OOK VOOR INMAAK-DRANKEN NAAR
Symboliek van het kloosterhabijt
INVLOED DER TRADITIE
INTELLECT BIJ DIEREN
WOENSDAG 14 JULI 1937
De wijze honden en de
professoren
ln
van
ïn
j K'* Houtstraat 57 - Rijksstraatweg 8 en £39
IN jHj j Amsterdamstr. 64 - Leidschevaart 132 hoek
Leidschestraat - Kleverparkwag 24
STAAT VAN BESOMMINGEN
RIJKSVISCHAFSLAG
II
II
II
1
Shorts1 ©0=
100'
Heden ten dage bestaan er nog overal
in bergen en dalen, op eilanden en
afgelegen, nog niet gemoderniseerde
breken, mooie oude volkskleederdrachten.
^6t hedendaagsche verkeer van handel,
Nijverheid en toerisme verjaagt stilaan die
Schilderachtige vertooning van den volks-
aard naar bijzondere dagen en gelegenhe
den. Weinig volken of standen zijn er, die
2onder uitzondering in hun geheel de eer
®n erve van hun voorgeslacht hoog houden.
Een stand echter is er, die zijn oude
klederdrachten tot op den dag van heden
Nog nagenoeg geheel zuiver heeft weten
°ver te leveren: dat is de kloosterlijke
stand.
Monniken en nonnen houden nog tot op
Neden vast aan de oude kleedij, die ook
ounne stichters droegen. Zij hadden zich
'Nagemaakt van de wereld en van de om
geving waarin zij verkeerden. Van de aller
eerste tijden af bracht dit de ordestichters
ertoe, hun navolgers een kleeding te geven,
^ie hun een bijzonder kenteeken verschaft,
^e hen zelf en de wereld erop wees, dat zij
Niet voor de profane dingen leefden, maar
tot een aparten geestelijken stand be
koorden.
Maar ook uit anderen hoofde is het
kloosterkleed de schutse van den religieus,
behalve in de afscheiding van de buiten
wereld en afzondering van de overige kloos
terbewoners ligt het doel van het ordes
kleed, met zijn zuivere traditioneele snit
eN eenvoud, in het behouden van een gees
telijke verbondenheid door de uniforme
kracht, tusschen al de dragers ervan.
Uit het verlangen om de bepaalde reli
gieuze groep te kenmerken, ontstond lang-
Samerhand een bepaalde, geheel op zich-
Selfstaande, aan geen verandering onder
hevige dracht. Eenmaal overgenomen
^Nlgens de mode van den tijd der stichting,
kleef zulk een kloosterkleed gehandhaafd.
it geldt speciaal voor de dracht van de
°Ndste monastieke orden van vóór-Benedic-
tjjnsche instelling, van de Benedictijnsche,
^anciskaansche, Dominicaansche orden,
van de Karthuizers, Carmelieten, Augustij-
Nen, Reguliere kanunniken en ridderorden.
In de monniken- en nonnenorden van
t'óór St. Benedictus van Nürsia, is de kloos-
tcrkleeding uiterst eenvoudig, bont, grof en
heel eigenaardig voor onze begrippen.
(Miet alleen wat betreft de onderdeelen
tjj'aaruit deze kleeding bestond (en voor
®cn gedeelte nog bestaat), maar ook de
Combinatie daarvan en de vreemde kleuren,
^oo droegen bijvoorbeeld de Koptische
Nonnen lange en wijde blauwe broeken,
daaroverheen een rood kleed en daarover
e®n weer kortere, witte tuniek met zwarten
gordel. Op het hoofd een blauwe muts en
Niauwe sluier, beide met witte strepen,
baarbij droegen zij gele schoenen. Een
ahder voorbeeld: de navolgers van den H,
^acarius droegen een paars kleed, gele
sChoenen, 'n zwart scapulier met lange
hWarte kap. Anderen waren in 't rood,
Sfoen, grijs, bruin, wit of zwart. Deze kleu-
£eh komen voor bij kleed, gordel, mantel,
*aP, scapulier, pelerines, schoenen, san
dalen, broek, baret, sluier en hoofddoek.
°ch was de hoofdkleur bij de monniken
v°or 50 pet. en bij de nonnen voor 30 pet.
NWart.
