RED
„Vóór alles Gods wet tot opperste richtsnoer"
Zeven menschen
vermoord
Het nieuws van heden
MET CHRISTELIJKE
SIGNATUUR
DIJJERS
De treinramp bij
Angoulème
Rede van minister
Van Zeeland
Jhr. mr. v. d. Goes
uit de N.S.B.
m TAC K'*M,S5®5B
Incident met zee
lieden te Tunis
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 21 SEPTEMDER 1937 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 centper kwartaal f 3.25per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.'V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
HOTEL-CAFE-RESTAURANT
In de plechtige openingszitting der Staten-Generaal heeft H.M. de Koningin
hedenmiddag de volgende Troonrede uitgesproken:
LEDEN DER STATEN-GENERAAL
Mij wederom in Uw midden bevindend ge
voel Ik allereerst behoefte uiting te geven
aan Mijne gevoelens van dankbaarhèid
voor de tot dusver voortschrijdende verbetering
in het economische leven hier te lande. Deze
verbetering in belangrijke deelen van het be
drijfsleven verlevendigt de hoop, dat de nog
steeds omvangrijke werkloosheid geleidelijk ver
der zal kunnen worden ingeperkt.
Alle maatregelen, die der Regeering doelmatig
voorkomen om het proces van herstel uit de lang
durige depressie te bevorderen, zullen harerzijds
worden genomen of aan Uwe goedkeuring onder
worpen.
De ontwikkeling van den economischen toe
stand in Nederlandsch-lndië geeft reden tot vol
doening; in het gunstig verloop van de opbrengst
der Landsmiddelen weerspiegelt zich de allerwe
gen ingetreden opleving in landbouw, handel,
nijverheid en scheepvaart, waartoe mede bijdroe
gen de over het algemeen bevredigende oogsten
van de voedselgewassen der inheemsche be
volking.
Het stemt Mij tot verheugenis, dat als gevolg
daarvan thans weder een stijging valt waar te
nemen van het welvaartspeil der bevolking van
Nederlandsch-lndië en dat een begin kon worden
gemaakt met de verlaging van de op haar rusten
de lasten. De ruimer vloeiende middelen geven
gelegenheid, in meerdere mate dan de laatste ja
ren het geval kon zijn,-gelden beschikbaar te
stellen voor de bevordering van de geestelijke en
stoffelijke belangen der bevolking.
Door toepassing van daartoe geëigende mid
delen zaHernstig worden gestreefd '^ar verbree
ding en versterking van de econornfsche basis,
teneinde die voor de toekomst beter bestand te
doen zijn tegen schokken, als welke in de laatste
jaren werden ondervonden.
Hoewel in Suriname een lichte verbetering, zoo
wel bij den in- en uitvoer als bij de voornaamste
cultures viel op te merken, bleef de economische
en financieele toestand van dat gewest nog wei
nig bevredigend, in tegenstelling mot dien van
Curacao, aan welk gebiedsdeel de wereldcrisis
schier ongemerkt is voorbijgegaan.
Te midden van de geestelijke verwarring in de
wereld, waaraan ook ons volk niet geheel ont
komt, is steeds dringender de eisch, dat in wet
geving en bestuur vóór alles Gods wet tot opper
ste richtsnoer worde genomen. In zijn algemeen
karakter zal het Regeeringsbeleid het kenmerk
dragen van een doelbewust streven naar beveili
ging en versteviging van de positief Christelijke
grondslagen onzer samenleving. Aldus zal een
beleid kunnen worden gevoerd, dat met ver
mijding van toespitsing van tegenstellingen
ook door zijn innerlijke redelijkheid instemming
vordert.
Het karakter van dit beleid zal tot uiting komen
met name in werkdadige zorg voor een gezonde
ontplooiing van het huwelijks- en gezinsleven,
bescherming van de publieke eerbaarheid, ont
houding door de Overheid van aanmoediging
van alles wat tot ontheiliging van den wekelijk-
schen rustdag aanleiding geeft, en krachtige
handhaving van het gezag. Eerbiediging van de
vrijheid van godsdienst en van geweten, en hand
having van den rechtmatigen volksinvloed op het
landsbestuur blijven hechte pijlers van ons volks
bestaan.
De Regeering overweegt een nadere regeling
van het vereenigingsrecht, ter bevordering van
een meer werkdadig repressief toezicht, naar de
reeds thans in de wet neergelegde normen van
openbare orde en goede zeden.
