Rechtsche verklaring van den
aanval op de „Havock"
Algemeen Japansch offensief
begonnen
m
De stranding der
„Van Heutsz"
Ir. Mussert staat
30 Sept. terecht
Het nieuws van heden
Nationalisten bezetten twee
dorpen in het Noorden
Felle aanvallen van vlieg
tuigen op Sjanghai
TOESTAND VAN H. VADER
WORDT STEEDS BETER
Palestina blijft
onrustig
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZONDAG 5 SEPTEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20750
Ook in de haven van Bone gaan
Spanjaarden er met schip
en lading van door
De val van Belchite
Bij Amoy werd een Japansch
oorlogsschip door de
Chineezen getroffen
Nanking krijgt steun uit
Mandsjoekwo
Hoe de ramp van den K.P.M.-
stoomer gebeurde
Overstroomingen in
Noord-China
Het verblijf in Castel Gandolfo
heeft den Paus goed gedaan
Het Weer
De kinderverlamming
in Canada en de V.S.
Tal van kindertehuizen en scholen
gesloten
De regeering van Tsjahar
Ook Melchers moet zich dan
verantwoorden
1
Verschillende aanslagen eischten
menschenlevens
AMNESTIE VOOR POLITIEKE
BANNELINGEN
VOOR «SNELHEID
Voor Kolen
j. ÉÉN MAN
FRANS PERQUIN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Het beste in ons
De ziektegevallen te
Alphen a. d. Rijn
Geen sprake van vleesch-
vergiftiging
WAAROM NOG ELDERS ERGERNIS
WANNEER DE ROEMER PRIMA IS?
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct„ tngez.
mededeeiingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
SALAMANCA, 4 Sept. (Havas). Een door
het persbureau der regeering van Franco
gepubliceerd communiqué verklaart, dat in
tegenstelling met hetgeen een deel van de
buitenlandsche pers tracht aannemelijk te
maken, de Britsche torpedojager „Havock"
niet kan zjjn aangevallen door een lecht-
schen oorlogsbodem.
De nationalistische vloot, zoo vervolgt het
communiqué, heeft de strikte opdracht ontvan
gen de buitenlandsche schepen te eerbiedigen.
Bovendien heeft de torpedojager „Havock" door
zijn ridderlijke houding tegenover een groot aan
tal Spanjaarden de grootste consideratie en
sympathie verdiend van de Spaansche nationa
listen. Het is niet de eerste maal, zoo vervolgt
het communiqué, dat aan den vooravond eener
vergadering der non-interventie-commissie of
van den Volkenbondsraad, de linkschen door
scherp te veroordeelen handelingen de inter
nationale atmosfeer zoeken te vergiftigen en
de sympathie en het begrip voor de zaak der
Spaansche nationalisten zoeken te weerstreven.
Het vliegtuigbombardement op de Engelsche
ambassade, de aanval op een Fransch passa
giers-vliegtuig, de aanranding van een Ita-
liaansch koopvaardijschip en een Duitsch slag
schip, alsmede de door de nationalisten in de
archieven der regeering van Biscaye gevonden
orders, om buitenlandsche oorlogsschepen aan
te vallen, wettigen ons den aanval op den Brit-
schen torpedojager te beschouwen als een nieu
we manoeuvre van een overwonnen vijand, die
wanhopig er naar streeft de conflictszone uit
te breiden, in plaats van door een onvoorwaar
delijke overgave rust en welzijn te geven aan
de mannen, die hij tot een verpletterende
nederlaag heeft gevoerd.
De troepen van Franco, die naar Gijon op
rukken, hebben vanmiddag Vidiago bezet. De
voorhoede bevindt zich reeds op zes K.M. van
Llanes.
De rechtschen hebben gistermiddag het
stadje Potes bezet. De opmarsch der man
nen van Franco is gisteravond voortgegaan
tot het dorp Sendes ten Westen van Potes.
De tegenstand van den vijand was van geen
beteekenis.
