Algeheele terugtocht der
Chineezen in het Moorden
Rede van Negrin
te Genève
Toespraak van den
H. Vader
Delbos verdedigt
den Volkenbond
Aerts ernstig
gewond
J. HUIZING
AANVAL OP BRITSCHEN
TORPEDOJAGER
Op groep kinderen
ingereden
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZONDAG 19 SEPTEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
EUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 -- TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Jrbor Haarlem en Agentschappen per
{week 25 centper kwartaal f 3.25per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20775
„Italië stuurt naar Spanje nog
eens zooveel troepen als
er reeds zijn"
Vijf eischen aan den
Volkenbond
„In Duitschland wordt een profeet
verheerlijkt, die schrijft tegen
alles wat Christelijk is"
Nederland houdt vast
aan zijn geloof
Het Weer
Vliegtuig laat zes bommen vallen
Een zevental werd gewond, van
wie er drie in ziekenhuis te
Haarlem zijn opgenomen
De brand in Weenens
Rotonde
Twee personen gearresteerd
Lotien in handen der
Japanners
De inname van Fengtsjen ver
sterkt de kansen, om een
autonoom Binnen-Mon-
goolsch Rijk ie stichten
Japansche blokkade
versterkt
Vrijdag werd te Den Helder het nieuwe militair tehuis „Maris Stella" ingewijd
door den hoogeerw. heer Mgr. kolonel J. J. J. Noordman, hoofdaalmoezenier van le
ger en vloot. Tijdens de toespraak van den hoofdaalmoezenier.
Chineesch generaal
gearresteerd
Mevrouw Tsjang Kai Sjek
in Sjanghai
Een verklaring van
minister Schmidt
Oostenrijk dingt niet naar zetel in
den Volkenbondsraad
„Wij moeten spreken van een
crisis van den vrede, niet
van een crisis van den
V olkenbond"
Het Palestijnsche
vraagstuk
Tijdens het te Mee helen gehouden
criterium gevallen
Een geheele gemeente
raad treedt af
Wegens de onvoldoende veiligheid
aan de Fransch-Spaansche
grens
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Sabotage
UTRECHT, Choorstraat 32, Tel. 14803
Haarlem
Gr. Houtstr.
Oproep van Kardinaal
Lienart
Om hulp te verleenen aan de
Baskische vluchtelingen
WAAROM NOG ELDERS ERGERNIS
WANNEER DE ROEMER PRIMA IS?
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et, Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleineannonces „Omroepers" zie de rubriek.
GENèVE, 18 Sept. (Havas) De Spaansche
minister Negrin heeft vanochtend in de Vol
kenbondsvergadering een redevoering uitge
sproken, welke hij besloot met de volgende
eischen;.
1) Herstel van de vrijheid van handel ten
gunste van het Republikeinsche Spanje.
2) De doeltreffende toepassing van maatrege
len tot evacuatie van in Spanje strijdende
vreemdelingen.
3) Uitbreiding van de overeenkomst van
Nyon tot bescherming der Spaansche vloot.
4) Erkenning door den Volkenbond, dat Span
je het slachtoffer van een aanval is geworden.
5) Verwijzing van het deel van het rapport
van den secretaris-generaal inzake de Spaan
sche kwestie naar de zesde commissie, n.l. die
Voor politieke kwesties.
De geheele redevoering behandelde het beloop
Van den strijd tot nu toe en de behandeling
door de niet-inmengingscommissie. Hij verwees
naar de telegramwisseling tusschen Franco en
Mussolini na de verovering van Santander en
gaf een rechtstreekseh antwoord op de door
Hitier te Neurenberg uitgesproken redevoering.
Negrin verklaarde: „Wij meten vandaag
de nauwkeurige draagwijdte onzer woorden
af en verklaren, dat Italië bezig is naar
Spanje een leger te zenden, dat tweemaal
sterker is dan het leger, dat er zich op het
oogenblik bevindt."
