Chineesche stellingen worden
stelselmatig gebombardeerd
JAPAN PROTESTEERT
TE PRAAG
Gevechten in
Aragon
DE NATIONALE BANK
VAN BELGIË
Mussolini naar
Duitschland
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
r
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ZATERDAG 4 SEPTEMBER 1937 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20749
ABONNEMENTEN:
jröör Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Aan buitenlandsche oorlogssche
pen te Sjanghai is door Japan
een waarschuwing gegeven
Japansche marine
te Amoy
Samenwerking tusschen
Amerika en Engeland?
Japansche Landdag geopend
Veertigurenweek in
haven van Antwerpen
Een grensincident?
De bevolkingsafname
in Frankrijk
Het Weer||||,|,|,|||||||||||,|||||l||,ll,,IIIIIHIII,,llll,li
Koning Carol naar
T s jechoslowaki je
i^iÉÉÊS
*1
--
De Koninklijke Familie heeft Vrijdag onverwacht een bezoek gebracht aan Kam
pen, waar H. M. de Koningin de „Piet Hein", die aldaar gemeerd lag, kwam be
zichtigen. De aankomst aan de IJselkade
Minder geboorten en meer
echtscheidingen
De „cultureele
attaché's
Geen pottekijkers volgens
Duitschland
Strijd in de straten van Belchite
HET WOESOENG-SJANGHAI FRONT
AN ScH
SJANGHAI
A
De
Partijdag van den
arbeid"
Pauselijke nuntius waarschijnlijk
niet aanwezig
Het Estlandsche
Parlement
Ideologische of diplomatieke
ontmoeting?
Toespraak van den
H. Vader
Hij legde getuigenis af van zijn
beteren gezondheids
toestand
De terreur in Rusland
Doodvonnissen in overvloed
In alarmtoestand
De Ver. Staten en de Middelland-
sche Zee
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Toen Spanje republiek
werd
Verklaring van den Kardinaal
Primaat van Spanje
V olkenbondszitting
De Aga Khan president?
RADIO-DISTRIBUTIE, HAARLEM
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 CL, Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces «Omroepers" zie de rubriek.
SJANGHAI, 4 Sept. (Beuter) Te Sjanghai
is het vannacht kalm geweest, al zijn zoo nu
en dan granaten tot ontploffing gebracht en
zijn de machinegeweren zoo nu en dan in actie
geweest.
Vanochtend vroeg zijn negen Japansche
vliegtuigen, nadat zö boven de Internatio
nale Nederzetting hadden gecirkeld, over
gegaan tot de stelselmatige bombardeering
der Chineesche stellingen in de buurt van
het Noorderstation. Zö hebben aanzienlijke
schade aangericht. Drie bommen zijn te
recht gekomen bij het blokhuis, dat door
Sritsche troepen wordt bezet. Het blokhuis
is thans met scherven bedekt, doch nie
mand werd gewond.
De Japansche schout-bij-nacht Soegiyama
heeft een bezoek gebracht aan het Britsche
admiraalschip om het leedwezen der Japansche
marine met het gebeurde tot uitdrukking te
brengen.
Een Japansch officier heeft eveneens een
bezoek aan het blokhuis gebracht en veront
schuldigingen aangeboden.
Een der Japansche vliegtuigen werd door
een Chineesch machinegeweer omlaag gescho
ten.
Naar aanleiding van de verontrustende ont
wikkelingen van gisteren, hebben de Japansche
autoriteiten een waarschuwing laten hooren,
die ten nauwste de te Sjanghai liggende bui
tenlandsche oorlogsschepen betreft. Zij hebben
namelijk medegedeeld, dat, indien de Chineezen
van Poetoeng uit op de Japansche oorlogssche
pen op de rivier en de Japansche stellingen
aan den oever blijven schieten, het Japansche
marinecommando gedwongen zal zijn, zijn hou
ding ten aanzien van het schieten zijner ka
nonnen nabij de buitenlandsche oorlogsschepen,
te herzien.
