1>
HETKAMP
H
m
j
Voor de IMi. Cursussen
VRIJDAG 24 SEPT. as.
R.K.
MAANDAG 27 SEPT. e.k.
I Bee ren en Paren
DANSSCHOOL H. KWEKKEBOOM
WASSCHERIJ v. HOUTEN
Damave
J. VERDEL
JAGER GERLINGS
ORANJE NASSAU-
ANTHRACIET
JAN VAN WIJK
ERFST EN DE
ODE
in den Herfst
RADIO-DISTRIBUTIE
RADIO-MOORS N.V.
JA?
EL SELLO
FOTO TEMPO
DAMES
MODEVAKSCHOOL - Gr. Houtstr. lOOrd.
F. J. MARTENS - DOELSTRAAT 33
UW WIJNHANDELAARS
ONS NAJAARSNUMMER
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Waarom verwelken
de bladeren
A
BLEEKERSVAARTWEG 45
HEEMSTEDE
TELEF. 28372
OPTICIEN FEDERMANN
Veergarneeringen
en
voiles
De natuur sterft niet af,
maar slaapt
Er kunnen nog prachtige
dagen komen
welke aanvangen
en
kunnen wij nog eenige beschaafde
inschrijven.
Spreekuur voor inlichtingen en inschrijvingen v. 7-10 u.
Vraagt prospectus Privé-les op eik gewenscht uui
NIEUWE GRACHT 98 - TELEFOON 13525 - HAARLEM
Dames
GEZ. CORRIÈRE
Als Uw kind slappe handjes en slappe voetjes heeft, is Uw kind niet normaal
Firma KLINKSPOOR,
KAMPERSINGEL hoek Kamperstr. - Tel. 16074
Mej. A. MUNTJEWERF, Directrice
RJFSX
HAARLEMSCHE
MELKINRICHTING
KARNEMELKSCHE RIJSTEPAP
Philipstoestel vanaf 89.compleet
Kruisstraat 38 Tel. 14609 Haarlem
GOEDE SIGAAR VOOR MINDER GELD
Wanneer een bril U niet staat,
Ga dan direct naar
SPAARNE 86-90
Telefoon 10112
STOOKT UITSLUITEND
UIT EIGEN LAND
PRIMA VAN KWALITEIT EN DE GOEDKOOPSTE
15/20 f
20/30 f
1.90
2.15 vrij thuis
30/50
f 2.00
HAARLEM
HEEMSTEDE
BROUWERSVAART 106
LIEVE DE KEILAAN 10
TELEF. 107.48
TELEF. 28731
DE LANGE WINTERAVONDEN KOMEN!
Heeft U een feestje thuis
Laat ons eens een filmavondje ver
zorgen met onbrandbare smalfilms
BREESTRAAT 6
TELEF. 14365
ICOFFEINE-VRIJE KOFFIE 58 cent per pak
i KOFFIEPRIJZEN van 18 cent per H pond
iTHEEPRIJZEN van 22 cent per ons
M
De avonden worden korter.... de nachten
koelerde najaarsbloemen in de tui.
nen kondigen met hun diepe kleuren den
herfst aan en de kalender heeft ons hetzelfde
te zeggen.... Soms kunnen de dagen doen als
of er geen vuiltje aan de lucht isDan kan
de zon dag in dag uit aan een blauwen zomer
hemel staan, met heerlijke witte wolken. Dan
zou ze ons bijna doen vergeten, dat het toch al
herfst is.
Bijnawant heelemaal vergeten is toch
niet mogelijk. Tenslotte blijft een vrouw altijd
vrouw, ook al vergeet de herfst haar volle aan
dacht op te eischen door middel van stormige
buien en grauw-grfjze luchten. Wanneer ze door
de stad wandelt, zal ze nooit kunnen nalaten
voor de etalages van de modehuizen stil te
blijven staan en dan zal ze zich meteen ver
diepen in de herfstmode.
Het is zoo'n prettige bezigheid, zich af te
vragen, hóe het nu precies is, die herfstmode.
De eerste weken kregen we daar nog geen defi
nitief antwoord op dat kwam pas toen de
groote modeshows gehouden werden en elegante
mannequins ons van de herfst-creaties lieten ge
nieten.