Aan het eind van zijn redevoering heeft de
Spaansche minister-president-, Negrin, de As
semblée verzocht de volgende resolutie aan te
nemen
„De Assemblée besluit het hoofdstuk uit het
verslag van den secretaris-generaal, betrekking
hebbende op den toestand in Spanje, te verwij
zen naar de zesde commissie."
De aandacht van het Spaansche volk, zoo
besloot Negrin, is ditmaal bijzonder gevestigd
op de besluiten welke de Assemblée zal nemen.
Onze Romeinsche correspondent seint ons
ö.d. 18 Sept.:
De Paus heeft heden talrijke pelgrims in par
ticuliere audiëntie ontvangen, in het bijzonder
Oostenrijkers, Duitschers, Franschen en ook
eenige Nederlanders.
In zijn toespraak zinspeelde Z. H. op den bin-
henlandschen toestand in Oostenrijk. Zich rich
tende tot de Oostenrijkers zeide hij hen heel in
bet bijzonder te verwelkomen, in dit ook voor
Oostenrijk zoo ernstige uur. De Paus zeide te
hopen, dat Oostenrijk altijd trouw moge blijven
aan de Kerk en dat het zijn katholiek karakter
hioge bewaren, als vertegenwoordiger van het
katholieke geloof in Midden-Europa, dat zulk
een voorbeeld hard noodig heeft.
Zich vervolgens richtende tot de Duit
schers zeide de H. Vader: „Wat moeten wij
zeggen, of liever, wat moeten wij niet zeg
gen op dit zoo ernstige en zoo moeilijke tijd
stip voor het katholieke geloof en voor hen
die trouw wenschen te blijven aan de Kerk
van Rome? Wat moeten wij zeggen, nu men
in hun vaderland een nieuwen profeet ver
heerlijkt, die handelt en schrijft tegen alles
Wat katholiek en christelijk is?
Sprekende tot de 37 Nederlandsche pelgrims:
Seide de H. Vader":
„Gij zijt gekomen uit een land dat zoovele on
schatbare verdiensten heeft voor de katholieke
blissiën.
Men kan zeggen dat Nederland een machtig
land is wegens zijn benijdenswaardigen bloei,
blaar men moet daaraan tevens toevoegen dat
Öeze bloei onzen missiën ten goede komt.
Wij zeggen dit bij iedere gelegenheid als wy
tot onze Nederlandsche kinderen spreken, maar
Wij willen het heden nogmaals herhalen.
En iederen keer moeten Wü daarbij
uiting geven aan Ons vertrouwen, dat de
Nederlandsche katholieken altijd trouw zul
len blijven aan de Kerk, Haar doctrine en
Haar discipline.
Nederland kent ook zulken die trachten
het van de rechte wegen af te voeren, maar
het Nederlandsche volk houdt vast aan het
oude geloof, het geloof der vaderen, het ge
loof der oude glorievolle tijden".
5 Verwachting: Matige tot zwakken,
Zuid-Westelijke tot Westelijken of Noord-
Westelijken wind, zwaar bewolkt met
tijdelijke opklaringen, mogelijk eenige
regenbuitjes, weinig verandering in tem- j§
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Afnemend buiig. jS
Geseind Zaterdagavond om 20.40 uur EE
aan alle posten: „Attentiesein n,eer."
LONDEN, 18 Sept. (Reuter) Zes zware
bommen zijn gisteren door een vliegtuig uit
geworpen in de buurt van den Britschen
torpedojager „Fearless", die ter reede van
Gijon ligt.
Hef vliegtuig keerde terug in de richting
van Gijon. Er zijn geen slachtoffers te be
treuren en er is ook geen schade aange
richt.
Dit bericht wordt door de Britsche admirali
teit bevestigd. Overigens bezit men te Londen
nog geen enkele aanwijzing omtrent de identiteit
van het aanvallende vliegtuig.
Dit nieuwe incident wordt evenwel beschouwd
als een bewijs, dat het aanvullend accoord van
Nyon verre van nutteloos is.