Vooral van de 6de tot de 10de eeuw
^hijnt het zwarte kleed van St. Benedictus
6 Voorkeur te hebben gehad, daarna va
dert het alleen met wit en bij uitzonde-
met blauw of bruin. Oorspronkelijk
*ehde men van St. Benedictus niets anders
dan een zeer wijd zwart kleed, met lange
^djde mouwen, met een gordel om het mid-
el bijeengehouden. Daarover werd een
^Note ronde mantel met kap gedragen,
de llde eeuw werd de kapmantel ver
gen door een schouderkraag met kap.
de 12de eeuw kwam het scapulier in
?v*'ang, een lange baan stof met middenin
6eh doorlaat-opening voor het hoofd, die
dyer borst en rug recht naar beneden hing.
/N de gevallen waarin men het voorzag
ah een kap, verviel de schouderkraag.
scapulier van de koormonniken reikte
°°rgaans tot aan de voeten, dat van de
Cekebroeders, met het oog op hun arbeid,
Nlst tot aan of over de knieën. Dit was
®vens het geval voor de orden, waar ook
n koormonniken zwaren arbeid verricht-
N> bijv. bij de Trappisten.
Ïh la teren tijd ontwikkelden zich in de
kleederdracht van de mannenorden ver-
schillende bijzonderheden: sommige or-
CN hadden wijde, open mantels, andere
^sloten mantels met zeer wijde mouwen,
Ndere korte of lange schouderkragen,
l et of zonder scapulier. Voor gordel ge
bikte men behalve banden of ceinturen
jNN stof ook leeren riemen en koorden,
eestal met knoopen zooals bij Francis-
ahen. Ook werden de twee gedeelten van
scapulier al heel vroegtijdig met elkaar
^°r breede of smalle banden verbonden
<j®°als bij de Karthuizers. Er waren orden
barrevoets gingen, andere hadden voor
etbekleeding grove schoenen, klompen of
(.baaien; voor hoofdbedekking kappen,
QCten, breede hooge hoeden en platte
°eden. Het haar werd vanaf de eerste
reeds tot een smallen krans, hier
haar ook in zijn geheel afgeschoren,
g ®cbts in weinige orden werd een baard
l'N.gen door de koormonniken (Camal-
ehsers, Capucijnen e.a.) en vanaf de
n eeuw hangt vaak aan den gordel van
kloosterlingen een rozenkrans. De non
nen (dit is het oorspronkelijke wooid
voor een religieuze, die lid is van een
oude monniken-orde) droegen tot aan de
10de eeuw de algemeen gebruikelijke
dracht of ook wel bijzonder lange kleeren
met een hoofddoek die het haar bedekte.
Als zij uitgingen hadden ze een langen
wijdgeplooiden mantel aan, die haar ge-
heele gestalte omhulde. In ieder geval ge
leek haar kleed sterk op dat van de mon
niken, met uitzondering natuurlijk van den
hoofddoek, waarvoor de monniken dan hun
kap hadden. Pas in de 10de, llde, 12de en
13de eeuw werden de eigenlijke religieuze
kleederdrachten ingevoerd; voor dien tijd
droegen de religieuzen dus genoemd wijd-
mouwig overkleed van stof of leer. Er
kwamen dan 't scapulier bij, de schouder
kraag en mantel; een wit borststuk, pecto
rale genaamd, bedekte borst en hals, een
sluier (wije of wale) omgaf op het afge
knipte haar het geheele hoofd. In de 14de
en 15de eeuw werden door het verlengde
van het pectorale ook de wangen omsloten.
In het algemeen kwam de kleur van het
ordekleed der nonnen overeen met dat der
monniken van dezelfde orde, in vele andere
gevallen kleedden de nonnen zich op eigen
wijze: b.v. de Orde van Fontevrault: man
nen zwart, vrouwen wit; de Redemptoristen
zwart, Redemptoristinnen alle kleuren van
den regenboog: rood kleed, blauw scapu
lier met gekleurde afbeelding van Jesus,
gele medaille, borstkruis en ring, wit het
hoofdlinnen en den binnenkant van den
zwarten sluier dien ze droegen.
Doch de kleederdracht der klooster
lingen is niet alleen op traditie ge
baseerd, ook de symboliek heeft in de
keuze der kleederen en kleuren een ge
wichtige rol gespeeld. Aldus worden bij
voorbeeld de bijbelsche dracht van de H.
