De strijd in 't Verre Oosten
en de Vereenigde Staten
WRIGLEY
De wateren dienen den mensch
Jongens-Pensionaat Bleijerheïde (L.)
Geloofsmanifestatie der Duitsche
Katholieken te Dortmund
VOLLE AFZIJDIGHEID
VAN AMERIKA
SLUISWERKEN BIJ
VREESWIJK
JZUIVERT DEN MONDl
Betooging van trouw aan
Kerk en Staat
Restaurant DORRIUS
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1937
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Gevolgen daarvan voor
Europa
NEDERLANDERS IN MOSKOU
VOOR HET GERECHT
Beschuldigd van verzet tegen de
openbare macht
Ontsnapt, maar toch
gepakt
Als verstekeling van Duitsche
haven naar Rotterdam
gekomen
ZIEKTEVERSCHIJNSELEN
TE ALPHEN a/d RIJN
Een geval van acute dysenterie?
DOOR HAGELKORRELS
GETROFFEN
Wijziging crisis-suikerbesluit
Poging tot oplichting
Pseudo-politiemannen wilden
geld controleeren
KON. ZANGVEREENIGING
„EXCELSIOR"
Ant. Tierie gaat heen als directeur
LAGERE SCHOOL EN MULO
Fransch, Duitsch, Engelsch, Handelskennis, Boekhouden en Wiskunde
Ook thans staan de katholieken
achter hun priesters, achter hun
bisschoppen en achter
den H. Vader"
Stormachtige ovaties
voor 't episcopaat
Beproeving der dijken heeft een
bevredigend verloop gehad
Wanneer het schutten
begint
Het is rustig op het werk
De schutsluizen
De voorhaven
De hefbrug te
Rotterdam
Defect voorloopig verholpen
„KAVALJOS" VOOR DE
HAAGSCHE JEUGD
Gaat het circus voorgoed
naar Parijs?
Urnen gevonden
TIEN JAAR NATIONALE
LUCHTVAARTSCHOOL
Een vliegtuig als jubileumgeschenk
DE GEVONDEN MIJN
Dat de houding van de Vereenigde Staten
in het Chineesch-Japansche conflict
voor die van de Europeesche rijken, die
in het Verre Oosten belangen hebben, onder
bepaalde omstandigheden doorslaggevend kan
zijn, is een stelling die nauwelijks nadere be
wijzen behoeft. De regeering te Washington
toch kan, om voor de hand liggende redenen,
bezwaarlijk onverschillig „levenloos-neutraal"
blijven. Niet alleen beantwoordt de politiek van
„de open deur" volkomen aan de belangen van
de groote republiek, maar ook moet iedere
schending van het Verdrag der Negen Mogend
heden verstrekkende gevolgen hebben voor de
internationale posities in den Pacific. En mer.
weet dat de Amerikanen, zeer terecht, de hand
having hunner posities in den Stillen Oceaan
voor hun veiligheid volstrekt noodzakelijk be
schouwen. Daaruit volgt dat men onmiddellijk
aan de Vereenigde Staten denkt, zoo spoedig
Japan weer een poging doet om zijn macht op
het Aziatische vasteland uit te breiden en het
feit, dat de Japansche poging ditmaal een even
buitengewonen omvang als buitengewone be-
teekenis heeft, verleent de vraag: Wat doen de
Vereenigde Staten? nog meer belang dan zij in
andere omstandigheden reeds hebben zou.
Men heeft jarenlang met het denkbeeld ge
leefd, dat Amerika aan do imperialistische uit
breiding van Japans macht paal en perk zou
weten te stellen. Amerika was Japans „poten-
tieele" tegenstander en de vrees voor Amerika
was voor Tokio het begin van alle wijsheid. Bij
velen heeft lang het denkbeeld voorgezeten dat
een Stille Oceaan-oorlog in een nabije of wat
verwijderder toekomst onvermijdelijk was. In
dien oorlog zouden Japanners en Amerikanen
hun krachten meten en de ontmoeting tusschen
deze twee kolossen zou of het blanke, of het
gele ras de wereldheerschappij geven. Het ziet
er naar uit, dat deze veel-verbreide meening
niet geheel met de werkelijkheid strookt. Wié
de gebeurtenissen der laatste jaren nog eens
aan zich voorbijtrekken laat, kan nauwelijks
tot een andere conclusie komen dan tot deze:
de Vereenigde Staten ontwijken, bijna angst
vallig, met het Gele Keizerrijk in conflict te
komen.