Men vertrouwt, dat nu nieuwe vliegtuig
patrouilles uitgezonden zijn, men met behulp
van de Fransche strijdkrachten, dergelijke inci
denten zal kunnen vermijden, of eventueel de
bewerkers ervan zal kunnen straffen.
Dez aanval op de „Fearless" was de negende,
die tegen Britsche eenheden werd begaan.
Zaterdagavond reed op den Heerenweg te
Heemstede in de richting Haarlem een auto,
met als leerling-chaffeuse mevrouw R. de V.,
geb. ten K., onder toezicht van den heer A. A.
van M., beiden wonende te Vlaardingen.
Even voorbij de buitenplaats Groenendaal
wilde de bestuurster een auto passeeren. Daar
evenwel uit de richting Haarlem eenige auto's
naderden, trachtte mevrouw de V. haar voor
rijder rechts te passeeren. Tegelijkertijd kwam
uit de van Merlenlaan een auto. Uit vrees voor
een botsing wilde mevrouw de V. de van Mer-
leplaan inrijden. De heer van M. greep echter
het stuur om te trachten het erf van huize
„Zuiderhoek" op te rijden. Dit bleef echter bij
een poging. De auto botste tegen een paal van
het hek van de villa. Juist was uit de van Mer
lenlaan een groep van negentien kinderen van
het Doopsgezinde kinderhuis te Haarlem met
een leidster het hek voorbij geloopen.
Na de botsing met den paal schoof de auto
nog een eind door, waarbij de wagen ach
ter op de groep kinderen inreed. Een zeven
tal werd hierbij gewond. Van dezen moesten
er drie met beenbreuken en andere verwon
dingen naar het Diaeonessenhuis te Haar
lem worden vervoerd.
Een voorbijkomend geneesheer, later bijge
staan door drie andere dokters uit Heemstede,
verleende bij dit ongeluk de eerste hulp. De
vier lichtgewonde kinderen zijn naar het Doops
gezinde kinderhuis teruggegaan.
WEENEN, 18 Sept. (Havas). De politie
heeft twee personen in hechtenis gesteld, die
er van verdacht worden op onbedachtzame wijze
brandende sigaretten te hebben weggeworpen
waardoor de brand in de Rotonde zou zijn ver
oorzaakt.
De Chineesche troepen hebben de voorsteden van Sjanghai aan de Japanners
moeten prijsgeven. De aftocht der troepen werd door Chineesche soldaten ge
dekt, die met ware doodsverachting de naderende Japanners opwachtten
PEIPING, 18 Sept. (Reuter). De Chinee
sche troepen zijn volledig op den terugtocht
ten Zuid-Westen van Peiping. Het Chinee
sche garnizoen te Sjoesjau staat voor het
dilemma zich over te geven of vernietigd
te worden.
Gebruik makende van de betrekkelijke vei
ligheid, teweeggebracht door de terugtrekking
der Chineesche troepen in de zone van Sjanghai
en Woesoeng, bereiden de Japanners een of
fensief voor, dat zal worden ingezet, zoodra de
omstandigheden zullen veroorloven gebruik te
maken van gemechaniseerde eenheden.
Intusschen is de artillerie aan beide zijden
in actie. De Japanners schieten evenwel tien
granaten af in den tijd dat de Chineezen er
met een moeten volstaan.
Het ministerie van Oorlog heeft vanmiddag
medegedeeld, dat de slag bij Tsjautsjau een
voor de Japanners gunstig verloop heeft. Het
gros der Japansche troepen is vanmorgen de
stad binnengetrokken. Ten Westen van
Tsjautsjau en Soenglintien rukten de Japanners
verder op. Ook aan het front bij Tatoeng wordt
verbitterd gevochten. De Chineezen hebben
stellingen langs het binnengedeelte van den
grooten muur met Jenmankwan als centrum
betrokken.