De hoeden intusschen hebben niet de minste
aarzeling getoond, zich dadelijk al volkomen
bloot te geven. Ze staan uitdagend in de etala
ges en laten onverschillig de afkeurende of
enthousiaste critiek over hun bolletjes en punt
jes gljjden: tenslotte hebben ze zichzelf niet
gemaakt.
Ik weet niet, of het goed is, dat ze zich de
critiek niet aantrekken en geen zier van hun
extra-fraganten vorm prijs geven. Misschien is
het ook wel weer even een kwestie van wen
nen, zooals we tenslotte by iedere nieuwe mode
ons moeten aanpassen. In ieder geval kan ik
nog niet erg enthousiast zyn over dezen nieu
wen najaarshoed, die steeds spitser en steeds
hooger wordt. Soms zit er een knik in den toren
en dan is er een hèl-gekleurd doekje om ge
wonden, zoodat een zonderling uitheemsche
hoofdbedekking ontstaat. Heel vaak ook zien we
op 't oogenblik de veer-garneeringen weer toe
gepast en de voiles nemen een dermate brutale
plaats in, dat er van den hoed, waaraan ze zyn
bevestigd, wel eens heel weinig overblijft en
men zich verwondert afvraagt, wót het nu
eigenlijk is: een hoofd- of een gelaatsbedekking.
Ja die hoeden zullen heel wat stof doen
opwaaien en aangezien de haardracht er zich
altijd nauwkeurig bij aanpast, kunnen we er dus
zeker op rekenen, dat de rollen en krullende
lokjes, die als een krans om het hoofd liggen,
dezen winter niet zullen verdwijnen. En niet
alleen, omdat ze by de hoedjes passen, maar
ook omdat ze een uiting zyn van de tendenz
van de mode 1937, die de vrouw als een bekoor-
lyk jong meisje voor het voetlicht wil brengen.
En het is niet alleen deze jeugdige en char
mante haardracht, die hier op wijst daar is
ook de haast schokkende ontdekking, dat de
lengte van de rokken, herfst 1937, een beoen-
kelyke overeenkomst vertoonen met de lengte
van 1927.
Schokkend wanneer ik tenminste terug
denk aan de mode 1927, aan de aan iedere ele
gance en phantasie vreemde modellen met hun
lage taille aan de hoedjes als soldatenhelmen,
dan voel ik een dusdanige antipathie voor deze
mode, dat ik maar liefst heelemaal niets met
haar te maken zou willen hebben. Maar we
moeten of we willen of niet ons nu eeh-
maal schikken naar de wenschen van de mode
koningin en dus zullen we de korte rokken moe
ten aanvaarden. Gelukkig biyft de overeen
komst hiermede stilstaan, want van de verdere
mode 1927 is al heel weinig te bespeuren by de
modellen 1937, die in tegenstelling met 1927
cr op uit zyn iederen vrouwelijke vorm te ac-
centueeren
HEER-LIJKE HERFSTMODE. Ulster
van zware double-face stof en een
overjas van een soort cheviot. Harris-
tweed sportcostuum met gekleurd over
hemd. Altijd gewild colbert met een rij
knoopen terwijl men met een twee-rijig
costuum zoowel 's middags als 's avonds
gekleed is
et verkleuren en afvallen der bladeren is
een verschynsel dat wij, bewoners der ge
matigde zones op die van de tropen voor
hebben, maar de tijden zyn voorbij, dat deze
natuurverschynselen alleen tot dwepen en be
schouwingen inspireerden.
Wy kennen nu de biologische oorzaken en dat
stemt ons al nuchterder. Maar toch leeft ook in
ons nog het gevoel voor kunstzinnigheid en wie
het even kan doen, zal in den herfst graag een
wandeling maken door een streek, die ryk aan
loofboomen is.
Prachtige kleuren nemen wij waar aan onze
boomen, maar de mooiste schakeeringen geven
enkele uitheemsche boomen en struiken, vooral
die uit Noord-Amerika. Velé daarvan kunnen wij
tegenwoordig in onze parken en bosschen zoo
veel zien, dat wy ze niet eens meer als vreem
delingen beschouwen, zooals b.v. de wilde win
gerd, de Amerikaansche eik en ahorn. Wel vallen
ons de Japansche lakboomen op, de amberboom,
de tulpenboom, die nog niet hetzelfde is als de
magnolia, en de Japansche sierwingerd. Van het
helste geel tot het gloeiendste rood vertoonen
deze boomen in den herfst en het biyft een won
der hoe dezelfde chemische processen zich op
zoo verschillende wijze aan ons oog kunnen ver
toonen.
