De Chineezen handhaven zich in den Nankau-pas Mobilisatie in China Het legitimisme in Oostenrijk Het nieuws van heden VEREENIGDE katholieke pers Nanking kan niet anders dan zich verdedigen De moordaanslag te Mosoel Een bomaanslag te Manilla Een linksch schip getorpedeerd Otto eereburger van 1570 gemeenten DE BAROMETER VRIJDAG 13 AUGUSTUS 1937 - OCHTENDBLAD &JREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: ^SAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: *°or Haarlem en Agentschappen per w©ek 25 cent; per kwartaal f 3,25per ^st, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20710 Onneembare posities Zeggen de Japanners conflict te Sjanghai veroor zaakt de vreesdat een vreed zame regeling onmogelijk zal zijn Kwo-Min-Tang op 15 September bijeen Spanning te Sjanghai Nieuw incident Herhaling van 1932? g- 'Sfe Spoedige val van een Russisch premier Moskou ontmaskerteen contra- revolutionnair in twee maanden Rhenen Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii minimi De regeering van Irak volkomen meester van den toestand Terreur van communisten, die den Aartsbisschop wilden treffen? Aanvallen der regeeringslucht- macht werden afgeslagen De extremisten-actie in Syrië Optreden der militairen veroor zaakt eenige ontspanning Een arbeidsdienst in Canada Regeering stelt een millioen dollars ter beschikking Het getal zijner aanhangers neemt toe, maar het is de vraag of het een derde der be volking omvat Jong-Habsburg studeert De strijd om het Hoog Gerechtshof Roosevelt benoemt senator Black tot rechter Het verdeelingsplan voor Palestina De mandatencommissie stelt vra gen aan Ormsby Gore Arabisch protest De a.s. conferentie der Kleine Entente Nieuwe vlucht van de Russen via de Pool NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et, tngez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. y> Tokio, 12 Aug. (Havas.) Uit Japansche •Ton te Tientsin wordt gemeld, dat den Geheelen middag gestreden is om het bezit Van de passen bij Nankau-Tsjen. Nadat morgens het station en de stad door Japanners bezet waren, trachtte de Iïn- ^ervleugel een omtrekkende beweging te "^ken, terwijl de rechtervleugel bleef aan dien. De Japansche militaire deskundigen *Öh van meening, dat het zeer moeilijk zal de Chineezen uit de drie bekende pas- te verdrijven. Bovendien hebben de Chi- öeezen zich verschanst op de onneembare heuvels tusschen den spoorweg Peiping ®°eiyoean en den Grooten Muur. - Takoengpau en uit Sinan wordt gemeld, qv. de Japanners zich onder den druk der ^'heesche troepen hebben moeten terugtrek- tot in de onmiddellijke nabijheid van toteln- J"aar te Tsingtau bekend wordt, zijn de Ja bbers voornemens te Tsingtau of aan de JJtt Van sjantoeng troepen aan land te bren- De 2ich te Tsingtau bevindende Japan- qhb reservisten zouden dan de troepen aan ■j, b spoorweg TientsinPoekau versterken, dusverre is het daar rustig. Kwo Min Tang heeft de centrale exe cutieve van China tegen 15 September aA. voltallige zitting bijeen geroepen. °P de agenda staat de bepaling van het 'tandpnnt nopens de politiek der regeering hizake het conflict met Japan. T>e burgemeester van Groot-Sjanghai den eisch der gemengde wapenstil- ^ndscommissie betreffende het terugtrek ken van de 88ste divisie uit het gebied van Sjanghai afgewezen, omdat hij van mee- ^hg iSj dat deze eisch gericht moet wor- öen tot Nanking, langs den gewonen diplo- ^eken weg. 0buitenlandsche troepen, met Inbegrip van - Britsche, Amerikaansche en Fransche, zijn R biobiiiseerd, evenals het vrijwilligerscorps van J5bghai. JjSf bovengenoemde commissie is gevormd in s teneinde het oog te houden