Een Ilesch vol gezondheid
VOLTAMNELK van
„1>E LANDBOUW"
OCTOBER,
WIJNMAAND
Bijzondere Prijzen
N.V. Melkinrichting „DE
Wederverkooper!
Winkelier!
Faase, uw grossier!
Uw adres:
voor 1001 artikelen
MOLHOEK's Schoenmakerij
GR. HOUTSTR. 31 bij Anegang
REGENPIJPEN
Uw Wagen
Kleine Houtstraat 73 - Telef. 12910
Goede kunst ónder ieders bereik
34
42
75
75
l75
Jac.v.d.Noord
Spaarne 60
ONS NAJAARSNUMMER
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
RAUWE MELK IS DE BESTE GEZONDHEIDSDRANK, ALS U ZE
VEILIG KUNT DRINKEN
Het voordeeligste adres!
STERK en TOCH GOEDKOOP
„KINDERKLEED INGHU IS"
oude Italiaansche kunst
B. H. STEFFENS - ZIJLSTRAAT 65
DUIZENDEN KINDEREN
groeien uit de schoenen voordat deze
versleten zijn
Eerste Haarlemsche Schoenomvorm-
en vergrootings-inrichtmg
Grepen uit een almanak
2io
56
GEZ. CORBIÈRE
is een deei van
UW VERMOGEN
Ook een wagen heeft behoefte
aan juist «beheer»! Zijn waarde
kan ondanks alle diensten,
die hij heeft te verrichten
behouden worden, indien hij op
de juiste wijze «beheerd» wordt.
Alle stoffen, die noodig zijn voor den groei en de instandhouding van 't
menscheiiik lichaam, zijn er in de juiste verhouding in aanwezig. Zulk een
gezondheidsdrank, dien U veilig kunt drinken, is
Als U ze nog niet hebt geproefd, moet U eens een flesch nemen. Werkelijk
U hebt nooit kunnen denken, dat melk zóó lekker, zóó frisch kan smaken
Neemt, vooral bij de boterham, een glas VOLTANA MELK. Dat smaakt
HEERLIJK en helpt tevens de spijsvertering bevorderen
VRAAGT UW MELKHANDELAREN, ZIJ KUNNEN ZE U LEVEREN
HAARLEM
TELEFOON 11562
Closetpapier
Kastpapier
„Pura "-closetrollen
Toiletzeepen
Tandpasta 's
Tandborstels
Scheermesjes
Scheerkwasten
Scheerzeepen
Heden exposeeren wij
Telefoon 14340 Haarlem
FRANS HALSSTRAAT 47, t.o. Ruysdaelstraat
DICKMANSTRAAT 28 - TELEFOON 11092
DE
Ruitstof
Tweedstof
Ruitstoffen
Wollen Japonstof
Wollen Bouclé
Mantelstoffen
Manteltweed
Mantel Bouclé
J05
J20
Crêpe de Chine
Velvet Chiffon
Taffet Faconné
Crêpe Satin
Cr. Satin Imprimé
Satin Métal
Velours Chiffon
Chiffon Velvet
Bij aankoop van 5 GLD STOF ontvangt U
het NIEUWSTE MODEBLAD met rader
patroon voor 12 verschillende modellen
DAMES!
VAN LENT
MOET DE KLEEDING VOOR UW KINDEREN ZIJN.
KOMT U OVERTUIGEN NU BIJ DE
OPENING VAN DIT HERFSTSEIZOEN
5 KEIZERSTRAAT 5
RUIME SORTEERING DAMES- EN KINDERTRICOTAGES
Hoe gaarne zou men die schoenen wat grooter laten
maken Voor al deze dingen helpt een afdoend
middel Laat ze vergrooten door middel van de
„SUPERLARGO".
Het heele Jaer geeft slavernij.
Ick maeck der menschen herte bly
De siel en sinnen ick bekoor
En in myn cuyp de sorgen smoor
Als ick tap van myn Most of Wyn.
Wie can mij hier gelijck in zijn?
Ick brouw oock Bier soo goed, als Meert
Dat dueren kan en niet en steert.
(bier dat steert dat flauw
wordt, verschaalt. Znd.)
Met dit versje laat Jan van Vliet, deftiger
Janus Vlitius, griffier van Breda, in zijn
eigenaardige „Bredasche Almanack en
Cronyk" voor 1664, onder den deknaam Fobbe
Korst uitgegeven, de maand October aan het
Woord. Een exemplaar van dit zeldzame boek
je, dat een merkwaardige reeks van 57 spreek
woorden „der Oude Vrye Friesen" bevat, be
rust ter Gemeentebibliotheek te Rotterdam.
Het werk is door prof. dr. W. de Vreese in het
Tijdschrift voor Taal- en Letterkunde 1931 be
sproken.