Hoewel de internationale omstandigheden
veelszins aanleiding geven tot bezorgdheid, bleef
het vriendschappelijk karakter, hetwelk onze ver
houding tot andere mogendheden pleegt te dra
gen, ongerept bewaard. Niettemin zal, gelet op
de spanningen in de verhouding tusschen de vol
ken en het daarmee saamhangende gevaar van
internationale verwikkelingen, zoowel hier te
lande als in Indië, moeten worden voortgegaan
met de versterking van onze weermacht. Belang
rijke voorstellen daartoe zullen onverwijld aan
hangig worden gemaakt.
De Regeering zal zich beijveren de samenwer
king in onderneming en bedrijf ten bate van de
geheele volkshuishouding te bevorderen.
Met handhaving van krachtige medewerking
aan de bevordering van op wederkeerigheid ge
grond internationaal ruilverkeer, is noodig verster
king van onze handelspolitieke weerbaarheid, ter
beveiliging van den buitenlandschen en binnen-
landschen afzet van onze producten, met inacht
neming van nauwe samenwerking tusschen Ne
derland en de deelen van het Koninkrijk buiten
Europa.
De landbouwcrisismaatregelen zullen, met hand
having van den voor den landbouw nog nood
zakelijken prijssteun, zooveel mogelijk beëindigd
worden. Daarnaast zal bevorderd worden, dat
nuttige regelingen door de bedrijfsgenooten zelf
zullen worden overgenomen en voortgezet of
opgebouwd.
Verschillende wettelijke maatregelen tot ver
hooging van het peil van den landbouw zullen
worden voorgesteld.
In voorbereiding zijn wettelijke regelingen tot
beperking van den arbeid der gehuwde vrouw
en tot het rekening houden met gezinslasten bij
het arbeidsinkomen.
Ten aanzien van de landarbéiders zal de prac-
tische uitvoerbaarheid van een wettelijke regeling
van den arbeidstijd en de veiligheid, voor zoover
misstanden niet door onderling overleg van de
georganiseerde belanghebbenden uit den weg
worden geruimd, worden onderzocht.
Het temperen van de gevolgen der werkloos
heid voor hen, die daarvan slachtoffer blijven,
beschouwt de Regeering als een harer voornaam
ste plichten. Wettelijke regelingen betreffende
werkloosheidsverzekering en steunverleening zul
len worden voorbereid. Voortgegaan zal worden
met de uitvoering van openbare werken als mid
del tot werkverruiming, met de werkverschaffing
en met het cultureele werk voor de werkloozen
Ondanks de ingetreden verbetering in den eco
nomischen toestand en de daarmede samenhan
gende stijging van de opbrengst der middelen,
blijven, na de diepe depressie der laatste jaren,
de openbare financiën nog in bijzondere mate
zorg vereischen. Buiten hetgeen op economisch
sociaal terrein en op het gebied der defensie on
vermijdelijk is tot behoud en versterking van de
Nederlandsche volkskracht, zullen vele op zichzelf
gewenschte of nuttige maatregelen, waaronder
die op het gebied van het onderwijs, dan ook
eerst ter hand genomen kunnen worden, wanneer
de inwendige positie van het budget voldoende
zal zijn versterkt. De verhooging der defensie
uitgaven zal enkele bijzondere financieele voor
zieningen noodig maken.
Naast de reeds genoemde voorzieningen stelt
de Regeering zich voor een regeling tot co
ördinatie van het goederenverkeer te land en te
water tot stand te brengen, terwijl een herzie
ning van de woningwet in voorbereiding is en
een wettelijke regeling van de opleiding der on
derwijzers zal worden aanhangig gemaakt.
De toewijding, waarmee Leger en Vloot, zoo
mede de ambtenaren in burgerlijken dienst in het
geheele Koninkrijk, hun taak vervullen, stemt Mij
tot erkentelijkheid.
In het komende zittingjaar zal weer veel arbeid
en toewijding in hartelijke samenwerking van Re
geering en Staten-Generaal worden gevraagd.
Met de innige bede, dat ons allen door den Al-
machtigen God de kracht en de wijsheid geschon
ken worden, die Hij alleen geven kan, verklaar Ik
de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.
Papoea maakte amok in de huurt
van Fakfak
Over den intern, economischen
toestand
DRIE EN ZESTIGSTE JAARG, No. 20778
Het Tweede Kamerlid is
geroyeerd
Het uittreden van ds.
