Neutralisatie van Sjanghai
voorgesteld
Slechts Japanners vliegen
boven Sjanghai
■Mi
Nederlanders op
de Tasman
Het nieuws van heden
VEREENIGDE katholieke pers
Engeland neemt de
i°rg op zich
„Brengt ze aan"
zegt Buerckel
Aan beide zijden is het
geschut in actie
TRAMTREIN ONTSPOORD
Gaan de Fransche
vliegers staken?
De manoeuvres op
Sicilië
DE BAROMETER
- C;
toREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE..
^SSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
DONDERDAG 19 AUGUSTUS 1937 OCHTENDBLAD
ABONNEMENTEN:
Haarlem en Agentschappen per
25 cent; per kwartaal f3.25; per
^°st per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM s TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTICSTE JAARGANG No. 20720
Japanners wijzen echter op de
onbetrouwbaarheid der Chi-
neezen" en hun groote be
langen in China
Tokio voelt er niet
veel voor
Weinig kans van slagen
Het Weeriiiiiii||i|||||||||||||||||||||||||!|||||,||||||,,>i
Verklikkers-systeem tegen geeste
lijken voor Nazi's in Saar
en Pfalz verplicht
Chineezen bombardeerden Japan
sche schepen met vluchtelingen
waarbij vele slachtoffers
vielen
In het Noorden hebben
de Chineezen succes
Hospitaal gebombardeerd
China's marine
(Vervolg elders in dit blad)
De trambaan bij Noord-Barge
werd over een grooten af
stand totaal vernield
Geen persoonlijke
ongelukken
De strijd in Noord-
Spanje
Regeeringstroepen bezetten
gehuchten
De oceaanvluchten
mm
Protesten tegen benoeming van
een militair tot commandant
van de Lieutenant de
Vaisseau Paris"
-KM
De namen der geëvacueerden
uit Sjanghai
Victor Gayda over de aandacht,
die het buitenland eraan wijdt
Palermo maakt zich op
De nazi-activiteit in
de V.S.
De Attorney-general gelast
een onderzoek
De moordaanslag te
Parijs
Radajewitsj in hechtenis genomen
De Belgische leening
Inschrijving op schatkistcertifi
caten aanzienlijk overteekend
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per tossen regel 50 ct, tngez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de icleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, IS Aug. (Reuter). In ver
end met de besluiten van den gisteren
Sehouden Britschen ministerraad hebben de
®ritsche ambassadeurs te Tokio en Nan
king instructies gekregen stappen te doen
de Japansche en de Chineesche regee-
"Og, met het oog op een neutralisatie van
^et gebied van Sjanghai. Men stelt voor,
•lat Japan en China hun land- en vloot-
s*rUdkrachten uit dit gebied zullen terug
bakken, en dat in ruil daarvoor Groot-
Erittannië. zich zal belasten met de verant
woordelijkheid voor de bescherming der
"'apansche ingezetenen, op voorwaarde, dat
•b andere mogendheden, d.w.z. Frankrijk,
eh de Vereenigde Staten, daarbij behulpzaam
«ja.
Ee afbakening van de te neutraliseeren streek
het voorwerp vormen van een plaatselijke
^Preking. Men is van meening, dat dit voor-
de Japansche bewering op de proef zou
len, dat tie Japansche strijdkrachten slechts
y Sjanghai opereeren teneinde de levens en
Sotidommen der Japanners te beschermen,
den anderen kant zou Japan naar voren
J^hhen brengen, dat de internationale pclitia
l voldoende de veiligheid der Japansche on-
erdanen zou kunnen waarborgen, aangezien
kort geleden twee Japanners mishandeld
in de concessie.
.."aPansche kringen te Londen zijn van mee-
Jhg, dat het voorstel weinig kans van slagen
eft, aangezien er een verdrag tusschen Japan
China op denzelfden voet bestaat, en om-
at in het voorstel aan China gevraagd wordt
3h troepen terug te trekken uit een gebied,
deel uitmaakt van zijn territorium. Men
het ook onwaarschijnlijk, dat de Japan-
er in zouden toestemmen zich uit Hong-
terug te trekken, dat zij versterkt hebben
8 militaire basis.