In 1931 en 1932 manoeuvreerden de Veree
nigde Staten wel is waar op het diplomatieke
terrein tegen de vestiging van Nippon in
Mandsjoerije en tegen de schepping van den
staat Mandsjoekwo, maar zij wachtten zich wel
daadwerkelijk in te grijpen om de uitvoering
van het Japansche plan te verhinderen, of
schoon men er zich te Washington, zoo goed als
te Genève rekenschap van gaf dat de veldtocht
in Mandsjoerije het begin van den Japanschen
zegetocht op het Aziatische vasteland was. En
toen, in 1933 en 1935, de Japanners voor de
eerste maal trachtten Noord-China geheel of
gedeeltelijk onder hun politieken invloed te
brengen, onthielden de Vereenigde Staten zich
opnieuw van elk optreden dat de Japansche
plannen had kunnen dwarsboomen. Dit had
tot gevolg dat ook Frankrijk en Engeland-zich
afzijdig hielden. Italië, dat de verovering van
Ethiopië voorbereidde, was zeker het laatst-aan-
gewezen land om tegen het optreden der Ja
panners te protesteeren en Duitschland had
in de eerste plaats de handen vol met het „af
schudden van de ketenen van Versailles" en
vervolgens weinig belangen in dit deel van de
wereld. Daarenboven moest de toeneming van
de Japansche macht op 't Aziatische vasteland
de positie der Sovjets noodzakelijkerwijze moei
lijker en gevaarlijker maken. Duitschland zag
de Japansche onderneming dus eerder met vol
doening dan met ongerustheid. Het later geslo
ten anti-communistische Japansch-Duitsche
verdrag bewijst trouwens wel dat er tusschen
Berlijn en Tokio een moreel-politieke affiniteit
bestaat, waarvan Japan niet nalaat de vruch
ten te plukken.
De geschiedenis herhaalt zich. Voor de derde
maal schuift Japan zijn pionnen op het Azia
tische vasteland vooruit, maar de Vereenigde
Staten, al blijven zii dan met Londen en Parijs
in nauw contact, leggen niet het minste ver-
Jangen aan den dag op andere wijze in te grij
pen dan door het afleggen van principieele ver
klaringen en het doen van diplomatieke stap
pen, die vooral ten doel hebben de levens der
zich in de gevaar-zone bevindende Amerikanen
veilig te stellen en de Amerikaansche handels
belangen te beschermen, voor zoover dat moge
lijk zal blijken. Dinsdag 1.1. nog heeft de
Amerikaansche staatssecretaris van Buitenland-
sche Zaken een redevoering uitgesproken, waar
in hij de hoop uitsprak, dat „China en Japan
niet tot oorlog-voering hun toevlucht zullen
nemen." In dagen waarin de slachtoffers bij
duizenden vallen moet men over een wel zeer-
Amerikaansche dosis optimistischen humor be
schikken om van dergelijke verwachtingen te
kunnen blijk geven. De rest van Cordell Hull's
redevoering bestaat uit een reeks gemeenplaat
sen, waaruit alleen blijkt dat de Vereenigde
Staten vast van plan zijn Japan zijn gang te
laten gaan. Dat brengt mee dat de groote
Europeesche mogendheden, die zeer groote be
langen in het Verre Oosten hebben, zich te
eeniger tijd, zij 't noodgedwongen, bij een vol
dongen feit zullen hebben neer te leggen. Dat
brengt daarenboven mee dat de kleinere mo
gendheden, die het Verdrag der Negen Mo
gendheden mede onderteekend hebben, geen
enkelen invloed op het verloop der zaken zul
len kunnen uitoefenen. Dat, breiigt ten, slotte
een volkomen machteloosheid van den Volken
bond mee.
Zoo staan de zaken. Japan heeft, zoolang
het eenigen eerbied voor de internationale
concessies blijft toonen, noch van Ame
rika noch van Europa ook maar het minste te
vreezen. Het heeft alleen de Chineezen tegen
over zich en dat die te eeniger tijd de vlag
zullen moeten strijken lijdt geen twijfel. Een oor
log van eenigszins langen duur komt slechts
één rijk ten goede: Sovjet-Rusland, dat wel-is-
waar een groote kans loopt voor altijd van Chi
na gescheiden te worden, maar dat in elk geval
jaren van kalmte aan zijn Oostgrens wint, ja
ren, die het zich in vele opzichten ten nutte
zal weten te maken. Dat de Vereenigde Sta
ten besloten zijn te Sjanghai en elders hun
privileges te handhaven is duidelijk. Ook
Frankrijk en Engeland versterken hun Chinee-
sche garnizoenen cn zijn r^ker niet van zins
zich buiten China te laten sluiten. Maar of de
privileges der Westersche mogendheden en die
van Amerika nog groote waarde zullen hebben
als de Japansch-Chineesche oorlog weer tot
het verleden behoort en de gele rassen tot een
bepaalden vorm van samenwerking gekomen zijn,
is een andere vraag, een vraag, die men zich in
het Westen maar liever niet stelt. Maar ieder,
die iets van de gebeurtenissen in het Verre
Oosten begrijpt, weet hoe ontmoedigend het
antwoord luiden moet.
