De anti-Japansche stemming
te Hongkong
wsmë
Buitengewone zitting van het
Belgische parlement
De Russische nota
Japanners trekken
Sjanst binnen
OPSTAND IN PARAGUAY
DE MIDDELLANDSCHE
ZEE-CONFERENTIE
Verklaring van Minister
van Zeeland
Het nieuws van heden
Mijngas-explosie
in Italië
DE BAROMETER
I HEERKENS THIJSSEN Co.
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIES
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE KV, DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20755
Ten Oosten van Sjanghai wordt
het Japansche offensief krachtig
voortgezet
Japan bedreigd met
blokkade
Engelsch-Amerikaansche
besprekingen
Hevige gevechten ten westen
van Peiping
Sovjets nemen Japansche
schepen in beslag
Regeeringstroepen en opstande
lingen raken slaags
Prins Tsjitsjiboe te
Friedrichshafen
Roemenië, Bulgarije en Egypte
nemen uitnoodiging aan
Britsche oorlogsschepen
naar Valencia
Minister De Man verdedigt het
beleid van de Nat. Bank
„Een wissel op Brussel
is goud waard"
Het Weer
I „ALL RISKS" VERZEKERING I
De evacuatie der
Amerikanen
Italië zal waarschijnlijk toch
aan de conferentie
deelnemen
Een waarschuwing van
Moskou
Negentien arbeiders bedolven
negen gedood
Franco geeft Britsche
schepen vrij
Deensche regeering eischt
schadeloosstelling
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen; Per lossen regel 30 et, Ingez.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces «Omroepers" zie de rubriek.
TOKIO, 7 Sept. (Domei). De correspon
dent van de Asahi Sjimboen te Hongkong
meldt, dat de anti-Japansche stemming on
der de Chineesche bevolking toeneemt in
verband met de blokkade der Chineesche
kust door de Japansche oorlogsschepen en
de bombardementen door de Japanners van
Chineesche strategische punten en de pro
vincie Kanton.
De correspondent meldt verder, dat in ver
band met de verergering van den toestand alle
Japansche vrouwen en kinderen geëvacueerd
zullen worden. Wat de mannelijke Japansche
ingezetenen betreft, deze zullen vereenigd wor
den op vijf daartoe aangewezen plaatsen. De
correspondent vreest, dat het noodig zal wor
den, alle Japanners uit Hongkong te evacuee
ren.
De kwestie van de blokkade der Chineesche
kusten is te Londen grondig bestudeerd, en de
Britsche regeering heeft thans de overtuiging,
dat de Japansche regeering niet van plan is
de Britsche scheepvaart iets in den weg te
leggen. Men vertrouwt dan ook, dat zich geen
enkel incident zal voordoen, waarbij de Brit
sche scheepvaart betrokken is, evenmin als
kwesties, welke een gevolg zijn van den hoogst
aanvechtbaren juridischen grondslag der blok
kade.
De Japanners zijn Sjansi binnengetrokken.
Zij hebben Tientsin, dat halverwege Kalgan—
ïatoeng ligt, bezet.
De Japansche marine-autoriteiten deelen me
de, dat de luchtmacht vanmorgen een aanval
heeft gedaan op tien Chineesche Curtis-Hawk-
toestellen bij Soetsjau. Drie Chineesche toestel
len werden neergeschoten, een vierde werd tot
landen gedwongen. De Japansche luchtmacht
Is vandaag in volle actie gekomen. Vijfmaal is
een aanval op de Chineesche stellingen rondom
Sjanghai gedaan. Ook de stellingen langs den
spoorweg NankingSjanghai zijn onder vuur
Benomen. Verder waren de aanvallen gericht
op de stellingen bij de renbaan, te Poetoeng en
het Noord-Westen van Sjanghai. De Japan
sche artillerie steunde de luchtmacht.
Uit Tientsin wordt gemeld, dat het Japan
sche geschut den Chineeschen gepantserden
wein te Mantsjang aan de lijn TientsinPoekau
heeft gebombardeerd.