op de nako- gjbg van de wapenstilstandsovereenkomst van Bit Japansche bron te Sjanghai wordt benomen, dat de Japansche autoriteiten ^ar hebben besloten stellige maatregelen hemen, omdat de Chineezen, naar zft ^riveren, niet oprecht zijn. Men heeft wei nig hoop, dat het incident op vreedzame geregeld zal worden. Japansche telegraafagentschap Domei ridt, dat zich op het Noorder-station van abghai een nieuw incident heeft voorgedaan. sergeant der Japansche gendarmerie zou r de Chineesche veiligheidspolitie zijn ont- erd. Sinds 12 uur wordt deze militair vermist. C**>nen, die den toestand te Sjanghai nauw- j) brig waarnemen, vragen zich af, of de Ja- ^e/bers niet hun operaties van 1932 zullen batten, door de volkrijke wijk van Sjapei „oor" van het Engelsche lucht- "yweergeschut werd bij de jongste Qhoeuvres op zijn practische bruik baarheid geprobeerd. NANKING, 12 Aug. (Reuter.) Officieel wordt te Nanking verklaard, dat een wets ontwerp tot algemeene mobilisatie begin volgende week zal worden voorgelegd aan de voltallige zitting van den wetgevenden Yoean. „Het geduld van China is tot het uiter ste op de proef gesteld," verklaarde de woordvoerder van het Chineesche ministe rie van Buitenlandsche Zaken. „China kan niets anders doen dan tot eigen verdedi ging handelen. De verantwoordelijkheid voor de toekomstige gebeurtenissen moet Japan worden aangerekend. aan te vallen, te beginnen bij de internationale concessie, dan wel of zij er de voorkeur aan zullen geven onmiddellijk belangrijke contin genten aan land te zetten op den oever van de Jangtse Kiang, ten Noorden van Sjanghai. In 1932 dwong deze laatste manoeuvre de ver dedigers van Sjapei en Kianggoewan terug te trekken. De aanwezigheid van verscheidene Japansche oorlogsschepen bij de monding van de Jangtse Kiang schijnt de laatste veronder stelling te versterken. In Chineesche militaire kringen verwacht men een groot Japansch offensief in het Noorden in drie richtingen, n.l. langs de spoorlijn PeipingSoelyoean, Peiping— Hankau en TientsinPoekjoe. Sommigen verwachten dit offensief op 15 Augustus. Te Tientsin worden steeds nieuwe voorzorgs maatregelen genomen tegen luchtaanvallen. In de buitenlandsche concessies zijn reusachtige vlaggen op daken en pleinen aangebracht, ter wijl in de Japansche concessie klaarblijkelijk versterkingen worden aangelegd. Het vertrek der Japansche burgerbevolking duurt voort. De Chineesche bevolking trekt in drommen naar het Zuiden. Domei meldt, dat een commissie van vijf Japansche ministers in een buitengewone bijeenkomst vergaande besluiten heeft ge nomen tot bescherming van de Japansche onderdanen in Sjanghai. De inhoud der besluiten wordt evenwel niet gepubliceerd, daar een morgen te houden ka binetszitting er eerst haar sanctie aan moet hechten. Algemeen is men van opvatting, dat de bui tengewone toespitsing van den toestand te Sjanghai het uitbreken van een conflict zou kunnen teweegbrengen. MOSKOU, 12 Aug. (Reuter). De eerste minis ter van Uzbekistan, in Zuid-Rusland, Abdoella Karimof, is van zijn functie ontheven, op grond van „contra-revolutionnair nationalistisch op treden". Hij was in Juni benoemd, ter opvolging van den gearresteerden Knodzajef. op den Grebbebera 1 VERWACHTING: Zwakke tot matigen E wind uit Oostelijke richtingen, gedeelten lijk bewolkt, waarschijnlijk droog warm E weer behoudens toenemende kans op g E onweer. E 1 VERDERE VOORUITZICHTEN: On- weersachtig. BAGDAD, 12 Aug. (D. N. B.) Het stof felijk overschot van Bekr Sidki en Mahomed Jawaud, die gisteren te Mosoel vermoord zijn, is vanmorgen te Bagdad begraven. De geheele regeering van Irak en