De Servisch-orthodoxe kerk
tegen het Concordaat
Brunete door de troepen van
Franco veroverd
Bureaux voor redactie en administratie:
Het begin van een
godsdienststrijd
Mgr. Von Preysing
25 jaar priester
De kerkvervolging
in Duitschland
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
Stojadinowitsj en alle regeerings- en parlementsleden,
die voor het Concordaat ijverden, worden
buiten de kerk gestooten
Madrid geeft het verlies
van het dorp toe
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
jroor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD USTCECEVEN DOOR DE KV. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866
MAANDAG 26 JULI 1937 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20681
Prins-regent Paul gewaarschuwd
niet met regeeringspersonen
de kathedraal te be
zoeken
Bezorgdheid voor de
gevaarlijke reacties
Een groote menigte brengt den
Bisschop een spontane
hulde
Inbraak in een museum
Het Weer
Met het zwaarste materiaal en
sterke troepenmachten wordt
rond Brunete de strijd
voortgezet
45 vliegtuigen vallen
Barcelona aan
Verjaardag van den
dood van Dollfuss
Ontsnapte gevangenen
De broeder van Ds. Niemoeller
gearresteerd na een preek in
diens parochie te Dahlem
Ruim 50 predikanten
thans in hechtenis
Brug te Gosau tijdens
passage ingestort
De directeur der Steyr-automobiel-
fabriek verongelukt
Avontuurlijke reis van
twee jongens
De politie maakt er een einde aan
Mogelijke verlenging
der wereldexpositie
Een speciale commissie houdt zich
met deze kwestie bezig
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Chauffeur aangevallen
en beroofd
Dader na korte vlucht aange
houden
De f 20.000.—
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct, fngez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, 26 Juli (Havas). Vol
gens uit Belgrado ontvangen inlich
tingen heeft de heilige synode der
Servische orthodoxe kerk den minis
ter-president Stojadinowitsj, alle leden
der regeering en alle leden van het
parlement, die voor aanvaarding van
het Concordaat hebben geijverd, en
tot den orthodoxen godsdienst be-
hooren, in hun godsdienstige rechten
en plichten geschorst.
Volgens het kanonieke recht der
Servische orthodoxe kerk is dit de
eerste stap naar ex-communicatie, die
weldra zou volgen.
Prins-regent Paul, die in Slovenië heeft ver
toefd, de minister van het Hof Antitsj, die hem
heeft vergezeld, en de minister van Oorlog, ge
neraal Maritsj, die zich buiten den strijd heeft
gehouden, worden niet door dit besluit getrof
fen.
Het succes van den Joegoslavischen premier
Stojadinowitsj, die er in geslaagd is het con
cordaat door de Skoepsjtina te laten ratificee-
ren doch niet door den Senaat, waar hij
vreesde op het oogenblik geen voldoende meer
derheid te verkrijgen blijkt een Pyrrhus-over-
winning te zijn geweest, verneemt de Courant
uit de Daily Telegraph. Het beteekent eer het
begin dan het einde van den godsdienststrijd
in Joegoslavië.
Toen Prins-regent Paul bü zijn terugkeer
uit Slovenië zijn voornemen te kennen gaf,
Zondagochtend de kathedraal te bezoeken,
werd hij zoowel door de synode als door den
commandant van het garnizoen te Belgrado
gewaarschuwd, dat hij zich niet door de le
den der regeering moest laten vergezellen.
Zaterdagavond nog was de minister van Jus
titie, dr. Soebotitsj, die de kathedral was bin
nengetreden, waar het stoffelijk overschot van
den patriarch staat opgebaard, door het ver
ontwaardigde publiek naar buiten gedreven.
Als gevolg van de waarschuwing begaf prins
Paul zich, alleen vergezeld door minister Antitsj
en zijn adjudant, naar de kerk. Hij kuste de
ikon, die bij de baar lag, knielde eenigen tijd
in gebed verzonken neer en stak daarna een
kaars op, die aan het hoofdeinde van de kist
Werd geplaatst.