In Moskou werd dezer dagen een proces te
gen een Nederlandsche familie ingeleid, die,
zooals het Eastern Information Bureau bericht,
beschuldigd wordt van verzet tegen de open
bare macht. Verdachten zijn de architect E. K,.
zijn vrouw Mary, zijn dochter Margaretha, en
zijn zoon Dik. Volgens de beschuldiging zou de
hoofdschuldige werkzaam zijn geweest in de
metaalindustrie. Nu had hij voor een beter sa
laris een andere betrekking aangenomen, waar
om hij verplicht zou geweest zijn de woning,
die het Volkscommissariaat van de Metaal-in
dustrie hem ter beschikking had gesteld, te ver
laten. Dit had hij geweigerd, waarop hij door
een deurwaarder met Sovjet-Russische politie
beambten uit zijn huis werd gezet. Volgens de
beschuldiging zou de geheele familie, bewapend
met stokken, groote sleutels en andere voor
werpen, de vertegenwoordigers van de openbare
macht geslagen en mishandeld hebben. Slechts
na veel moeite gelukte het de geheele familie
in hechtenis te nemen.
Daar de beschuldigden de Russische taal niet
machtig zijn, verlangden zij, dat hun de be
schuldiging in het Holland of Engelsch ter
hand zou worden gesteld. Om deze redenen is
het proces drie dagen onderbroken. Men ver
wacht, dat onze landgenooten uit Sovjet-Rus-
land zullen worden uitgewezen.
Het politie-onderzoek in deze richting kan
dan ook als geëindigd worden beschouwd.
Dr. Hulst verrichte sectie op het lijk van den
overleden jongen en neigt, volgens de N.R.Ct.,
naar de veronderstelling, dat men te doen heeft
met een aanval van acute bacillaire dysenterie,
welke ziekte in ons land wel eens een enkele
maal voorkomt. Uit het bacteriologisch onder
zoek moet nog blijken, of deze veronderstelling
juist is. Mocht dit inderdaad het geval zijn,
dan kan de mogelijkheid van vergiftiging wor
den uitgeschakeld, daar bacillaire dysenterie
slechts een gevolg kan zijn van besmetting. Het
zal een uiterst moeilijke taak zijn, den besmet
tingshaard vast te stellen. In verband met een
en ander heeft de hoofdinspecteur van de volks
gezondheid, die een onderzoek heeft ingesteld,
zich schriftelijk tot de medici ter plaatse ge
wend, waarin op de mogelijkheid van het heer-
schen van dysenterie wordt gewezen en ver
zocht wordt bij voorkomende gevallen hiervan
onmiddellijk aan den hoofdinspescteur kennis
te geven.
Dezer dagen werd in een ziekenhuis in een
der Duitsche havensteden een Duitscher ver
pleegd, die tot twaalf jaar gevangenisstraf was
veroordeeld in verband met een gepleegde*) in
braak. In een onbewaakt moment slaagde hij er
in uit het Ziekenhuis te ontvluchten. De politie
heeft een onderzoek ingesteld en zij vermoedde,
dat hij in de haven aan boord was gegaan van
een schip, dat naar Rotterdam zou vertrekken,
om de reis als verstekeling mede te maken.
De politie heeft tal van uitgaande schepen
gecontroleerd, maar zij heeft den vluchteling
niet gevonden. Toch vermoedde men, dat de man
zich aan boord van een schip, dat naar Rotter
dam vertrok bevond. Daarom stelde men de
Rotterdamsche rivierpolitie van een en ander
in kennis.
Dezer dagen kwam het schip, waarvan men
vermoedde, dat het den vluchteling meevoerde
te Rotterdam aan. Nog voordat de rivierpolitie,
die een oogje in het zefl hield, bij het schip
aankwam, waren havenarbeiders reeds in de
ruimen begonnen met de werkzaamheden. Plot
seling zagen zij tusschen hen in een vreemde
eend in de bijt. De onbekende, die zich ontdekt
zag, nam daarop de beenen, maar aangezien hij
weg noch steg wist, liep hij aan de Rijnhaven
vast. Toen de achtervolgde man geen kans meer
zag te ontkomen, sprong hij in het water en ver
borg zich onder een der teigers; op datoogen-
blik arriveerde juist de rivierpolitie, die den
man oppikte en hem ter beschikking van den
Vreemdelingendienst stelde. Het bleek inderdaad
de gezochte te zijn.
In verband met de raadselachtige ziektever
schijnselen, welke zich te Alphen aan den Rijn
hebben voorgedaan, wordt vernomen, dat thans
als vaststaand mag worden aangenomen, dat
deze niet het gevolg zijn van vergiftiging door
het gebruik van ondeugdelijk voedsel.