Bevestigd wordt, dat de Japansche ge
zant in Tsjecho-Slowakije bij den Minister
van Buitenlandsche Zaken te Praag for
meel geprotesteerd heeft tegen de levering
van wapens aan China. Het Departement
heeft erop gewezen, dat de bedoelde leve
ringen niet buiten het kader vielen van de
in andere gevallen ten uitvoer gelegde leve
ringen.
Volgens een publicatie van het Ministerie van
Economische Zaken te Washington staat China
met een bedrag van 2.4 millioen dollars op de
eerste plaats in de rubriek van de in de eerste
zes maanden van 1937 uit de Vereenigde Sta
ten uitgevoerde vliegtuigen.
De regeering van Japan bereidt een Vijf
jarenplan voor de burgerluchtvaart voor. Dit
plan voorziet in den aanleg van vijftig vlieg
velden en de opleiding van 5000 vliegers. De
uitgaven zouden 250 millioen Yen bedragen,
waarvan 100 millioen voor een luchtvaartlabo
ratorium.
De Japansche marine-autoriteiten op de
Pescadores (Hokoto) deelen mede, dat een Ja
pansch smaldeel torpedojagers de haven van
Amoy is binnengevaren, nadat de havenwer
ken gisteren door de Japanners waren bescho
ten.
In verband met de berichten in de bladen
over de samenwerking der Vereenigde Staten
met Engeland in aangelegenheden der crisis in
het Verre Oosten verklaarde staatssecretaris
Kuil te Washington in een persconferentie van
heden: de Begeering voert haar buitenlandsche
Politiek in volstrekte onafhankelijkheid van
andere landen. Dat sluit niet uit, dat, al be
houdt ook elke regeering haar vrijheid van
handeling, in gelijkgelegen gevallen een con
tact gezocht wordt en een gelijk optreden ge
schiedt.
Havas meldt uit Tokio, d.d. 4 September:
Vanochtend om elf uur is de Japansche Land
dag geopend.
De keizer, die in militaire uniform gekleed
Was, heeft een keizerlijke boodschap voorgele
zen, waarin wordt verklaard:
Onze grootste zorg is steeds geweest den
vrede en een stabielen toestand in het Verre
Oosten te vestigen door de samenwerking van
ons rijk met China.
Wij betreuren diep, dat China niet de ware
bedoelingen van Japan heeft begrepen en een
uitdagende houding heeft aangenomen, welke
heeft geleid tot het tegenwoordige incident
Onze soldaten betoonen thans hun loyaliteit
BRUSSEL, 3 Sept. (Belga). De Hooge
Raad van den Arbeid heeft met zestien tegen
acht stemmen een voorontwerp voor een be
sluit aangenomen, waarbij de veertigurige
Werkweek in de haven van Antwerpen wordt
ingesteld.
en hun moed, ondanks de tallooze moeilijk
heden. Zij probeeren China te herinneren aan
de lessen van het verleden, en in het Verre
Oosten den vrede te vestigen.
Wij hopen, dat onze onderdanen, aldus be
sloot de keizer zijn boodschap, hun best zullen
doen om dit doel te bereiken.
De keizer verklaarde vervolgens de buiten
gewone zitting van den Landdag, welke vier
dagen zal duren, voor geopend.
Uit Charbin wordt aan de Asahi te Tokio
gemeld, dat tijdens een op 25 Augustus door
bandieten op Yoe Kiang Tsjen, aan de grens
van Mandsjoekwo, gepleegden overval, twee
Sovjet-Russische kanonneerbootén de grens
rivier Hoelinho zijn overgestoken en\naar den
Bussischen oever tal van personen hebben
overgebracht, die voor de bandieten vluchtteh.
De plaatselijke autoriteiten stellen een on
derzoek in naar de mogelijkheid van samen
werking tusschen de bandieten en de Sovjet-
Bussische kanonneerbooten.
Verwachting: Zwakke tot matigen,
Westelijke tot Zuidelijken wind, gedeel- s
telijk bewolkt, weinig of geen regen, iets |j
wanner.