De meeste winkels in Belgrado zijn thans
in rouw gehuld. Het portret van den pa
triarch staat in de étalages, gedrapeerd met
rouwfloers.
Het eigenaardige samenvallen van het over
lijden van den patriarch met de aanneming van
het concordaat, gekoppeld aan totaal ongegron
de geruchten, dat zijn dood het gevolg van
Vergiftiging zou zijn geweest, heeft de gods
dienstige Serviërs in de sfeer van een „treur
spel der natie" gebracht en hen vervuld met
den fanatieken wensch, dat de een of andere
schuldige, nog worde gestraft, gevoelens, die nog
gevaarlijk zouden kunnen worden.
Hoe spoedig de gevoelens verhit worden, blijkt
hit hetgeen geschiedde, toen twee parlements
leden, die vóór het concordaat hadden gestemd,
het register van rouwbeklag, dat in het patriar
chaal paleis is neergelegd, kwamen teekenen. Zij
Werden door de woedende menigte herkend en
aangevallen.
De afgevaardigde voor Belgrado Djoeritsj
werd gemolesteerd en moest zwaar gewond
naar het ziekenhuis worden overgebracht.
Dr. Raskovitsj moest het patriarchaal paleis
binnenvluchten
Naar vernomen wordt, heeft de synode het
aanbod der regeering den patriarch op staats
kosten te doen begraven, van de hand gewe
ien. Geen orthodox lid der regeering, behalve
de twee bovengenoemde, die niet onder het
besluit vallen, en geen der orthodoxe parle
mentsleden, die voor de wet hebben gestemd,
zal de begrafenisplechtigheid mogen bijwonen.
t>eze zal a.s. Donderdag plaats vinden in de
kerk van den heiligen Sava, den grooten Servi-
®chen nationalen heilige, voor wien patriarch
^arnava de diepste vereering had.
De regeering maakt zich ongerust over
berichten, die uit geheel Servië binnenstroo-
men, en volgens welke vele duizenden voor
nemens zijn om de plechtigheid bü te wo
nen, die gemakkelijk tot een demonstratie
tegen den premier Stojadinowitsj zou kun
nen uitgroeien.
Protesten stroomen het paleis van prins Paul
binnen, waarin het ontslag van den premier
geëischt wordt. In groote spanning wacht ieder
een af, welke houding de prins zal aannemen.
Men meent, dat weinige der parlementsleden
zich in hun kiesdistricten zullen durven vertoo-
nen. De kerk heeft immers in wezen de re
geering en haar aanhangers den oorlog ver
klaard.
Volgens berichten uit Belgrado heeft de
synode der Servische qrthodoxe kerk den
prins regent een telegram doen toekomen,
waarin gevraagd wordt, dat het concilie voor
de verkiezing van een nieuwen patriarch
niet zal worden bijeengeroepen, vóór Sto
jadinowitsj zijn ontslag heeft aangeboden.
De synode is van meening, dat de minister
president en de andere orthodoxe leden der
regeering geen deel van het kiescollege kunnen
uitmaken, omdat zij het aanzien der kerk zeer
geschaad hebben door hun houding in de
kwestie van het Concordaat met de Roomsch-
Katholieke Kerk.
De opvolger van het overleden hoofd der
Servische orthodoxe kerk, de patriarch Var-
nava, moet gekozen worden door het kerke
lijke kiescollege overeenkomstig de wet van 6
April 1930.
Het college, dat momenteel uit 55 leden be
staat o.a. alle bisschoppen, metropolieten,
dekenen en aartspriesters van Belgrado, Petch
en Carlofski. de voorzitter van den minister
raad en de leden der regeering voor zoover zij
tot de orthodoxe kerk behooren moet bij
koninklijk besluit worden bijeengeroepen. De
stemming zal geheim zijn. Er worden drie can-
didaten aangewezen, waaruit de regent ten
slotte den nieuwen patriarch kiest.
