een jaar
IN HET WOUD
HEfiERL. EN BRITSCH
NIEUW-GUINEA
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1937
Gestie der Groenten-
en Fruïtcentrale
Luchtposttarief indië
Llectriciteitsstatistiek
Volksraad neemt eenige
moties aan
Prinses Armgard en
Prins Aschwïn
Keuring koplantaarns
Diaconie benadeeld
De Haagsche gemeente-
begrooting
Wielrijdster gedood
50 jaar Concertgebouw
Met doodslag bedreigd
Wij zijn rechercheur
Volledige overeenstemming
bereikt over de grens
Minister Steenberghe gelast
nieuw onderzoek
I 8wlgens
°or brieven 12% ct. per 10 gram
Linde 1935 reeds 19/300 kook-
klanten
V
Men wil van het moederland over
name van een belangrijk deel
der Indische schuld
verkrijgen
EXTRA-UITVOERRECHT
VOOR NED.-INDIË
Bekrachtiging van vrijstellingen
voorgesteld
MAHARADJA VAN KASHMIR
OP SCHIPHOL
L
HERBOUW AFGEBRANDE
KLEI W ARENF ABRIEK
EENDENEIEREN NAAR
DUITSCHLAND
Per auto op Het Loo aangekomen
Invoering uitgesteld tot
1 Januari 1939
ROEKELOOZE VISSCHERLUI
Marker bij Urk bijna verdronken
Tegen penningmeester acht maan
den gevangenisstraf geëischt
„Daar
moest de
politie
op
letten!"
Voor het eerst sinds jaren
werkelijk sluitend
Door een taxi gegrepen
Sympathiek gebaar van het
Gemeentebestuur te
's Hertogenbosch
Twee verdachten staan terecht
KAPITALE BOERDERIJ
AFGEBRAND
Zieke vrouw met moeite gered
DE JONGE WERKMAN
Priesterbijeenkomst
En met dat woord wisten twee
oplichters geld te pakken
te krijgen
4% pCt. PANAMAKANAAL 1888
DOODELIJK ONGELUK IN
HOUTZAGERIJ
UIT DE STAATSCOURANT
Eervol ontslag
Onderscheidingen
DOOR
KELLER
I minister van Buitenlandsche Zaken ad In-
I heeft aan de' Tweede Kamer doen toe-
■kn de onder datum van 14 September 1936
Kr. Ms. toenmaligen gezant te Londen en
Hoogen Commissaris van het Australische
'eenebest gewisselde nota's, met bijlagen,
k^nde een overeenkomst tot vastlegging van
I *eit te plaats van den I41sten meridiaan O.L.,
;-'e de grens vormt tussehen Nederlandsch
(j^d-Nieuw-Guinea. en het gebied van Nleuw-
1 'nea, dat onder mandaat bestuurd wordt
de regeering van zijne Brltsche majesteit
het gemeenebest van Australië.
verklaring wordt medegedeeld, dat de
wj het Nederlandsche opnemingsvaartuig
Hl t rord Shellius" bepaalde plaats van den
jSten lengtegraad afgeleid uit het astrono-
I punt „Van Aller" op Tandjong Soeadja
11 de Westzijde der Humboldt baai in lengte
meter verschilde met die voortkomend uit
'Walische waarnemingen, welke door den
j^taiischen surveyor A. A. Chauncy weraen
I ^htroleerd en als juist zijn aangenomen. In
„onderling overleg verkregen volledige over
stemming werd besloten dit overblijvende
t, 881te zoo nabij mogelijk in twee gedeelten
I Vetdeelen, waarbij uit practische overwegin-
J1 de grens zoodanig werd gekozen, dat het
t6 «-***. Ir
•thiw richten grensteeken op een daarvoor ge-
Wh6 plaats kon worden gebouwd. De steen
W daarom op ongeveer 31 meter oewesteit
o0 "hidden geplaatst, zoodat hij 167,7 meter be-
den meridiaan van 141 graden volgens
be Nederlandsche waarnemingen en 230,3 meter
8sten den genoemden meridiaan volgens de
ipmiische waarnemingen is opgericht.