Tijdens een jachtpartij onder de gemeente
Roggel (L.) had een der jagers, die op een kop
pel patrijzen dubbel schoot, het ongeluk den
landbouwer B. te raken, die met een kruiwagen
over den weg liep, meldt de „Nieuwe Koerier".
De man kreeg een of meer hagelkorrels in het
rechteroog en verschillende tegen zijn kleeren.
Het tweede schot ging rakelings langs hem
heen.
De getroffene, die erge pijn leed, werd naar
Venlo overgebracht, waar hij door een oogarts
in behandeling werd genomen.
Heden is uitgegeven Staatsblad no. 650. Be
sluit van 16 Augustus 1937, tot wijziging van het
crisis-suikerbesluit 1933. (Dag van inwerkingtre
ding 20 Augustus 1937).
1 PER PAKJE 5 CT. V
1 DE VOLMAAKTE KAUWGOM f HR-22
In het dorp IJsselmuiden, bij Kampen, is
dezer dagen een soortgelijke poging tot oplich
ting gedaan als waarvan, in November van het
vorige jaar, een oude vrouw in Schiedam het
slachtoffer is geworden, die, naar men zich
nog herinneren zal, beroofd werd van 13.090
door iemand, die voorgaf van de justitie te
zijn, toen enkele dagen te voren was gebleken,
dat zij, die altijd van de ondersteuning had ge
leefd, rechtmatig eigenares was van 18.000.
Hier lag het geval iets anders en de afloop
was ook minder tragisch, maar in haar opzet
wat de poging tot berooving dezelfde. Aan de
woning van drie broers op leeftijd, die tezamen
wonen met een huishoudster, vervoegden zich
twee personen, aldus vertelt het „Handelsblad",
die belangstellend er naar informeerden, of de
mannelijke bewoners ook aanwezig waren. Daar
na deelden zij mede van de politie te zijn, en
opdracht te hebben het geld te controleeren op
eventueel valsche biljetten, dat enkele dagen
tevoren voor een niet onbelangrijken veeverkoop
was ontvangen. De huishoudster vertrouwde dit
verhaal niet aanstonds en zij bleef dan ook in
de buurt. De eene broer was echter goedge-
loovig genoeg om voor waarheid aan te nemen
wat verdichtsel was, en als het dan moest zou
hij het geld wel even gaan halen.
Zijn bezoekers gaven hem de enveloppe, waar
in de biljetten gestoken moesten worden, mede.
Toen echter greep de vrouw in. Wanneer het
geld dan toch gecontroleerd moest worden zou
dit geschieden met medeweten der plaatselijke
politie, zoo zeide zij kordaat, en die zou ze dus
even van het geval gaan verwittigen.
Het spreekt, dat dit allerminst de bedoeling
van het tweetal was, en toen bleek, dat zij de
vrouw ook niet konden sussen met de toezeg
ging, dat zij de enveloppe met inhoud gerust tot
den volgenden dag onder haar beheer nog mocht
houden, begonnen zij reeds hun aftocht te
dekken.
Dat bevestigde de overtuiging der vrouw in
derdaad met oplichters te doen te hebben. Zij
greep haar fiets en spoedde zich naar de politie.
Al ligt echter voor de hand, dat de heeren niet
op haar terugkomst hebben, gewacht.
Zij namen ijlings de vlucht naar den een eindje
verder gereed staanden auto, waarin de chauf
feur achtergebleven bleek te zijn, en kozen het
hazepad.
De vrouw had nog net de gelegenheid op te
merken, dat het een wagen, gemerkt met de
letter G. was. Voor het overige heeft ze een
vrij nauwkeurig signalement op kunnen geven
van de beide pseudo-politiemenschen. De wer
kelijke politie is inmiddels met haar onderzoek
aangevangen; tot dusver echter nog zonder
resultaat.
De heer Ant. H. Tierie, aan wien gedurende
de tijdvakken van November 1895—Mei 1899 en
van Januari 1929 tot heden de muzikale lei
ding van de Kon. Zangver. „Excelsior" te Den
Haag was toevertrouwd, heeft in verband met
den toestand zijner gezondheid, gemeend als
directeur te moeten bedanken.
Met groote erkentelijkheid en waardeering
voor hetgeen hij gedurende vele jaren is ge
weest voor de vereeniging en aan haar heeft
gegeven, heeft het bestuur hem op de meest
eervolle wijze ontslag als zoodanig verleend.
(Bijzondere correspondentie)
We moeten ver in de geschiedenis van
het Duitsche Katholicisme teruggaan, om
ons zoo'n enthousiaste geloofsmanifestatie
te herinneren als we Donderdagavond in Dort
mund, bij de opening van het groot Katho
liek Congres der Auslanddeutsche Mission
hebben meegemaakt.