Maagd, van den profeet Elias en anderen
nagebootst. Daarnaast beroemen vele orden
zich erop, hun kleéding in den aanvang
van hun stichting te hebben ontvangen
door hemelsche openbaring.
Tenslotte nog iets over den vorm, de stof
en de kleur van de verschillende klooster
lijke kleederdrachten.
Uit het doel van de kloosterkleeding volgt
al reeds eenigermate haar vorm: een groot,
wijd kleed om het lichaam te verbergen en
iets voor bedekking van het hoofd: bij
monniken een kap, bij nonnen een hoofd
doek en sluier. Scapulier en mantel ont
trekken de lichaamsvormen aan mensehe-
lijke blikken. Slechts de hemelsche Bruide
gom zal de schoonheid van zijn dienaars
en dienaressen kennen. Zoowel monniken
als nonnen dragen het uniform Van het
geestelijk leger, dat is ingedeeld in even-
zoovele regimenten als er orden en con
gregaties bestaan. De stof is duurzaam en
sterk. Er zijn slechts enkele vrouwenorden,
waar de nonnen bij feestelijkheden zijden
sluiers dragen: b.v. de Engelsche Dames,
die op Sacramentsdag bij hun zwarte wol
len kleed een langen wijden sluier dragen,
die als een zijden mantel het geheele
lichaam omhult. Ook de Augustijner-Ere-
mitessen hulden zich met hun zwart kleed
in een wit zijden overkleed, evenals de
Praemonstratensers, die bij feesteiijke ge
legenheden bont dragen.
In tegenstelling met het doel van den
opsmuk der wereld staan de boeteklee
deren en boetewerktuigen die door dui
zenden en duizenden kloosterlingen, on
zichtbaar voor 't menschelijk oog, gedragen
worden. Voor de zonden en zonden-com
plexen, die voortspruiten uit een onbe-
heerscht wereldsch leven, kwellen zij hunne
lichamen door boete en lijden. Toch zijn er
ook wel sieraden terug te vinden in de
kleedij der religieuzen. Daar heeft men bij
voorbeeld de halssnoeren, van metaal: zil
ver op zijn kostbaarst, of stof met als han
gers, kruisen, medailles, medaillons; glan
zende lederen gordels, gekleurde koorden
met kwasten, sjerpen met franjes, ringen,
borstkruisen, kronen, staven, rozenkransen
van allerlei materiaal en kleur, initialen en
monogrammen, krepmutsen, strikken enz.
Er is dus wel degelijk iets van sier te vin
den, al beschouwen de dragers ervan uiter
aard die voorwerpen vanuit een geheel
ander gezichtspunt, omdat alles' wat zij
dragen voor hen een zekere beteekenis
heeft, hetzij op zichzelf reeds of daaraan
gehecht door de traditie.
Een laatste verdeeling willen wij hier
nog memoreeren, namelijk die naar de
kleur der kleeding; zoo spreekt men van
de witte orden en de zwarte orden. Meestal
is zwart met wit gecombineerd: bijv. witte
dracht met zwarten sluier voor de nonnen,
zwarte kappen voor de monniken, bij Ber-
nardinessen, Karthuizerinnen, Dominica
nessen etc. Of zwart kleed met witten hoofd
doek bij de nonnen o.a. de Benedictinessen;
ook oordeelt men naar de mantelkleuren en
spreekt dan van zwarte zusters, witte
paters, enz. Bruin wordt door vele boete
orden gedragen, rood is zeldzaam; blauw
dragen b.v. de Silvestrijnen, groen de
Apostelbroeders en Studitenmonniken en
-nonnen, grijs de Karthuizerleekebroeders,
Zusterkens der Armen en vele Franciskaner
congregaties.
Zij, die eenvoudig, geheel anders leven
en handelen dan de kinderen der aarde,
hullen zich In een habijt waaruit hun
wereldverzaking blijkt. Niet slechts de
grove pnderkleeding en de boetewerktuigen,
maar ook de nauwe hoofdwindsels met
sluier of kap, de wijde zware kovels en
mantels die tot aan de voeten reiken, de
grove 'schoenen en sandalen maken een
volksdracht uit, die eenig is in haar soort.