BERLIJN, 26 Juli (Reuter). Pater Prey
sing, de broeder van Mgr. graaf von Preysing
den Bisschop van Berlijn, heeft Zondag
in £ijn preek den Bisschop, die zoo vaak
door de nationaal-socialisten is aangeval
len, verdedigd.
Een groote menigte, welke voor de St. Hed-
wig-kathedraal was samengestroomd, bracht op
het plein voor dit kerkgebouw den Bisschop
die gisteren den 25sten verjaardag van zijn
priesterwijding herdacht, een spontane hulde.
RIO DE JANEIRO, 26 Juli Zaterdag is in
gebroken in het nationaal-historisch museum.
De misdadigers wisten met een aantal gouden
en zilveren munten ter waarde van 62.000 dol
lar te ontkomen.
VERWACHTING: Meest matige Weste-
p lüke tot Noord-Westelijken wind, betrok-
- ken tot zwaar of half bewolkt, afnemende
kans op regenbuien, weinig verandering =j
in temperatuur.
Hoogste barometerstand: 766.5 te Valentia.
Laagste barometerstand: 749.7 te Karlsbad.
Zon op v.m. 5.10 onder n.m. 9.02 uur. p
Licht op n.m. 9.32. Maan op n.m. 9.45 p
onder v.m. 8.44. Laatste kwartier 30 Juli. ES
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
De Belgische koninklijke familie was tegenwoordig bij de finale om den
prijs van den koning in een groot Vlaamsch kaatstournooi. De Koning en
prins Charles drinken het traditioneele glas Gueuze
NAVAL CARNERO 26 Juli (Havas).
Nadat Brunete door een twaalftal vlieg
tuigen van de rechtschen gebombardeerd
was, zijn de troepen onder leiding van
generaal Varela tot den aanval overge
gaan.
Zij slaagden erin een bres te slaan in de
stellingen van de regeering en zich meester
te maken van de eerste verdedigingslinies.
Vervolgens werd de tweede verdedigings
linie aangevallen en na enkele gevechten
maakten de troepen van Franco zich mees
ter van de plaats.
De opmarsch werd daarop voortgezet in
de richting van San Martin de Valde Ig-
Iesias.
De rechtschen maakten meer dan tweedui
zend tegenstanders krijgsgevangen en eén
groote hoeveelheid materiaal viel in hun han
den. Aan het front van Teruel hebben de troe
pen van het vijfde legercorps van Franco het
bergmassief ten Zuiden van Etrambasaguas
aangevallen. Niettegenstaande den krachtigen
tegenstand van de regeeringstroepen, slaagden
de rechtschen erin den top te bereiken.
Volgens een officieel ontvangen commu
niqué, seint Havas uit Madrid, hebben de
regeeringstroepen vroeg in den ochtend een
aanval gedaan ten Zuid-Westen van Bru
nete. De tegenstander bood taaien weer
stand, stuitte den opmarsch der regee
ringstroepen met behulp van luchtmacht
en artillerie en maakte zich meester van
Brunete.
De linies der regeeringstroepen doorstonden
onbewogen het zeer hevige bombardement der
rechtschen. Zij handhaafden hun stellingen en
traden in contact met de naburige troepen.
De liijksche troepen werden voor Villanueva
en La Canada opnieuw gegroepeerd teneinde den
toegang tot dit knooppunt van verbindingswe
gen te verdedigen. Het regeeringsleger verde
digt zich heldhaftig in dezen sector, waar de
vijand sterke troepen en veel materiaal heeft
samengetrokken.
De strüd rond Brunete, welke reeds negen
De jaarlijksche Wagner-feesten te Bayreuth werden ook dit jaar weer door Adolf
Hitler bijgewoond. Onze foto geeft de Führer in gezelschap van generaal Von
Blomberg, dr, Qoebbels en mevrouw Winifred Wagner.
dagen aan den gang is, duurt nog steeds voort.
Geen enkele officieele inlichting heeft
aan Havas te Madrid het verlies van Bru
nete bevestigd, doch het is zeker, dat de
regeeringstroepen midden in den nacht hefr
dorp hebben verlaten onder den sterken
druk der rechtschen.