De Reinoldus-zaal was veel te klein om
alle afgevaardigden uit bijna alle landen
van Europa en de overzeesche gebieden met
de belangstellenden uit Dortmund en om
geving te kunnen bevatten. Duizenden
moesten worden afgewezen. Het is een ma
nifestatie geworden der Katholieke Duit-
schers, een uiting van trouw aan Kerk,
Paus, Priesters en Bisschoppen, trouw ook
aan het Duitsche Vaderland. Voor de Duit
sche Katholieken die deze geloofsmanifesta
tie meemaakten, zijn het onvergetelijke mo
menten geweest.
De groote Reinolduszaal, die 800 menschen
kan bevatten, was tot in de uiterste hoeken
gevuld. Aan de bestuurstafel hadden plaats
genomen aartsbisschop Dr. Joan Sarics van
Serajewo (Joego Slavië), Mgr. Xaver Geyer,
bisschop in Banz; Mgr. Augustin Pacha bis
schop van Temesvar, Mgr. Alois Scheiwiler, bis
schop van St. Gallen; Mgr. Dr. Heinr. Wienken
Coadjutor van Meissen; Abt Alcuin Deutsch
van St. John in Collegeville (Ver. Staten), Abt
Rafael Molitor van St. Jozef in Gerieve en Abt
Dominicus Schelhorn van Sao Bento in Sao
Paulo (Brazilië), waarbij zich tijdens de ver
gadering nog voegden Mgr. Dr. Caspar Klein,
aartsbisschop van Paderborn en aartbisschop
Staatsraad Dr. Wilhelm Berning van Osnabrück.
Allerlei soorten ordesgeestelijken, saeculiere
priesters, religieusen van diverse Congregaties,
verpleegsters, geestelijken en leekc-a uit 28 ver
schillende landen waren hier tegenwoordig. Er
waren afgevaardigden uit Argentinië, Brazilië,
Canada, Elzas, Italië, België, Holland, Dene
marken, Roemenië, Joego Slavië, Ver. Staten,
Zweden, enz. enz.
Het eerst werd het woord verleend aan den
vertegenwoordiger van den Oberbürgermeister
van Dortmund Dr. Inckman, die de Congressis
ten verwelkomde. Deze rede werd besloten met
het zingen van het Duitsche Volkslied. Er wer
den dan begroetingsredevoeringen gehouden.
Toen de afgevaardigde uit Amerika, Dr. Valentin
Peters, het wöord verkreeg, om het zegenrijk
werk van de zielzorg onder de Duitsche land
verhuizers te roemen, dankte hij den vertegen
woordiger van de stad Dortmund voor zijn ge
dane toezegging dat ook in het Derde Rijk de
religieuse vrijheid gehandhaafd zou blijven.
(Stormachtig applaus). In Amerika, zoo ver
volgde Dr. Valentin Peters, is gevochten voor
de vrijheid der pers en tenslotte zijn alle uit
zonderingswetten tegen de Katholieken afge
schaft. (Applaus). Toen de bijzondere scholen
verboden waren werd een beroep gedaan op het
Opperste Gerechtshof, dat ten slotte verklaarde,
dat de rechten der ouders op de bijzondere
school gehandhaafd moesten blijven. (Applaus).
Spreker besloot zijn rede met den wensch, dat
de Katholieke geest onder de Duitschers der
geheele wereld met den Duitschen volksaard be-
liouden zoa mogen blijven.
Vervolgens besteeg de aartsbisschop van
Serajewo, Dr. Joan Sarics, het spreekgestoelte
en herinnerde er aan hoe het oude Catholica
Germania docet ook thans nog geldend was voor
wat betreft de aanhankelijkheid der Duitsche
Katholieken aan de Kerk. Ook thans staan de
Duitsche Katholieken achter hun priesters,
achter hun bisschoppen en achter deru H. Vader.
(Donderend applaus).
Intusschen waren ook de bisschoppen van
Paderborn en Osnabrück ter vergadering
gekomen en met stormachtig „Heil"-
geroep begroet.
Onder groote ontroering vertelde de Aarts
bisschop van Paderborn hoe zij zoo laat in
Dortmund waren aangekomen. „Wij komen van
de bisschopsconferentie in Fulda en wegens het
groote gewicht der daar gevoerde besprekingen,
konden wij niet eerder vertrekken. Als herder
van dot diocees roep ik u allen hartelijk wel
kom toe, en deze woorden winnen aan beteeke-
nis, daar ik ze1 mag uitspreken namens het heele
Duitsche Episcopaat, dat op het graf van Bint
Bonifatius te Fulda voor het welslagen van dit
Congres gebeden heeft. Spreker is blij hier
den vertegenwoordiger der stad Dortmund te
zien. Hij ziet daarin het bewijs, dat het stads
bestuur belang stelt in het weldadig werk van
de Katholische Deutsche Auslandmission en hij
verzoekt Dr. Inckmam dezen dank aan de auto
riteiten over te brengen.