Van Duyl
Het Weer
NV.
C.A.v.d STEURs
KLEEDERMAKERIJ
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Italiaansche matrozen doen inval
in lokaal der liga voor
menschenrechten
De bomaanslag te
Cerbère
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Buitenhof Telefoon 117375 Den Haag
Men spreekt over onze keuken
niets dan goeds
OP VASTENDAGEN
SPECIALE SCHOTELS
mager menu
i
Acht dooden, vijftig gewonden
BORDEAUX, 21 Sept. (Havas) Het
Spoorwegongeluk op de lijn Bordeaux
Angoulème heeft zich voorgedaan vlak bij
^ara, op 15 K.M. van 't station Angoulème.
Öet waren twee sneltreinen, die met
sikander in botsing kwamen. Beide treinen
^aren op weg naar Parijs.
De eerste kwam om 10.07 uur 's avonds uit
Bordeaux te Angoulème aan en vertrok zes
minuten later vandaar. De tweede vertrok om
10.26 uur van Angoulème. Door onbekende oor
zaak is deze laatste trein tegen den eersten op
gereden. Vijf wagens liepen dientengevolge uit
de rails.
Militairen uit Angoulème zijn op de plaats
van het ongeluk aangekomen.
Tegen vier uur vanochtend waren acht
dooden te betreuren. Men vreest, dat het
aantal dooden nog grooter zal zijn. De lijken
der slachtoffers zijn nog niet geïdentificeerd.
Het staat vast, dat drie der om het leven
gekomen passagiers tot dezelfde familie be
hoorden. Er zijn vijftig gewonden, onder
wie vijftien ernstige kwetsuren opliepen.
FAKFAK, 21 September. (Aneta). Ver
nomen wordt, dat in een kampong zeven
menschen zijn vermoord door een papoea,
die amok maakte. Het bestuur onderzoekt
deze kwestie.
Te Rome is prinses Catharina van Rusland in het huwelijk getreden met
markies Farace
BRUSSEL, 21 Sept. (Havas). In een voor
Amerika bestemde radiorede heeft Van Zeeland
een uiteenzetting gegeven van het Belgische
standpunt inzake den internationalen economi
schen toestand.
De Belgische minister verklaarde o.m.:
De bij herhaling opgedane ondervindingen
hebben aangetoond, dat in de economie der
moderne tijden geen enkel land aan de gevol
gen der algemeene crisis ontkomt. Omgekeerd
hebben een groot aantal landen den steun ge
voeld, dien zij ondervonden bij hun eigen pogin
gen tot economisch herstel, van de opleving
bij hun buurman. Het blijkt heden ten dage niet
minder duidelijk, dat het economisch herstel
tyj de buren geen enkel land vrijstelt van het
zelf ondernemen van een poging om met vrucht
deel te nemen aan den gunstigen stroom, die
bij de anderen vloeit. België heeft deze poging
ondernomen. De minister-president verklaarde
vervolgens, dat de Belgische belangen harmo
nieeren met die van andere landen, en dat Bel
gië steeds trouw zal blijven aan de algemeene
regelen der economische betrekkingen der we
reld. Tenslotte verklaarde Van Zeeland, dat de
beste middelen om een algemeene bevrediging
over de geheele wereld te verwezeniyken rus
ten op economischen grondslag.
Het „Utrechtsch Dagblad" bericht, dat jhr.
mr. W. van der Goes van Naters, Tweede Ka
merlid voor de N.S.B., is geroyeerd.
Wy spraken, aldus het blad, met Jhr. Van
der Goes van Naters, organisator van de Nat.
Soc. Vorming en tot voor kort hoofd van den
afweerdienst van den persdienst der N.S.B., die
ons mededeelde, dat hij zoo juist per expresse-
brief zijn royement als did. van de N.S.B. had
ontvangen. Het merkwaardige is, zoo zeide de
heer Van der Goes van" Naters, dat 'ik juist een
week geleden eervol ontslag kreeg als hoofd van
den afweerdienst met dankbetuiging voor de be
wezen diensten.
Het Utr. Dgbl. heeft zich, naar aanleiding, van
diens ontslagbrief, gewend tot ds. Van Duyl die
den interviewer vertelde, dat hy Zondagmid
dag. na afloop van de door hem geleide gods
dienstoefening te Hilversum, werd opgewacht
door den heer Van Geelkerken, die hem ver
zocht, mee te gaan naar het ;huis van den heer
Farwerck, waar men ir. Mussert aantrof.