Hens teeken hestaat "it een pilaar van gewa-
1 beton (met opschrift), samengesteld uit
W Voetstuk van 1 meter hoog en 2 meter in
b Vierkant, waarop een obelisk van 2,7 meter
en met een basis van 1,5 meter.
dberghe thans aan den Crisis-accountants-
het Handelsblad heeft minister
hieft 1
v °st opgedragen een onderzoek in te stellen
de gestie der Groenten- en Fruitcentraie
het k den export van fruit naar Duitschland,
bureau te Berlijn en de betalingscontingen-
7oor appelen, in het eerste kwartaal van
waarvan een bedrag van 140.000 Mark een
"nming heeft gevonden, welke na ruim een
onderzoek door
Regeeringscommissaris
Vjo, AAigöVl/ixiXIIlüöitl JLb
Vo-m r en den toenmaligen minister met kon
rden opgespoord.
steeds worden duizenden brieven voor
,derlandsch-Indië onjuist gefrankeerd. De
SWe tarieven blijken nog onvoldoende tot het
bliek te zijn doorgedrongen. Men lette daar
in goed op het volgende:
u 8 verzending met den luchtweg is thans de
v hhale. Het tarief is voor brieven 12 54 cent
*10 gram, voor briefkaarten 10 cent.
flat n biJ duidelÜke vermelding op den om-
hen' dat verzending per landmail moet geschie
dt ,vindt deze verzendingswij ze plaats en geldt
Er. internationale tarief van 12 >/2 cent voor de
j. s e 20 gram en iy2 cent voor elke volgende
gram.
verder bestaat nog de mogelijkheid om, met
5- landmail, postbladen van 6 cent (na 1 Sept.
tent) naar Nederlandsch-Xndië te verzenden.
i6 den geadresseerden en de post onnoodi-
<je |ast wil besparen, frankeere zijn correspon-
tle volgens het nieuwe tarief.
d-Öet centraal bureau voor de statistiek heeft
0 «lectriciteitsstatisttek gepubliceerd, ditmaal
te het jaar 1935.
ken? statistiek omvat de electriciteitsbedrjjven,
k ike in de openbare stroombehoefte voorzien.
0 Publicatie heeft betrekking op 34 stroom-
^Weickingsbedrijven op een na tevens distri-
"ebedrijven en 356 distributiebedrijven.
Sev ens de in de statistiek opgenomen ge-
v tens was het energieverbruik per hoofd der
l9,alkihg in 1935 slechts weinig grooter dan in
U n.l. 261 K.W.H. tegen 259 K.W.H. De toe-
WlnS van de energie-afgifte uit de centrales,
th 'ke toeneming 2.2 pet. bedroeg, was dan ook
1935 slechts gering.
^an de gegevens van technischen aard zijn
vi de belangrijkste, dat in 1935 twee groote
^trales in het productiebedrijf zijn ingescha-
P-L de centrale „Gelderland" der provin-
Geldersche electriciteitsmij. en de cen
trale „Galileistraat" van het G.E.B. Rotterdam.
Voorts deed in de provincie Limburg de span
ning van 150.000 volt haar intrede; tot 1935
was de hoogste netspanning 100.000 volt in de
provincie Noordbrabant. v
Belangrijke gegevens zijn ook die nopens het
aantal gezinnen, dat electrisch kookte. In het
verzorgingsgebied en detail van de provinciale
electriciteitsbedrijven van Gelderland, Utrecht,
Noordholland, Limburg en Zeeland ging het
aantal kookklanten belangrijk vooruit. Voor
zoover bekend niet alle bedrijven konden
nog opgaven verstrekken kookten er einde
1935 reeds 19.300 gezinnen electrisch.
BATAVIA, 20 Aug. (Aneta.) De Volksraad
heeft de motie-Van Ardenne tot bespoediging
van het onderzoek inzake de vraag, hoe de
Indische schatkist zich regelmatiger kan ver
zekeren van inkomsten uit de winning van
aardolie, zonder stemming aangenomen.
De motie-Verboom tot verlaging van den
benzine-accijns met 2j/> cent wordt met 38
stemmen voor en 10 stemmen tegen aange
nomen.
Hierna vindt de behandeling plaats van de
motie-Kan, waarbij, oordeelende, dat de schul
denlast van Indië zoodanig is, dat, niettegen
staande de gunstiger aspecten, de regeering
haar plichten als groote koloniale mogendheid
aan banden moet leggen, de regeering wordt
verzocht, voortdurend overleg te plegen met
het opperbestuur om van het moederland bin
nen korten tijd overname van een belangrijk
deel der Indische schuld te verkrijgen.
De regeeringsgemachtigde voor Financiën
ontraadt aanneming dezer motie, zulks in ver
band met de passages „belangrijk deel" en
„binnen korten tijd".
De motie wordt zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
bekrachtiging van een door den Gouver
neur-Generaal van Nederlandsch-Indië
vastgestelde ordonnantie (vrijstellingen
van het tijdelijk extra-uitvoerrecht).
Bij artikel 1 van deze ordonnantie van 9 Juli
1937 is voor de uitvoerproducten spiritus, foe-
selolie, javajute en rosellevezels, steenkolen,
roodkoper en jodiumpreparaten vrijstelling ver
leend van het tijdelijk extra-uitvoerrecht, be
doeld in de ordonnantie van 23 November 1936.