Uit Tatoeng wordt gemeld, dat een Japansche
colonne aan het front van Sjansi alle Chinee
sche soldaten in dezen sector heeft uitgeroeid
en Fengtsjen heeft bezet. Aan het front van
Sjanghai blijven de Japanners oprukken. De
Chineesche autoriteiten laten alle strategische
punten versterken in de nabijheid van de in
ternationale concessie en van de Chineesche
wijk. Aan het front in het Noorden worden de
verliezen der Chineezen, tot 17 September, ge
raamd op 6.000 dooden en gewonden.
Aan het veroveren van Fengtsjen door
het Japansche leger in Noord-China, wordt
groote beteekenis gehecht. Fengtsjen ligt
aan den spoorweg KalganSoeijoean en is
het eerste, belangrijke steunpunt op den
weg naar de provincie Soeijoean van Bin-
1
nen-Mongolie.
De provincie Tsjahar is reeds lang onder
Japanschen invloed. De provincie Soeijoean is
het evenwel tot nog toe steeds gelukt aan
Japans politieke en militaire veroveringspo
gingen te weerstaan.
Door de inname van Fengtsjen heeft de be
weging om een autonoom Binnen-Mongoolsch
rijk te stichten onder Japansche leiding, weer
nieuwe kansen gekregen.
De Chineezen geven, volgens een bericht
van Reuter, thans officieel toe, dat de Ja
panners Lotien heroverd hebben. Men zal
zich herinneren, dat de Chineezen beweer
den deze stad nog in handen te hebben.
In een door het Japansche ministerie van
Buitenlandsche Zaken aan de buitenlandsche
diplomatieke vertegenwoordigers toegezonden
nota worden maatregelen ter verscherping van
de blokkade der Chineesche kust aangekondigd.
Daar er Chineesche schepen zijn, die aan de
blokkade trachten te ontsnappen door zich op
een andere nationaliteit over te schrijven, zal
de Japansche regeering een dergelijke handeling
niet erkennen, als zij na de proclamatie van
Hasegawa van 25 Augustus geschied is, tenzij
de overschrijving gedaan is volgens de wetten
van het desbetreffende land en in hoofdzaak
reeds ten uitvoer gelegd is. In geval van twijfel
zullen de vereischte maatregelen, zooals onder
zoek, worden genomen.
Uit Tai-joean wordt gemeld, dat op bevel van
de militaire autoriteiten, generaal Li Foe Yin is
gearresteerd, de comamndant van 't 61e leger
corps, belast met de verdediging van het Noor
den der provincie Sjansi. Men verwijt hem
gebrek aan energie, hetgeen geleid heeft tot
het verlies van Tatoeng en verscheidene andere
belangrijke plaatsen.
De bombardementsgevaren trotseerende, is
de echtgenoote van maarschalk Tsjang Kai
Sjek per auto uit Nanking in Sjanghai aan
gekomen. Zij was in het zwart gekleed en ver
gezeld van een gewapende lijfwacht. Na haar
identiteit te hebben aangetoond, kon zij den
Engelschen verdedigingssector passeeren.
De Chineesche ambassade te Tokio spreekt
met nadruk de persberichten tegen,
volgens welke de regeering van Nanking
besloten zou hebben haar ambassadeur in
Tokio, Hsoe Sjih Ying, terug te roepen.
De Chineesche pers meldt, dat generaal Ma
Han Sjan, d^ held van het anti-Japansche ver
zet in 1932, naar Mandsjoerije vertrokken is,
om aldaar een beweging te leiden van 100.000
Chineesche aanhangers, die voornemens zouden
zijn de Japansche achterhoeden aan te vallen.
De Chineesche ambassadeur, Wang, heeft
verzocht Roosevelt 'n bezoek te mogen brengen.
Men gelooft, dat hij thans bij den president zelf
tegen het embargo zal protesteeren.
WEENEN, 18 Sept. (Havas). In een ver
klaring gepubliceerd door het „Neues Wiener
Tageblatt" spreekt de minister van Buiten
landsche Zaken, Guido Schmidt, de geruchten
over een nieuwe oriënteering der Oostenrijksche
politiek tegen.