het diploma tieke corps waren bij de plechtigheid tegen- wordig. Omtrent den moord worden nog de volgende bijzonderheden gemeld: Bekr Sidki was naar Mosoel gekomen, om het militaire vliegveld te bezoeken. Plotseling legde een op wacht staand soldaat op den offi cier aan; door drie schoten werd Bekr Sidki getroffen. Door twee schoten werd de chef der lucht macht, die Bekr met zijn lichaam wilde be schermen, gedood. Slechts met moeite konden de officieren van het gevolg en de politie ver hinderen, dat de soldaten den dader lynchten. Het is volkomen rustig in het land; de re geering beheerscht den toesctand geheel. Niet temin zijn militaire voorzorgsmaatregelen ge nomen. De minister-president, Soeleiman, heeft den geheelen nacht met de andere leden der regeering beraadslaagd over maatregelen tegen mogelijke onlusten. Over de genomen besluiten zijn echter geen bijzonderheden bekend. De garnizoenen van Mosoel, Kirkoek en Bashra hebben de regeering telegrammen van trouw- betuiging doen toekomen. In het Zuid-Engelsche stadje Thetford is de omroeper nog altijd in eere. Wel een heel bijzondere opdracht had hij dezer dagen te vervullen, toen hij de blijde mare rondriep, dat er een vierling was geboren t w; - De groote schade, die jaarlijks door branden van allerlei aard wordt aangericht, heeft er in Duitschland toe geleid, dat een krachtige actie wordt ontwikkeld om het brandgevaar tot een minimum te reduceeren. De brandweer neemt aan deze beweging actief deel met tallooze demonstraties MANILLA, 12 Aug. (Reuter). Vernomen wordt, dat gisteravond in het paleis van den Aartsbisschop van Manilla, Mgr. O'Doherty, een bom is ontploft. Niemand werd gewond, terwijl slechts geringe scha de werd aangericht. Ofschoon de politie niet gealarmeerd is, wordt toch een onderzoek ingesteld naar den dader. De Aartsbisschop heeft kort geleden een zeker aantal verklaringen afgelegd, waarin hij het communisme veroordeelde. TUNIS, 12 Aug. (Havas). Vernomen wordt dat een schip der Spaansche regeering, 6.000 ton metende, in den afgeloopen nacht getorpedeerd is buiten Keiibia, bij Kaap Bon, op ongeveer 100 K.M. van Tunis. Twaalf opvarenden van de 42 koppen tel lende bemanning zijn verdwenen. De regeeringsluchtmacht tracht dagelijks de rechtsche steden in het binnenland te bombar deeren. Toledo, Talavera en vooral Avila vor men het doelwit. Gisteren is tweemaal te To ledo, driemaal te Talavera en zesmaal te Avila alarm gemaakt. De luchtafweerbatterijen ver dreven de vliegtuigen. De regeering te Valencia heeft een bekend making gepubliceerd, volgens welke Joachim Ascaso, de voorzitter van den zoo juist ont bonden raad van Aragon, in hechtenis geno men is, onder beschuldiging van het smokke len van juweelen. Volgens door de Britsche onafhankelijke ar beiderspartij ontvangen berichten is Marcial Mena, politiek commissaris van de P. O. U. M., te Lerida terechtgesteld, wegens opruiing tot rebellie. In Britsche politieke kringen gelooft men niet, dat men gevolg moet geven aan het Italiaansche verzoek tot het aanhangig maken van de aangelegenheid der „Mon- gioia" bij de commissie voor de niet-in- menging. Dit zal de taak van den Italiaan- schen vertegenwoordiger zijn aldus ver klaart men indien hij er in slaagt te be wijzen, dat de aanval door Spaansche re- geeringsvliegtuigen uitgevoerd is. ANTIOCHIË, 12 Aug. (Havas) In verband met de opwinding, die veroorzaakt is door roe rige extremistische elementen in Syrië, heeft de politie huiszoekingen gehouden in de zetels van den bond voor Arabische nationale actie en van het Turcophile-bloc, welker leiders de ver antwoordelijkheid schijnen te