Het algemeene offensief, dat de Japansche
strijdkrachten gistermorgen tegen de Chinee
sche troepen aan het oostelijk front van
Sjanghai hebben ingezet, heeft een voor de
Japanners gunstig verloop. De Japansche troe
pen staan thans op nog geen kilometer afstand
Van de universiteit van Sjanghai. De Japan
sche strijdkrachten vallen de Chineesche troe
pen vanuit het Noorden en het Zuiden aan, d.
tv. z. vanuit Woesoeng en-Jangtsepoe. De sa
menvoeging der beide deelen van deze strijd
krachten is nog slechts een kwestie van uren.
Het Chineesche nieuwsagentschap „Central
News" meldt, dat Chineesche jachtvliegtuigen
Vanochtend vijf Japansche bommenwerpers, die
Vergezeld waren door vier jagers, hebben ver
jaagd.
De Japansche vliegtuigen wilden Kwan Teh,
®an de grens der provincies Ngan Hoei en
Hiang Doe bombardeeren. Twee Japansche
bommenwerpers werden omlaag geschoten.
Volgens onbevestigde berichten zouden de Ja
panners ook het eiland Hainan bezet hebben.
Japanners melden, dat hun oorlogsschepen
e forten Tsjekosan en Pauan aan den mond
Van de parelrivier, ten Westen van Hongkong,
beschoten hebben.
De Engelsch-Amerikaansche besprekingen
blijken, naar Havas meldt, verder te gaan dan
tn Duitschland is voor de zoogenaamde
»Arbeidsmeisjes" een speciaal tenue
°ntworpen, dat op het congres te
Neurenberg voor. 't eerst werd, gedragen
de kwestie van de ontruiming van Shanghai
door Japan en China en schijnen thans ook
betrekking te hebben op de samenwerking van
beide naties, indien Japan de Amerikaansche
en Britsche handelsschepen zou bedreigen.
Bedoelde besprekingen zijn volkomen offi
cieus, doch uit officieele bron wordt vernomen,
dat de Ver. Staten Engeland zouden hebben
verzocht, minstens zes kruisers van de Mid-
dellandsche Zee naar het Verre Oosten te
zenden.
De Engelschen schijnen evenwel te aarzelen,
aan dit verzoek gevolg te geven, verklarend,
dat zij zeer groote belangen in de Middelland-
sche Zee hebben.
De Amerikaansche vlootautoriteiten hebben
hierop geantwoord, dat de Britsche belangen in
de Middellandsche Zee beter zouden worden
gediend door snelle eenheden dan door kruisers
Deze schepen zouden het Britsche prestige in
het Verre Oosten verhoogen en een heilzame
waarschuwing vormen aan het adres van even-
tueele aanvallers.
De Engelsch-Amerikaansche vertegenwoordi
gers hebben eveneens officieus een plan be
sproken tot het instellen van een blokkade
tegen Japan, indien dit land eigenmachtig zou
gaan optreden en Engelsche of Amerikaansche
vrachtschepen zou gaan buit maken in volle
zee.
De vlootautoriteiten wijzen er op, dat een
blokkade gemakkelijker zou zijn uit te voeren
tegen Japan dan tegen Italië, daar de Japan
sche schepen, welke invoerartikelen vervoeren,
de twee groote vlootbases Singapore en Panama
moeten passeeren.
De Engelsch-Amerikaansche vlootautoriteiten
hebben tegenover president Roosevelt verklaard,
dat een blokkade door Singapore en Panama
de kracht van Japan in vier maanden zou bre
ken, terwijl zij er bovendien op wezen, dat een
dergelijke blokkade wellicht zou kunnen worden
toegepast krachtens artikel 16 van het Volken
bondspact.
In dit verband dient er tenslotte nog op te
worden gewezen, dat deze besprekingen deVer-
eenigde Staten geenszins binden en dat de over-
groote" meerderheid van het Amerikaansche
volk tegen oorlog is.
Naar Reuter meldt, spelen zich op 50 K.M.
ten Westen van Peiping verwoede gevechten af.