In den sector Vaciamadrid hebben de regee-
ringstroepen een hoogte bezet in de nabijheid
van den heuvel Coberteras, hetgeen van on be
twistbaar belang is, omdat de stelling Vacia-
madrid den weg naar Valencia beheerscht. De
positie der troepen van Franco in dezen sector
is hiermede verder bemoeilijkt.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag zijn
in het thans door de rechtschen bezette stadje
Potes ongeveer vijftig terechtstellingen verricht,
vlak voor de aankomst van de troepen van
rfanco. Het stadje telt 1500 inwoners, onder we
zich talrijke aanhangers van Franco bevonden.
Uit Bone in Algerije wordt aan de bladen ge
meld, dat aldaar sinds eenige dagen de aan de
zijde van Valencia staande Spaansche mailboot
„Mar Nigro" voor anker lag, gereed om te ver
trekken. De kapitein van het vaartuig, die zich
naar Algiers had begeven, keerde in Bone terug
met eenige aanhangers van Franco. Deze maak
ten gebruik van de afwezigheid van de helft
der bemanning om, onder bedreiging van de
genen die aan boord waren, het anker te lichten
en met het schip er vandoor te gaan. De „Mar
Nigro" voerde een groote lading gevechtswagens
en vliegtuigen.
Uit Santander wordt gemeld aan de „Voz de
Espana", dat Roberto Alvarez, de vroegere pre
sident van de volksrechtbank te Santander, in
hechtenis genomen is en ter beschikking van
den krijgsraad werd gesteld.
De door de regeering van Salamanca getroffen
represaillemaatregelen tegen in San Sebastian
en in het Baskenland gevestigde Fransche zaken
lieden zijn opgeschort. Acht Franschen, die
vanmorgen op de internationale brug te Hen-
daye de grens hadden overschreden, zijn van
middag naar San Sebastian teruggekeerd.
Het bericht van de bezetting van Belchite
is overal in het kamp der regeering met
groote vreugde ontvangen. De strijd om deze
stad, die voor den burgeroorlog 3.500 inwo
ners telde, is bijzonder hevig geweest. Vrij
wel het geheele garnizoen is bij den aanval
vernietigd.
Uit Gijon wordt gemeld, dat de rechtschen
aan het front van Asturië geenerlei activiteit
aan den dag leggen.
Op enkele punten aan de kust hebben zij zich
zelfs na linksche tegenaanvallen teruggetrokken.
Men heeft kunnen vaststellen, dat de rechtschen
alle Marokkaansche en Italiaansche eenheden
van het Noordelijk front terug hebben getrok
ken, om deze naar het front van Aragon te diri-
geeren. Voorts hebben zij een aanzienlijk deel
van hun luchtmacht en van hun zware materiaal
teruggetrokken. De rechtsche brigaden bestaan
thans uit soldaten uit Andalusië en Navarre.
De Staatspresident van Estland, Paets, freeft een bezoek gebracht aan. Helsinki,
waar hij den Finschen Staatspr esident Kallio (rechts) ontmoette
TOKIO, 4 Sept. (Reuter). Volgens Japan-
sche berichten uit Tientsin is een algemeen
offensief ontketend tegen de Chineesche
troepen te Tangkwantoen en Matsjang
langs de spoorlijn TientsinPoekau. De Ja-
pansche troepen worden door de luchtmacht
gesteund.
In de Japansche berichten wordt hieraan
toegevoegd, dat de rondom Sjanghai gecon
centreerde strijdkrachten twintig divisies
sterk zijn.
De Japansche strijdkrachten, die aan den
BATAVIA, 4 September (Aneta). Naar uit
Hongkong wordt vernomen, heeft het gebeurde
met de „Van Heutsz" zich als volgt toege
dragen.
De „Van Heutsz" was bezig de typhoon voor
beide ankers „af te rijden", toen plotseling
beide kettingen tegelijk braken en het schip
op drift raakte, daarbij dwars aandrijvend op
de „Gertrudemaersk", waardoor veel schade
Werd bekomen aan stuurboord.
Daarop volgde een aandrijving met het Chi
neesche stoomschip „Hai Lee", waardoor zware
schade voor de „Van Heutsz" ontstond onder
de waterlijn.