Zulks geschiedde, omdat de positie van die pro
ducten ten tijde van de invoering van dat uit
voerrecht een zoodanige blijkt geweest te zijn,
dat vrijstelling reeds toen gemotiveerd geweest
ware. Sindsdien is de positie practisch niet
verbeterd. Op grond hiervan werd het tevens
billijk geacht aan de vrijstelling terugwerkende
kracht te verleenen tot aan den datum, waar
op het extra-uitvoerrecht in werking trad.
Aangezien het verleenen van deze terugwer
kende kracht niet valt onder de bevoegdheid
ingevolge laatstaangehaalde ordonnantie, heeft
de ordonnantiewetgever de vrijstelling tot stand
gebracht met toepassing van het tweede lid van
artikel 183 der Indische staatsregeling, zoodat
thans bekrachtiging door de wet vereischt
wordt.
Het wetsontwerp strekt om die bekrachtiging
te erlangen.
Met het lijntoestel uit Parijs is Vrijdagavond
de Maharadja van Kashmir, vergezeld van zijn
secretaris en twee bedienden, op Schiphol aan
gekomen. De Maharadja, die sinds de Engelsche
kroningsfeesten in Europa vertoefde, zal heden
ochtend met de Ibis naar Karatsji vertrekken.
Het groote fabriekscomplex der N.V. Klel-
warenfabrieken Russel-Tiglia te Tegelen, dat
een maa«ed geleden door een zwaren brand
geheel in de aseh gelegd werd, zal zoo spoedig
mogelijk worden herbouwd. Men hoopt de fa
briek weer in het voorjaar van het volgende
jaar in bedrijf te kunnen stellen, met aanne
ming van alle thans werklooze arbeiders.
Het geld-contingent voor den uitvoer van
eendeneieren naar Duitschland is voor Augus
tus verhoogd met 50 pet.
Vrijdagavond om kwart over zeven zijn
Prinses Armgard en Prins Aschwin, moeder
en broeder van Prins Bernhard, op het
paleis Het Loo gearriveerd. De Prins be
stuurde zelf den groenen reiswagen van
Prinses Armgard, terwijl de chauffeur ach
terin zat.
Zooals men weet vertoeven Prinses Juliana
en Prins Bernhard op het oogenblik even
eens op het Loo.
De vorstelijke bezoekers werden in de hal
van het paleis door H. M. de Koningin en
Prinses Juliana hartelijk begroet.
Prins Bernhard arriveerde even later op
het paleis.
Een groote menigte volk stond voor het paleis,
evenals alle andere vacantiedagen, in de hoop
een glimp van de vorstelijke personen op te
vangen.
Om half vijf verraste H. M. de Koningin hen
door zich even op het bordes te vertoonen en
hen te groeten.
De aanwezigen, onder wie een groote groep
meisjes, die een uitstapje maakten, apprecieer
den deze vriendelijke geste ten zeêrste en uit
ten dit door een uitbundig gejuich.
De minister van Waterstaat heeft be
paald, dat de keuringseischen voor gloei
lampen en koplantaarns van motorrijtuigen
deze eischen zijn onlangs gepubliceerd
inplaats van op 1 Januari 1938 ingevoerd
zullen worden op 1 Januari 1939.
Slechts ternauwernood is een Marker visscher
aan dén verdrinkingsdood ontsnapt. Donder
dagmiddag kwamen twee Markers, gekleed in
nationaal cqstuum, in een kleine zeilvlet op
Urk. De Urker visschers, die op de haven ver
toefden, gaven hun verwondering te kennen,
vertelt De Telegraaf, over de roekeloosheid der
beide visscherlieden. Toen dezen Vrijdagmor
gen, terwijl het bijna stormde, te kennen gaven
weer te willen vertrekken, steeg de verbazing
ten top. Het bootje van de Markers werd vast
gemaakt aan een Rijnaak, die juist de haven
uitgesleept werd. Een der Markers bleef in de
boot, terwijl de andere aan boord van de Rijn
aak ging. Even buiten Urk maakte de sleep
boot een bocht, waardoor de Rijnaak begon te
slingeren. Hierdoor kwamen er zulke hooge gol
ven, dat de boot, waarin de Marker zat, dooi
de zuiging onder de Rijnaak geraakte. De boot
liep vol water en het verbindingstouw brak. De
inzittende sloeg overboord, maar wist een stuk
touw te grijpen, waaraan hij zich vastklampte.
Aan boord van de Rijnaak had men aan
vankelijk niets bemerkt en rustig voer men
verder. De man, die door de hooge golven ge
sleept werd, geraakte uitgeput en kon het touw
niet langer vasthouden. Gelukkig werd hij op
gemerkt door een toevallig passeerende boot.
Deze pikte den drenkeling op en bracht hem
naar Urk, waar hij van natten Marker tot
drogen Urker werd gepromoveerd.