Gesteund door het vuur van de zware artille
rie en de luchtmacht, hebben de Japanners een
aanval gedaan op de Chineesche divisies, die
zich boven in de bergen verschanst hebben.
De Chineezen verklaren, dat zij in den nacht
met goed gevolg een tegenaanval hebben onder
nomen, waardoor de Japanners met zware ver
liezen moesten terugtrekken. De Japanners ge
ven trouwens toe, dat hun verliezen aanzienlijk
zijn.
Het front in Noord-China strekt zich thans uit
over een afstand van meer dan 350 KM. van
Masjang, ten zuiden van Tientsin, tot Jangkau,
in het N.-O. van Sjansi.
Volgens berichten uit Korea zijn weer acht
Japansche visschersvaartuigen door Sovjet-Rus
sische booten in beslag genomen.
De bond van Japansche zeelieden heeft van
morgen in een buitengewone vergadering be
sloten uit de Internationale Transport Federa
tie te treden.
Men meent te weten, dat dit besluit een ge
volg is van den huidigen toestand in Japan in
verband met het ChineeschJapansche con
flict, die het voor de Japansche zeeliedenbonden
moeilijk maakt, met de Internationale Transport
Federatie normale betrekkingen te onderhou
den.
Het besluit is telegrafisch ter kennis gebracht
van het hoofdbestuur der I.T.F. te Amsterdam.
BUENOS AIRES, 7 Sept. (Havas) Vol
gens berichten uit Asuncion is daar heden
morgen een opstand uitgebroken. De rebellen
zouden meester zijn van den toestand.
Nader wordt door Havas bericht, dat de troe
pen van de hoofdstad majoor Martinich met
steun der oud-strijders van zijn commando heb
ben ontheven. Zij eischen den terugkeer van
kolonel Franco, den oud-president en willen, dat
deze met de kolonels Ayala en Smith een mili
tair driemanschap zal vormen. Oorlogsschepen
steunen de opstandige beweging, die geleid
wordt door majoor Jara. Het ministerie van Ma
rine en een regiment cavallerie bereiden zich
voor op het bieden van tegenstand.
Intusschen zijn in de buitenwijken van Asun
cion aanhangers van Franco en geregelde troe
pen met elkaar slaags geraakt, waarbij verschei
dene schoten zijn gewisseld.
Majoor Jara, de leider van den opstand,
heeft verklaard, dat een nieuwe regeering
is gevormd. Zü bestaat uit een militair drie
manschap, gevormd door de kolonels Fran
co, Smith en Juan Ayala.
FRIEDRICHSHAFEN, 7 Sept. (D.N.B.) Prins
Tsjitsjiboe is vanmiddag hier aangekomen. Hij
heeft in gezelschap van dr. Eckener het in aan
bouw zijnde luchtschip L. Z. 130 bezichtigd en is
daarna naar Düsseldorf vertrokken, waar hij een
bezoek aan de tentoonstelling „Schaffendes
Volk" zal brengen,
Dinsdagavond om half twaalf is
mevrouw Esther de Boervan
Rijk in den ouderdom van ruim 84
jaar in haar woning aan het Oost
einde te Amsterdam, na een ziek
bed' van enkele weken, zacht en
kalm ingeslapen.
LONDEN, 7 Sept. (Reuter.) Roemenië, Bul
garije en Egypte hebben de uitnoodiging tot
deelneming aan de Middellandsche Zee-confe
rentie aanvaard.
Naar Havas bericht is ook de Albaneesche re
geering door de Fransche en de Britsche re
geering uitgenoodigd aan de komende Middel
landsche Zee-conferentie deel te nemen.
De laatste inlichtingen van vanavond wij
zen er op, dat Italië en Duitschland op de
conferentie te Nyon vertegenwoordigd zul
len zijn. Uit Rome of Berlijn is geen enkel
verzoek om uitstel van de conferentie bin
nengekomen.