deelen voor de voorgevallen incidenten. Wapenen en documen ten zijn in beslag genomen. Alle maatregelen zijn genomen om een herhaling te voorkomen. De troepen dragen zorg 'voor de veiligheid. Hoe wel de Soeks standvastig blijven en -de winkels en straten militair bewaakt worden, getuigt de algemeene sfeer van een ontspanning en een zekere kalmeering. OTTAWA, 12 Aug. (D.N3.) De Dominion- regeering van Canada heeft den Canadeeschen provincies een millioen dollars ter beschikking gesteld voor de inrichting van een soort vry- willigen arbeidsdienst, voor zoover de provincies de helft der kosten op zich willen nemen. De plannen gaan uit van parlementaire kringen en hebben geleid tot de vorming van een „Natio nal employment-commission", onder leiding der regeering. Opgenomen zullen worden alle werk- loozen van 18 tot 20 jaar. Er zullen vijf afdee- llngen gevormd worden: bebossching, mijnbouw en geologisch onderzoek, industrieele leerlingen, opleiding voor den landbouw en opleiding voor werkzaamheden in huis. (Van onzen Weenschen correspondent) Het is den lezer vermoedelijk wel bekend, dat Otto, de oudste zoon van Oostenrijks laatsten keizer, aan de Leuvensche uni versiteit in de staatswetenschappen doctoreerde. Nu haalde ook zijn oudste zuster, aartshertogin Adelheid, hetzelfde doctoraat, eveneens te Leu ven, op het proefschrift „De Hongaarsche Tanya" (alleenstaande boerenhoeve). Zy moet met glans, in tegenwoordigheid van haar kei- zeriyke moeder Zita en de broers en zusters, haar stellingen over de vrouw in de Oosten- ryksche industrie verdedigd hebben. Ook de beide broers, aartshertog Felix en Robert, stu- deeren aan de Leuvensche universiteit en heb ben reeds hun eersten akademisehen graad ge haald. Men beschouwt Otto als den keizeriyken op volger van zyn vader, niet alleen in legitimis- tische kringen van Oostenrijk en Hongarye, maar ook in Steenockerzeel, waar, zooals men vertelt, zelfs keizerin Zita hem met majesteit aanspreekt. Het rechtsstandpunt is niet zoo begrijpeiyk. De werkeiykheid ligt wellicht in het verschiet. De legitimistische pers hier („Das Weltbiatt", „Der Oesterreicher", „Das Vater- land", „Unter dem Doppeladler") slaat een zelfbewusten toon aan, ofschoon een mineur stemming sinds 11 Juli 1936 en de jongste be vestiging van de overeenkomst tusschen Duitsch land en Oostenrijk niet te loochenen valt. Dikwyis wordt de vraag gesteld: hoe sterk is de legitimistische beweging in Oostenryk? En het antwoord op die vraag is nu juist niet zoo gemakkelyk, daar Oostenryk geen partyen meer heeft, zelfs geen volksreferendum. De eenigste verkiezing, die de Oostenrijksche grondwet kent, is de verkiezing van den pre sident door de burgemeesters, waarby elke burgemeester, zoowel die van de kleinste negorij als de burgemeester van de millioenen- stad Weenen, één stem heeft. Daarop schynen de legitimisten te bouwen. Althans bestaat nog steeds de legitimistische propaganda in de Oostenrijksche gemeenten ter benoeming van Otto tot eereburger. Tot 4 Augustus IJ. was Otto door 1570 Oostenryk- sche gemeenten tot eereburger benoemd. Dat is meer dan een derde aller Oostenryksche ge meenten. Meer dan een derde der Oostenryk sche bevolking zou dus legitimist zyn? Die ge volgtrekking wordt wel getrokken, is echter niet juist. Een besluit van een Oostenryksche ge meente ter benoeming van Otto tot eereburger, zelfs al was het met algemeene stemmen ge nomen, zegt weinig omtrent de stemming van de gemeentenaren, daar het tegenwoordige Oos tenryk geen vrye gemeenteverkiezing kent. Overigens omvat Weenen alléén meer inwo ners dan bovengenoemde 1570 gemeenten en Weenen