSEN EN DE LANGE
IN HET GOUD
BURGERLIJKE STAND
Groote belangstelling in de kerk,
bij het sterfhuis en op het
kerkhof te Haarlem
Ontroerende plechtig
heid
Chevrolet's onafhankelijke voorveering,
waarborgt U de hoogste rijqualiteit.
Official Dealer: Joh. Swaalf
Nieuwe Gracht 78 Haarlem
AGENDA
Bioscopen
2 Juli
74-jarige wielrijdster gewond
Bioscopen
Belangstelling uit alle kringen,
speciaal ook van de studee-
rende jeugd in binnen-
en buitenland
Techniek en natuur
vereend
Het bezoek
REMBRANDT-THEATER
Kon. Liedertafel Zang en
Vriendschap
Lloyds of London
STAD
Naast de uitvoerige en enthousiaste be
schouwingen, welke wij in de laatste
weken en dagen aan de groote beteeke-
van de Frans Hals-tentoonstelling hebben
êewijd, blijft er alle aanleiding tot mijmering
van vluchtiger aard, want zoo'n Frans Hals
tentoonstelling is in velerlei opzicht merkwaar-
big. Daar is b.v. het merkwaardige feit, dat na
driehonderd jaar honderd van de schilderijen
van Frans Hals terugkeeren naar de plek, waar
zb ontstonden. Zooals men weet, was het schil
dersatelier van Frans Hals op hetzelfde Groot
Heiligland gevestigd, waar nu de tentoonstel
ling wordt gehouden. Wat 'n omzwervingen
heeft elk schilderij gemaakt; een geschiedenis
ep zich zelf!
En dan het feit zelf van de posthume ver
heerlijking van den schilder. Wellicht heeft hij
zelf wel eens een voorgevoel gehad van zijn
toekomstige beroemdheid en er met zijn vrien
den aan een der befaamde stamtafels van het
zeventiende-eeuwsche Haarlem grapjes over ge
Haakt, maar dat hij in 1666 van de armen werd
hegraven wijst er wel op, dat zijn tijdgenooten
toch niet veronderstelden, dat er driehonderd
jaar later in een museum, dat zijn naam zou
dragen, een tentoonstelling zou wordèn geopend
Van zijn werken, waarbij niet alleen de stads
bestuurders van Haarlem, maar ook de verte
Cenwoordigers van de landsregeering en van
regeeringen van verschillende andere landen
tegenwoordig zouden zijn. Hals is de beroemdste
Haarlemmer Uit de zeventiende eeuw geworden
en toch waren er tijdens zijn leven Haarlem
mers, die machtiger, rijker en geleerder waren
dan hij. Hun namen zijn vergeten; de zijne is
tot ons gekomen niet als die van een drinke
broer, waarvoor ieder zich geneert, maar
als die van een goeden tekende, met wien mil-
lionnairs, geleerden, kunstenaars en regeerings-
personen zich in goed gezelschap achten. De
roem. die moeizaam langs den steilen weg om
hoog gaat, biedt de meeste kans op duurzaam
heid. Niemand kent meer de namen van zijn
schuldeischers van de in hun tijd beroemde
stadsregenten en regenten van het oude-man
henhuis. Hals' naam is bekend over de heele
v-'ereld en voor vele eeuwen.
Andere overweging. Wat 'n kapitaal heeft
®en man als Frans Hals geproduceerd, al heeft
hij er zelf niet van geprofiteerd. Voor een waar
de van tien tot twintig millioen gulden is in
het Frans Hals-museum bijeengebracht en het
is nog maar een deel van het werk, dat Frans
Hals tijdens zijn leven heeft gemaakt. Daar
hebben anderen voordeel van. Een jaar of tien,
twaalf vóór zijn dood moest Hals zijn huisraad
en schilderijen afstaan om den bakker te be
talen en vier jaar vóór zijn dood kreeg hij
ondersteuning van het stadsbestuur en als bij
zonderen brandstoffentoeslag drie kruiwagens
turf! Op de tentoonstelling hangt een Frans
Hals, die enkele jaren geleden gekocht werd
voor tien shilling. Het was oud en vuil en er
zat een gat in. Het is gerepareerd en om te
te beginnen kan men het koopen voor f 150.000.
Later zal het nog wel meer opbrengen. Enkele
Halsen kunnen een flinke stad uit den finan-
cieelen nood helpen. Ja, zeiden wij tot den
wethouder van financiën van Haarlem, toen
wij gisteren met hem vóór een der prachtige
gerestaureerde Haarlemsche Halsen stonden: de
opbrengst van één er van zou de gemeentekas
er een heel eind bovenop helpen. En nu is het
toch weer opmerkelijk en verheugend, dat daar
niemand aan denkt. Wij schatten de geestelijke
waarde van dat bezit gelukkig heel wat hoo-
gei dan de goudwaarde.