Nadat de heer Van Geelkerken zien in een
achtervertrek had teruggetrokken hebben de
heeren Mussert en Farwerck mij aldus ds.
van Duyl na een gesprek van -twee uur kun
nen bewégen tot onderteekening van den ge-
publiceerden brief, waarvan de tekst van te
voren was gereed gemaakt en getikt.
„Ik betreur het, zoo zeide ds. van Duyl, den
brief in dezen vorm, hetgeen my achterafge
bleken is, te hebben onderteekend."
Gevraagd naar de motieven voor zijn hande
ling deelde ds. van Duyl mede, het onjuist te
vinden, daar thans op in te gaan.
Het hoofdkwartier van de Nationaal Socialis
tische Beweging deelt het volgende mede:
„De leiding der N.S.B. wenscht geen nadere
mededeeling te doen over de redenen van terug
trekking van ds. Van Duyl uit de beweging. Zij
wijst er nogmaals nadrukkelijk op, dat deze re
denen zuiver van persoonlijken aard waren.
Mocht echter van andere zijde daartoe wèl wor
den overgegaan, dan is daar van N.S.B.-zyde
geen enkel bezwaar tegen, omdat de N.S.B. niets,
maar dan ook' totaal niets te verbergen noch te
verbloemen heeft."
VERWACHTING: Matige tot zwakken |j
Noord-Westelijke tot Zuid-Westelijken of EE
5 Zuidelijken wind, aanvankelijk licht tot EE
half bewolkt, later toenemende bewol-
king, weinig of geen regen, kouder des EE
EE nachts, iets warmer overdag.
1 STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Geseind van De Bilt op 21 September
te 9.05 uur aan de posten van Delfzijl tot
Hoek van Holland: „Stormsein neerha-
len, biyft op uw hoede", en aan de pos-
ten van Hoek van Holland tot de Belgi-
S sche grens: „Attentiesein neer".
S Hoogste barometerstand 763.7 te Scilly
Laagste barometerstand 745.2 te Karlsbadt
Zon op v.m. 6.43 onder n.m. 7.02 uur. EE
EE Licht op n.m. 7.32. Maan op n.m. 7 uur EE:
§j onder v.m. 8.01. Laatste Kwartier 27 Sept.
Illlllllllllllllllllllllllll
KRUISSTRAAT 7, HAARLEM
OPENING VAN DE STATEN-GENERAAL. DE
TROONREDE.
Kanton door Japansche vliegtuigen gebombar
deerd.
A
Rede van den Franschen minister van Finan
ciën Bonnet, over den financieelen toestand.
Italiaansche zeelieden doen inval in gebouw van
de liga voor menschenrechten te Tunis.
Van Zeeland over den internationalen economi
schen toestand.
Het spoorwegongeluk te Angoulème. Tot dusver
reeds acht dooden en vüftig gewonden.
Zeven menschen vermoord door een amokmaker
in de buurt van Fakfak (NX).
Jhr. mr. v. d. Goes van Naters geroyeerd als
lid van de N. S. B.
Benoemingen in het Aartsbisdom.
O
DEFIJNPPOE^P GEBRUIKT SLAOLIE
TUNIS, 21 Sept. (Havas) Zondagavond om zes
uur hebben een vijftigtal leden der bemanning
van de Italiaansche opleidingsschepen „Ameri-
co. Vespucci" en „Colombo", die sinds eenige
dagen in de haven voor anker liggen, een inval
gedaan in het lokaal van de Italiaansche liga
voor menschenrechten, waar ook de redactie
van het anti-fascistische blad „Italiano di Tu
nis" is gevestigd.
zy vernielden het meubilair. Joseph Miceli, de
secretaris van de liga, die zich met een pistool
probeerde te verdedigen, werd door een kogel in
het hart getroffen. De aanvallers verspreidden
zich daarop.
Tien hunner werden nog door de politie ver-
Tast, toen zij naar het balcon van een belendend
huis wilden overstappen. Zy konden echter ont
snappen.
Een matroos kwam op het trottoir terecht en
werd ernstig gewond. Een ander werd door een
revolverschot gewond. De politie heeft twaalf
personen gearresteerd.
Nader wordt nog gemeld, dat 's avonds Ita
liaansche anti-fascisten hebben gedemon
streerd.