Minister Eden zal op de conferentie waar
schijnlijk verklaren, dat met het oog op den
onduldbaren toestand, vertraging niet mogelijk
is, en dat de besluiten der conferentie met zoo
weinig mogelijk verlies van tijd moeten worden
toegepast. Het is mogelijk, dat een termijn van
ten hoogste acht dagen wordt gesteld om tot
overeenstemming te geraken.
GIBRALTAR, 7 Sept. (Reuter) De Britsche
torpedojager Yanoc is naar Valencia vertrokken.
Men gelooft, dat hij morgen door de Hasty,
eveneens een Britschen torpedojager, gevolgd
zal worden.
Naar Havas meldt zijn twee vrachtschepen
der Spaansche regeering, de Aldecoa en de An
tonio de Satrustegui, die vanmorgen om zeven
uur uit Algiers naar Valencia vertrokken waren,
tegen twee uur vanmiddag gestrand bij
Cherchel. De bemanningen verklaarden, dat zij
achtervolgd waren door den rechtschen kruiser
Canarias.
BRUSSEL, 7 Sept. (Belga). Ter gelegen
heid van de buitengewone 'zitting van het
parlement was in verband met mogelijke in
cidenten in de omgeving van het parle
mentsgebouw veel politie en gendarmerie
op de been.
Nadat het oude presidium van de Kamer
herkozen was, las minister-president Van Zee
land een verklaring voor, waarin hij o.a. zegt:
Wij zpn thans gekomen aan het hoogtepunt
van een lange campagne, waarvan het doel is,
de regeering in haar arbeid te treffen. De
regeering moet zich verweren tegen een dub
bele manoeuvre, die, welke den persoon van
haar chef beoogt, en die welke haar houding
ten aanzien van de Nationale Bank betreft.
Deze zaak is, zoo zegt de premier verder, voor
ons economisch leven uiterst schadelijk. Ik
acht het overbodig met u te spreken over de
uitwerking hiervan in het buitenland. Het is
tijd dat men inbindt. Over enkele dagen zullen
wij u een rapport voorleggen over de werk
zaamheden der regeering gedurende de 15
maanden die achter ons liggen. Gjj zult dan
zien welk een aanzienlijke hoeveelheid wer
verricht is.
Vervolgens heeft de minister van Financiën,
De Man, de aanvulling voorgelezen van zijn
rapport van 26 Augustus j.l. over de Nationale
Bank van België, waardoor geen afbreuk wordt
gedaan aan de vroegere conclusies ten aanzien
van de juridische zijde van het vraagstuk.
Minister De Man verklaarde, dat de con
clusie, die uit de recente gebeurtenissen ge
trokken moet worden, is, dat zij een schit
terende bevestiging brengen, dat het parle
mentaire regime verre van overbodig is ge
worden en voortgaat beter dan welk ander
regime ook de controle der burgers op de
overheidsinstanties te verwerkelijken.
VERWACHTING: Meest matige Wes-
telijke tot Zuidelijken, later weer ruimen-
de wind, aanvankelijk toenemende be-
wolking, later opklarend, weinig of geen
regen, aanvankelijk iets warmer.
H VERDERE VOORUITZICHTEN: Waar- ij
schijnlijk koeler
iillllllllllllllilliilllllllllllllllllllillllflllllllllllllllllllllllllllll'lllll1111^
ASSURANTIEBEZORGERS
VAN SCHILDERIJEN, JUWEELEN, 1
BONTWERKEN
DAMRAK 60 AMSTERDAM
Tel. 45014 45016
Hlllllllll
De feesten ter herdenking van het 700-jarig bestaan van Berlijn zijn besloten
met een grooten optocht. Schoonmaakstertjes in het fleurige Biedermeiercostuum
SJANGHAI, 7 Sept. (Reuter). De verkla
ring van Roosevelt betreffende de evacuatie
heej't de Amerikanen te Sjanghai ernstig ge
schokt. Zij geven uitdrukking aan hun vast
beradenheid op de bres te staan voor hun be
langen. v
In Amerikaansche kringen wordt een he
vige boosheid geuit nopens het voorstel op
groote schaal te evacueeren.