Hoogste barometerstand 769.7 Le Havre. j=
S Laagste barometerstand 745.5 Seydis-
fjord.
Ijj Zon op 6.14 - onder 19.43 - Licht op 20.13 Ëj
Maan op 5.48 onder 18.58
1 N.M. 24.14
PBAAG, 3 Sept. (Havas) Koning Carol
zal eind October naar Tsjecho-Slowakije komen
om te gaan jagen in Jidlohovice in Moravië en
in de Tatra. Het agrarische orgaan Venkov,
dat dit bericht verspreidt, schrijft het uit goede
bron te hebben vernomen.
PABIJS, 3 Sept. (Beuter). Het Fransche Bu
reau voor statistiek deelt mede dat in de eer
ste drie maanden van dit jaar in Frankrijk
19.000 menschen meer gestorven zijn dan er
geboren werden.
Gedurende dezelfde periode werden 55.000
huwelijken gesloten, hetgeen 1.000 minder is
dan in de overeenkomstige periode van verle
den jaar, en 17.000 minder dan gedurende 1930.
Ook het geboortecijfer toont een verlaging. In
de periode JanuariMaart van dit jaar werden
158.000 kinderen geboren, regen 163.000 in den
zelfden tijd van 1936, en 194.000 in 1930.
De Fransche vereeniging ter voorkoming van
ontvolking acht deze cijfers zeer ongunstig, en
wijst er op, dat het geboortecijfer in Duitsch-
land sedert het begin van het jaar op hetzelf
de peil is gebleven als vorig jaar. Het dooden-
cijfer, zegt de vereeniging, is vergeleken met
de ongunstige eerste drie maanden van 1936
10.000 lager. Het aantal sterfgevallen van dit
jaar komt zoodoende overeen met dat van het
jaar 1930, dat, meer dan 1936, het gemiddelde
aantal weergeeft.
Het aantal echtscheidingen in Frankrijk voor
Januari—Maart vertoont een stijging van 680
tegenover het cijfer voor dezelfde periode van
1936, toen 4.520 huwelijken werden ontbonden.
BERLIJN, 3 Sept. (D. N. B.) In politieke
kringen alhier, aldus seint het Duitsche Nieuws
bureau, is men verrast door de combinaties, die
in een deel van de buitenlandsche pers opge
steld zijn ten aanzien van de z.g. te verwachten
uitzending van Duitsche cultureele attaché's
naar de Duitsche diplomatieke missies in het
buitenland, daar, naar verluidt, in Berlijn in
het geheel geen voornemens bestaan, die tot
soortgelijkek vermoedens aanleiding hadden
kunnen geven.
Dat er bij de diplomatieke vertegen
woordigingen steeds ambtenaren geweest zijn,
tot wier ressort het zich bezig houden met
cultureele problemen behoort, spreekt, gezien
de groote rol, die deze problemen in het leven
der beschaafde volkeren in het bijzonder als
factor van internationale overeenstemming,
spglen, van zelf. Voor zoover ambtenaren van
Duitsche missies zich be^g houden met cul
tureele problemen, ligt dit natuurlijk precies
zoo binnen het kader van de algemeene diplo
matieke activiteit als de overeenkomstige acti
viteit van ambtenaren van buitenlandsche
missies in Duitschland.
De Koninklijke Familie betreedt het jacht
VALENCIA, 4 Sept. (Havas) Het groote
hoofdkwartier verklaart in een officieel
communiqué, dat de Begeeringstroepen in
Aragon in den sector van Fuebla de Albor-
ton zijn opgerukt.
In den sector van Mediana zet de vijand
vergeefs zijn druk voort, hoewel zijn artille
rie en luchtmacht groote activiteit betoo
nen. De gevechten in de straten van Bel
chite hebben den geheelen dag voortge
duurd.
Tegen half vier 's middags hebben de Begee
ringstroepen het seminarium geheel bezet. De
gevechten werden zeer verwoed voortgezet en
de stad kon pas huis na huis worden veroverd.