Mtofmasieffeti
en
voor Kinderjurken
Japonnen, 85' c.M. breed
diverse nieuwe kleuren,
80 c.M. breed
groot assortiment
zuiver wol, 90 c.M. breed,
pr. kwal. in bruin, marine
en zwart, 130 cJM. breed
nieuwe najaarstinten,
130 c.M. breed
bijzondere aanbieding,
zuiver wol, 140 c.M. breed
alle mode kleuren,
140 c.M. breed
in de nieuwe herfstkleu
ren, zuiver wol, 140 c.M.
breed
diverse kleuren en zwart,
80 c.M. breed 26
alle kleuren en zwart
moderne dessins en kleu-
ren, 90 c.M. breed Q
pracht kwal. in de nieuw-
ste kleuren, 90 c.M. breed 5
met goud, 90 c.M. 4 ne
breed 1
voor middag- en avond- 4 20
japonnen, 90 c.M. breed 1
bijz. kwaliteit. 90 c.M. n 20
breed 1
prima kwaliteit, 90 c.M. 4 20
ibreed X
MOORSEL
SIERT UW HUIS MET
SMYRNA-, KELIM-, GOBELIN-
EN KRUISSTEEKWERKEN
Waarvoor 't BESTE ADRES is:
GROOTE HOUTSTRAAT 136
Gratis onderricht
Ook in den bekenden Comptoir Almanach,
door de Erven Stichter uitgegeven, wordt Oc
tober als de Wijnmaand aangeduid. De wijn
proever (in houtsnede voorkomende in dezen
almanak) behoort tot een reeks van twaalf
maandbeelden, blijkens het jaartal op een
daarvan in 1779 door H. Numan gesneden. Hij
noemde zich zelf „houte konstplaat-snyder" en
leverde aan de erfgenamen van de wed. C.
Stichter, de bekende uitgevers van volksboe
ken te Amsterdam, tal van aardige houtsneden
voor hun Comptoir Almanach. Hij is in 1788 ge
storven. De Erven Stichter aldus de „N. R.
Ct.", waaraan wij dit artikel ontleenen heb
ben zijn blokken jarenlang in hun almanakken
gebruikt en toen zij omstreeks 1785 ook kinder
prenten gingen drukken, bracht het werk van
Numan aan duizenden kinderen vreugde en blij
heid. Blokjes, welke uiteindelijk te Turnhout
beland zijn, werden tot het eind der 19e eeuw
geregeld herdrukt, zij het met gemoderniseerde
teksten.
Numan was een waar kunstenaar in zijn vak.
Het bijschrift in den almanak luidt:
De Wynmaand levert Most, die wel moet
[zyn geproefd,
Om te onderkennen of zy goeden Wyn
[zal geeven,
Die, wel bereyd, lang duur', geen
[mengeling behoeft,
Maar betert op de Fust. Elk mag naar
[voordeel streeven
Uit de Prognosticate, die in geen almanak
mocht ontbreken, onder meer het volgende
staaltje: „Luna by Saturnus zijnde/houden het
Weer bestendig. Dit zal de Boeren zeer aange
naam wezen/ en doet laat Gras in de Landen
zijn. Mercurius met Jupiter in conjunctie zijn
de/ geven veele overstromingen door het schrik
kelijk zwellen der Rivieren/ dat veel angst
Verwekt. God behoede de lage Lan-
d e n."
Vlitius haalt uit het in deze maè.ndelijksche
stukjes reeds herhaaldelijk vermelde Oxfordsche
handschrift van 1252 de gezondheids-voorschrif
ten aan: „In diser manet so sint alle dinc
getidich. E(e)t wynberen (druiven) ende drinc
den most. Behudi di weder (tegen) den vorst,
dat di niet calde ne werde. Ganse, spenevarken
ende wildbrat et. Et gerne gut crut, drach
immer mit ti gut crut". In het volksgebruik
kent men nog heden aan bepaalde kruiden,
Wortels, vruchten of zaden, welke op het lichaam
of in de kleederen gedragen worden, bijzondere
geneeskundige krachten toe, bijvoorbeeld voor
komt een paardenkastanje, in den broekzak
gedragen, de kramp; rheumatiek kan genezen
Worden door een of twee rauwe aardappels
in den zak te dragen. Worden ze hard, ver-
steenen ze, dan zal de lijder geholpen wor
den, maar zoo ze rotten, is er aan de rheu-
biatiek „geen zalf te strijken" (Noord-Neder-
land).
Zonsondergang op een mooien herfstdag
In October zijn de dagen een stuk korter ge
worden, het licht en het weder gaan achteruit.