Intusschen heeft Admiraal Yarnell bevo
len, dat de vrouwen en kinderen van Ameri
kaansche officieren en minderen, die in
China dienen, zoo spoedig mogelijk met de
beschikbare vervoermiddelen moeten worden
verwijderd. Met het oog op de Japansche aan
vallen heeft de Amerikaansche ambassade
machtiging gegeven de consulaten te Amoy,
Foetsjau en andere plaatsen in Zuid-China
te sluiten. De Amerikanen hebben het ver
zoek ontvangen deze plaatsen te evacueeren.
Minister-president Van Zeeland legde
in buitengewone zitting van het Belgi
sche parlement een verklaring af
Een zekere schandaalpers zou minder licht-
geloovige lezers vinden, wanneer meer men'
schen wisten, dat het geld der belastingbeta
lers niet op het «pel staat bij de Nationale
Bank en dat de staat niets heeft uit te staan
met de belooning van de bankleiders. Wanneer
geen enkel land ter wereld voor consolidaties
leeningen krijgt op zoo voordeelige voorwaar
den als België op dit oogenblik, is dat te dan
ken aan het algemeen erkende feit, dat onze
openbare financiën gezond zijn, dat onze schat
kist er schitterend voor staat, dat onze rente-
markt solide is, om tevens aan een moreelen
factor, welke sinds ruim een eeuw bestaat en
die tot uitdrukking komt in de handelstaal in
de woorden: ,,de wissel op Brussel is goud
waard". Wij moeten ons licht niet onder de
korenmaat zetten. Integendeel, een land als hei;
onze toont zijn ware kracht en zijn werkelijke
waardigheid door in het volle licht de verzwe
ring door te steken, die zich kan voordoen in
de gezondste organismen. Ik denk, dat mijn
rapport van 26 Augustus jX aangetoond heeft
dat ik mij rekenschap gaf van den plicht de
waarheid te moeten zeggen zonder rekening te
houden met overwegingen van persoonlijken en
politieken aard. De Nationale Bank is geen
staatsorgaan, maar een maatschappij, welker
gestie uitgeoefend wordt door organen, die af
hankelijk zijn van de aandeelhouders, maar die
onderworpen is aan de controle van den staat.
Minister De Man besloot zijn rede met te
zeggen, dat het land de waarheid moet zoeken
en den wil moet hebben fouten te voorkomen
door hervormingen aan te brengen in het re
gime, dat ze in het leven zou hebben geroepen.
PARIJS, 7 Sept. (Havas) In Fransche
diplomatieke kringen verheelt men niet, dat
de Russische nota aan Italië te Parijs veel
sensatie en verwondering gewekt heeft.
Men legt er den nadruk op, dat de Rus
sische stap werd gedaan juist op den dag,
waarop Engeland en Frankrijk de uitnoodi-
gingen voor de Middellandsche Zee-confe
rentie in zee zonden.
Parijs was niet door Moskou gewaarschuwd.
Toen Delbos gisteravond den Russischen zaak
gelastigde heeft ontvangen, heeft deze geen en
kele toespeling gemaakt op de demarche, die
eenige uren tevoren door zijn collega te Rome
gedaan was.
Ook de Fransche zaakgelastigde te Moskou
is niet op de hoogte gesteld, toen hij de uit
noodiging voor de conferentie kwam overhan
digen. De Fransche zaakgelastigde te Rome.
Blondel, heeft Parijs van de zaak in kennis moe
ten stellen: hij was ingelicht door minister
Ciano, toen hij de uitnoodiging aan Italië over
handigde.
Intusschen is men van meening, dat het nog
te vroeg is om de strekking en de gevolgen van
den Russischen stap te kunnen peilen.
Bij zfjn onderhoud met Blondel heeft Ciano
laten doorschemeren, dat de nota een pijnlijke
situatie had geschapen, die wellicht invloed zou
kunnen uitoefenen op de houding der Italiaan-
sche regeering ten aanzien van de uitnoodiging,
doch de minister heeft niets gezegd, dat een
weigering zou kunnen doen verwachten.