De opstandelingen hebben een aanzienlijke hoe
veelheid oorlogsmateriaal en meer dan 500 gê-
vangenen moeten achterlaten. De Begeerings
troepen hebben ongeveer 1500 lijken op het
slagveld aangetroffen.
Aan het einde van den middag was Belchite
volkomen bezet.
Uit Bayonne wordt gemeld, dat de Bechtsche
Spaansche Begeering besloten heeft, de vijf
Fransche persoonlijkheden niet over de grens
te zetten, maar hun 600 KM. ten Zuiden van
San Sebastian een verblijfplaats aan te wijzen.
Dit nog niet uitgevoerde besluit is genomen
TSOENGMING EILAND
UOEHOE
l_0ETANb\\ «7
r-TSJOEN
PAÖSJAN
LOTIEN
MIDDEN
TAITSANG Q
""KIATING
VlOEHANG
X
X
koenstjanW
Fll -^nordkao3-
m?^.djangtse
NMJOErSJA^S
NAN50EUNG
VUURTOREN
JANGH5IH
WOESOE
vlot"->".e£-
PWEASAN!
?T
AL0EI5JEN
kaotsjau
tnx<r_
MN*,
TANGTSJA
Q
NSIANG TSJIAN&C^ _f_§ENTsjAN&\>^^' -BLACKPONT
JINHAN&
KIANG WAN
+-NAAR
tatsjang
NANKAO
T OENGKAU
5JA0TSJI
HONGÏK
^jangking
OETOENG
WANGTOE
COM3
O
NAN
GHWA
TSJ0ENKIAU
SICCAW
OUETSJINb
TbOEKAKOg
SOENGKIANG.V
5 KM.
CHINEESCHE WIJKEN
SPOORSTATIONS
JAP OORLOGSBODEMS
FRONTLINIES
TWEEDE VERDEDIGINGS
LINIE DER CHINEEZEN
STAND OLIE COMP.
PETR. RESERVOIRS
ASIATIC PETROLEUM
PETR. RESERVOIRS
SPOORWEGEN
WFREN.
ter beantwoording van het feit, dat de Fran
sche regeering zes Spaansche persoonlijkheden
bevel heeft gegeven zich ten Noorden van de
Loire te vestigen en Biarritz, waar ze woonden,
te verlaten. Ook deze maatregel is nog niet ten
uitvoer gelegd.
Uit Montevideo wordt gemeld, dat Bolivia
het voorstel van Urugay, om de Regeering
van Franco te erkennen, heeft aangenomen.
De deelname van Mexico is niet waar
schijnlijk.
Ook van Bechtsche Spaansche zijde komen
berichten over successen aan het front in Ara
gon. Ten Noorden van de Ebro zouden belang
rijke stellingen zijn bezet, ten Zuiden van de
Ebro duurt de opmarsch voort. In den sector
van Belchité zouden aanvallen van de Link-
schen zijn afgeslagen.
BBUSSEL, 3 September (Belga). De bui
tengewone vergadering van aandeelhouders der
Nationale Bank heeft vanavond de bespreking
der nieuwe statuten beëindigd. De statuten
werden in hun geheel met 263 tegen 16 stem
men en zes onthoudingen aangenomen.
99
BEBLIJN, 3 Sept. (D.N.B.) Gelijk reeds
bekend is, zal bijna het geheele corps diplo
matique dit jaar den partijdag in Neurenberg
bijwonen. Alleen de Pauselijke Nuntius, Mgr
Orsenigo, de Sovjet-Bussische ambassadeur,
Joerenef en de gezanten van Noorwegen, Peru
en de Dominicaansche Bepubliek zullen waar
schijnlijk niet in staat zijn aan de uitnoodiging
gevolg te geven.
Welingelichte kringen te Washington meenen
te weten, dat de ambassadeur der Vereenigde
Staten te Berlijn, Dodd, die thans met verlof
in de Vereenigde Staten vertoeft, Cordell Huil
zou hebben te verstaan gegeven, dat hij het
voornemen van Prentiss Gilbert, den zaakge
lastigde der Vereenigde Staten te Berlijn, het
congres te Neurenberg bij te wonen, afkeurt.