Zoo is de religieuze dracht het uniform
van het geestelijk leger, in dienst van
boete en ontzegging en gewijd aan de
eeuwige, maagdelijke gelukzaligheid.
H. J.
Prof. in de theologie: WAT IS DE
DOOD?, de hond Kurwenal: IK
BEN NIET BANG.
Het is alweer meer dan twintig jaren ge
leden, dat de dagbladen en weekbladen
de wonderbaarlijke prestaties van de den
kende paarden mededeelden. Een koopman in
Elberfeld Karl Krall had h.l. de proeven met
den „Klugen Hans", die door klopteekens bewees
te kunnen rekenen, spellen enz., hervat en uit
gebreid en het resultaat van zijn waarnemingen
in een boek neergelegd. Deze publicatie maakte
veel opgang onder alle dierenliefhebbers, die
hierin een bewijs zagen van de menschel(jk-
heid van de dieren en een grond deze met
meer liefde te behandelen, dan men gewoon
lijk zijn naaste bewijst. De wetenschap zou ver
moedelijk aan de denkende en rekenende paar
den van den heer Krall geen aandacht hebben
besteed, indien niet deze zelf verschillende ge
leerden had uitgenoodigd om zijn proeven te
controleeren. Nu zijn professoren niet altijd
even critisch ten aanzien van wat buiten hun
vakgebied ligt als tegenover den arbeid van
collega's en zoo vond Krall spoedig enkele ge
leerden, die verklaarden, dat de proeven onder
alle gewenschte voorzorgen genomen waren en
het wetenschappelijk bewezen was, dat de die
ren konden denken.
Waarom ook niet? De mensch stamt immers
van de dieren af, de natuurontwikkeling ge
schiedt geleidelijk en al wat menschelijk is,
moet dus wel bij het dier gevonden worden.
Zoo redeneerde men. Wel was het wat vreemd,
dat de paarden in de proeven zóó verstandig
waren, dat zij vierdemachtwortels trokken uit
groote getallen, waarmede de meeste menschen
onoverkomelijke moeite hebben en dat een der
paarden vrij naar Descartes' cogito ergo sum
de philosophische uitspraak klopte: „ik dnkn ik
bn."
Tot dusver had men paarden wel als zeer
gevoelig voor indrukken gekend, maar niet als
rekenmeesters en philosophen, maar het komt
toch wel vaker voor, dat er verborgen genieën
zijn en een schijnbaar domme wijsheid spreekt.
Niet alle professoren waren echter genegen
het oordeel van hun collega's te aanvaarden en
in 1913 verscheen een protest van 23 geleer
den, dat voor Krall en zijn paarden vernieti
gend was. Het rapport kwam tot hetzelfde be
sluit als Pfungst in 1907, die aantoonde, dat de
„Kluge Hans" op minimale teekens van den dres
seur of omstanders reargeerde door met klop
pen te beginnen of hiermede op te houden en
nooit een juist antwoord kon geven als dit aan
de toeschouwers niet bekend was.
Het positieve wetenschappelijke resultaat dat
de strijd' om de denkende paarden echter heelt
opgeleverd, bestaat in de belangrijke ontdek
king van het buitengewone zintuiglijke onder
scheidingsvermogen der dieren. De onbewus
te bewegingen van den toeschouwer, waarop
b.v. de „Kluge Hans" reageerde waren kleine
hoofdbewegingen van ongeveer een vijfde milli
meter.
Nadat het rondom de wijze paarden stil werd
kwamen de wijze honden ten tooneele. Het be
gon met den Mannheimer hond Rolf, die aan
Frau Moeckel behoorde, waarna vele andere
wonderhonden werden ontdekt, tot thans de
taxhond Kurwenal van Freiin von Freytag-Lo-
ringhoven de aandacht vraagt.
De wijsheid dezer dieren behoeft voor die van
de paarden van Krall niet onder te doen, ge
tuige het gesprek tusschen Kurwenal en een
professor in de theologie, dat wij boven als
motto weergaven. Ook thans zijn er enkele ge
leerden, die in de dieren „gelooven" o.a. de be
kende reeds bejaarde professor L. Plate, een der
laatste dogmatische Darwinisten, overigens 'n
onderzoeker van verdienste. Ook thans weer is
er vernietigende kritiek en energieke verdedi
ging van de zijde der gelukkige wonderhonden-
eigenaars en niet minder van de zijde der hon
den zelf. Deze bemerken n.l. direct of een be
zoeker in het dierenverstand gelooft of niet.