Reuter meent te weten, dat Italië ondanks
de Sovjet-Russische nota niet zal weigeren
deel te nemen aan de conferentie inzake de
Middellandsche Zee.
Politieke kringen zeggen, dat de nota
werd afgedaan met de categorische weige
ring van Italië om op het protest in te
gaan.
Mochten de regeeringen van Italië en
Duitschland evenwel besluiten, niet op deze
conferentie te verschijnen, dan, zoo meldt Reu
ter uit Londen, zal de Britsche regeering, naar
verluidt, de bijeenkomst van de Middellandsche
Zee-conferentie toch doorzetten.
Welingelichte kringen te Moskou beschouwen
de Sovjet-nota aan Italië niet slechts als een
protest, doch tevens als een waarschuwing en
als de eerste schrede naar verdere actie, voor
het geval deze waarschuwing niet ter harte
mocht worden genomen.
Italië zal, ondanks de Russische nota, waar
schijnlijk toch aan de Middellandsche Zee-
conferentie deelnemen.
Te Honkong heerscht een sterke anti-Japan
sche stemming.
Belgische parlement in buitengewone zitting
bijeen.
Negen dooden bij mijngasontploffing in Italië.
Franco geeft Britsche schepen vrij.
Deensche regeering eischt schadeloosstelling
voor bombardement van het s.s. „Edith".
Nieuwe opstand in Paraguay uitgebroken.
Mevr. Esther de Boervan Rijk overleden.
De heer M. J. v. Schreven benoemd tot consul-
generaal te Berlijn.
New Yorksche beurs: opening flauw; later on
regelmatig.
POLA 7 Sept. (Stefani.) Hedenmorgen
zijn ten gevolge van een mijngasontploffing
in een schacht van de steenkolenmijn Arsa
negentien arbeiders bedolven. Negen hun
ner zijn, ondanks de onmiddellijk in het
werk gestelde reddingspogingen, omgeko
men, ten gevolge van bekomen brandwon
den of door verstikking. De ontploffing
deed zich voor na de explosie van een elec-
trisch ontstoken mijn.
LONDEN, 7 Sept. (Havas) De Britsche am
bassadeur te Hendaye heeft bericht ontvangen
van de rechtsche autoriteiben, dat dezen voor
nemens zijn de Molton en de Candlestou
Castle, twee der schepen, die zij opgebracht
hebben en sedert eenige weken vasthielden, vrij
te geven.
De ambassadeur is er eveneens van in kennis
gesteld, dat vier Britsche onderdanen, die lid
waren van de internationale brigade en on
langs door de troepen van Franco gevangen
waren genomen, binnenkort in vrijheid zullen
worden gesteld.
De minister van Buitenlandsche Zaken in
Denemarken deelt mede, dat de Deensche ge
zant te Lissabon gisteren bij den vertegenwoor
diger van Franco heeft geprotesteerd tegen het
bombardement van het Deensche s.s. Edith op
12 Aug. jl., waardoor dit schip verloren is ge
gaan. De Deensche regeering zal schadeloos
stelling eischen voor de verliezen, die Deensche
belangen hebben geleden
Twee levensgedachten
„Er is leed, dat geen oog mag pei
len, dat men alleen dragen moet en
men worstelend en strijdend, gesterkt
door hooger kracht, eindelijk zelf moet
leeren overwinnen."
Aldus staat in een bekenden roman
te lezen. Een levensles voor velen. En
een ander vermaan kan men er dicht
bij vinden„Het leven behoort aan de
levenden. Het is goed en nobel de
dooden te eeren, maar niets kan het
leven beletten verder te gaan. Onaf
wendbaar verder te gaan. Men kan de
dooden ook eeren door de taak te ver
vullen die het leven ons oplegt."
Twee punten van dezen dag om
over te denken.
Stand op Woensdag 1 uur v.m.: 763A
yorige stand: 763.9