Met het organiseeren van deze tentoonstel
ling heeft ons gemeentebestuur een kranig
stukje werk geleverd. Holland, Haarlem moet
wel een goeden naam hebben in het buitenland,
want het is geen kleinigheid voor menschen als
Fierpont Morgan, Ford, Bache, Rothschild en
landen als Amerika, Frankrijk, Duitschland,
Engeland, om zulk een kostbaar bezit af te
staan voor een tentoonstelling. Wat 'n reclame
voor Haarlem! Hoe is die naam in de afgeloo-
Pen maanden in die landen besproken en hoe-
velen zullen naar Europa komen om Haarlem
te bezoeken voor de Frans Halstentoonstelling.
Dat is propaganda op haar best.
Maar ook onze Haarlemmers moeten daar
heen gebracht worden. Tegen goedkoope tarie
ven, al moet het dan zijn op bepaalde dagen.
De Haarlemmers mogen nu worden opgevoed
in schilderkunst door htm vroegeren stadge
noot Frans Hals. Daar valt hooge kunst te ge
nieten! In honderd schilderijen ziet men dien
heelen tijd uitgebeeld. De zeventiende eeuw,
het Haarlem van Frans Hals komt dan op je
af. Het zijn in hoofdzaak portretten, maar in
élk portret zit een stuk geschiedenis. Zie dien
geestelijke, de schutters, die regenten en regen
tessen, den kwaadspreker, die visschersjongens,
die heks Malle Babbe, dien Haarlemschen brou
wer, dien bierdrinker, den rommelpotspeler, met
3'n allen tooveren ze ons het leven uit den tijd
van Frans Hals voor oogen alsof wij het zelf
beleefden. Minister Slotemaker de Bruine heeft
den wensch geuit, dat er groote belangstelling
mocht zijn in alle kringen, wjj - voegen er aan
t<)e: vooral van den kant der Haarlemmers!
rooster vermeldde groote plannen, die ook ten
uitvoer gebracht zullen worden. „Thalia" zoekt
n.m. steeds nieuwe middelen om haar spelpeil
zoo hoog mogelijk op te voeren, om zoodoende
en het Kath. tooneel op steeds hooger plan te
brengen èn om het vertrouwen en den steun
van haar groot aantal donateurs waardig te
zijn.
Als eerste middel om tot dit doel te geraken,
heeft men besloten een cursus te houden onder
leiding van den heer P. v. d. Valk, die een zes
tal lezingen zal houden. Verder is er een begin
gemaakt met het oprichten van een bibliotheek,
waar de leden goede literaire boeken kunnen
bekomen.
De jaarlijksche verkiezing van regisseur kon
nog niet geheel afgehandeld worden, daar de
agenda door de groote uitgebreidheid te veel
tija in beslag nam.
Door den voorzitter werd een woord van dank
en hulde gebracht aan den heer Willy de Maa-
ré die in het afgeloopen seizoen blijk van zoo
veel toewijding aan de vereeniging heeft ge
geven. Als blijk van dankbaarheid werd hem een
cadeau overhandigd.
29 Juni j.l. heeft bovengenoemde vereeniging
haar 7e jaarvergadering gehouden in haar club
lokaal „Hof van Holland", Groote Markt.
De aftredende bestuursleden werden allen
herkozen, zoodat het bestuur blijft bestaan uit
den heer W. Hopstaken, voorz., mej. R. Koning,
secretaresse, den heer J. P. v. d. Nouwland,
penningm., den heer L. Hopstaken, 2e voorz.,
den heer J. Horn, 2e seer., mej. A. Assendelft,
2e penningm.esse, den heer M. Bijnsdorp,
comm.
Bfj het jaarverslag kwam vast te staan, dat
het donateurs-aantal stabiel was gebleven. On
danks de kostbare en dure voorstellingen sloot
de kas met een flink batig saldo. Het werk-
Ieder jaar opnieuw zien velen uit naar den
datum, waarop „Herwonnen Levenskracht" een
beroep zal doen op de Haarlemsche ingezetenen.
Onder die velen zijn gezonden en ongezonden.
Velen, die lijden aan de gevreesde ziekte, de
t.b.c., hopen dat dit beroep op het publiek een
zoodanige uitwerking zal hebben, dat zij niet
langer meer behoeven te wachten op de gelegen
heid tot een algeheel herstel n.l. de uitzending
naar het sanatorium van H. L. te Bilthoven.