De groene kleur van de bladeren komt van een
kleurstof, het z.g. chiorophyl. In de cellen komt
deze stof in kleine korreltjes voor, maar niet als
een volledige kleurstof, doch als een vermenging
van geel en donkergroene stoffen. Nu gaan in
den herfst de groene deeltjes uit de bladeren
over in de houtachtige deelen, maar de gele bly-
ven in de bladeren en vallen mee af. Al naar de
hoeveelheid van de verhuisde groene chlorophyl-
deeltjes, zijn de bladeren dan ook meer of min
der helgeel. De mengsels van geel en rood wor
den veroorzaakt door een roodgekleurd celsap.
dat of al voorhanden is, óf eerst nu ontstaat
Dit rood-worden verschaft de plant de moge-
ïykheid om beter gebruik te maken van de
warmte der schuin neervallende zonnestralen
Ook dat de jonge knoppen in het voorjaar dik-
wyis rood gekleurd zijn, is hieruit te verklaren
Wie herinnert zich nog den broekrok
anno....? De ouderen onder ons zullen
zich den strijd wel herinneren, dien de
broekrok indertijd veroorzaakte. Dat
kleedingstuk was toen meer een excen
trieke gril dan doelmatig. Tegenwoordig
echter heeft de vrouw-in-pantalon niets
bijzonders meer; vanzelfsprekend alleen
te dragen wanneer sport en spel het
vereischen.
De iaaistfc inspanning, aie van de loofboomen
wordt gevergd in den herfst, is het verzamelen
van voorraadstoffen voor het werk van het ko
mende voorjaar. De sentimenteele voorstelling
van het afsterven der natuur in den winter is
ten eenenmale onjuist, want 't is niet anders
dan een soort winterslaap. Voordat de bladeren,
die hun dienst hebben gedaan, afvallen, zetten
boom en struik al weer nieuwe knoppen en de
ontwikkeling daarvan gaat verder in den winter-
tüd. Wanneer men dan ook in de eerste voor
jaarsdagen op een wandeling plotseling ontdekt,
dat de een of andere tak „al knoppen" heeft is
het een teeken, dat men nog nooit zyn oogen
goed den kost heeft gegeven.
Maar uit den harden, bevroren bodem kunnen
de worte.s niet zooveel sappen zuigen, als een
bebladerde boom zou kunnen doen verdampen
en by strenge vorst zou het vocht ook niet zoo
hoog kunnen stygen, omdat dan de plant zou
kunnen bevriezen.
Daarom moet de plant in het koude jaarge-
tyde bladerloos zyn, en zich beperken tot nau
welijks merkbare levensverrichtingen.
Doch voordat de takken de bladeren loslaten,
moeten deze eerst alle bruikbare voedingsstof
fen afgeven. Endelyk vormt zich dan onder aan
de bladstelen een kurklaagje, dat den verderen
voedseltoevoer afsnydt, zoodat het blad van den
tak wordt afgesloten.
Dezelfde uitwerking heeft de nachtvorst, als
die de celsappen laat verstijven. Daardoor zien
wy dat, na den eersten nacht, waarin het kwik
staafje onder nul daalde, er veel meer bladeren
afvallen.
Niet ieder jaar vertoonen de herfstkleuren zich
in dezelfde pracht. Bij een aanhoudenden ster
ken regenval of by zeer vroege nachtvorsten,
valt het loof snel af, en heeft geen tijd om mooie
kleuren te ontwikkelen.
Wanneer daarentegen de herfst droog en zonnig
is, blyven de bladeren niet alleen langer aan de
boomen, maar de kleuren volgen langzaam el
kaar op.
Ook zyn op een drogen lichten grond de
herfstkleuren meestal bonter en overvloediger
dan op zwaren, natten bodem.
Bergt de tent nog niet op! Wel kunnen we
minder beslist dan in den zomer onze
plannen opmaken, rekenend op goed weer
(hm, hm!), maar ons paraat houden kunnen
we toch zeker! October, zelfs lókt October, kan
ons prachtige kampdagen voortooveren, het zou
jammer zyn daar geen gebruik van te maken.