Ofschoon men verwacht, dat de beide
tegeeringen het voorstel behoorlijk zullen
bestudeeren, is het uiterst onwaarschijnlijk,
dat het eenigerlei practisch gevolg heeft.
.Eden is weer met vacantie gegaan, maar zal
contact blijven met Halifax, die op het Fo-
'Sn office blijft.
Het wordt steeds duidelijker, dat, tenzij
öe voornaamste Westelijke mogendheden,
die belangen in China hebben, bereid zou-
den zijn tot geweld haar toevlucht te
hfmen, zij weinig actieven invloed kunnen
Uitoefenen op de Japansche politiek in
china. Daarom ook, al heeft China een be
roep op den Volkenbond onder oogen gezien,
is het hoogst onwaarschijnlijk, dat China
dergelijken maatregel zal nemen.
Welingelichte personen te Tokio verklaren,
de Japansche regeering een sympathiek be-
heeft voor den Britschen wensch tot voor-
8°öiing van uitbreiding der vijandelijkheden
Sjanghai, aangezien Japan als ieder ander
/Jdd de levens en eigendommen van de bui-
Jjmiandsche ingezetenen te Sjanghai, met in-
^erip van de 30.000 Japanners, wenscht te be-
.^Jjermen. Zij wijzen er echter op, dat ruim
"O.OOo man geregelde Chineesche troepen, on-
Wie 27.000 man gewapende militietroepen,
Jdans de internationale nederzetting omringen,
J^tgeen een schending beteekent van de wa-
^dstilstandsovereenkomst van 1932. Voorts wij-
j n zij er op, dat de ervaringen van het ver-
eden aantoonen, dat de beloften van de Chi-
®esche autoriteiten onbetrouwbaar zijn, in het
Üzonder doordat de bevelen der bevelvoeren-
g Chineesche legerofficieren niet volledig na
komen worden door de jongere officieren en
Öe
manschappen.
ïn welingelichte kringen heerscht de op-
Vatting, dat de Japansche regeering niet
SUnstig zal staan tegenover welk voorstel
°°k, tot gelijktijdige, tweezijdige terugtrek
king der Chineesche en Japansche strijd
krachten uit het gebied van Sjanghai on-
Öer zuiver mondelinge garantie van een der
de partij, dat een behoorlijke druk zal wor
den uitgeoefend op de Chineesche autoritei
ten om hen te brengen tot uitvoering van de
Vastgestelde terugtrekking.
Hezelfde kringen wijzen op de groote beleg-
~|figen van Japan in Sjanghai en op de daar
^hWezige 30.000 Japansche ingezetenen. Zij
klaren, dat een volledige nakoming van de
j^Penstilstandsovereenkomst van 1932 een nood-
j kelijke voorwaarde is voor eenigerlei regeling.
,eder ander plan toont slechts gebrek aan be
geerlijk begrip voor de werkelijkheden van het
erre Oosten van den kant der voorstellers.
Öe toestand is zoo ongelijk in den strijd tus-
!j en China en Japan, dat de toepassing van
e heutraliteitswet ons zou kunnen dwingen, 'n
te begunstigen en dat willen wij niet, aldus
wee£t Roper, de Amerikaansche minister van
?aadel, verklaard. De eerste maanden van 1937
Indroeg de waarde van den Amerikaanschen
aftvoer naar China 26 millioen dollar en van
j'e haar Japan 140 millioen. De uitvoer naar
L^Pan bestaat hoofdzakelijk uit katoen, olie en
Jj Pzltie, en een belangrijk punt is, in hoeverre
producten als oorlogsmateriaal moeten
.°rden beschouwd. Roper veronderstelt, dat de
•herikaansche zakenlieden met volledige ken-
Van de belemmeringen en de omstandig
heden, die zich ktmnen voordoen, met China
Japan handel zullen blijven drijven.
Minister Eden
S Verwachting: Zwakke tot matigen,
ËE Zuid-Westelijke tot Westelijken wind,
jË gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen re-
gen, iets wanner.