En als inderdaad alle gezonden meewerken,
dan behoeven deze patiënten niet onnoodig te
wachten.
Maar behalve deze categorie is er gelukkig
nog een groote groep menschen, die hun
sympathie hebben verpand aan H. L. en die met
graagte op den dag der collecte hun offertje
willen brengen voor dit prachtige werk.
Voor geen doel wordt in den regel zoo grif en
zoo gemakkelijk gegeven als voor de t.b.c.-be-
strijding.
Het staat dus vast, dat de speldjesdag van
„Herwonnen Levenskracht" op 11 Juli a.s. zal
slagen. Beter nog dan vorige jaren. Toen was
het volop crisis. Maar nu achter de donkere
wolken een klein zonnetje komt doorschijnen,
moet de opbrengst van deze collecte nog grooter
zijn.
We spreken dus af, dat niemand jal wei
geren 11 Juli een H.L.-speldje te koopen.
Maarer is een „maar". Dien dag moet een
leger collectrices gereed staan om te voorkomen,
dat iemand vergeten wordt. Men mag niet kun
nen zeggen: ik heb wel een speldje willen koo
pen maar er was niemand, die er mij een aan
bood.
't Is toch verwonderlijk, dat zoovelen, die H.L.
een goed hart toedragen, nog niet zijn aange
sloten bij het Stuiversfonds. U weet toch wel,
wat dat is? Elke week een zegel van vijf cent.
Dat zal niemand arm maken en de wachtlijst
van het sanatorium te Bilthoven zal spoedig
verdwenen zijn. Vergeet dan niet u vandaag
hiervoor nog op te geven bij den heer J. Reinerie,
Teylerplein 25.
Maar in ieder geval koopen we 11 Juli een
speldje. Het leger collectrices, want het zullen
er velen zijn, daar twijfelen we niet aan
melde zich aan bij een der onderstaande comité
leden: P. Dijt, voorzitter, Leidschestraat 103; B.
Reynders, secretaris, Zomervaart 134; J. W. de
Graaf, penningmeester, GrebberstraaV 2; J.
Reinerie, Teylerplein 25; S. v. d. Landen, Den
nenstraat 12; mej. J. C. Philippeau, Parkstraat
19, A. J. Lammers, Bisschop Ottostraat 33 en
bij de parochiale leiders.
HET PLAATSELIJK COMITé.
Progr. 1: Hilversum II
Progr. 2: Hilversum I
Progr. 3: 8.00 Keulen; 10.35 Parijs R.; 12.35
Keulen; 1.20 Brussel VI.; 1.35 Keulen; 3.20 Dan-
iharks Radio; 3.35 Deutschl. Sender; 4.00 Diver
sen; 4.20 Parijs R.; 5.20 Brussel Fr.; 5.40 Brussel
VI.; 6.20 Deutschl. Sender; 7.05 Pauze; 7.10
Keulen; 8.05 Parijs R.; 8.20 Droitwich; 9.40
Brussel Fr.; 10.20 Keulen; 10.40 Weenen.
Progr. 4: 8.00 Brussel VI.; 9.20 Pauze; 10.35
Lenden Reg.; 12.50 Droitwich, 1.20 Londen R.,
3.35 Pauze; 3.40 Droitwich; 8.20 Diversen; 9.40
Droitwich; 11.35 Londen Reg.
Progr. 5: 8.007.00 Diversen; 7.00 Eigen gra-
mofoonplatenconcert; 8.0012.00 Diversen.
Vandaag viert de heer A. v. d. Aar, de mole
naar van den Waarderpolder zijn 40-jarig
ambtsjubileum. Het bestuur van den Waarder
polder en verschillende ingelanden zijn hem
komen feliciteeren.
De voorzitter, de heer notaris T. Bruyn uit
Haarlem, deelde daarbij mede dat H. M. de
Koningin den jubilaris had onderscheiden met
de eere-medaille verbonden aan de Orde van
Vandaag viert, zooals gemeld, de firma Ver-
kruysen en de Lange haar gouden bestaans-
jubileum. Talrijke bloemstukkan, brieven en
telegrammen, o. a. van de Ver. van den Ned.
Wijnhandel, van de Ver. van Distillateurs, van
vrienden, zakenrelaties enz., alsmede vele per
soonlijke felicitaties bewezen de belangstelling,
die allerwege voor dit jubileum bestaat.
Namens het personeel heeft de heer W. J.
Korte aan de directie een herinneringsoorkonde
en bloemen als geschenk aangeboden.