Insecten en dagjesmenschen (excuseert de com
binatie, maar het is zoo!) hebben zich van .het
buitenspoor teruggetrokken, om respectievelijk
diep in den grond of diep in hun steden de
eerste zwaluwen weer af te wachten. Maar meer
dan ooit ligt het avontuur nu voor óns. Vooral
in het bosch, waar in pracht van herfstcouleu-
ren de marter en de ree zich lichter laten ver
schalken van het najaarskamp uit.
De „Toeristenkampioen" vertelt, hoe iemand
zyn herst-impressie in het bosch als volgt weer
gaf:
„Er is iets van wysheid en vergevensgezind
heid in den herfst, iets van de begrypende ver-
goelyking van oude en door het leven waar en
wys geworden mannen, die weten waarom jonge
menschen soms dwaas doen en die meevoelen
met het fantasieryk spel van kinderen.
Diezelfde omhullende zorg-liefde heeft het
herfstbosch met zijn vallende blaren, welke den
grond roestbruin kleuren, en zijn doovende
boomkruinen. Er konden kabouters zijn, die in
dolle uitgelatenheid elkaar met paddenstoelen
om de ooren gooien ritselt het niet plotse
ling en driftig in de dorre bladeren en ziet ge,
als ge omkijkt, dan niet iets snel achter een
boom wegschuilen? En er kónden elfen zijn in
het herfstbosch, want de nevels, die 's avonds
onder de boomen sluipen, zyn immers haar
fyn geweven sluiers en ge weet immers, dat,
wanneer ge goed kykt, ge haar bloote voetjes
de kronkelige bladen zoudt kunnen zien raken,
dartel en licht, uitdagend en ook een beetje
bang voor de grollen der van levenslust borre
lende bokspootige fauns!"
Wie zijn tent wel eens tusschen de ritselende
herfstbladen heeft opgezet, kan dit zoo aan
voelen. Meer dan in den zomer, wanneer we
vroolyk genietend langs strand, door bosch of
heide zwerven, komen de bezonkenheid en het
karakter van tydloosheid, dat zoo typeerend is
voor den herfst, ons gevoelsleven beheerschen.
En we zullen er de voorjaarsvreugd en de zo
merweelde te meer om leeren waardeeren. Daar
om alleen al behoort een najaarskamp tot de
completeering van onze all-round kampeer-
ervaring.
Paraat zijn voor een herfstkamp beteelcent
meer en iets anders dan klaar staan voor een
Zazo (week-end) in den zomer. De dagen ziin
immers korter en vochtiger, de nachten kouder
en de beschutting minder. Niet alleen onze klee
ding en uitrusting, maar ook ons programma
moeten daarnaar gericht worden. De tent zy
een kleine en lage, liefst van een schuiltenttype,
die gemakkelyk te verwarmen is. Dit is de tyd,
waarin men een ingenaaid grondzeil wèl waar
deeren kan! Nü zal voor minder doorgewinterde
kampeertoeristen een stroo-, kapok- of lucht
matras (er zyn er thans in den handel, waar
men niet afrolt!) nut kunnen hebben.
Dit is nu de tyd voor wollen truien, joppen,
lumberjackets of windbrekers. Voor den nacht
zullen gebreide vliegenierskappen en wollen
slaapsokken samen met den donzen slaapzak
doen vergeten, dat ge niet thuis in uw welver
zorgde en welbeschermde bed ligt, maar dat ge
zoo maar uw zeiltje spreidde tusschen de op-
bulpende wortels van knoestige boomstammen.
En ge zult er geen spyt van hebben, dat het ge
ritsel van het bedrijvige meesje of het hoefge
trappel van het wegschietende hert het eento
nige getik van uw slaapkamerklok vervangen.
Stevige potten, niet te ingewikkeld van brouw
sel, dienen inwendig den weerstand te helpen
bevorderen. Kan het 's zomers een sportief ge
noegen zyn om lang en druk te kokerellcn, in
den herfst zullen uw spieren gaan manen bij
lang stilzitten. Een stevige jachtschotel, huts
pot of ryst met blokjes vleesch laten zich niet
moeilyk bereiden en kunnen bovenalen nasto-
ven in een „hooikist" (waar de dekens goed
voor kunnen dienen, dan is het bed meteen
voorverwarmd).