Naast de boortorens en schoorsteenen rijzen
in deze stad vele kerktorens, wijzend ten hemel,
naar het einddoel van iederen mensch. Wie
trouw aan Christus blijft zal ook het vaderland
geven wat het toekomt. Een Christen geeft het
vaderland wat het toekomt, niet alleen van
wege zijn burgerplicht of om redenen van tac-
tischen aard, maar ook uit godsdienstig bewust
zijn vervult de Christenmensch zijn plicht jegens
zijn land. Hoe zorgvuldiger wij vasthouden aan
de geloofswaarheden des te offervaardiger zullen
wij zijn voor het behoud van onze nationale
goederen, voor het welzijn van het vaderland en
wij zullen achterwege laten alles wat den goeden
na,am van ons vaderland zou kunnen schaden.
Die na ons komen zullen wij achterlaten trouw
aan Christus en trouw aan het vaderland. „Voor
God en Vaderland" zullen geen leege woorden
voor ons zijn, maar zij zullen richting geven aan
onze daden. Moge in deze ure opklinken de ge
lofte van trouw aan het geloof, trouw aan het
vaderland, trouw aan onze Duitsche broeders in
den vreemde. (Stormachtig applaus).
Toen de vergadering gesloten werd met het
lied „Christus is Koning" hadden de Duitsche
bisschoppen nog een stormachtige ovatie in ont
vangst te- nemen.
Wanneer men, komend uit de richting
Utrecht, Vreeswijk nadert raakt men geboeid
door den machtigen, rustig-pralenden indruk
dien hier de monumentale sluiswerken
(onderdeel van het geweldige project:
AmsterdamBoven-Rijnkanaal) maken.
Zwaar en massief rijzen de betonnen ge
vaarten omhoog, sterk dcmineerend de om
geving.
Hier herbeleeft Holland wederom een stuk
van zijn oude, en toch weer altijd nieuwe
glorie. De zonen van het land „ontwoekerd
aan de baren," blijven de historie trouw: zij
dwingen het water tot dragen en dienen;
zij onderwerpen het aan hun wil en wenden
het zoo rationeel mogelijk aan tot eigen
profijt.
Op den achtergrond ligt het plaatsje Vrees
wijk met zijn oude sluizen. Wanneer Nieuwjaar
1938 het eerste gedeelte van het werk Amster
damBoven-Rijnkanaal tot stand is gekomen,
en hier de nieuwe sluisdeuren in functie zullen
zijn gesteld, dan hebben de schepen de oude
Vreeswijksche sluizen niet meer noodigDe
tijd en de vooruitgang teekenen met onherroe
pelijk rechte lijnen, dat ziet men ook hier.
Het is momenteel vrij rustig op het werk.
Twee jaar geleden waren hier met den arbeid
ongeveer 2000 krachten gemoeid. Nu werken er
nog 150 a 200 arbeiders.
De maand Augustus werd in beslag genomen
door de waterbeproeving. De dijken worden on
derzocht op groote waterhoogten. Zij moeten
bestand zijn tegen den druk van een niveau, dat
nog 30 c.M. meer hoogte heeft dan de hoogst
berekende stand, welke 5.90 N.A.P. bedraagt.
Deze beproeving is tot nu toe zeer bevredigend
verloopen.
De sluiswerken zijn zoo goed als klaar. Er
moeten nog woningen gebouwd voor het sluis-
personeel en eenige dienstgebouwen.
De belangrijkste arbeid welke den Rijkswater
staat hier in de komende maanden nog wacht, is
echter het doorbaggeren van den bestaanden
Lekdijk.
Zoodra de Lekdijk de schepen kan doorlaten,
zal met het schutten een aanvang worden ge
nomen.
Hiermede zal een voornaam deel van het ge
heele plan in gereedheid zijn gekomen en in
gebruik gesteld. Het gedeelte Amsterdam
Vreeswijk toch houdt voornamelijk in de werk
zaamheden, noodig voor de verbreeding van een
bestaand kanaal.
JutphaasUtrecht is reeds voor een groot ge
deelte in uitvoering.
Naast elkander zijn twee schutsluizen ge
plaatst, elk 18 M. breed en met een nuttige
lengte van 225 M. Zij zijn dus kleiner dan dia
te Wijk bij Duurstede, waarvan deze cijfers resp.
18 M. en 400 M. bedragen. De sluizen zijn opge
trokken uit gewapend beton.