Ondertrouwd: J. C. de Ruiter en L. Veerman;
C. P. J. Pronk en P. de Boer; A. Tam en C.
Tiebie; A. Th. Misset en E. Chr. van Andel;
J. Stuaj't en J. C. van Emmerik; F. F. J. Nieu-
wenhof en J. Velthuis.
Getrouwd: H. Cornet en M. H. C. Cassee; J.
C. Chr. Slot en C. A. P. Hankel; P. J. van Daa-
len en Chr. Knies; M. W. Need en W. L. Bauer.
Geboren: A. M. de Vriesv. Gelder d.; L. C.
Levering—Mesman z.; A. v. d. BergVerheul d.;
C. E. de BruinKroner z.; H. Hulshofv.
Looijengoed d.; C. G. Homoetv. d. Poll d.; J.
L. v. d. EijndePolfliet d.
Overleden: A. Koster, 82 j„ Jansstraat; C.
Pieren, 40 j., Hazepaterslaan.
Het prachtig kunstwerk van Frans
Hals
Trekt nu van allen kant
Bewond'rende bezoekers naar
Het kleine Nederland.
j= Een schat is daar thans bij elkaar,
In Haarlem, Hals z'n stad,
Gelijk men voordien nimmer nog
Bijeengezameld had.
H Uit alle werelddeelen haast
Heejt men met man en macht
Frans Hals' verrukk'lijk schilderwerk
- In Haarlem saamgebracht.
Musea droegen daartoe bij,
En menig trotsch paleis,
Dat een Frans Hals had aangekocht
Voor een enormen prijs.
Eén zending was verzekerd voor
Maar even zes millioen
Als Hals het wist, dan dacht hij vast:
Dat 's anders wat dan toen..-.
Toen d'arme Hals veel moeite had
Eenvoudig te bestaan,
Wat zonder hulp en zonder steun
Maar nauw'lijks bleek te gaan
Toen de gezeten burgerij
Van Hals zei: „Och, 't is m a a r
Zoo'n soort artist, zoo'n rare vent,
Zoo'n malle kunstenaar"....
Nu wordt men van bewond'ring stil,
Nu men zijn kunst verstaat,
Nu zijn millioenen niet te veel;
Ach, is dat niet wat laat?
In elk geval, het zij een troost
Voor menig kunstenaar:
Nü telt ge niet, maar kom eens terug
Na twee-, driehonderd jaar!....
HERMAN KRAMER.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Hedenmorgen iverd te Haarlem de heer C. Roskam, die Zaterdagmorgen bij het
auto-ongeiuk te Wesel op zoo droevige wijze om het leven kwam, begraven. Op
de foto: de stoet vertrekt van den Harmenjanswegwaar de familie van den heer
R. woont, naar de kerk van den H. Joannes den Dooper dan de Amsterdamstraat
Een grauwe lage regenlucht woei om den
hoogen toren van de kerk aan de Amster-
straat te Haarlem. De zware klokken wierpen
hun somber geluid over de talrijke lage
huizen in dit volkrijke kwartier. Men kwam
uit de woningen en ook van elders om een
laatsten groet te brengen aan Cornelis Ros
kam, die op zoo tragische wijze bij het
ongeluk te Wesel om het leven kwam.
Het kerkgebouw was bijna geheel gevuld met
geloovigen, toen pastoor P. Roovers om 9 uur de
gezongen Requiemmis opdroeg.
Om tien uur begon de lange, laatste tocht naar
het R. K. kerkhof te Haarlem-Noord. Overal
langs den weg hadden zich belangstellenden
opgesteld, maar vooral leefde men mee in de
Harmenjansstraat, waar het slachtoffer woonde.
Op verzoek van de familie werd langs de woning
gereden. De stoet stopte een oogenblik en een
fraaie krans werd aan den lijkwagen gehecht
van mej. Maarschalk, dr. Fock-de Coppenaal en
mevrouw Maarschalk-van Goor.
De oud-burgemeester had reeds een krans in
Wesel op de .baar laten leggen.
Reeds lang voor de droeve stoet arriveerde
kwamen honderden naar het kerkhof.
Inspecteur van Tongeren zorgde met een
aantal agenten en de motorpolitie voor een goede
regeling en afzetting.
Bij de plechtige teraardebestelling waren
namens den oud-burgemeester vertegenwoordigd
de familie K. C. Honig en de heer J. Prins.