In het bijzonder hebben de wijze honden het
land aan wantrouwen en daarom aan alle proe
ven, die hierop wijzen. Toen Prof. Herbst dan
ook met den hond Rolf z.g. „unwissentliche" proe
ven wilde doen, d.w.z. die, waarbij niemand der
aanwezigen zien kan, wat de hond te lezen
krijgt en dus niemand weet, wat het dier ant
woorden moet, tikte de hond met zijn poot op
het voorgehouden karton de letters, die den ge-
denkwaardigen zin vormen „Lol argert der
wüste Mann."
Dat is wel zeer te betreuren, want daardoor
zijn critische onderzoekingen evenzeer uitge
sloten als bij die spiritistische séances, waarin
de „gasten" met zeldzame scherpzinnigheid
iedereen verzoeken heen te gaan, die eenig
wantrouwen tegenover hun mededeelingen of
tegenover het medium koesteren.
Hoe gevaarlijk het is, zich met wijze honden
in te laten, vermeldt Prof. Koehler in een re
cent artikel in „der Biologe", waarin hij ver
telt, hoe de thans overleden Prof. Edinger, een
der bekendste anatomen, ten aanzien van
Kralls paarden eens gezegd heeft „afwachten'
en sindsdien in de vlugschriften der honden
vrienden nog steeds als een aanhanger wordt
aangehaald. Dezelfde Prof. Edinger vertelde
gaarne volgende geschiedenis van een spreken
den hond, waarvan de baas buikspreken kon. Een
rijke Engelschman, die den hond hoorde spreken,
wilde hem koopen. Bij elk bod zei de hond:
„Dat is mij veel te weinig, daarvoor laat ik mi)
niet verkoopen." Eindelijk bij vele honderden
ponden werd de koop gesloten. Toen de nieuwe
eigenaar met den hond wegging, hoorde hij het
dier zeggen: „Van nu af aan spreek ik geen
woord meer."
Bij de proefnemingen, die door leeken met
dieren worden genomen, maakt men voor alles
de fout, dat het geven van teekens niet vol
doende wordt uitgesloten. De wetenschappelijke
onderzoekingen hebben n.l. geleerd, dat in de
dressuursituatie reeds uiterst geringe zintuigin-
drukken voldoende zijn om de handelingen der
dressuur te besturen. Bijna alles, wat omtrent
verstandelijke prestaties van honden en andere
dieren vertelt wordt, laat zich uit teekenreac
ties verklaren, waarbij deze teekens vaak geheel
onbewust worden gegeven.
Het eenige middel om ze uit te sluiten is de
proef te verrichten zonder contact tusschen
proefnummer en dier en aan dezen eisch wordt
dan ook bij ernstige studie van het diergedrag
voldaan. Heeft een hond eenmaal geleerd om
b.v. met den poot 'n aantal malen op een hem
voorgehouden plankje te kloppen en ermede op
te houden als het plankje haast onmerkbaar
bewogen wordt, dan is de voorwaarde voor het
in kloptaal spreken en rekenen gegeven. Het
dier antwoordt dan steeds wat de dresseur wil.
De hond Kurwenal, van Mevrouw v. Freytag,
kende de generaalsuniform, had voor Hinden-
,D,Hl,Lans t^Co
burg eerbied, wist voor welken doode in Weimar
gevlagd werd, de hond Rolf schreef brieven aan
andere hondjes, aan den ex-keizer van Duitseh-
land enz.
De wijze dieren wisten, wat hun meesteressen
wisten, maar waren merkwaardig onwetend ten
aanzien van de hondenwereld.
De hond, die op een vraag van een welmee-
nenden professor in de theologie: „wat is je
wereldbeschouwing?" antwoordt „de mijne is de
uwe" en na het aanhooren van een gesprek
over het dooden van honden aan den dierenarts
Prof. Muller antwoordt: „Christelijke religie
verbiedt het dooden"; weet op de vraag van een
professor uit Jena: „waarom honden blaffen,
als zij elkaar ontmoeten" alleen het wijze ant
woord te geven: „weet niet."