Het gewicht der deuren, welke geheel klaar
geleverd door de werf Gusto uit Schiedam zijn
aangevoerd, bedraagt pirn. 170 ton. De Oostelijke
en de Westelijke sluis arbeiden geheel onaf
hankelijk van elkander. In werking gesteld, zul
len zij zijn voorzien van een volledige verlichting,
een automatisch waarschuwingssysteem voor het
geven van seinen aan de schippers, een luid
sprekersinstallatie, enz. enz.
De hefmachines werden geleverd door Jaffa
te Utrecht. Het hier toegepaste principe is zeer
eenvoudig en berust op het arbeidsvermogen van
twee, onderling ongelijke, gewichten.
De geheele installatie werkt electrisch en wel
zóó, dat fouten, eventueel door het bedienend
personeel te maken, geen ernstige gevolgen kun
nen hebben.
Wanneer de electrische installatie onverhoopt
eens fouten zou gaan demonstreeren, kan men
de consequenties daarvan neutraliseeren door het
in werking stellen van Dieselmotoren, terwijl als
derde mogelijkheid nog het doen functionneeren
door middel van handkracht overblijft.
De voorhaven, het gedeelte waar de meerstoe-
len liggen, welke eveneens van gewapend beton
zijn vervaardigd, (gedeeltelijk zijn die uitge
voerd als „putten", gedeeltelijk met een z.g. ver-
breeden voet) is ongeveer 900 M. lang.
Alle werkzaamheden werden hier opgedragen
aan de aannemersfirma Den Breejen v. d. Bout.
Wij hebben met bovenstaande gegevens ge
poogd, onzen lezers een, zij 't dan ook zéér schets-
matigen en onvolledigen, indruk te geven van
den geweldigen arbeid welke hier gepresteerd
wordt en zijn voltooiing nadert; een arbeid welke
den roep, die er van de capaciteiten onzer Neder
landsche ingenieurs uitgaat, zeker zal helpen
bevestigen.
Ieder die met ons deze machtige betonnen
sluisdeuren in oogenschouw heeft genomen zal
het met ons eens zijn, dat zij een imponeerend
geheel vormen, een staaltje van Hollandsche
waterbouwkunde waarop wij prat zullen kunnen
gaan.
De hefbrug te Rotterdam is na de voorloo-
pige reparatie Vrijdagavond half acht voor het
eerst weer open gegaan voor de scheepvaart.
De maatregelen zijn nog van voorloopigen
aard, zoodat bij het in werking stellen van het
beweegbare deel nog de noodige voorzichtigheid
wordt betracht.
N. Z. Voorburgwal b. h. Spui, Amsterdam.
PLATS OU JOUR EN i LA CARTB
In het circus te Scheveningen heeft de Haag-
sche Bond „Vacantiebezigheid voor Schoolkin
deren" Vrijdagmiddag een slotfeest gegeven,
dat klonk als een klok. Hierbij verleende mede
werking het Amateurcircus Kavaljos, waarvan
de medewerkers zoojuist uit Parijs waren terug
gekeerd. De directie van het circus had uit
stekend rekening gehouden met de jeugd van
de bezoekers door tusschen elk paardennummer
een voortreffelijk clownsnummer te geven. Zoo
wel paarden- als clownsnummers werden hoog
lijk gewaardeerd en het applaus en goedkeu
rend gejoel waren niet van de lucht.
De burgemeester van Den Haag en mevrouw
waren tegenwoordig, o.a. zagen wij prof. v. d
Bilt, den wethouder van Onderwijs, den heer
Drees, wethouder van financiën, en een tweetal
inspecteurs van het onderwijs onder de aan
wezigen.
Na de voorstelling hadden wij gelegenheid
enkele medewerkers en den directeur van
Kavaljos naar hunne ervaringen in de Fransche
hoofdstad te vragen. Het circus heeft daar
vele successen geoogst. „Het was," zoo zeide ons
een der rijdsters, „een genot voor dit dankbare
publiek op te treden." De reeks opvoeringen in
het Grand Palais, die oorspronkelijk op 27 was
vastgesteld, is op verzoek der betreffende Fran
sche instanties het Cirque des Cirques be
hoorde tot het officieele tentoonstellingspro
gramma met nog enkele uitgebreid. Men
heeft het genoegen gehad telkenmale voor goed
gevulde zalen te kunnen spelen en menigen
avond moesten duizenden wegens plaatsgebrek
worden teleurgesteld.
Wij informeerden eveneens naar d.e alar-
meerende berichten betreffende het verdwijnen
van het circus. Inderdaad moeten deze als juist
worden erkend. De circustent, die op de binnen
plaats van de Hollandsche manége te Amster
dam stond opgesteld, moest, op klachten van de
omwonenden, worden afgebroken. Het circus is
thans zonder dak en heeft om in circustaal te
spreken geen vaste standplaats meer. De di
rectie hoopt echter nog een weg te vinden om
het voortbestaan in Amsterdam te verzekeren.