Verdere vooruitzichten: Nog weinig ËE
verandering.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiii
BERLIJN, 18 Aug. (Reuter) Aan alle
leden van de N.S.D.A.P. in het Saargebied
en den Pfalz is door gouwleider Biirckel op
dracht gegeven Katholieke priesters aan te
brengen, die van den kansel of bij andere
gelegenheden openlijk of bedekt aanvallen
richten op partij of staat.
SJANGHAI, 18 Aug. (Havas) Geen enkel
Chineesch vliegtuig is vandaag boven
Sjanghai verschenen, de eerste maal sedert
14 Augustus. Een desbetreffend telegram
uit Sjanghai, dat het communiqué aanhaalt
van het hoofdkwartier der Japansche lan
dingstroepen, meldt verder, dat de lucht
strijdkrachten der Japansche marine op 17
en 18 Augustus voortgegaan zijn tnet het
bombardeeren van de Chineesche vlieg
velden in en rondom Sjanghai.
Tevens bombardeerden zij Chineesche artille
riestellingen te Poetoeng en Kiangwan, evenals
het Noordelijk station. In hetzelfde telegram
wordt gemeld, dat de luchtbombardementen der
Chineesche toestellen gisteren in het district
Hongkioe achttien slachtoffers hebben gemaakt.
Hier hadden de Japanners zich geconcentreerd.
Japansche bombardementsvliegtuigen hebben
de brug in den spoorweg van Sjanghai naar
Hangtsjau, gelegen nabij Soengkiang op onge
veer 40 K.M. ten Zuid-Westen van Sjanghai,
vernield. De Japansche luchtmacht gaat door
met het bombardeeren van verscheidene pun
ten ten Zuiden van Sjanghai.
Om half drie vanmiddag zijn Japansche
vliegtuigen opnieuw begonnen de luchthaven
van Loengstjau te bombardeeren, tengevolge
waarvan brand ontstond. Vanmorgen is het con
sulaat van Guatemala door granaatscherven ge
troffen.
Daar in de gevangenis aan de Wardroad een
honderdtal personen door bommen is gewond,
overweegt men, de 6500 gedetineerden uit de
gevangenis te verwijderen.
De Chineezen hebben twee buitgemaakte
Japansche vrachtschepen laten zinken,
stroomopwaarts van de versperring, welke
gevormd wordt door Chineesche jonken en
de tegenover Nantao tot zinken gebrachte
schepen. Hierdoor zijn het arsenaal van
Kiangnan en de luchthaven van Loengstjau
niet meer via de Wangpoe te bereiken.
Naar uit Sjanghai wordt gemeld, heeft de
Chineesche artillerie het vuur geopend op
de Japansche schepen „Sjanghai Maru" en
„Nagasaki Maru", die met Japansche
vluchtelingen aan boord in de haven lagen.
Een groot aantal Japansche vluchtelingen
moet hierbij zijn gedood.
Om acht uur in den avond kwam het geschut
weer in actie om zich telkens met tusschen-
poozen te laten hoóren. De Japansche kanon
neerboot, die tegenover de Nankingstraat ligt,
vuurde verschceidene schoten af in Zuidelijke
richting.
Een Japansch vliegtuig heeft het Chineesche
militaire hospitaal van Tsjensjoe, op 6 K.M. ten
Westen van Sjanghai, gebombardeerd. Vier per
sonen, waaronder de chef-geneesheer, werden
gewond.
De eerste nachtelijke luchtaanval begon he
denavond om kwart over negen, toen verschei
dene Japansche vliegtuigen bommen lieten val
len op de Chineesche stellingen in Tsjapei,
Kjangwan en Mantao, waardoor verscheidene
gebouwen werden verwoest en hier en daar
brand uitbrak.
Te Tsingtao zijn elf Japansche oorlogsschepen
aangekomen.
Te Tokio werd vernomen, dat het hoofd
kwartier der Japansche landingstroepen van
middag om kwart over vier heeft medegedeeld,
dat om één uur vanmiddag een krachtige troe
penversterking is aangekomen. Dezen troepen
is een bepaalde sector toegewezen.