Ten slotte had het den goedgeloovigen dieren
vrienden toch moeten opvallen, dat de wijze
honden met hun kennis niets kunnen begin
nen en in het dagelijksch leven even dom en
slim blijven als hun soortgenooten. De meest
geleerde hond, die op alle vragen een antwoord
kan geven, kan een schriftelijk gegeven beve)
niet uitvoeren.
Alles bijeen zijn de wijze honden een demon
stratie van de onwijsheid der menschen en van
de goedgeloovigheid van sommige professoren.
Tot dusver is dit alles vrijwel alleen in de Ger-
maansche landen voor ernst opgenomen. Wie
werkelijk eerbied voor de natuur en voor den
menschelijken geest heeft zal weten dat hon
den en paarden evenals alle andere dieren geen
menschentaal spreken, maar wel onbewust ge
tuigen van de wijsheid die in de schepping is
weggelegd.
van de Woensdag aan den Rtjksvischafslag aan
gekomen
STOOMTRAWLERS
Witte Zee 350 manden 3020.Walvisch 300
manden 1970.Clasina Luther 500 manden
2150.Jennie Elsa 50O manden 2670.—.
LOGGER
K.W. 51 910.
KOTTERS
E 238 970.—, E 401 870
WATERSTANDEN
IJMUIDEN, Donderdag 15 Juli. Vloed: 9.09 uur
v.m. en 9.34 uur n.m.
IJMUIDEN, 14 Juli. Rijksvischafslag. Tarbot 64
78 cent per kg. Griet 15.0025 per 50 kg. Tong
1.201.50 per kg. Groote Schol 25.00. middel
Schol 17.00—21, Zetschol 16—25 50, kleine Schol
3.0019, Bot 10.00—15, Schar 3.60—7 per 50 kg.
Vleet 95 cent per stuk. Pieterman en Poon 3.50,
middel Schelvisch 21.0023. kl. midd. Schelvisch
13.5018. kleine Schelvisch 3.309.5o per 50 kg.
Kabeljauw 31.0054 per 125 kg. Gullen 4.7013
per 50 kg. Leng 1.151.50 per stuk. Wijting 1.70
—3.40, Makreel' 10.5014.50 per 50 kg.
Het machtigste middel om Gods
rijk te bevestigen en uit te brei
den is het onderwijs, van boven
tot beneden doordrongen van een echt
katholieken geest en de onmisbare sluit
steen van dezen bouw is de Katholieke
Universiteit.
Het Hoogwaardig Episcopaat tot de
Katholieken van Nederland. 8 Sept. 1921.
Jongens Schakel- 4 Ac
Riemen, rundleder,
suede en elastiek25
Sokkenophouders,,.
breed zijden elastiek... 1 U
Poloshirts, ..c
Zelfbinders, enorme sor
teering, allernieuwste A_c
lichte zomerdessins 25
POlOShirtS, Charmeuse
en Kunstzijde, geplat-^ AAc
Bretelles,
Overhemden,
vaste boord, effen en^
Shawl, zijde en georgette,
in moderne dessins en >pc
Blouses, sportmodellen
en casaques, in alle CAc
Kraagjes en
JabOtS, in organdie 4, ac
Regencapes, voor
dames en kinderen Ma,
100c 75c 50c25
1 1 Ruime sorteering Ceintuurs25c "|0C j
Frany-rolfiim, 6x9, 26°,
8 opnamen, orthochro- A»c
matisch en anti-halo... 25
Mappen postpapier,
voor de reis 25c Q
Closetpapier,
zware rollen, 8 stuks 25
Fotoalbums,
in aardige dessins 50c 25
Fant. Heerensokken
Jongenssportkousen,
Kunstzijden of geptat-
teerde Dames- __c
kousen, 2 paar75
Heerensportkousen
Wiegenkatoen, rose, zalm
en blauw, met kleine #*Ec
bloempjes bedrukt p.M. 25
Crepe de Chine,
bijzonder mooie kwali-
feit, alle kleuren p.M. 51#
Tafelzeil, zeer mooie
desSins 115 cM. breed,
per Meter50
Met wollen rug75'
Wollen Serge,
130 centimeter breed,
in zwart en marine, jm ma-
per MeterTOO
I BOUrrette, naturel-zijde voor diverse doeleinden gwwc
I geschikt, 90 centimeter breed, 1'/2 meter5Q
Verbanddoos met
inhoud en jodiumflesch 25
Extra groote maat50'
Voor geteekende baby-
jurkjes, pakjes „.-c
en schortjes. 50c 25
Bustehouders, Corset-
ten en Jarretelgordels
Mooie sorteering. Alleen
prima kwaliteiten en mg*c
modellen 100c 75c 5U
Wit Linnen Dames- en
Heeren-schoenen met
rubberzooi en -hak.^MM.