Het schip dreef toen wederom langs
zijde van de „Gertrudemaersk", waarvan
de gezagvoerder van de „Van Heutsz", de
heer Huyer, wetende, dat de „Van Heutsz"
in zinkenden toestand verkeerde, gebruik
heeft gemaakt tot het doen overloopen
van de 1200 passagiers.
Hierbij werd belangrijke schade opgeloopen
aan het bovendek en wel aan bakboord.
Beide schepen dreven af naar Green Island,
totdat plotseling het slepende anker van de
„Gertrudemaersk" hield en dit laatste schip,
al afzwaaiende, aan de „Van Heutsz" verdere
schade toebracht aan den voorsteven en aan
het voorschip.
De „Van Heutsz" strandde daarop nabij de
Oostkust van Green Island.
De berging wordt met man en macht
door de Tai Koo Dock Coy. verricht. De
scheur aan stuurboordzijde is reeds ge
dicht, maar er zullen nog vele werkzaam
heden noodig zijn, voordat men de „Van
Heutsz" van den rotsbodem zal kunnen
lichten.
De weersomstandigheden zijn gunstig,
doch verrassingen zijn niet uitgesloten, ook
door de spanning, waaraan het schip met
vier ruimen vol water blootgesteld is.
TIENTSIN, 4 Sept. (D.N.B.) Uit alle dee-
len der provincie komen berichten over over
stroomingen binnen. Op verscheidene plaatsen
zijn de dijken reeds bezweken. Ten Z.-W. van
Tientsin staat het vlakke land over groote op
pervlakten onder water, o.a. de belangrijke
straatweg Tientsin—Yen Sjan. Ook de spoor
weg Tientsin—Poekau dreigt overstroomd te
Worden.
De motorboot, waarin Malcolm Campbell e op het Lago Maggiore het wereldrecord
verbeterde en bracht op 202.57 Kilometer per uur
ROME, 4 Sept. (ReuterDe datum voor
den terugkeer van den Paus uit zijn zomer
verblijf te Castel Gandolfo in het Albanee-
sche heuvelland staat nog niet vast.
Blijft het goede weer aanhouden, dan zal de
H. Vader waarschijnlijk tot in October te Castel
Gandolfo blijven. Een definitieve beslissing is
evenwel nog niet genomen en zal grootendeels
afhangen van 's Pausen geneesheer, Dr. Milani.
Het verblijf in de hooger gelegen streek
van Castel Gandolfo heeft den Paus goed
gedaan. Z. H. verliet het Vatikaan begin
Mei en reeds na het verblijf van een maand
te Castel Gandolfo begon zijn gezondheids
toestand te verbeteren.
De Paus is thans weer in staat normaal zijn
gewone dagwerk te doen en ontvangt in open
bare audiënties twee a drie duizend personen
per week.
Er bestaat niettemin in Vatikaansche krin
gen een zekere angstige bezorgdheid of de
komende herfst en winter niet nadeelig zullen
zijn voor 's Pausen gezondheid, indien Z. H.
naar Rome zou terugkeeren.
Verschillende van 's Pausen raadgevers wen-
schen dat de Paus zoolang mogelijk ook in de
herfstmaanden te Castel Gandolfo zal blijven.
Verwachting: Meest zwakke Westelijke |j
Ëj tot Zuidelijken wind; licht tot half be-
wolkt met ochtendnevel, weinig of geen
regen, iets warmer. §j
j=j Verdere vooruitzichten: onzeker.
iiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
CHICAGO, 4 Sept. (DNB) De kinderver
lamming-epidemie, in het Midden-Westen
der V.S. grijpt steeds verder om zich heen.
In Chicago zijn 55 nieuwe ziektegevallen
geconstateerd, waarvan elf met doodelijken
afloop.
Om uitbreiding te voorkomen, zullen kinderen
beneden zestien jaar geen bioscooptheaters en
schouwburgen mogén bezoeken.
De ziekte breidt zich ook uit in de steden
St. Louis, Omaha, Denver, Buffalo en Milwau
kee, waar reeds alle scholen en kindertehuizen
werden gesloten.