Voor de rechtbank te Assen stond Vrijdag te
recht A. W. B., te Assen, wegens het opzettelijk
verduisteren van een bedrag van ƒ1890, toe-
behoorende aan de diaconie der Gereformeerde
kerk te Assen, waarvan hij diaken-penningmees
ter was, en een bedrag van ƒ456.50, hetwelk
hij onder zich had als penningmeester van de
Vereéniging tot instandhouding van het mili
tair tehuis te Assen. Deze verduisteringen had
verdachte gepleegd in het tijdvak van Januari
1936 tot Maart 1937.
Verdachte bekende de feiten en toonde be
rouw over hetgeen hij gedaan had. Als getuigen
werden gehoord drie personen, die de kassen
hadden nagezien en de tekorten hadden gecon
stateerd.
De Officier van Justitie zeide, dat bij het
bepalen van de straf rekening gehouden dien
de te worden met het feit, dat het hier belang
rijke bedragen betrof en dat verdachte het
volle vertrouwen genoot van de betrokken in
stellingen, waarbij nog kwam, dat verdachte
een behoorlijke betrekking had. Ten gunste van
verdachte kon alleen worden aangevoerd, dat
hij nog niet eerder met den strafrechter in
aanraking was geweest. Er was ook een reclas-
seeringsrapport uitgebracht, doch de rapporteur
kon daarin niet. tot een bepaald voorstel ko
men.
De Officier eischte tenslotte een gevangenis
straf voor den tijd van acht maanden.
De verdediger, mr. ten Holthe uit Assen,
pleitte clementie, waarbij hij er op wees, dat
verdachte in de moeilijkheden was gekomen
door ziekte van zijn vrouw en hemzelf en door
dat hij een zeer slordig beheer voerde zonder
verantwoordelijkheidsgevoel.
Uitspraak over veertien dagen.
Waarop? Nu, natuurlijk op do
rerkeersfouten, die de ge
achte lezer van deze regelen
maakt als hij weet, dat er geen
agent in de buurt is
In de door b. en W. van 'sGravenhage bü
den Raad ingediende ontwerp-begrooting voor
het jaar 1938 wordt geconstateerd, dat zich
sedert de indiening van de laatste begrooting
onmiskenbare teekenen van opleving in den al-
gemeenen economischen toestand hebben ge
openbaard.
Voorts is aan het ontwerp ontleend:
De rente van de op 1 Januari 1938 bü de be-
drüven loopende kapitalen is in het algemeen
tot 454 pCt. teruggebracht.
De verliesraming voor de H. T. M. is ƒ400.000
(v. j. ƒ900.000), waarin de gemeente ƒ350.000
zal hebben te betalen.
Voor den dienst van Maatschappelük Hulp
betoon wordt ƒ419.000 meer aangevraagd dan
voor 1937 begroot is.
Een bedrag van 7.620.000 is op de begrooting
gebracht voor werkloosheidsuitkeering en werk
verschaffing (v. j. ƒ7.955.000).
Wegens vergoeding van de stüging van het
bedrag aan werkloosheidslasten, hetwelk de be
grooting voor 1937 boven die van 1936 aangaf,
krügt de gemeente rond ƒ700.000 terug.
Ook als men in aanmerking neemt, dat de uit
gaven voor armenzorg de ramingskosten voor
1937 zullen overschrüden, dan nog resulteert uit
de regeling omtrent het werkloosheidssubsidie-
fonds een meevaller, welke het mogelük zal
maken de bijdrage uit het reservefonds van het
grondbedrüf van 1 millioen gulden, waarmede
de begrooting voor 1937 sluitend was gemaakt,
belangrük te verminderen.
In totaal zal de gemeente moeten opbrengen
voor armenzorg en werkloozenzorg 15.218.000.
Houden B. en W. rekening met den meevaller
van ƒ700.000 uit het werkloosheidssubsidiefonds
en met de gunstiger resultaten van de H. T. M.,
dan is, ook als zij in aanmerking nemen, dat de
uitgaven voor den dienst van Maatschappelijk
Hulpbetoon belangrük hooger zullen zijn dan
de begrooting aangeeft, met goeden grond te
voorspellen, dat de dienst 1937 het reeds genoem
de bedrag van 1 millioen uit het reservefonds
van het grondbedrijf zeker niet ten volle noodig
zal hebben. Het ligt dan ook in de bedoeling
van het college, een gedeelte van dit millioen
te bestemmen voor dekking van het nadeelige
slot van den dienst 1936.
Door bij de opstelling van de ramingen der
uitgaven de noodige soberheid te betrachten, is
het B. en W. gelukt, voor 1938 een begrooting
in te dienen, welke als men het nadeelig slot
van het jaar 1936, waarmede de dienst opent,
buiten beschouwing laat sluit zonder een
büdrage uit de reservefondsen. Voor het eerst
sinds tal van jaren kan weer van een werkelijk
sluitende begrooting worden gesproken.