De naaste bloedverwanten verblijven nog in
Duitschland, zoodat de familie deze goede vrien
den afvaardigde. Mevrouw J. C. M. Slingenberg,
bij wie Roskam in dienst geweest is, was aan
wezig, terwijl zij eveneens een krans aan den
lijkwagen liet hechten. De heer J. de Wolf ver
tegenwoordigde den Ned. Bond van Particuliere
Chauffeurs.
Door den eenvoud, waarmede de teraardebe
stelling volgens liturgisch gebruik geschiedde,
was het moment, dat de kist in de groeve ge
laten werd, des te aangrijpender. Tusschen de
dik-opgepakte menschenmassa waren er velen,
die hun ontroering niet meester konden worden
en hun tranen den vrijen loop lieten.
Het was hier geen nieuwsgierigheid zonder
meer, men leefde mee met de bijna troostelooze
familie, die hechte banden plotseling en op
zoo tragische wijze verbroken zag. Maar het
was het geloof, dat de weduwe, haar zoon en
de bloedverwanten sterkte. Redevoeringen over
de kwaliteiten en de beteekenis van den over
ledene werden niet gehouden, maar velen rond
om de groeve klemden den rozenkrans tusschen
de vingers en baden, baden zonder ophouden,
om de eeuwige zaligheid voor dezen man, zóó
zonder voorbereiding uit het leven weggerukt,
af te smeeken. Het kan niet anders, dit harts
tochtelijke gebed van al die menschen moet
verhooring vinden.
Toen pastoor Roovers de absoute verricht
had, dankte de zoon met enkele woorden voor
de groote belangstelling, terwijl de vertegen
woordigers van den heer Maarschalk na de
plechtigheid de officieele condoleances aanbo
den.
Diep onder den indruk verspreidden zich weer
de honderden. Naar wij weten zijn naar aan
leiding van dit vreeselijk gebeuren door velen
soms bittere woorden gesproken. Laat men in
de komende dagen en weken nog veel bidden
voor de zielerust van Cornelis Roskam, die
midden in zijn werk voor Gods troon geroepen
werd en verantwoording van zijn daden heeft
moeten afleggen. Het eeuwige leven moge hem
reeds ten deel zijn gevallen!
Gebouw „St. Bavo": R. K. Bevolkingsbureau,
3 uur; Bestuur Herwonnen Levenskracht, 8 uur;
Vacantiebonnen Bouwvakbond, 8 uur; Rechts
kundig advies, 78 uur.
Frans Halsmuseum: Frans Halstentoonstel
ling, 105 uur.
Teyler's Museum: Tentoonselling van teeke-
ningen en gravures door oudere en jongere tijd
genooten van Frans Hals.
Kunsthandel „Pictura", Gierstraat: Tentoon
stelling van schilderijen van mevr. J. Bergman
Maes, 107 uur.
Groote- of St. Bavokerk: Orgelbespeling,
34 uur.
Gem. Concertgebouw: eerste zomerconcert
Haarl. Orkestvereeniging, 8 uur.
AerdenhoutBentveld: Muzikale rondwande
ling Haarlems Fanfarecorps. Opstelling halte
Aerdeniout voor de tram, 8 uur.
Frans Halstheater: „Oké, Don Juan", 2.30,
7 en 9.15 uur.
Rembrandt-theater: „Première", 2.30, 7 en
9.15 uur.
Luxor-theater: „Het gebeurde op een avond",
2.30, 7 en 9.15 uur.
Cinema Palace: Filmac 115 uur; „De Ro
mantische Senorita", 7 en 9.15 uur.
Gebouw „St. Bavo": R. K. Bevolkingsbvreau,
8 uur.
Frans Halsmuseum: Frans Halstentoonstel
ling, 105 uur.
Teyler's Museum: Tentoonstelling van teeke-
ningen en gravures door oudere en jongere tijd
genooten van Frans Hals, 114 uur.
Kunsthandel „Pictura", Gierstraat: Tentoon
stelling van schilderijen van mevr. J. Bergman
Maes, 10—7 uur.
Groote- of St. Bavokerk: Concert door de Kon.
Liedertafel „Zang en Vriendschap", 8.15 uur.
Gebouw „De Hoofdwacht": Vergadering Ver
eeniging „Haerlem", 8 uur.
Stadhuis: Officieele ontvangst Vereeniging van
directrices van Nijverheidsscholen door B. en
W., 5 uur.
Woensdagavond omstreeks half 7 is op den
hoek AnegangSchachgelstraat een 74-jarige
dame van haar fiets gevallen en gewond. Zij was
pas opgestapt en had nog niet veel vaart, waar
door ze met haar fiets slingerde. Zij botste tegen
een wielrijder aan, viel van haar rijwiel en brak
haar linker arm.