In de Canadeesche provincie Ontario zijn
reeds 1100 gevallen geconstateerd, van welke
35 met doodelijken afloop.
De in het Midden-Westen en Zuid-Canada
heerschende tropische hitte bemoeilijkt volgens
de dokters de bestrijding van de kinderver
lamming ten zeerste.
oever van den Jangtse waren ontscheept, en Lo-
tien, Juepoetsjen en het fort Leeuwenheuvel
hadden bezet, hebben zich te Pausjan gevoegd
bij een andere Japansche afdeeling, die op den
tegenovergestelden oever van de Jangtse aan
land was gezet en vervolgens Woesoeng had
bezet.
Domei bericht uit Tientsin dat de Japansche
troepen Zaterdagmiddag Tangkwantoen aan de
spoorlijn Tientsin—Poekau, met steun van ds
luchtmacht, hebben bezet.
Japansche vliegtuigen gaan voort met hun
aanvallen in de buurt van het Noordersta
tion te Sjanghai. Vliegtuigen dalen tot zeer
geringe hoogte en schieten dan uit machine
geweren.
Gisteren werden twee personen gedood
en vijftig gewond door verdwaalde kogels.
Tot de gewonden behooren twee vreemde
lingen. Vandaag werden in de internatio
nale nederzetting 21 personen gewond. In
de Fransche concessie werd een persoon ge
dood en zijn dertig gewond. De slachtoffers
zijn van Chineesche nationaliteit.
Het Japansche leger in Noord-China meldt
de verovering Van Hoesjan, een strategisch be
langrijk punt aan den spoorweg Kalgan—-Ta -
goeng (provincie Sjansi). De oprukkende Ja
panners bedreigen thans den vleugel van het
verslagen Chineesche leger, dat zich naar het
Zuid-Westen van de spoorlijn Kalgan—Peiping
terugtrekt.
Naar Reuter uit Sjanghai meldt, bestaan de
krijgsverrichtingen van vandaag in aanvallen
der Japansche bommenwerpers op de wijk Sja-
pei en Woesoeng. Een Japansch toestel is ach
ter de Chineesche linies brandend omlaag ge
stort èn heeft in Sjapei bij het Noorderstation
een geweldigen brand veroorzaakt. De consuls-
generaal van Engeland, Frankrijk en Amerika
hebben zich in verband met de sterke verliezen
van gisteren onder de burgerbevolking als gevölg
van een bomontploffing in de buitenlandsche
nederzetting te Sjanghai tot de Chineesche en
Japansche autoriteiten gewend.
Uit Amoy wordt aan het Chineesche pers
agentschap gemeld, dat tijdens het bombar
dement van Amoy door de Japansche oor
logsschepen, de Chineesche batterijen het
vuur beantwoorden en een Japanschen oor
logsbodem getroffen hebben. De Japanners
trokken daarop terug en lieten het bescha
digde vaartuig wegsleepen.
Vijf Japansche vliegers, onder wie een kolonel,
zijn gedood, toen hun toestel, na een kracht
dadig bombardement op de stad Fatoen in de
provincie Sjansi, door de Chineezen tot dalen
werd genoodzaakt. Toen zij het toestel verlaten
hadden, ontwikkelde zich tusschen hen en de
Chineezen een gevecht, tijdens hetwelk zij den
dood hebben gevonden. Hun lijken werden later
door Japansche soldaten gevonden.
Naar het officieele Chineesche persagentschap
uit Sjanghai meldt, heeft zfch de geheele tweede
divisie van het Mandsjoekwoleger, dat gesta-
tionneerd is in Noord-Tsjahar, aangesloten bij
Nanking. Deze divisie zal in het centrale Chi
neesche leger worden opgenomen.
Vandaag zal te Kalgan een „autonome re
geering voor Zuid Tsjahar" worden Ingesteld,
welke geheel onafhankelijk van Nanking zal zijn.