Het Departement van Staat levert op deze
aangelegenheid geen enkel commentaar.
TALLINN, 3 Sept. (D. N. B.) Op grond
van een heden gepubliceerde Overgangswet zal
de nieuwe Grondwet op 1 Januari 1938 van
kracht worden. Tot het in functie treden van
een te kiezen staatspresident zal de staats-
oudste den titel van „staatsbestuurder" dragen.
Hij zal het recht hebben de in 1932 gekozen
staatsvergadering te ontbinden. Deze ontbin
ding verwacht men binnen korten tijd.
BOME, 4 Sept. (Havas.) Ook te Home werd
in een officieel communiqué medegedeeld, dat
Mussolini in de tweede helft van September
een bezoek aan Hitier zal brengen.
Volgens het Duitsche communiqué, dat in
Italië is gepubliceerd, zullen de beide regee-
ringschefs elkander ontmoeten als leiders van
twee parallel loopende ideologische bewegingen.
Men merkt nochtans op, dat in het Duitsche
communiqué déze zijde van de ontmoeting
wordt naar voren gebracht.
Italië daarentegen stelt het bezoek voor als de
logische consequentie van het bezoek, dat Hit-
Ier vroeger aan Venetië heeft gebracht.
Uit den Italiaanschen gezichtshoek bezien is
de gebeurtenis van evenveel belang als volgens
de Duitsche opvatting, doch is zij meer diplo
matiek dan ideologisch.
Bij de wekelijksche audiëntie heeft de H.
Vader talrijke naar Rome gekomen jonggehuw
den en een groep Fransche pelgrims ontvangen.
In zijn toespraak legde hij niet alleen getuigenis
af van zijn beteren gezondheidstoestand, maar
hij heeft ook enkele belangrijke toespelingen ge
maakt op de huidige toestanden. j
De komst van de jonggehuwden bij den Vader
der Christenheid is een bewijs van hun wil om
hun toekomstige families op een vast Godsgeloof
te gronden.
De nieuw-heidensche Gods-vijandigheid is vol
gens den H. Vader de verschrikkelijkste geesel
van den tegenwoordigen tijd. Men zal eens van
onze jaren zeggen, dat zij hun verschrikkelijk
karakter te wijten hadden aan de algemeene
godloochening.
De woorden, tot de Fransche pelgrims gespro
ken, behelsden een toespeling op de moeilijke
toestanden in Frankrijk, welk land den Paus
tegenwoordig zware zorgen bereidt, ofschoon de
trouw der katholieken, en vooral van de katho
lieke jeugd, zeer hoopvol is.
MOSKOU, 3 September. (D. N. B.) Volgens de
„Lening'raaskaja Prawda" is in Leningrad weer
een trotskistische groep ontmaskerd en wegens
sabotage voor het gerecht verschenen. Tien be
klaagden werden ter dood veroordeeld.
In het proces tegen leidende Georgische per
soonlijkheden zijn de zeven voornaamste be
klaagden ter dood veroordeeld. Vier andere be
klaagden kregen gevangenisstraffen van acht tot
tien jaar. De doodvonissen zijn reeds voltrokken.
WASHINGTON, 4 Sept. (Havas.) Ambtena
ren van het Departement van Staat hebben ver
klaard, dat het Europeesche eskader van de
marine der Vereenigde Staten „in alarmtoestand
ligt", met het oog op de door de torpedeeringen
in de Middellandsche Zee gewekte spanning.
Zij hebben er aan herinnerd, dat de Vereenig
de Staten „niet belanghebbende neutralen" zijn,
doch dat de bevelhebbers der drie tot het es
kader behoorende oorlogsbodems in geval van
wettige zelfverdediging kunnen vuren. De Ame-
rikaansche schepen moeten in Fransche ha
vens of in andere neutrale havens blijven in
de gevallen, dat zij belast zijn met de opneming
van vluchtelingen.