Alle maten100
Fantasie Jasschort,
alle maten, moderne4AAc
dessins10U
Directoires - voor
dames, groote maten 25
Interlock
Dameshemden25
Directoires 9>c
voor kinderen, 2 stuks 25
Dameshemden of .Ac
Pantalons fant. weefsel 5U
I Hemdje of Pantalon matzijden Interlock50'
I Interlock Pantalon
1 Of Shirt, voor jongens 25' 1
Heerenpantalon
Of Shirt in matzijde 50' 1
I Interlock-garnituur ~-c I
I voor Heeren (kniepantalon met shirt) 5
Zeeppoeder, 1flc
Limonaderietjes,
doorschijnend hygië-
nisch, 50 stuks in doos IU
Mottenspuit, ..c
prima uitvoering25
Motverdelgingsmiddel
voldoet uitstekend. Extra Ml£c
Fluitketels, emaille,
in rood, groen en blauw. mg*c
Groote maat90
Aluminium Veld-
flesch met vilt over-
trokken7 5
AardewerkMelkbekers
in diverse fraaie uit
voeringen, 3 stuks 25c a Rc
A stuks25
Emaille Lepelrek4
met 4 lepels, compl. 1 vv
Badcostuums, -
Badcostuums, moderne
modellen, zuiver wol. AAc
Ook in twee kleuren 1 QQ
Reisrollen met 6 vakken,
aardige dessins, MEc
Badmutsen ..c
uitgebreide sorteering 25
Kinderjarretelles
Paarlmoerknoopen
gesort., per 10 dozijn ^0'
Glanskatoen - alle
kleuren, per knot van >>c
75 gram25
IJzergaren
Schoolveters 4 Ac
Badhandoek,
diverse soorten, prima mEc
kwaliteit, per stuk 50c 25
Damast Ontbijtlaken
met gekleurden
rand, 150x180cM. Oö
Witte damast Servetten
60 x 60 cM., 3 stuks 50'
Waschhandjes
wit met gekl. rand, 2 a Qc
Tabakszakken met trek-
sluiting en gummi 4, ,mr
voeringI O
Fietstasschen,
zeer solide afwerking
100c 50c.25
Koffers, bruin, beige R
en blauw. 10Oc 50
Manchefknoopen- 4Ac
garnituurIQ
Dames- Heeren
en Kinder Zegel- 0_c
ringen50c 25
Dames- en kinder-
farnituren, - 2 en
deelig, ring, broche, 4 a*c
armband25c Iv
Boodschappen-
tasschen met hek
sluiting. groote maten tmrnfc
100c.75
Linnen Dames-
tasschen aardige
modellen
Visitetasschen,
nieuwste modellen... 1QQ
Doublé Ringen a%E=
met 2 jaar garantie.. 25
Armband,
goud plaqué met MRc
garantie50c 25
Dames- en heeren
polshorloges, prima ver
chroomd, in diverse
modelleni QQ
Scheppen en Spaden
in hout en ijzer. Diverse c
uitvoeringen.25c lO
Pluche Beeren,
met stem,
lengte 25 centimeter 25
Fluweelen Matroosje
met celluloid kop, ME<=
lengte 28 centimeter 25
Houten Poppenwagens
lengte 42 centimeter,^
hoogte 32 centimeter V V
Prima Tanden
borstel, uitgebreid 4««c
Toiletzeep, heerlijk
geparfumeerd,p.st.10c jm
2 stuks10
Bloempotten, 4 -
Houten Theeblad, eAc
45 X 29 centimeter 50
Bloemenhanger - met
ketting, Goudapla eel,. ^Rc
vrij groote uitvoering 25
Goudaplateel
Vazen, extra groote jmAc
modellen50
Celluloid Nagel
borstel, m. handvat 1 0
Eau de Cologne,
extra groote flesch 1 00