Verscheiden Japansche raadgevers zullen deze
regeering ter zijde staan. De macht dezer re
geering zal zich in hoofdzaak uitstrekken tot
Zuid Tsjahar, dat door Chineezen wordt be
woond, terwijl de kwestie Noord Tsjahar, dat
een Mongoolsche bevolking heeft, later zal wor
den geregeld.
Namens de commandanten der voor Sjanghai
ten anker liggende buitenlandsche schepen, heb
ben de consuls-generaal van Engeland, Frank
rijk en de Vereenigde Staten den commandant
van het derde Japansche eskader verzocht, de
in den Wangpoe, in de nabijheid van het Ja
pansche consulaat-generaal liggende schepen te
verhalen, zoodat zij minstens 1500 Meter van
het Japansche consulaat verwijderd zullen lig
gen.
Tegelijkertijd hebben de consuls-generaal den
eersten burgemeester van Groot-Sjanghai ver
zocht, de Chineesche troepen uit het gebied van
Poetoeng te doen terugtrekken. Zij wenschen
tusschen den rivieroever en de Chineesche troe
pen een neutrale zone van 'n Kilometer breedte.
De stappen der consuls houden verband met
het feit, dat gisteren tijdens het artilleriegevecht
tusschen de Chineesche batterijen in Poetoeng
en de voor 't Japansche consulaat-generaal lig
gende Japansche oorlogsschepen onder de bur
gerbevolking in de internationale en in de Fran
sche nederzetting tal van slachtoffers gevallen
zijn.
De burgemeester van Sjanghai heeft den con
suls medegedeeld, dat hij hun verzoek aan Nan
king zou doorgeven, daar hij zich met bevoegd
achtte hieraan te voldoen.
Naar wij vernemen zullen Ir. A.
Mussert en P. Melchers, in verband
met den „aanslag op het Blauwe
Zand", op Donderdag 30 Septem
ber a.s. te Amsterdam voor den
rechter moeten verschijnen. De derde
man in deze zaak, Bunning genaamd,
staat Donderdag 16 September voor
de Rechtbank terecht.
Zooals men weet ontstonden er op 14 Mei
tijdens een bezoek van Ir. Mussert aan eenige
N.S.B.'ers op het Blauwe Zand, moeilijkheden,
die door de N.S.B. betiteld werden als „aan
slag op het leven van den leider". Ir. Mussert
zou gemolesteerd zijn en slechts met behulp
van een rijzweep en een revolver hebben kun
nen ontvluchten.
Den volgenden dag dia nog vóór de ver
kiezingen diende Ir. Mussert een aanklacht
in, waarna ook P. Melchers, de man die met
de zweep van den N.S.B.-Jeider bedreigd was,
zich tot de justitie wendde.
Na een grondig onderzoek werd zoowel tegen
Ir. Mussert als tegen Melchers een strafver
volging ingesteld, terwijl intusschen een derde
man, Bunning genaamd, die met steenen had
gegooid, wegens openlijke geweldpleging, werd
gearresteerd.
Deze Bunning, die nog steeds gedetineerd is,
zal nu op Donderdag 16 September voor de
Amsterdamsche Rechtbank verschijnen.
Ir. Mussert en Melchess zullen veertien dagen
later, dus op Donderdag 30 September, moeten
verschijnen.
Ongetwijfeld zal er voor deze rechtzaken
zeer veel belangstelling bestaan.
De jongste Engelsche hoornblazer
neemt een oogenblikje rust
JERUZALEM, 4 Sept. (Reuter) Heden
morgen is een bom geworpen naar een met
Arabieren bezetten autobus. Hierbij werd 'n
Arabische vrouw gedood, een andere vrouw
gewond en kreeg een Engelsch politieman,
die den autobus vergezelde, lichte verwon
dingen. Deze politieman vuurde nog op den
aanvaller, maar deze wist te ontkomen. Men
meende in hem een Jood te herkennen.
De bom kwam midden in den bus terecht en
maakte een gapende opening in den metalen
wand. Het interieur werd met bloed bespat. De
aanslag geschiedde in de straat der propheten,
in welker nabijheid zich verscheidene ziekenhui
zen bevinden.