Vandaar de vreemde naam „Aerselmaent" (van
aarzelen). Het weder is „tot dicken mist ende
onghesonden nevel gheneghen". Wees dus op
uw hoede, vooral voor den ochtendnevel, ga dus
niet „op uw nuchtere maag" uit. Onze vriend
Pater Petrus Croon waarschuwt in zijn verma
kelijken trant:
Teere pimpel-meeusche menschen
Eer ghy in den Baeffmis tijdt, (St. Bavo,
X Oct.)
's Morgens uyt gaet, sau ick wenschen
Dat ghy altydt wat inbijt
(verg. Imbiss-ontbijt)
Want den mist en onghesonden
Nevel, die dan in de locht
Swaeyt en draeyt, uw herssens wonden
En uw borste deiren mocht.
Een Noord-Nederlandsche kalender wijst ook
op het gevaarlijke gure weder:
October maeckt het weder kout,
in de kachel stookt men turf en hout.
Een bonte rock, een warme pü,
al diese heeft gebruyektse vrij;
Een rokjen uyt een rokjen an,
ter rechter tijdt maeckt een vast man.
De nieuwe most en jonge wyn
Is ongesont, vermeert de steyn.
Omstreeks het midden der maand treedt de
zon uit de Weegschaal in het teeken van den
Schorpioen. In verband met de lichaamsdeelen,
welke door dit teeken „geregeerd" worden,
beschouwt Peeter Croon een schorpioen als een
zinnebeeld van den wellust en zinspelend op den
giftigen doorn aan den staart van dit diertje,
dicht hij de zedeles:
Wellust is een schad'lyck dier,
Vol verghiff en doodlick vier.,.,
en nochtans den steirt, den steirt
is daer die voor eeuwigh deirt.
Op den eersten October viert men den feest
dag van Sint Baafs. Vandaar de naam „Baaf-
mis, Bamis", die nog in vele streken voor Oc
tober geldt. Ook Sint Remigius wordt dien
dag gevierd. Het was een boerenfeestdag, waar-
nn de Bamispachten geregeld werden:
Want de Lansheer dan syn boecken
Open doen en manen magh
Baeffmis is den tydt dat allen
Schulden meestendeel vervallen
Dan gaen Pachten uyt en in.
Vroeger begon op den eersten October het
werk bij de kaars en te dier gelegenheid werd
er door de gezellen van de verschillende am
bachten een „keersebegietinge" gevierd, éten
gelag dat de meesters van het gild voor hun
werkvolk bekostigden. Zoo werkte men ter
Plantijnsche Drukkerij van 1 April tot 30
September zoolang het zonder licht mogelijk
was, maar niet na 8 uur; van 1 October tot
eind Maart mochten de werklieden 's avonds
met licht werken tot 8 uur. Wie bij het ver
laten van de werkplaats vergat zijn domphoren
op de kaars te zetten, verbeurde drie stuivers.
Om de talrijke feestdagen te onthouden,
welke vroeger als geboden heiligdagen, dus als
Zondagen gevierd of op welke voorname hei
ligen werden herdacht, leerden de kinderen
op school rijmpjes, die als de meeste soortge
lijke ezelsbruggetjes noch door hun logisch ver
band noch door hun redelijken zin uitmuntten,
maar die op den dreun en den klank onwrik
baar in het geheugen geprent, een onfeilbaren
kalender vormden:
Bamisse, apol moet staen
Denys derna a,driaen
Kalen luutsdach mit elf dosyn
Crispyn dan Simoen mit Quintyn.
Dit wil zeggen dat Bavo, Appollonia, Denijs,
Adriaan, Calixtus, Lucasdag, Ursula met de
heiligen zijn van de Octobermaand.
Nog doelmatiger waren de echte aftelrijmpjes,
waarbij bovendien de datum van iederen feest
dag door de volgorde der lettergrepen werd
aangeduid:
Remys sprak Frans haelt ons most
Want Denys betaelt den cost
Haelt mutsaert Luyk en maeckt hout
Want Severyn wayet en Symon is coudt.
Dit versje uit het begin der 16e eeuw, wel
licht ouder, geeft dus de volgende feestdagen
aan met den juisten datum: Remigius (eersten),
Franciscus (vierden), Denijs (negenden), Lucas
(achttienden), Severijn (drie-en-twintigsten)
en Simon op den acht-en-twintigsten October.
Een wagen goed »beheeren»
beteekent hem regelmatig
door vakmenschen laten nazien
en verzorgen.
Benige druppels olie op juiste
tijd en plaats kunnen wonde
ren doen. De kosten voor zulk
een verzorging zijn gering,
maar zij behoeden U voor tijd-
roovende en dure herstellingen.
Onze vakmenschen. voor
dezen dienst aan Chevrolet-
en Buick-wagens geschoold,
staan klaar om U snel, zorg
vuldig en voor weinig kosten
te bedienen.
Officiceit V ertegenmoordigen i
N. V. Autogarage
Raadhuisstraat, 53-66
VaL 28810 (2 lijnen) Heemstede