Het Japansche Roode Kruis heeft vandaag
medische voorraden voor 2000 personen naar
Sjanghai gezonden, ten behoeve van de slacht-
offers der -luchtbombardementen.
Uit gewoonlijk goed ingelichte bron wordt
vernomen, dat in de Jangtse, ter hoogte van
Ljoeho, zestien transporten Japansche in
fanterie met tanks zijn aangekomen, te
zamen met het Japansche vliegtuigmoederschip
„Kga" met 80 vliegtuigen aan boord. Het ge
rucht gaat, dat de Japanners op een niet nader
genoemd punt aan den kant van Tsjekiang aan
land zijn gezet.
Uit dezelfde bron wordt vernomen, dat drie
Japansche divisies op weg zijn naar den mond
van de Jangtse, en dat morgen met de ont
scheping hiervan zal worden begonnen.
Groot-admiraal Prins Foesjimi heeft van
middag een bezoek aan den Japanschen Keizer
gebracht.
In de kringen der admiraliteit acht men
de poging, die in den vorigen nacht is ge
daan om het te Sjanghai liggende Japan
sche vlaggeschip te torpedeeren, van zekere
beteekenis. Men wijst er op, dat deze mis
lukte aanval het eerste optreden der Chi
neesche marine bij de vijandelijkheden be
teekent, zulks in tegenstelling met 1932,
toen deze marine bij het eerste incident te
Sjanghai in het geheel niet is opgetreden.
De Japansche marine is vastbesloten, de
Chineesche vloot te vernietigen, indien deze
zou doorgaan met tegen de Japansche strijd
krachten op te treden. Deskundigen van het
ministerie van Marine schatten de sterkte der
Chineesche vloot op 111 eenheden van in totaal
70.000 ton.
Woensdagavond omstreeks half zeven is
bij de brug over het Oranjekanaal te Noord-
Barge een tramtrein van de Eerste Drent-
sche stoomtram Maatschappij ontspoord.
De trein bestond uit elf wagons van tien
ton en was geladen met hoogovenslakken,
bestemd voor den nieuwen weg Zweelo
Klazienaveen. De tweede wagon liep voor
den ter plaatse Iiggenden wissel uit de rails
en de derde wagon ontspoorde eveneens.
Doordat de koppelingen van de ontsporen
de wagons braken, bleven de locomotief en
de andere wagons in het spoor. De tram
baan werd over een afstand van meer dan
honderd meter totaal vernield en het ver
keer was dientengevolge geheel geblok
keerd.
Een pleziertram uit Hoogeveen, die Woens
dagmiddag een vijftigtal bezoekers naar het
dierenpark te Emmen had gebracht, kon door
de ontstane ravage niet terugkeeren. Met auto
bussen van de tramwegmaatschappij werden de
passagiers naar Hoogeveen teruggebracht.
Persoonlijke ongelukken hebben zich bij de
ontsporing niet voorgedaan. De materieele
schade is echter vrij groot. Personeel van de
Eerste Drentsche Stoomtram Maatschappij is
onmiddellijk met het opruimingswerk begon
nen.
Over de oorzaak van het gebeurde tast men
vooralsnog in het duister. De machinist van den
tramtrein kon daarover niets zeggen.
SANTANDER, 18 Aug. (Havas). Tijdens
hevige gevechten in het Noorden van de pro
vincie Palencia, nabij de grens van de provin
cie Santander, hebben de regeeringstroepen de
gehuchten Valdetorre en Cruz de Marquez be
zet.
HORTA, 18 Aug. (Havas) De Clipper, die
gisteren van de Bermuda-eilanden is vertrok
ken, is om 8.40 te Horta (Azoren) aangekomen.
v - v fc
w- i1-*'-
LONDEN, 18 Aug. De correspondent van
de „Daily Telegraph" te Parijs bericht, dat
de vliegers van de Fransche burgerlucht
vaart dreigen in staking te gaan, wanneer
geen burgerpiloot wordt aangewezen om de
proefvlucht te leiden over den Atlantischen
Oceaan, welke de volgende maand zal wor
den gemaakt.