Vrijdagavond is de rabbijn Eleazar Gershon
ernstig gewond door een schot in den rug. De
rabbijn keerde terug van den klaagmuur, waar
hij gebeden had verricht. Men gelooft, dat de
aanvallers Arabieren zijn geweest-,
JERUZALEM, 4 Sept. (Reuter) Acht en
twintig Joden, o.w. 'n aantal revisionnisten, zijn
veroordeeld tot gevangenisstraffen, varieerende
van zes maanden tot één jaar, op grond van
de wet tot voorkoming van misdaden. Zij zijn
allen naar Akko overgebracht.
Deze vonnissen hebben bij de Joodsche bevol
king eenige beroering gewekt, aangezien Zon
dagavond het Joodsche nieuwe jaar zal begin
nen.
Vanochtend is een aanslag gepleegd op het
leven van Ibrahim Bey Khalil, een welgesteld
Arabier, die lid is van de Partij tot Nationale
Verdediging en intiem vriend van Haj Kahl II
Taha, die verleden jaar is vermoord. Ibrahim
Bey is ernstig gewond.
Nader wordt nog bericht, dat de gewonde Ibra
him Bey Khalil aan zijn kwetsuren is bezweken.
De voorloopige president van Paraguay. Felix
Paiva, heeft amnestie afgekondigd voor alle
politieke bannelingen, waarvan de meesten ver
blijf houden in het aangrenzende Argentinië.
MET EEN VLIESMACHIEN
TELÈF. 10212
Dc Nationalisten wijzen alle schuld voor den
aanval op de „Havock" af.
Japan is een algemeen offensief begonnen.
Nieuwe aanslagen in Palestina.
Toestand van den H. Vader is steeds vooruit
gaande.
Hoe de ramp van de „Van Heutsz" gebeurde.
Ir. Mussert staat 30 September terecht in ver
band met den „aanslag" op het Blauwe Zand
in Amsterdam-Noord.
Commentaar van bevoegde zijde op de wij
ziging in de heffing op boter, enz.
Wichelroedeloopster experimenteert op het oude
slot van Maarten van Rossum te Vaassen (G.).
Internationaal politie-sportfeest in het Olym
pisch Stadion te Amsterdam.
Mej. Terwindt en mej. Rollin Couquerque kam
pioenen dames-dubbelspel.
Beurs van New-York: Stemming prijshoudend.
O
Het diepste binnenste van ons
wezen geven we niet gaarne, geven we
zelden bloot. Een natuurlijke schroom
houdt ons terug om het beste in ons
open te leggen voor anderen. Het is
natuurlijk en het is prijzenswaard. En
tochtoch is het niet altijd goed.
We moesten ook aan anderen wat
meer van het beste in ons geven. We
moesten de schoonheid, de warmte,
de wijsheid en wetenschap welke we
in ons hebben niet angstvallig voor
ons zelf houden maar mededeelen
aan onze omgeving. Late „men" dan
maar zeggen dat we vertoon maken.
Indien onze wil hieraan vreemd is
deert ons zoo'n bewering van „men"
niet. We behoeven met ons geestelijk
bezit niet te koop te loopen maar we
mogen ook niet alles verbergen. Geen
licht onder 'n korenmaat. De samen
leving heeft ook rechten op ons.
Naar wij vernemen heeft het medisch onder
zoek naar de verontrustende ziektegevallen,
welke zich verleden week te Alphen a. d. Rijn
hebben voorgedaan en tengevolge waarvan de
vijftienjarige H. Meerlo in het Academisch Zie
kenhuis te Leiden is overleden, thans definitief
uitgewezen, dat het hier een geval van acute
bacillaire dysenterie betrof, welke veroorzaakt
is door een infectie. De oorzaak van deze in
fectie kon echter tot dusverre nog niet worden
vastgesteld.
Met zekerheid staat derhalve vast, dat van
vleeschvergiftiging geen sprake is.
Heiligeweg 39-45, A'dam. A. J. v. d. MADE
Stand op Zondag 1 uur v.m. 768.5
Vorige stand 767.5