Er zün in deze begrooting, aldus B. en W.,
elementen, welke, met 't oog op het van ouds
her in deze gemeente gevoerde voorzichtige
financieel beleid, te eeniger tijd nadere over
weging en voorziening zullen behoeven en aan
het budget hoogere eischen zullen stellen, doch
over het geheel genomen, is het verkregen re
sultaat naar het oordeel van B. en W. in de
gegeven omstandigheden stellig niet onbevre
digend. Door toepassing van inderdaad belang-
rüke bezuinigingen, het inzetten van reserves
en een matige belastingverhooging in de moei
lijkste jaren is naar vertrouwd mag worden
het gemeentebestuur er in geslaagd, de ge
meente door de meest zorglüke periode van de
crisis heen te helpen, zonder dat daarbij cul-
tureele en sociale belangen ernstig zün geschaad.
Weliswaar moeten B. en W. tot hun groot leed
wezen vaststellen, dat bij deze begrooting nog
niet tot belastingverlaging kan worden besloten,
doch althans is een basis verkregen, welke het
uitzicht op vermindering van lasten in de naaste
toekomst opent.
Het totaal der op de verschillende hoofdstuk
ken en paragrafen van den gewonen dienst ge
raamde inkomsten en uitgaven bedraagt
ƒ68.635.858.80, zoodat de gewone dienst zonder
saldo sluit.
Het Katholicisme kan zün goddelüke
zending in deze wereld niet vol
ledig ontplooien zonder Universi
teiten! Het is daarom plicht van lederen
katholiek zün eigen Universiteit naar ver
mogen te steunen.
Omstreeks half twee reed Vrijdagmiddag een
vrachtauto van den expediteur Spoorenberg uit
Bergeyk over den Aalsterweg te Eindhoven in
de richting Aalst en wilde links den weg naar
den Philips-woningbouw inslaan. Tengevolge
van het losklapperen van het zeil van aen wa
gen kon de chauffeur van een taxi, uit Eind
hoven, die achter den vrachtauto reed, mev
zien, dat de chauffeur van den vrachtauto naar
links wilde gaan. Toen dit plotseling gebeurne
trachtte de taxi-chauffeur een aanrijding te
voorkomen door eveneens naar links te gaan
rijden, waarbij hü echter op het fietspad te
recht kwam en een wielrijdster aanreed. Deze
werd met een smak van haar rijwiel gesnngera,
waardoor zij met haar op den bagagedrager ge
zeten achtjarig dochtertje in een droge sloot
terecht kwam. Het meisje was er met eenige
bloedende wonden aan het gelaat afgekomen.
De moeder evenwel, de vrouw van den café
houder Smets uit Valkenswaard, die 't bewust-
zün verloor, kreeg ernstige verwondingen.
Onmiddellijk werd geneeskundige en geeste
lijke hulp ingeroepen. Reeds na een kwartier,
nog voor dat de ziekenauto uit Eindhoven ge
arriveerd was, had het slachtoffer den geest
gegeven. Het stoffelijk overschot is door den
ziekenauto naar het St. Josephziekenhuis te
Eindhoven overgebracht.
Naar wü vernemen, heeft het Gemeentebe
stuur te 's Hertogenbosch aan het aldaar ge
vormde comité tot voorbereiding van het
Jubileum-concert van het Concertgebouw-Or
kest onder leiding van Prof. Dr. Willem Mengel
berg op 13 October a.s. een subsidie verleend
van ƒ500 onder voorwaarde, dat het bedrag
van de subsidie de totaal voor deze uitvoering
te ontvangen vermakelijkheidsbelasting niet zal
overschrüden.
Gezien echter de groote belangstelling, welke
te 's Hertogenbosch voor dit feestconcert blijkt
te bestaan, zal het door particulieren gevormde
garantie-fonds zelfs worden overschreden en het
financieel bezwaar voor de gemeente niet gelden.
De Officier van Justitie te Assen eischte Vrü-
dag tegen J. S. te Barger-Oosterveen, gemeen
te Emmen, een gevangenisstraf van acht maan
de» wegens poging tot doodslag, op 13 Juni
aldaar gepleegd. Hij zou n.l. De J. aldaar met
een bijl hebben bedreigd onder het uitroepen
van de woorden: „Man, ik zal je de hersens
inslaan."
Bovendien had verdachte, die reeds meerdere
malen veroordeeld is, zich bevonden in het z.g.
bewakingsgebied aan de grens, terwül de toe
gang tot dat gebied hem ontzegd was wegens
smokkelaffaires.
Eveneens stond wegens bedreiging met dood
slag terecht G. P. uit Eemster, gemeente Dwin-
geloo. Hij zou zün zuster en broer, bij wie
hij inwoonde, met een mes hebben bedreigd.