Mocht zij daarin niet slagen, dan zal zij ernstig
overwegen op een der aanbiedingen van Fran
sche zijde in te gaan. In Parijs n.l. was men
zoo ingenomen met het werk van Circus Ka
valjos, dat men aldoor pogingen in het werk
heeft gesteld en thans nog stelt om het Neder
landsche Amateurcircus in Frankrijk voor goed
te doen terugkeeren.
Vrijdag zijn op het landgoed Spelderholt te
Beekbergen (gemeente Apeldoorn), onder lei
ding van Dr. A. van Giffen proefgravingen ge
daan waarbij een aantal urnen van verschillen
de grootte zijn aangetroffen, welke de veron
derstelling wettigen, dat hier een vroeg histo
rische begraafplaats te vinden zou zijn. De
onderzoekingen verkeeren nog in het eerste
istadium.
De Nationale Luchtvaart School heeft haar
tweede lustrum herdacht om. met een feest
maaltijd op het m.s. „Indrapoera" te Rotter
dam.
De aanwezigheid van Z. K. H. Prins Bemhard
heeft het feestelijk karakter van dit diner ten
zeerste verhoogd.
Nadat de vele aanwezigen eenigen tijd onder
gezelligen kout in den salon van het schip had
den doorgebracht, begaf men zich naar de eet
zaal.
Aan het begin van den maaltijd heeft de heer
Kolff, voorzitter van de N.LS., een woord tot
de aanwezigen gesproken en in het bijzonder
tot Prins Bernhard. Spr. was buitengewoon
verheugd den Prins onder het gezelschap te
mogen begroeten, waarmee deze weder blijk
heeft gegeven van zijn belangstelling in de Ne
derlandsche -luchtvaart.
Verder heette de heer Kolff nog in het bij
zonder welkom de generaals Snijders en Raay-
maakers, den burgemeester van Rotterdam, de
plaats van geboorte der NLi.S. en in de Fran
sche taal de buitenlandsche deelnemers aan de
rondvlucht boven Nederland.
Tenslotte werd een dronk uitgebracht op H.
M. de Koningin, H. K. H. Prinses Juliana en
Z. K. H. Prins Bernhard, waarbij het orkest het
Wilhelmus speelde.
Aan het eind van den maaltijd heeft de heer
Kolff wederom het woord gevoerd en in het
kort de gebeurtenissen in de afgeloopen tien
jaren van het bestaan der Nii.S. geschetst.
Hoewel alle omstandigheden het bestaan van
de N.L.S. rechtvaardigen, baren de financiën
nog veel zorg. Evenwel toont 1937 een gunstig
aspect. Spr. brqcht dank aan alle instanties,
die de N.L.S. bij haar ontwikkeling hebben bij
gestaan en speciaal was spr. erkentelijk voor
de bemoeiingen van den directeur van den
luchtvaartdienst, den heer van Ede van der
Pals en die van wijlen den heer E. Th. de Veer.
Ook bracht spr. een eeresaluut aan hen, die
vielen bij de beoefening van de sportvlieger;] en
tenslotte werd een dronk uitgebracht op de
buitenlandsche deelnemers aan de rondvlucht.
De heer van Ede van der Pais, directeur van
den luchtvaartdienst, bracht de gelukwenschen
van den minister van Waterstaat over, die tot
zijn leedwezen niet persoonlijk aanwezig kon
zijn.
Ir. J. E. F. de Kok, voorzitter van de Kon.
Ned. Vereeniging voor de Luchtvaart, deelde
mede, met nog nooit zooveel hartelijkheid en
vreugde een jubileerende vereeniging gelukge-
wenscht te hebben als thans. Steeds heeft de
N.L.S zijn sympathie gehad, welke nimmer is
verflauwd.
Spreker deelde mede, dat hij als sportvljeger
en dankbaar leerling van de N.LS. zijn vlieg
tuig PHFDK als jubileumgeschenk aan de
N.L.S. aanbood. (Luid en langdurig applaus).
Verschillende sprekers voerden nog het woord
en boden geschenken aan.
Na den maaltijd verbleven de aanwezigen nog
geruimen tijd in de salons van de „Indrapoera".
De mijn, welke Vrijdagmorgen aan de visch-
markt aan de Koushaven te Rotterdam werd
aangevoerd door den Goereeschen schipper
't Mannetje is door de marineofficieren als
ongevaarlijk gekwalificeerd. Daar men het
zekere voor het onzekere wil nemen en de moge
lijkheid niet is uitgesloten, dat er zich nog
springstoffen in het projectiel bevinden, zal
men de mijn in elk geval demonteeren.