Onze verhoudingen tot Italië zijn goed, zoo
verklaarde hij, en zullen zoo blijven. Vanzelf
sprekend is het tevens, dat Oostenrijk niet m
tegenstelling verkeert tot Duitschland. Oosten
rijks onafhankelijkheid en autonomie, welks
Italië blijft beschouwen als het essentieele ele
ment van de Oostenrijksche politiek, alsmede
zijn vrijheid van handelen, zijn de eerste doel
einden, welke Oostenrijk nastreeft. Schmidt be
treurde het, dat Duitschland en Italië zich bui
ten den Volkenbond houden. Onder deze om
standigheden, zoo voegde hij er aan toe, is het
duidelijk, dat Oostenrijk niet voornemens is te
dingen naar een zetel in den Volkenbondsraad,
zooals men in Genève meende. Voorts kan men
aannemen, aldus de minister, dat het Hon-
gaarsche standpunt te dien opzichte gelijk is,
GENEVE, 18 Sept. (Havas). In de Volken
bondsvergadering van heden hield de Fransche
minister van Buitenlandsche Zaken, Delbos,
een belangrijke rede. De minister begon zijn
betoog met te getuigen van Frarikryks geloof
in het Volkenbondspact. Frankrijk, zoo zeide
hü, is eenstemmig van meening, dat in het
pact de veiligste waarborg ligt voor een har-
monieuse en vreedzame wereld.
De huidige wereld, zoo zeide Delbos, is
verdeeld en wordt gekenmerkt door een
geest van oneenigheid. Om den vrede te
organiseeren, moet men rekening houden
met de crisis welke de vrede doormaakt.
Ik zeg een crisis van den vrede en niet
een crisis van den Volkenbond. Iets anders
is in overweging te nemen, dat het mecha
nisme van den Volkenbond herzien moet
worden, omdat de bond niet over de noo-
dige en voldoende middelen beschikt om
een vreedzame ontwikkeling der collectivi
teit te verzekeren, of dat die middelen beter
gebruikt moeten worden. Het is die crisis
van het vredésbegrip, van dien vredeswil,
welke wij in het gelaat moeten durven zien,
alvorens ons bezig te houden met afgeba
kende doeleinden.
Aangezien de Fransche regeering vurig streeft
naar den vrede onder alle volkeren, zoekt zü
naar de beste middelen om dien vrede te ver
zekeren. Daartoe is het niet voldoende, dat
allen den vrede willen, men moet ook de voor
waarden wenschen te scheppen welke een oor
log onmogelijk maken, evenals men bij het
streven naar gezondheid, de hygiëne beoefent,
teneinde daardoor de kans op ziekten te ver
minderen. Het zijn die voorwaarden van de in
ternationale gezondheid, welke steeds minder
in acht worden genomen, de elementaire voor
waarde is zich te behoeden voor de risico's
eener oorlogsbesmetting.
Uit dien hoofde hebben Frankrijk en Groot-
Brittannië, ziende het drama, dat het onge
lukkige Spanje verscheurt, voorgesteld een po
litiek van niet-inmenging, welke bovendien een
waarborg moest worden voor de onafhanke
lijkheid van dit land.
De redevoering van .pen minister van Bui
tenlandsche Zaken van Egypte in de vergade
ring te Genève, was in hoofdzaak gewijd aan
het Palestijnsche vraagstuk.
Spreker betoogt, dat het recht en de recht
vaardigheid willen, dat Palestina aan de Pales-
tijnen blijft en dat de stichting van een Jood-
schen staat ondergeschikt blijft aan de toe
stemming der Arabische meerderheid.
Egypte en de Arabische wereld hebben met
bezorgdheid de ontwikkeling van de Palestijn
sche kwestie, welke geleid heeft tot een ver-
deelingsplan, gevolgd.
Tijdens het te Mechelen gehouden cri
terium vond een valparty plaats, waarvan
ook de oet.enöe Belgische renner Jean
Aerts een der slachtoffers was. Hij werd
zeer ernstig aan het hoofd gewond en
moest onmiddellijk naar het ziekenhuis
worden overgebracht. Men vreest voor zijn
leven,
Door een ongelukkigen samenloop van om
standigheden kwamen enkele renners te val
len, behalve Jean Aerts, ook onze landgenoot
Johnnie Braspenning. De laatste kwam er met
enkele minder ernstige kwetsuren af.