Na door een lid van den Ongevallendienst en
een dokter verbonden te zijn is zij per taxi naar
het St. Elisabeths gasthuis overgebracht.
Het Cruquius-museum, dat juist een jaar
geleden geopend is, onder patronaat van het
Kon. Instituut van Ingenieurs, blijkt talrijke
belangstellenden te trekken. Voor de zomer
voorbij is, zullen zeker 2000 bezoekers in het
register geteekend hebben, niet alleen uit ons
eigen land, maar ook uit België, Engeland,
Duitschland etc.
Het is een verheugend verschijnsel, dat men
de Cruquius, het technische wonder uit de vo
rige eeuw, het gemaal dat in den Haarlemmer
meer van 1850 tot 1933 onafgebroken dienst
deed, blijft bewonderen.
Men weet, dat het gemaal, na de stopzetting,
met den ondergang bedreigd werd. Het Kon.
Instituut greep in en een stichting werd ge
vormd, waarvan H. K. H. Prinses Juliana be-
chermvrouwe is. Er moest wel zoo een en an
der gerestaureerd worden, maar het eigenlijke
machinewerk is van zulk een stevige construc
tie, dat er eeuwen voorbij zullen moeten gaan,
wil er ook maar iets van den tand des tijds
merkbaar zijn. Binnen de ontzettend dikke ves
tingmuren van het ronde gebouw, glimmen de
met de hand gesmede stangen, zuigers, koppe
lingen, dat het een lust is. Alles is nog in den
staat van oorsprong, alleenden monotonen
dreun van de machines hoort de bezoeker niet
meer, stilte is er rondom, ijselijke stilte na
jarenlang gedaver.
Het ligt echter in de bedoeling de machines
in de toekomst enkele dagen electrisch te laten
werken, zoodat het bekijken dan nog veel aan
trekkelijker zal zijn. Blijft de belangstelling
groeien, dan wordt daartoe zeker overgegaan.
Het bezoek zal zeker nog grooter worden,
wanneer de tentoonstelling van oude machines
gereed zal zijn. Jeugdige werkloozen uit Am
sterdam hebben het ketelhuis uitgebroken on
der toezicht van het personeel der Rijkscon
structie-werkplaats. Allerlei modellen en repro
ducties van beroemde machines uit dagen in
het verleden zullen daar bijeen gebracht wor
den. De Cruquius zal in miniatuur in werking
te zien zijn. Zeer mooie toezeggingen zijn al ge
daan, vertelde ons de beheerder, de heer D.
Korzaan Dzn. Sr. De firma Smits uit Rotter
dam zal er o.a. een van de oudste scheepsma
chines, uit 1795, naar overbrengen. Het volgend
jaar hoopt men dit onderdeel van het museum
te kunnen openen. Bij een rondgang door het
gemaal werden ons de volgende cijfers over de
beteekenis van de Cruquius verschaft, het heeft
S pompen, ieder met een capaciteit van 7J4 ku
bieke meter.
Zij konden 5 a 6 slagen per minuut maken,
zoodat iedere minuut ongeveer 300 kubieke me
ter water gespuid kon worden. Het groote mid-
denblok van de machine weegt 34 ton, elke arm
9 ton, zoodat de machine dus een gewicht van
70 ton omhoog moest duwen. De machine kon
400 PK. ontwikkelen.
Vergeleken met thans, is deze krachtontwik
keling natuurlijk maar kinderspel, terwijl we
bet heel wat goedkooper zouden maken met
gróóter effect.
Het gemaal dateert uit het beginstadium van
het stoomwezen, uit de dagen van het hand
werk. Het is gemaakt naar een Hollandsch
ontwerp door de Engelsche firma Harvey Co.
Makers Hayle foundry Cornwall.
Het heeft destijds gekost ruim acht honderd
duizend gulden. Toen de zaak voor het eerst
ter plaatse in werking gesteld werd, vluchtten
ae Engelsche machinisten, omdat zij vreesden,
dat de heele boel de lucht in zou vliegen. En...
de machines liepen daarna tachtig jaar, zon
der een enkele reparatie. Of onze voorouders
ook knappe ingenieurs waren! Maar wat een
risico durfden die pioniers op hun rug te ne
men.
In de maand Augustus van het vorige jaar
kwamen reed 405 schoolkinderen naar het mu
seum. Op 30 April jJ. waren 1119 bezoekers ge
boekt. Leerlingen van Middelbaar, Technische
en Ambachtsscholen bezochten onder leiding
van hun leeraren het pronkstuk van Holland-
sche energie. Maar ook H.B.S.'ers uit verschil
lende deelen van het land, Engelsche studen
ten, Belgische kinderen, meisjes uit het Deut
sche Heim etc.