Tegen hem eischte de Officier van Justitie
vier maanden gevangenisstraf.
Vrijdagavond om ruim zes uur is de kapitale
boerderij van den landbouwer M. J. Derks, ge
legen aan de Schayksche straat te Schayk, ge
heel door brand verwoest. Het vuur was door
onbekende oorzaak in het achterhuis ontstaan
en vond gretig voedsel in de aanwezige voor
raden hooi en stroo. Spoedig stond dan ook het
geheele gebouw met het voorhuis in lichter
laaie. De eigenaar was niet thuis. Zijn vrouw,
die met een geblesseerd been te bed lag, kon
met moeite door de buren worden gered.
De geheele inboedel ging verloren, terwijl
tevens 15.000 kilogram stroo, een groote hoe
veelheid koren en de landbouwmachines een
prooi der vlammen werden.
De plaatselijke brandweer stond met haar
primitief materieel machteloos. Dank zü de
gunstige windrichting bleven de omliggende
boerderijen gespaard. Alles was verzekerd.
Met goedkeuring van Mgr. Diepen wordt op
30 en 31 Augustus een bijeenkomst gehouden
van Jonge Werkman-directeuren in het Mis
siehuis der Priesters van het H. Hart (Hees bü
Nümegen)
Tot deelneming aan de directeursdagen wor
den uitgenoodigd gewestelijke directeuren, als
mede de parochieele of interparochieele, dus de
sectie-directeuren.
Verder zullen welkom zün alle priesters, re
guliere en seculiere, die belangstellen in het
priesterwerk, echter met dien verstande, dat
als eventueel plaatsgebrek zou dreigen, aan de
directeurn voorrang wordt verleend.
Opgave zoo spoedig mogelijk bij rector p. Mom-
mersteeg, Huize St. Anna, Groesbeekscheweg
329 te Nijmegen.
In de Rembrandtstraat te Den Haag woont *n
meneer, die in zijn vrijen tijd de belangen be
hartigt van de plaatselijke afdeeling eener or
ganisatie. Hij heeft in het bestuur de functie
van secretaris, uit hoofde waarvan hij de boe
ken en het geld onder zün berusting heeft en
deze met stiptheid beheert.
Wie beschrijft dan ook de groote ontsteltenis
van zijn echtgenoote toen Donderdagochtend te
circa half elf twee heeren aan de huisdeur bel
den om nadat mevrouw had opengedaan
zich voor te stellen als twee rechercheurs van
politie.
„Is mijnheer ook thuis?" vroegen de heeren.
„Neen, m'n man is niet thuis" antwoordde
mevrouw.
De heeren wachtten even, keken elkaar aan
en toen zei één van hen: „Ja, ziet u eens me
vrouw, wij zün rechercheur van politie en heb
ben opracht van het hoofdbestuur om de boe
ken en het geld van het fonds, dat uw man
thuis heeft, mede te nemen."
Mevrouw, doodelijk verschrikt, ging naar bo
ven, haalde de boeken en het geld een be
drag van f 55 en overhandigde de heele zaak
aan de heeren, die buiten hadden staan wach
ten.
„Als meneer thuis komt, moet hü zich maar
direct bü de recherche vervoegen", was het
laatste, dat zü tegen mevrouw zeiden. In een
oogenblik waren zij om den hoek van de straat
verdwenen.
Mevrouw begreep er niets van en haar man,
aan wien zü, toen deze thuis kwam, alles ver
telde, nog veel minder.
Onmiddellijk ging hü naar het politiebureau,
maar van het geheele geval wist men daar
niets af.
De secretaris was het slachtoffer geworden
van een geraffineerden en brutalen oplichters
truc.
Van de daders ontbreekt elk spoor.
No. 1.058.545 is betaalbaar met frs. 500.000; no.
1.415.991 met frs. 100.000; no. 1.122.318 met frs.
10.000; en no. 343.851 met frs. 5.000. De vüf
volgende nos. elk met frs. 2000: 152.192; 155.146;
975.069; 1.010.153 en 1.592.201.
Voorts zijn 50 nos. betaalbaar met frs. 1.000
elk en 2.175 nos. a pari of frs. 400.
Vrijdagmiddag kreeg op de houtzagerü van de
firma Aarden te Zevenbergen de 34-jarige ar
beider M. K. bü het zagen van een boom een
klap van het werkstuk tegen het hoofd, welke
zoodanig aankwam, dat de dood na enkele
oogenblikken intrad. De man was gehuwd en
vader van vier kinderen.
Bü K. B. is met ingang van 1 October 1937
aan den heer H. J. Voskuil, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend uit zün betrekking van
tijdelijk leeraar aan de Koninklüke Militaire
Academie.