Op bevel van den vertegenwoordiger van den
resident-generaal Carteron, zijn het banket en
het bal, die ter eere van den état-major en
de cadetten der opleidingsschepen zouden zyn
aangericht, afgelast.
Met meer dan gewone belangstel
ling en ongeduld is in den lande
de Troonrede tegemoet gezien,
omdat men daarin eindelijk een positie
ve aanwijzing hoopte te vinden van den
koers, die door de nieuwe regeering zou
worden ingeslagen. Aan deze verwach
ting Beantwoordt het staatsstuk op prin
cipieel duidelijke wijze. Bepaalden vroe
gere troonredenen zich slechts tot 't aan
roepen van de hulpe Gods, thans wordt
uitdrukkelijk verklaard, dat Gods wet tot
opperste richtsnoer in wetgeving en be
stuur zal worden genomen en doelbewust
gestreefd zal worden naar beveiliging en
versteviging van de positief Christelijke
grondslagen onzer samenleving. Wat dit
practisch beteekent, blijkt uit de zin
snede over de gezonde ontplooiing van
huwelijks- en gezinsleven, bescherming
van de openbare eerbaarheid en onthou
ding door de Overheid van elke aan
moediging tot ontheiliging van den Zon
dag. Voldoening wekken de .beloften va a
krachtige gezagshandhaving met behoud
van een rechtmatigen volksinvloed op
het landsbestuur en van een werkdadig
repressief toezicht op het vereenigings
recht, want de democratisch genoemde
vrijheid is de laatste jaren wel eens tot
schade van haar eigen prestige en ge
zondheid te tolerant en te laks geweesr..
De toon van dankbaarheid en bezon
nen vertrouwen ten aanzien van den
economischen toestand zoowel hier ie
lande als in Nederl. Indië contras
teert sterk met het sombere geluid dat
in vroegere jaren moest klinken, maar
gelukkig wordt geen voet gegeven aan
den overigens begrijpelijken lust van
zekere bevolkingsgroepen, die de huid
van den beer zouden willen verkoopen
nog voor hij geschoten is. In Indië is
reeds een aanvang gemaakt met het
verlagen der lasten en dit wekt het ver
trouwen, dat dit ook hier zal geschie
den, zoodra het budgetair verantwoord
zal zijn. Helaas, zal aan de als noodzake
lijk erkende maatregelen tot herstel van
het wel zeer sterk gedrukte onderwijs
voorloopig niet veel kunnen worden ge
daan, zoolang de budgetaire toestand
niet inwendig versterkt is. Zwaarder
weegt in het meest onmiddellijk belang
van volk en staat de versterking van de
weermacht met het oog op de interna
tionale spanningen. Daarnaast staat als
een der voornaamste plichten van de
regeering het temperen van de gevolgen
van de werkloosheid.
De eerste teekenen van het komende
regeeringsbeleid gegeven door de depar
tementen van economische en sociale za
ken blijken gelukkig slechts voorboden
te zijn geweest van meer en beter, dat
komen gaat. In dit opzicht opent de
Troonrede in ruime en algemeene ter
men ook ruime, zij het ook door het bud
getair mogelijke begrensde perspectie
ven.
Dit staatsstuk met positief Christelijke
signatuur, geautoriseerd door de uit
spraak van het Nederlandsche volk ge
daan aan de stembus, wekt voor de naas
te toekomst van ons land redelijke ver
wachtingen van een principieel en finan
cieel verantwoord beleid, dat rekening
zal houden met het mogelijke, zonder
het wenschelijke daarbij uit het oog te
verliezen.
Het is een program van opbouw en
herstel, niet van voltooiing en bekroning.
Gearresteerde Italiaan bekent
PERPIGNAN, 20 Sept. (Havas) Het onder
zoek, dat is ingesteld naar aanleiding van het
vinden van bommen in den spoorwegtunnel te
Cerbère, heeft geleid tot een voorloopige beken
tenis van den Italiaan, die na dezen aanslag is
gearresteerd. Deze heeft toegegeven, dat hy het
oude militaire hospitaal te Perpignan en het
Spaansche consulaat te Toulouse moest opbla
zen, doch dat hij hiertegen opzag, aangezien hy
vreesde, den dood van verscheidene menschen
te zullen veroorzaken. Hij had zich daarom van
zijn bommen ontdaan.
iNi i v vilVVUUUIIHIHHi;);//,»; j j
Stand van Dinsdag 1 uur n.m.: 759.?
Vorige stand: 758.2