De minister van luchtvaart, Cot, heeft zoo-
als bekend hiervoor den bekenden marinevlie
ger, kapt.-luit. Bonnet, aangewezen, aangezien
deze bekend is met het vliegtuig „Lieutenant
de Vaisseau Paris", waarmede de vlucht zal
worden gemaakt.
De piloten van de burgerluchtvaart in Frank
rijk, die thans in dienst zijn van de „Air Fran
ce", verklaren, dat zij niet afgunstig zijn op
Bonnet, doch zij zijn van meening, dat nu de
civiele piloten in dén wekelijkschen dienst naar
Brazilië 208 vluchten over den Zuidelijken At
lantischen Oceaan hebben gemaakt, zij ook
in aanmerking komen voor de proefvluchten
over het Noordelijk deel van dezen Oceaan.
Een vertegenwoordiger van den bond van be
roepsvliegers, waarvan de bekende vlieger Sadi-
Lecointe voorzitter is, heeft verklaard: „Wan
neer een koopvaardijschip van stapel loopt,
worden de proeyen hiermede uitgevoerd door
Het Fransche reuzen-vliegtuig, de
„Lieutenant de Vaisseau Paris" en
(inzet) zijn commandant, de kapitein
luitenant Bonnet
officieren van de koopvaardij en niet door offi
cieren van de oorlogsmarine. Hetzelfde begin
sel moet worden toegepast in de luchtvaart. Er
is geen reden, waarom een burgervliegtuig in
handen van een militair vlieger zou worden
gegeven".
Een vertegenwoordiger van de „Air France
Transatlantique", de maatschappij, welke de
vluchten over den Zuidelijken Atlantischen
Oceaan verzorgt, verklaarde daarentegen:
„Onze Maatschappij heeft niets te maken
met de „Air France", zij staat direct onder het
ministerie van luchtvaart. Kapt.-luit. Bonnet
en zijn helpers zijn de eerste bemanning, die
grondig bekend zijn met de „Lieutenant de
Vaisseau Paris" en het zou niet eerlijk zijn,
hen te vervangen door anderen, wanneer het
vliegtuig de volgende maand een proefvlucht
langs de Nooröelüke route over den Oceaan
gaat maken",
De Iersche ruiterequipe, welke op het internationaal concours hippique te Aken
den eere-prijs van den Führer veroverde
De regeeringspersdienst meldt:
Onder dagteekening van 17 dezer heeft
het ministerie van Buitenlandsche Zaken
van den Nederlandschen wnd. consul-gene
raal te Sjanghai telegrafisch bericht ont
vangen, dat per tender naar het sa. Tasman
werden geëvacueerd: de dames Gastmaken
met kinderen, de Wilde met kind, Tiemego
met kinderen, Lonsain, Van Senden met
kinderen. Riem met kinderen, Van Gulik
met kind, Van Houten, Carriere met kind,
Mann, Aeyelts, Driessen, Semmelink, Kleyn,
Zoek, Van Someren met kind, Lapaine,
Buys, Van Woerkom, Faber, Hekking met
kinderen, Andrienga en Van den Berg en
de heeren Gastmaken, de Wilde, Tiemego,
Lonsain, Van Senden, Riem, Van Gulik,
Van Houten, Carriere, Mann, Aeyelts, Dries
sen, Semmelink, Kleyn, Zoek, Van Some
ren, Lapaine, Buys, Van Woerkom, Faber,
Hekking, Andrienga en Van den Berg.
valt rekening mee te houden, dat in het
Dinsdag vermelde totaal-getal der geëvacueer
den op de Tasman ook begrepen zijn de leden
der Hongaarsche kolonie te Sjanghai, welke
onder bescherming van het Nederlandsche con
sulaat-generaal staan.
ROME, 18 Aug. (Havas) In een artikel in
de „Giornale dTtalla", dat wellicht be
schouwd kan worden als het uitgangspunt
voor de rede, die Mussolini Vrijdag as. zal
houden, acht Gayda het een verheugend
teeken, dat de aandacht, die men in het
buitenland aan de reis van Mussolini naar
Sicilië heeft gewijd, niet „vervormd werd
door den waanzin van ongewettigde be
zorgdheid".