Bü K. B. is benoemd tot Ridder in de Orde
van Oranje-Nassau, met de zwaarden, de kapi
tein J. H. Droste, van het 2e regiment veldar
tillerie.
Bü K. B. van 9 Augustus is aan den kapel
meester bü het muziekkorps van het 6e regi
ment infanterie A. C. van Leeuwen vergunning
verleend tot het aannemen en dragen van de
ordeteekenen van Officier d'Academie van
Frankrijk.
oude vrouw Krügel leidde een menschen-
Ü^Uw, bestaan in de moerashut. Sedert ze in de
l gevangenis heeft gezeten, is haar roem als
V tettegster slechts gestegen. Het vrouwvolk
v öringt zich om haar. Maar zü laat geen
qhsch toe, en ze versmaadt zelfs de overvloe-
inkomsten die zü zou kunnen genieten,
de vrouw van den burgemeester uit de stad
fcsh haar zün geweest en tien mark hebben
®°den. Ook zü is afgewezen.
Ik^at zeggen de menschen. Of het waar is, weet
>t.
Mi vlsch schimpt op haar, maar weet niet, hoe
"aar uit de moerashut moet krügen. Met
Wachtmeester wil hü er niet over spreken;
is maar bang, dat die voortdurend op zün
loert. Om dezelfde reden gaat hij Balthas-
eh den laatsten tijd ook mü uit den weg. De
v, d.... de zoon!
1^, geloof niet, dat Balthassar zich door de
U udr van detectiveverhalen van de kook heeft
d brengen; ik geloof zelfs, dat hü, behalve
^fcrant, in het geheel niets leest. Maar hij
nu eenmaal iets van den speurhond in zich
en vooral het geval Krügel laat hem niet met
rust.
Gisteren kwam hü weer geagiteerd bij me
aanloopen, met een nieuwe „oplossing" van het
mysterieuze geval.
„De oude vrouw Krügel heeft het toch ge
daan," barstte hü los.
„Wat heeft ze gedaan?"
„Bianca vermoord."
„Münheer Balthassar! En Timm heeft haar
immers doodgeslagen!"
„Ik heb me wat Timm betreft vergist. Zelfs
een baljuw kan zich wel eens vergissen. Ik zal
het mensch in het nauw drijven, Krügel uit de
gevangenis verlossen en münheer Timm elk door
hem gewenscht eerherstel doen geworden, en
zün verloofde, juffrouw Emilia, natuurlük even
eens."
„Dat ik loffelük van u, münheer J3althassar.
Maar u zei zelf, dat het oude mensch geen en
kele reden had om haar kleindochter te ver
moorden."
„Komt uit! Maar komt ook heelemaal niet
uit. Was zeer logisch gedacht, maar helaas ge
heel verkeerd. Dat komt voor bü de logica. Weet
u, wat het oude mensch het vorig jaar Kerst
mis gedaan heeft? Ze heeft een levensverze
kering op haar kleindochter gesloten. Van zes
duizend mark. Er liep destüds hier in het dorp
een vertegenwoordiger rond, die heeft ook mij
een nieuwe vüfduizend aangesmeerd bü den
heelen stapel lasten die ik, als alleenstaand ster
veling, reeds aan begrafenisgelden, levensverze
keringspremies, invallditeitsrente etc. te betalen
heb. Wat ik echter zeggen wil; yrouw Krü-.
gel heeft Bianca voor zesduizend mark ver
zekerd. Stelt u zich voor, een houthakkersvrouw!
De man verdiende in drie maanden nog niet
zooveel als de premie bedroeg."
„Ze had haar bijverdiensten."
„Toegegeven! Maar zoo'n hooge premie had
den de Krügels op den duur nooit kunnen op
brengen. Neen, de opzet van die ouwe duivelin
was eenvoudig deze: ik verzeker Bianca, ver
moord haar, en strük vervolgens de zes duizend
mark op. 'n Vlot en eenvoudig zaakje! Gaat u
een licht op? Die vent, die vertegenwoordiger,
was vandaag bü me. De verzekeringsmaatschap-
pü vindt de zaak eveneens hoogst verdacht!"
Ik haalde de schouders op.
„De relatief-hooge verzekering is inderdaad
vreemd; maar ze kan ook gesloten zijn uit an
dere overwegingen dan u veronderstelt. Vrouw
Krügel meende uit de handlijnen van haar
kleindochter met zekerheid te weten, dat ze nog
maar 'n half jaar te leven had en kan toen op
het idee zün gekomen, haar te voren flink te
verzekeren."
„De lijnen van een hand! Aan zooiets gelooft
u toch niet?"
„Zeker niet! Maar zü geloofde er aan, en
daarmee hebben wü hier rekening te houden."