De regeeringstroepen houden den strijd vol
ten Noorden van het dorp op den weg van
Villanueva en La Canada. Den geheelen dag
heeft de artillerie der regeeringstroepen met
groote hevigheid de nieuwe stellingen der
rechtschen gebombardeerd. Van haar - kant
bestookt de artillerie der tegenstanders, ge
steund door de krachtige luchtmacht, zonder
ophouden de regeeringsstellingen.
Volgens de laatste niet-officieele berichten
te Madrid zou het dorp Brunete nog in han
den zfjn van de regeeringstroepen. Na een
heftig voorbereidend artillerievuur gingen de
rechtschen tot een aanval over. De regee
ringstroepen deden een tegenaanval en verdre
ven de rechtschen. Een uur later moesten de
regeeringstroepen ach voor het hevige vuur
van de troepen van Franco terugtrekken, doch
na een omtrekkende beweging gingen zij we
derom tot den aanval over en de rechtsche
troepen moesten weer wijken. Huis na huls
werd veroverd. De uitslag van den strijd zou
nog niet officieel bekend zijn. Volgens alle
andere berichten is het wel zeker, dat Brunete
gevallen is.
Tijdens zijn radioredevoering sprak generaal
Queipo de Llano de bezetting van Brunete door
de regeeringstroepen tegen en hij voegde hier
aan toe, dat de hevige tegenaanvallen der re
geeringstroepen met zware verliezen werden
afgeslagen.
Zondagochtend omstreeks kwart voor vier
hebben 45 vliegtuigen van Franco bommen
geworpen op Barcelona.
De luchtafweerartillerie dwong de vliegtuigen
zich terug te trekken.
Bij het bombardement zijn 65 personen
gedood en 150 gewond.
Havas deelt uit Madrid mede: Tijdens een
gemeenschappelijke vergadering der C.N.T. en
der F.A.I. hebben de verschillende sprekers ver
klaard, dat deze partijen evenals de andere het
recht hebben deel uit te maken van de re
geering en zitting te hebben in de volksrecht
banken. Ook vielen de sprekers de vereenigde
socialistische jeugdbewegingen aan, die zij ervan
beschuldigden de politiek der communistische
partij te voeren.
Gewapende treilers der rechtschen hebben in
de Straat van Gibraltar het Sovjet-Russische
stoomschip „Varlaam Avanesov" aangehouden
en naar Ceuta opgebracht.
Een aantal Spaansche schepen, de meeste te
Bilbao ingeschreven staande en door de regeering
van Valencia gerequireerd, zijn in overeenstem
ming met de Engelsche wet en op verzoek van
hun eigenaars in verschillende Engelsche ha
vens vastgehouden.
Reuter meldt, dat Italiaansche kringen for
meel het persbericht tegenspreken, volgens het
welk maarschalk Badoglio zich op het oogen
blik te Gibraltar zou bevinden.
WEENEN, 26 Juli. (Havas). Ter gelegenheid
van den verjaardag van den dood van Bonds
kanselier Dolifuss is gisteren tegenover de kan
selarij de eerste steen gelegd van het huis van
het Vaderlandsche Front.
In zijn toespraak zeide Bondskanselier
Schuschnigg van zijn voorganger, dat deze een
van de meest glorierijke zonen is van het ge-
heele Duitsche volk.
Het Vaderlandsche front heeft te Wells, waar
de vorige week wanordelijkheden zijn voorgeval
len, een groote tegenbetooging gehouden, waar
aan door dertigduizend personen is deelgenomen.
De verschillènde sprekers protesteerden krachtig
tegen de nationaal-socialistische provocatie. Be
sloten werd tot oprichting te Wells van een mo
nument ter eere van de nagedachtenis van
Dollfuss.