De heer Korzaan leidde ze allen rond en heeft
ook al, omdat hij zoo aangenaam en enthousiast
vertellen kon, aller aandacht.
Er is echter een aantrekkelijkheid aan dit
museum verbonden. De .stichting heeft de gron
den rondom de Cruquius laten inrichten voor
kampeer- en parkeerterrein vischliefhebbers
kunnen hun hart ophalen, voor de booten is
een groote aanlegsteiger gemaakt etc.
De voormalige opzichterswoning is als thee
huis ingericht en uit de opbrengst van dit huis
worden de onkosten van het museum be
streden.
De kampeerterreinen zijn prachtig beschermd
en bovendien in drie kampen verdeeld, één voor
de dames, één voor de heeren, die minder sterk
zijn en één voor de pootigste kerels.
De beheerder gaat op in zijn werk, hij pro
pageert overal het Cruquius-museum en laat
niets onbeproefd om bezoekers te trekken. De
kano-wedstrijd op den verjaardag van Prins
Bernhard is daar een recent bewijs van. Na
drukkelijk zij er nog eens op gewezen, dat het
maken van winst bij de exploitatie geheel uit
gesloten is.
Men verzuime niet in den vacantietijd eens
te gaan kijken naar het monument van Neder-
landsche ingenieurskunst uit de vorige eeuw.
'En als men op het dak van het hooge gebouw
staat, zal men tevens kunnen genieten van het
prachtige vergezicht op de rijke polders, op het
hoogere land met zijn waterpartijen, op de oude
Haarlemsche Baaf, op IJmuiden, Amsterdam
en Schiphol, 'n Trip om nooit te vergeten.
In de week van 20 tot en met 26 Juni zijn te
Haarlem 8 gevallen van roodvonk (waaronder
1 maal 2 gevallen in één gezin), 1 geval van
Paratyphus (typheuze vorm) en 1 geval van
Febris typhoïdea geconstateerd. Te Beverwijk
en Heemstede kwam 1 geval van roodvonk voor
en te Bloemendaal 1 geval van Febris typhoïdea.
Als scheidsrechter voor den waterpolowedstrijd
NederlandDuitschland die op 18 Juli in Haar
lem wordt gespeeld is de heer M. Blitz, een
Belg, aangewezen.
Als een der copiisten, die van de prachtige
tentoonstelling van Frans Halsstukken in Haar
lem profiteeren, om een der mooie werken na te
schilderen, was het lid van den Haarlemschen
gemeenteraad, de heer Joh. Visser, aanwezig.
Een dezer dagen is het vooral in den tijd van
het oude Schoten zoo bekende café Flora aan
het Pretoriaplein na een frissche vernieuwing
weer heropend.
In verband met den verjaardag van Prins
Bernhard gaf het muziekkorps van het Leger
des Heils Dinsdagavond onder leiding van den
heer Schut een uitvoering in den tuin van het
Buitenhuis aan den Schotersingel en de Prins
Bernhardvereeniging uit het Leidsche kwartier
gaf elk harer jeugdige leden een „zakje snoep".
Het volgende jaar hoopt zij dezen nieuwsten
nationalen feestdag luisterrijk te vieren! In het
Noorderbad te Zandvoort vond een Prins Bern-
hard-bal plaats.
Voor het propaedeutisch examen voor bouw
kundig-ingenieur is aan de Hoogeschool van
Delft geslaagd de heer J. C. Reintjes uit Haar
lem.
De gemeenteraadszitting van Velsen duurde
Dinsdagavond precies geteld twee minuten. Een
voorbeeld? Maar de voorlaatste duurde zes uur.
Men is thans begonnen met het verleggen
van de Houtvaart. Zij wordt nu achter de ge
meentelijke zweminrichting om getrokken, onge
veer in rechte richting naar de Brouwersvaart
toe.
Aan de gemeentelijke Universiteit te Amster
dam is Maandag geslaagd voor het doctoraal
examen in de geneeskunde de heer J. W. Werner
uit Haarlem.
De Maatschappij tot Bevordering der Toon
kunst zal voor de Kamermuziekavonden in het
a.s. seizoen o.m. onderhandelingen aanknoopen
met Willem Andriessen; de Italiaansche Opera
Feuermann, cello; Lehner Kwartet; Trio Pas-
quier enz.
f
2.3<r,
2.30,
Frans Halstheater: „The Texas Rangers"
7 en 9.15 uur.