heeft Otto niet tot eere-burger be roemd. Wat natuurlijk weer niet wil zeggen. dat Weenen geen legitimisten kent. Het getal legitimisten is in Oostenryk tengevolge van de toestanden in Duitschland wel toegenomen, zelfs onder de arbeiders, ik zou echter niet dur ven beweren, dat een derde gedeelte van het Oostenryksche volk overtuigd legitimist is. Naar aanleiding van keizer Kareis vyf- tigsten geboortedag, zooals men dat hier noemt, organiseert de legitimistische „Eiserne Ring", met toestemming van het „Vaderlandsch Front" op 17 Augustus a.s. een grootsche „Gedachtnisfeier". Het schynt ons' wel interessant by deze gele genheid een en ander weer te geven uit het pas-verschenen werk „Europa und die deutsche Frage", van den in Duitschland gehaten schrij ver F. W. Förster. Förster noemt wylen Keizer Karei in dit werk den „viellicht hellsichtigsten Habsburger". Förster, in 1917 ter audiëntie ontboden, schryft over keizer Karei: „De keizer maakte op my in alles wat hy zeide, een heel anderen indruk dan ik verwacht had. „Een aardige Oostenrijksche leutenant", had een Oostenryk sche collega hem genoemd. Schijnbaar ja, doch in Karei waren twee naturen. Hy, die met my sprak, was geen jonge officier, dat was een uiterst zelfstandig denkende, door het bewust zijn van zware verantwoording gedragen, door een overlevering van eeuwen verlichte vorst, die juist deze traditie, waarin hy wortelde en die voor haar zwaarste proeve stond, op origineele manier doordacht had en juist daarom door zyn omgeving niet werd begrepen. Geen „intel lectueel" was hy, doch onvergelijkelijk intellec- tueeler dan al die hoog-intellectueele vakkun dige ervaren raadgevers, die zich driemaal bo ven hem verheven waanden." Förster schildert de poging van Keizer Karei in 1917 ondernomen, om op grond van den aan te banen vrede, de Oostenryksche naties onder ling te verzoenen en door een federalistische ordening Oud-Oostenryk te redden, en hoe deze poging door zyn naaste omgeving en van buiten verydeld werd. Op dienzelfden avond zeide keizer Karei woordelijk tegen Förster: „Al sinds lang is hek myn vaste overtuiging, dat de totaal uit het evenwicht geraakte toestand der Oostenryksche volkeren een radikale koersverandering eischt. De overlevering in enghartigheid en kortzichtig heid is zoo vastgegroeid, dat hier alleen een heel nieuwe mentaliteit redding kan brengen. Hier moet een voorbeeld gegeven worden. En dat voorbeeld kan alleen van de dynastie uit gaan, die sinds eeuwen het eenheidssymbool der Oostenrijksche volkeren is en wier geestelyke macht over die volkeren op de waardigheid harer super-nationale missie rust." De actie van den Keizer begon met een amnestie, vooral voor Tsjechische politici. De militairisten kookten van woede. De Keizer wist echter wat hy wilde. Er bestaan handelin gen, die als het ware onder invloed van eeuwig heids-ideeën ontstaan en daarom ter gelegener tyd zegen brengen, ook dan wanneer zy van reaal-politiek standpunt uit onverstandig schijnen. Förster zegt: „Het scheen mij noodzakelyk, dat de amnestie-actie van den Keizer in haar breederen zin bekend zou worden en daarom liet ik den keizer een verslag van hetgeen hy gezegd had lezen met den dringenden raad, my verlof te geven, het te publiceeren, opdat de eenigszins geïsoleerde amnestie-actie van den Keizer zoodoende tegenover de Slaven in het licht van een grootsch verzoeningsprogram voor de Oostenrijksche volkeren zou komen te staan en de ideeën van den keizer, ook in het vijandelijke buitenland, klaar en duidelijk be kend zouden worden. De keizer was het hier mee eens, achtte zich echter verplicht, den tekst