BELLEFONTE (Pennsylvania), 26 Juli
Zaterdag zijn drie gedétineerden ontsnapt uit
de Rockview-staatsgevangenis. Zij slaagden erin
zich een weg te banen door de prikkeldraadver
sperring en stalen een gevangenisauto, waar
in zij wegreden.
BERLIJN, 26 Juli (Reuter). Toen werd
medegedeeld, dat Zondag de broeder van
ds. Niemoeller zou preeken in diens paro
chie te Dahlem. was de Annakerk spoedig
overvol.
Zij, die niet meer in het gebouw konden
komen, verzamelden zich in de pastorie, maar
ook deze was spoedig gevuld en nog steeds
vroeg men om te worden toegelaten.
Ds. Niemoeller sprak eerst in de kerk. Tij
dens zijn predicatie verdedigde hij verschei
dene dominees, die zich in arrest bevinden,
tegen de aanvallen der pers en verklaarde hij,
dat velen van hen zich ernstige opofferingen
hadden getroost voor volk en land en blijk
hadden gegeven van vaderlandsliefde.
Vervolgens begaf hü zich naar de pas
torie, waar hij op overeenkomstige wüze
preekte. Hü verdedigde zijn gearresteerden
broeder tegen de aanklacht een politiek
dominee te zijn en te zün omgekocht.
Naar gemeld wordt, is hij na deze preek
gearresteerd.
Intusschen ging de dienst in de kerk door.
Een jong predikant deelde mede, dat in de
afgeloopen week nieuwe arrestaties van do
minees waren geschied, waardoor het totaal
der arrestaties tot ruim vijftig was gestegen.
Verschillenden der gearresteerde predikanten
bevonden zich reeds een half jaar in hechtenis.
Tot nu toe was medegedeeld, dat 20
dominees het preeken verboden is, terwijl
25 hunner uit hun parochies zfjn ver
wijderd
Het zou thans, naai De Courant bericht,
de vierde Zondag zijn, dat de geloovigen te
Dahlem hun predikant na de preek zien arres
teeren en wegvoeren.
WEENEN, 26 Juli (Havas)Te Gosau in Op-
per-Oostenrijk stortte een brug in juist op
het oogenblik toen de directeur der Steyr-
automobielfabrieken met zijn auto passeerde. De
directeur, diens vrouw en twee andere familie
leden kwamen bij dit ongeluk om het leven.
Het gelukte onlangs aan een tweetal jon
gens, die in het opvoedingsgesticht Valken-
heide te Maarsbergen waren opgenomen, te
ontsnappen met medeneming van een stel
dekens. Zü begaven zich te voet door de bos-
schen naar Wageningen, waar zij twee rijwie
len ontvreemdden, waarmede zij zich naar de
Betuwe begaven.
In 't dorp Wadenoyen bü Tiel aangekomen
verhandelden zij de medegenomen dekens en
reden vervolgens naar Brakel, waar zij hun
reis te land afbraken en het water hen aan
trok. Zij lieten de rijwielen in den steek en
namen een roeiboot mee, zonder eenige ken.
nisgeving aan den eigenaar. Het roeien weldra
moede klampten zij een sleep aan en lieten
zich naar Zwijndrecht sleepen. Zij verplaatsten
zich daarna weder te land naar Den Haag,
waar zij een auto stalen en zich daarmede
naar Egmond aan Zee begaven. Hier schijnt
de zeelucht hen niet goed te hebben gedaan.
Zij kregen twst, waarna zij ieder huns weegs
gingen.
Inmiddels was de politie op de hoogte
gekomen van hun wandaden en zat hen op
de hielen. Een hunner meende te water
toch veiliger te zün voor de dienaren van
Hermandad; hij werd echter toch gegrepen
door den brigadier der rivierpolitie te Slie-
drecht. Hij werd vandaar naar Tiel door
dezen overgebracht en geconfronteerd met
den kooper van de dekens te Wadenoyen.
Deze dekens werden in beslag genomen.
Zijn vroegere partner werd te Utrecht ge
arresteerd.