Rembrandt-theater: „Lloyds of London"
7 en 9.15 uur.
Luxor-theater: „De humane bruut, 2.30 7 en
9.15 uur.
Cinema-Palace: Filmac ÏL5 uur; „Menschen
met Maskers", 7 en 9.15 uur.
Het bestuur van de Kon. Liedertafel „Zang
en Vriendschap" verzoekt ons te melden, dat het,
met het oog op de groote belangstelling voor het
concert, de gelegenheid voor het koopen van
kaarten voor het concert o.m. ook zal open
stellen op Vrijdagavond van 7 tot 8 uur naast
den ingang van de Groote Kerk in een der
kleine huisjes van de Oude Groenmarkt.
Een van de machtigste lichamen in Engeland
is zeker wel Lloyds. Haar parool: Lloyds ver
zekert alles, heeft haar tot een firma van we
reldnaam gemaakt op verzekeringsgebied. Prac-
tisch zijn alle groote objecten bij Lloyds ver
zekerd, daar zij door haar systeem niet spoedig
voor onoverkomelijke moeilijkheden zal komen
te staan. Uitkeeringen van tien of twintig mil
lioen beteekenen betrekkelijk niets voor haar
en zij kan ettelijke van deze sommen uitbetalen
zonder dat het haar werkelijk kwaad zal be
rokkenen.
Hoewel in dit alles geen romantiek en nog
veel minder poëzie zit, zoo is toch haar ge
schiedenis van opkomst betrekkelijk heel nauw
met die van Engeland van de laatste eeuwen
verbonden, en wel op een buitengewoon frap
pante wijze. Weinigen weten eigenlijk iets van
Lloyds af en nog veel minder kent iemand wat
van haar ontstaan en ontwikkeling. Toch is dat
interessant, leerrijk en boeiend. Dit laatste lijkt
misschien wat ongeloofwaardig en menigeen
zal zich niet kunnen voorstellen, dat die droge
nuchtere, zakelijke sfeer een boeiend element
kan bevatten, maar bij het aanschouwen van
deze film, welke grootendeels naar authentieke
gegevens vervaardigd werd, krijgt men daar
toch wel een heel andere gedachte over.
Het verhaal begint met de vriendschap tus
schen den kleinen Jonathan (Freddie Bartho
lomew) en den jongen Horatio Nelson, die el
kaar trouw voor het leven beloven. Dan schei
den hunne wegen en later wordt de een de be
roemde Nelson en de ander een der hoofdper
sonen in de Lloyds. In dien tijd roert Napoleon
zich geducht, er vallen op zee harde klappen
en daar alle koopvaardijschepen bij de Lloyds
verzekerd zijn, dreigt er een catastrophe voor
deze Maatschappij te zullen komen, of Nelson
zou de Fransche vloot moeten verslaan. Lloyds
wil echter hebben, dat alle door haar verze
kerde schepen voortaan door een oorlogsschip
worden geconvooieerd, doch Jonathan, die be
grijpt, dat daardoor Nelsons vloot aanmerkelijk
zou worden verzwakt, weet op een listige ma
nier dit voornemen te verhinderen.
Dit is zoo ongeveer de gang van zaken. Dan
komt er nog een liefdesidylle in, welke groeit
tusschen dienzelfden Jonathan en een adellijke
vrouw, aan welke vrouw het uiteindelijk dan
nog te danken is, dat Jonathan niet in zijn
stoutmoedig plan ten onder gaat.
Doch veel spannender dan hier in deze wei
nige woorden kan worden verteld, is een en
andër in de film uitgebeeld. Het is in werke
lijkheid een grootsche film geworden, welke
men tot aan 't einde toe met de grootste in
teresse volgt. Dank zij den historishcen gegevens,
is zij ten deele ook zeer leerrijk, want al zal
niet alles precies zoo geloopen zijn, als hierin
wordt voorgesteld, toch zijn de groote lijnen
absoluut juist en dat geeft aan het geheel nog
een aparte waarde.
We moeten ons al zeer vergissen, indien niet
menige gevoelige natuur bij het einde een traan
zal wegpinken, als hjj het tragische slot van die
groote vriendschap ziet, een vriendschap, die
van belang is geworden, zoowel voor de huidige
Lloyds als voor heel Engeland. In ieder geval
heeft men kennis gemaakt met twee mannen,
die in de wereldhistorie een plaats hebben ver
overd en die in vele opzichten een voorbeeld
kunnen zijn voor de talloozen, die tegenwoor
dig aan plicht en karakter zoo bitter weinig
aandacht besteden.
V-t