eerst graaf Czernin, den minister van Bui tenlandsche Zaken voor te leggen. En toen was het meteen uit met de plannen van den Keizer. Graaf Czernin was namelijk van meening, dat, wanneer dit verslag bekend zou worden, de Pruisen den volgenden dag Bohemen zouden binnen rukken." Het is zeer twyfelachtig of de Pruisen dit zouden hebben gedaan. Czernin toonde in de gegeven omstandigheden een kort zichtig staatsman te zyn, die door zyn half slachtigheid een ongeluk voor Oostenrijk is ge weest. De edelmoedige plannen van den weldenken- den jongen Keizer Karei mochten niet verwe- zenlykt worden. Hy zelf stierf in de verbanning met een gebed op zyn lippen voor zyn onge lukkig vaderland. Een tragische figuur, een der veie in de Oostenryksche historie, Roosevelt heeft een der New-deal-senatoren tot lid van het Amerikaansche Hoog Gerechtshof benoemd. Het optreden van de militairen in Syrië ver oorzaakte eenige ontspanning in de extremisti sche actie der laatste dagen. De twee slachtoffers van een moordaanslag te Mosoel zijn heden begraven. De regeering van Irak is meester van den toestand. In het paleis van den Aartsbisschop van Ma nilla is een bom ontploft. Een Spaansch regeeringsschip is bij Keliba ge torpedeerd; vermoedelijk zijn hierby twaalf opvarenden om het leven gekomen. In den Nankau-pas handhaafden de Chineezen zich. Het conflict te Sjanghai neemt hoogst ernstige vormen aan. Fraai succes van het Nederlandsche jacht „De Zeearend" in de Fastnet-race. Nadere mededeelingen over het geschil tnsschen dr. Deterding en de Veehondery Centrale be treffende een prijsverschil. Internationale Padvindersconferentie gesloten. Wissellooper tnsschen Hoensbroek en Nnth van een tasch met geld beroofd. New-Yorksche Beurs: Opening prijshoudend; slot iets beter. C WASHINGTON, 12 Aug. (Reuter). President Roosevelt heeft den senator Hugo Black tot lid van het Hoog Gerechtshof benoemd. Black, die in den Amerikaanschen Senaat zit ting heeft voor Alabama, was een groot voor stander van het regeeringsontwerp betreffende den arbeidstyd en de loonen en van Roosevelt's ontwerp tot wyziging van de samenstelling van het Hoog Gerechtshof, dat schipbreuk heeft ge leden. GENèVE, 12 Aug. (D. N. B.) De mandaten- commissie van den Volkenbond heeft vanmid dag haar beraadslagingen hervat over de toe komstige organisatie van het mandaatsgebied Palestina en Trans-Jordanië. De leden der commissie hebben den Brit- sehen minister van Koloniën, Ormsby Gore verscheidene vragen gesteld omtrent de ten uitvoerlegging van het thans vigeerende man daat in het verleden, en omtrent de vooruit zichten ervan. De Hooge Arabische Commissie heeft de commissie voor de mandaten te Genève een te legram doen toekomen, waarin geprotesteerd wordt tegen de beweringen, volgens welke de Arabieren geldelyken steun uit het buitenland ontvangen, waardoor ook de staking van 1936 mogelyk gemaakt zou zyn, en waarin de com missie verzocht wordt, een eigen delegatie naar Palestina te zenden, voor het instellen van een onderzoek. BOEKAREST, 12 Aug. (Havas) De jaarlyk- sche conferentie der Kleine Entente zal op 20 en 21 Augustus a.s. te Sinaia worden gehouden. Na afloop zullen de drie ministers van Buiten landsche Zaken waarschynlyk een boottocht op den Donau maken. MOSKOU, 12 Aug. (Reuter). De Sovjet-Rus sische vlieger Lewanefski is opgestegen voor een vlucht naar Fairbanks in Alaska over de Noordpool, zonder tusschenlanding. Het viermo torige vliegtuig heeft een bemanning van zes koppen aan boord. Stand op Vrydag 1 uur v.m.: 763.6 Vorige stand: 76(16

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1937 | | pagina 1