De pauselijke nuntius te Berlijn zal den Partij
dag in Neurenberg niet bijwonen.
In Rusland zijn weer zeventien Trotzkisten ter
dood veroordeeld.
Te Rome beschouwt men het bezoek van Mus
solini aan Hitier meer als diplomatiek dan als
ideologisch.
De Aga Khan zal waarschijnlijk voorzitter
worden van de volgende Volkenbondszitting.
Te Sjanghai zijn de gevechten niet minder
heftig geworden. Een Britsch blokhuis ge
raakt.
Japan protesteert te Praag tegen wapenlevering
aan China.
De Begeeringstroepen in Spanje vechten in de
straten van Belchite tegen de Nationalisten.
v
Een Spaansch stoomschip is plotseling uit Rot
terdam weggevaren met drie Nederlanders aan
boord; deze zijn later op de loodsboot aan den
Zuiderpost overgezet.
O
Kardinaal Gomay Tomas, Aartsbisschop van
Sevilla en Primaat van Spanje, heeft aan een
vertegenwoordiger van de N.C.W.C. verklaard,
dat de Spaansche Hiërarchie temidden van de
tragische gebeurtenissen haar herderlijke taak
zonder politieke bijbedoelingen uitgeoefend
heeft.
„Men heeft gezegd, zoo schrijft hij in de
verklaring dat de Kerk moest kiezen tus
schen een woedende vervolging van het god-
looze communisme en tusschen de slavernij
van het totalitaire fascisme. Dat is niet waar.
De z.g. fascisten van Spanje zijn mannen, die
het christelijke en katholieke voelen en denken
van hun volk bewaard hebben; als goede ka
tholieken onderwerpen zij de Kerk niet aan
slavernij. Integendeel, zij hoogachten de Hiër
archie en de geestelijkheid, vervullen hun
godsdienstplichten en nemen de principieele
leer van d? Kerk bereidwillig aan. Deze oorlog
is een oorlog van beginselen,, van de eene be
schaving tegen de andere, van het marxistische
materialisme tegen de geestelijke waarde van
onze christelijke beschaving."
Een blik in beide kampen verduidelijkt dit
feit. In het roode kamp wordt niet alleen al
het godsdienstige vernietigd en de geheele se
culiere en reguliere geestelijkheid, die men in
handen kan krijgen, vermoord; men vernietigt
ook het kunstbezit van het land en men ver
moordt honderdduizenden onschuldige burgers.
Om deze redenen, die nog vermeerderd kunnen
worden, moest het Spaansche Episcopaat zich
aan de zijde der nieuWe Kruisvaarders stellen.
Toen Spanje een republiek werd, erkende de
Kerk het nieuwe regiem; herderlijke schrijvens
eischten achting voor de republiek, ofschoon
bij verschillende gelegenheden de met het ge
loof en met de geschiedenis van het Spaan
sche volk overeenstemmende politieke grond
beginselen opgeofferd werden. Desondanks is
de hiërarchie het eerste slachtoffer van de wil
lekeur der republikeinsche autoriteiten gewor
den. Het katholieke Spanje met zijn bisschop
pen en zijn geloovigen heeft zich tegen de anar
chie verzet die de laatste maanden in de repu
bliek heerschte. En het is bereid, zijn leven voor
Kerk en Vaderland op te offeren.
LONDEN, 4 September. (Havas.) De diplo
matieke redacteur van de „Daily Herald" meldt,
dat de Aga Khan, wiens candidatuur door eeni-
ge landen, o. m. Groot-Brittannië, wordt ge
steund, waarschijnlijk voorzatter zal worden van
de Volkenbondszitting, welke op 14 September
zal beginnen.
Of het zomer is of winter,
Radio gaat steeds maar door,
Maar ontvangen zonder storing,
Daar zorgt de CENTRALE voor.
Nieuwe Gracht 5 - Telef. 10010 - Haarlem
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 767.3
Vorige stand: 766.9