PARIJS, 26 Juli (Havas) De „Journal"
verneemt, dat minister-president Chautemps
een onderhoud heeft gehad met den secretaris
generaal van de Amerikaansche tentoonstelling
1939, Natson. Gesproken is over de mogelijk
heid van het verlengen van de Fransche ten
toonstelling van kunst en techniek tot in 1938.
Het blad meent, Ndat een speciale commissie
zich met deze kwestie bezig houdt.
De Servisch-orthodoxe kerk verzet zich tegen
een Concordaat met den H. Stoel, door scherpe
maatregelen tegen alle regeerings- en parle
mentsleden te nemen; te Belgrado heerscht
bezorgdheid voor gevaarlijke reacties bü het
volk.
De broeder van Dr. Niemoeller na de preek
in diens parochie te Dahlem gearresteerd en
weggevoerd.
De Bisschop van Berlijn, Mgr. von Preysing,
vierde Zondag zün 25-jarig priesterfeest.
In Noord-China zün te Langfang nieuwe ge
vechten begonnen; Japansche vliegtuigen bom
bardeerden de Chineesche stellingen; de 37ste
Chineesche divisie weigert Peiping geheel te
ontruimen.
De Fransche minister Dormoy verdedigt voor
de socialistische partij de wijziging in het volks
frontprogram; Chautemps pleit voor de „orde
op straat
Brunete door de rechtsche troepen veroverd;
Barcelona door 45 vliegtuigen van Franco ge
bombardeerd.
H.H. VV'üdingen in het Aartsbisdom.
Heiligdomsvaart i te Maastricht ten einde.
Amsterdammer berooft Haagschen taxi-chauf
feur.
De I.V.C.B; hield zijn jaarvergadering te
Den Bosch.
Het IJ legt ook dit jaar beslag op den Hauser-
beker.
Lapébie wint de Ronde van Frankrük.
Zondagochtend omstreeks half zes werd de
gemeentepolitie van Eist gewaarschuwd, dat in
de Rijkswoerdschestraat de taxi-chauffeur L.
M. de G. uit Den Haag door zijn twin tig jarigen
passagier J. van den M. uit Amsterdam zou zijn
mishandeld en van zijn geld beroofd.
Bij haar aankomst ter plaatse trof de politie
den chauffeur met een geheel bebloed gelaat
aan. Hü vertelde, dat hij den passagier van Den
Haag naar Arnhem moest brengen voor een
bezoek aan zijn zieke moeder. Toen men te
Arnhem was aangekomen, zeide v. d. M., dat
nog iets verder moest worden doorgereden en
zoo kwam men via Huissen te Eist.
In genoemde straat gaf v. d. M. den
chauffeur onverwachts een harden slag op
het hoofd, waardoor deze een oogenblik be
duusd raakte. Hiervan maakte de aanvaller
gebruik hem te berooven van zijn porte-
monnale, die 25 gulden bevatte. V. d. M. zag
kans uit den auto te komen en sloeg op de
vlucht. Op het hulpgeroep van den chauf
feur snelden twee landbouwerszoons toe,
die na een korte achtervolging den man
wisten te grüpen en in bedwang te houden,
totdat de politie arriveerde, die hem in ar
rest heeft gesteld.
De gestolen portemonnaie werd nog op hem
bevonden. Men bleek hier met een oude beken
de van de justitie te doen te hebben, die reeds
verscheidene diefstallen op zijn geweten heeft
en tot zün 21ste jaar nog ter beschikking van
de regeering staat.
De prijs van f 20.000 van de Staatsloterij is
heden gevallen op lot nr. 729.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
ABONNé'S, DIE ONS BLAD TIJDENS
HUN VACANTIE AAN EEN ANDER
ADRES WENSCHEN TE ONTVANGEN,
GELIEVEN HUN ADRESVERANDERING
TIJDIG, HET LIEFST UITERLIJK EEN
DAG TEVOREN AAN ONZE ADMINI
STRATIE OP TE GEVEN.
(N3i
Stand op Maandag uur n.m. 759.9
Vorige stand 759.3