„Ah, u wilt me weer dwars zitten! Maar ik
laat me niet van m'n stuk brengen. Als ik me
ook al 'ns vergis, ik zoek tenminste; u ex
cuseert u me u doet heelemaal niets in deze
aangelegenheid!"
„Ohoik zoek ook!"
„Naar wien?"
„Naar Emil Bönisch."
„U beweert, dat Emil...."
„Ik beweer niets. Ik houd het alleen met de
meest voor de hand liggende oplossing. Emil was
bü Bianca; hü liep haar na, hü was razend ja-
loersch, Bianca was 'n wispelturig ding; wat
ligt meer voor de hand dan de veronderstelling,
dat hü haar onderweg tegenkwam en haar toen
heeft neergeslagen. Waarom is hü anders ver
dwenen?"
„Omdat hü zün vader heeft bestolen en
diens molen waarschünlük in brand heeft ge
stoken."
„En wie heeft Bianca dan vermoord?"
„Vrouw Krügel. Zü benutte de dubbelgunstige
gelegenheid, die de verdenking of op haar man
of op Emil moest richten."
„Eenigszins ver gezocht, münheer Balthassar.
Ik ben ook eerst langzamerhand tot de meening
van juffrouw Isenloh overgeheld, dat Emil
Bianca heeft vermoord."
„Gelooft juffrouw Isenloh dat ook?"
„Ja."
„Vervloekt, dan wordt het oppassen, want die
heeft 'n helderen kop."
Ik negeerde het voor mü weinig vleiende, dat
in deze woorden besloten lag; het verheugde mü
te zeer, als Erica geprezen werd.
Balthassar liep nadenkend op en neer. Einde
lijk zei hü:
„In den Bijbel staat: Ons weten is ten deele.
Dat is opvallend juist! Nou, volgt u uw spoor,
ik volg mijn spoor. Wat mijnheer Timm betreft,
ik heb zoojuist een brief aan juffrouw Emilia
geschreven. Doet u me 't genoegen en leest u
hem 's door."
Hü reikte me een groot vel papier.
Hooggeachte Mejuffrouw!
De verdenking, die ik in mün functie van
ambtenaar en ingevolge van mijn beroep op
münheer Max Timm deed rusten, schünt niet
bewaarheid te worden. Ik haast mü u hiervan
te verwittigen en tegelük als man van eer uit
drukking te geven aan mijn leedwezen, indien
ik u in verband met mijnheer uw verloofde
onaangenaamheden hebt bezorgd."
Uw dienstwillige
Balthassar."
„En?" vroeg hü, nieuwsgierig naar mün oor
deel.
„Goed!" zei ik. „Heel goed!"
„Stuur ik vandaag nog weg!"
Dit onderhoud had in mün priëel plaats. De
deus machina is in de litteratuur verboden, in
het leven verschünt hü maar al te vaak. Juist
liep vader Jentsch, onze postbode, langs de haag
van mün tuin.
„Dag münheer Hubertus. Weet u, waar Timm
zit? In Bremen. Volgende week vertrekt hü met
de boot naar Amerika."
„Hoe weet u dat?"
„Staat op de kaart, die ik u breng."
Hü reikte me de kaart over de haag aan, en
ik gaf hem verheugd een fooi.
,Van Timm?" vroeg Balthassar nieuwsgierig.
Ik las hem de kaart voor.
.Hooggeachte Heer!
Ik ben Europa moe. Ik heb in de oude we
reld te droeve ervaringen opgedaan. Ik heb
een goede betrekking als plaatsvervangend
steward op een der groote Lloydschepen aan
genomen en denk reeds de volgende week te
vertrekken. Ik neem de vrüheid u vóór mijn
vertrek mijn nederigste groeten aan te bie
den.
Max Timm, thans Bremen,
Wasserweg 25.
Heelemaal Timm! 'n Opgeblazen, maar trouwe
kerel. Jensch, de postbode, stond bij het hek
af te gluren wat ik van deze kaart wel zou zeg
gen: ik zei echter niets, doch trok münheer Bal
thassar mee dieper den tuin in.
„Tja!" zei hü- „Daar nu het adres vaststaat,
moet ik ook mijnheer Timm wel mün excuus
aanbieden. Pünlijkmaar er zit niet anders
op! 'k Heb altüd gezegd: komt bij iedereen wel
voor, dat hij zich tegenover een derde vergalop
peert; maar dan moet je ook den moed hebben
te zeggen: 't Spüt me, het was onzin, wat ik
gezegd heb, 'k vraag om verontschuldiging!"
„Bravo, beste Balthassar! Zoo spreekt een
man van eer!"
Hoogopgericht liep hü naast me voort.
„Zou ik in een naschrift juffrouw Emilia niet
tevens het adres van münheer Timm mededee-
len?"
„Ja, doet u dat!"
(Wordt vervolgd.)