De wedstrijd werd gewonnen door den Belg
de Rijck in 2 uur 17 min. 50 sec. vooi Rossi
(Italië), Louyet (België), Verreycken (België),
Francken (België) en Bondue) (België). Onze
landgenooten Stuyts en Pauwels kwamen in het
hoofdpeleton aan.
PERPIGNAN, 18 Sept. (Havas) De gemeente
raad van het Fransche grensstadje Cerbère
heeft gisteravond vergaderd en besloten af te
treden, daar, naar de meening van den raad, de
veiligheid van de stad niet voldoende verzekerd
is, wegens de recente bomaanvallen op het
Spaansche grensstadje Portbou, waarbij de
bommen vlak bij het Fransche grondgebied te
recht komen. De prefect van het departement
kwam tusschenbeide, maar slaagde er niet in,
den raad op zijn besluit te doen terugkomen.
Tevens wordt gemeld, dat het spoorwegverkeer
tusschen Frankrijk en Spanje via Portbou offi
cieel is gestaakt.
Negrin stelt vijf eischen aan den Volkenbond
Delbos verdedigt den Volkenbond.
De H. Vader spreekt tot de Nederlandsche pel
grims.
Algeheele terugtocht der Chineezen in het
Noorden.
Onbekend vliegtuig laat zes bommen vallen op
Britschen torpedojager.
Afscheidswoord van den afgetreden partij-voor
zitter, Z. Exc. mr. C. Goseling, op den kaderdag
te Nijmegen.
De voortgezette oefening van de Lichte Brigade.
Ernstig auto-ongeluk te Heemstede; zeven
kinderen gewond.
Brutale diefstal te Rotterdam.
De Belgische wielrenner Jean Aerts levensge
vaarlijk gewond bij valpartij te Mechelen.
Beurs van New-York: stemming flauw.
O
Er is misschien geen verachtelijker
strijdmiddel dan sabotage. Alles wat
„stiekum" gaat is van een zekere laf
heid. Maar in stilte andermans eigen
dom te vernielen om hem te schaden,
hetzij uit wraak, hetzij om hem tot
iets te dwingen, verraadt laagheid
van karakter. Indien ge iemand be
strijdt, doe dit openlijk. Mei open
visier strijden was een eer in den
ouden tijd. In het geniep iemands eer
aan te randen, iemands bezit te ver
nielen, iemands belangen te schaden,
zonder dat hij weet wie het hem aan
doet en zonder dat hij zich ook maar
eenigszins kan verdedigen, dat is
iets laaghartigs.
Sabotage moet onder alle omstan
digheden en in ieder geval veroor
deeld worden. Wie sabotage bedrijft,
geeft zich aan de verachting bloot.
RIJSSEL, 18 Sept. (Havas.) Kardinaal Lie
nart, aartsbisschop van Rijssel, heeft een op
roep gedaan, om hulp te verleenen aan de
Baskische vluchtelingen. „De Basken, zoo zei
de de Kardinaal, zijn diep ongelukkig. Onze
Christelijke naastenliefde gebiedt ons hun te
hulp te komen. Voor het meerendeel zijn zij
ook onze broeders in het geloof, wat nog een
reden te meer is om hen te helpen."
De Kardinaal vraagt verder den christelijken
gezinnen en religieuzen communiteiten de Bas
kische families, die van alles beroofd zijn, by
zich te willen opnemen en beveelt den geloo-
vigen aan hun gaven te zenden aan het Ka
tholieke Nationale Hulp-comité voor de Bas-
ken te Bordeaux.
Heiligeweg 39-45, A'dam. A. J. v. d. MADE
1 IV V t V i I 11 11 Ii f 7 74/y?
Stand op Zondag 1 uur tjh.: 750.4
Vorige stand: 741.6