Dit, aldus Gayda, is juist de atmosfeer, die
voor de Italiaansche strijdkrachten past: aan
dacht en eerbied, doch geen onzinnige bezorgd
heid. De Italiaansche strijdmacht moet vooral
beschouwd worden in verband met de diensten,
die zfj kan bewijzen aan de zaak van den vrede
en het evenwicht in Europa en de geheele we
reld, en in verband met de diensten, die zij
aan haar groote en kleine vrienden kan be
wijzen.
Italië, meer dan ooit zeker van zijn kracht,
wenscht den Italiaanschen vrede, een vrede die
niet gemaskeerd wordt door utopieën en ge
maakte phrazen, en evenmin gebukt gaat onder
den druk van overwichts-aspiraties.
De stad Palermo, waar de Duce Vrijdag zijn
groote rede zal uitspreken, maakt zich op Mus
solini te ontvangen. Reeds zijn vele huizen
versierd en zijn tallooze vlaggen geheschen.
Tienduizenden fascisten stroomen naar de stad,
om den Duce te begroeten.
De rede van Mussolini zal na afloop van de
plechtigheden te Palermo door de Italiaansche
radio ook in vertaling worden uitgezonden.
WASHINGTON, 18 Aug. (Reuter) In ver
band met ontvangen klachten, dat de natio-
naal-socialistische organisaties in de Vereenig
de Staten, o.a. in Jersey, militaire opleidings
kampen hebben ingericht, heeft de Attorney-
general een onderzoek gelast. Een federaal on
derzoekingsbureau zal een voorloopig onderzoek
instellen, dat, indien de feiten dit rechtvaar
digen, door een meer formeel onderzoek door
de regeering zal worden gevolgd,
Engeland heeft een voorstel gedaan tot neutra
lisatie van het gebied van Sjanghai, dat door de
Japansche houding echter weinig kans van sla
gen heeft.
De Japansche luchtmacht was de eenige, die
boven Sjanghai vloog. Aan beide zijden is echter
het geschut actief. In het Noorden zouden de
Chineezen oprukken.
Gouwleider Biirckel heeft in de Saar en Pfalz
het verklikkers-systeem tegen „politiseerende"
geestelijken voor alle nazi's verplicht gesteld.
De Fransche vliegers der civiele luchtvaart zou
den uit protest tegen de benoeming van een
militair als commandant der Atlantische vluch
ten, gaan staken.
In de „Giornale d'Italia" schreef Victor Gayda
een artikel over de beteekenis der manoeuvres
op Sicilië.
De Geneefsche mandatencommissie maakt geen
bezwaar tegen het verdeelingsbeginsel voor Pa
lestina.
Een nazi-functionaris in Schwerin werd wegens
fraude afgezet.
De besprekingen in het Mexicaansche petroleum-
conflict zijn op niets uitgeloopen.
De Nationale Lo ordes-bede vaart terug in het
vaderland.
De namen der op de „Tasman" geëvacueerde
Nederlanders uit Sjanghai.
Crisisraad door minister Steenberghe weder
ingesteld.
Tramtrein bij Noord-Barge ontspoord; groote
materieele schade.
De doodslag te Groede; procureur-generaal
vraagt in hooger beroep ontslag van rechtsver
volging.
Nijpend varkens- en spek-tekort voor uitvoer.
Beurs van New-York: opening vrij vast, later
brokkelden de koersen af.
PARIJS, 18 Aug. (Havas). De Joego Sla-
viër Radajewitsj, die in verband met den hier
ge pleegden moord op een landgenoot door de
politie is verhoord, is opgesloten wegens over
treding van het uitwijzingsbevel.
BRUSSEL, 18 Aug. Bij de gisteren gehou
den inschrijving op driemaandelijksche schat
kistcertificaten is het gevraagde bedrag van 50
millioen francs aanzienlijk overteekend. In
geschreven werd voor een bedrag van 233 mil
lioen francs, zoodat een scherpe reductie zal
moeten plaats vinden. De certificaten worden
uitgegeven tegen een gemiddelden disconto-
koers van fr. 0.49 procent per Jaar.
ili ui li
Stand op Donderdag 1 uur van. 760.5
Yorige stand 760.6