Daar een goede kampeeraer zich aanpast aan
wat de natuur te bieden heeft, verzuiine men
vooral niet gebruik te maken van wat rondom
ons opgroeit en dat zijn de paddenstoelen. In
dien ooit „men neme" (u weet wel uit de kook
boeken!) waar is, dan geldt dat wel den pad
denstoelen in het herfstkamp. Wat een eet-
mogelijkheden ryzen daarmee uit den grond op!
Ook in dit opzicht is echter paraatheid geboden!
Geen geëxperimenteer met paddenstoelen
zonder geduchte voorbereiding. Eerst zoeken,
vergelijken en determineeren, dan pas kokerel
len. (Paddenstoelen „uitzoeken" is moeilijker dan
men denkt: paddenstoelen goed determineeren
zeker. Elk exemplaar, dat maar den geringsten
twyfel overlaat, weggooien. Bedenk dat de
groene knolamaniet doodeiyk vergiftig is!
Red.).
Gewooniyk kunnen paddenstoelen geen hoofd
schotel vormen op ons menu, ze dienen aan
vulling op den maaltyd te zyn. Vooral jonge
exemplaren nuttigen, direct na het plukken.
Nooit langer dan een half etmaal laten staan
en nooit opwarmen. De weide-champignon, die
op vochtige weilanden voorkomt, kan al in den
zomer gevonden worden, smaakt best, zelfs
rauw!
Een smakelijk soepje is te bereiden van in
reepjes gesneden paddenstoelen, die wat be
strooid worden met zout en ongeveer een half
uur dienen te koken. Fyngesneden ui, boter en
bloem kunnen daarna toegevoegd worden en
indien voorhanden, bouillon of een ei.
Een fijne herfsttaart bakken we door den
bodem der pan te bepleisteren met boter, daar
na er om beurten een laag gekruimeld zwart
brood en een laag paddenstoelen in te stapelen,
welke met wat zout en peper bestrooid kunnen
worden, eventueel gekruid.
Dit tot de pan vol is. Een laagje boter er
weer bovenop en bakken.
Van lui liggen en zonnebaden is geen sprake
in het herfstkamp. Wie dat verwacht, blijve in
de warme huiskamer. Wie in den namiddag
zyn tent opslaat en zijn maaltje voor de tent
opening bereid heeft, zette dit in de hooikist,
om na te sotteren, spreide zyn bed en gaat een
fikschen avondtippel maken. Teruggekomen
dan aan den maaltijd en lekker warm en vroeg
tusschen het dons.
's Ochtends een uitgestrekte en uitstrekkende
looppas en poedelen; vlug ontbyten met veel
warme thee en dan er weer op uit.
'tls herfst, dus ga naar de houthakkers. Het
verre gesnork van zagen en gekloof met bylen
zal u dat wel al geleerd hebben. Daarheen!
Daar is interessant nieuws te vernemen; ge
zult dieper in de geheimen van het boschleven
doordringen. Maar ook is er mogeiykheid om
stoer buitenwerk te verrichten. Als ge niet een
ól te groenen indruk maakt, is er alle kans de
groote bijl eens te mogen hanteeren en een
woudreus te helpen vellen. Ha, dat is sport!
Dan gaan er spieren kraken, die zich al jaren
op pensioen dachten! Weg asfalt, weg kou, in
ééns staat ge aan den anderen oever van de
Vaalrivier. Ge voelt u voortrekker, die met z'r
oswa-karavaan als verre voorpost van de De
"having het wijde onbekende introk.
Wat een leven zoo'n herfstkamp!
I
UNDERWOOD - Portables
In 4 modellen
GERDING, Nieuwe Gracht 35
i
UNDERWOOD model 11/11
Wonder van Techniek
GERDING - Telefoon 12455
GEBRUIKTE MACHINES
met garantie
GERDING, Nieuwe Gracht 35
REPARATIE-INRICHTING
voor elk merk schrijfmachine
GERDING - Telefoon 12455
Linten, Carbon, Stencil, Inkt
Cyclostylepapier
GERDING. Nieuwe Gracht 35
J
f
COPIEER-INRÏCHTING
Correct en vlug
GERDING - Telefoon 12455
REKEN- TELMACHINES
Ook voor Engelsch geld
GERDING, Nieuwe Gracht 35
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIV'llllllllilllllllllllllllllllllillllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIillllilllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIII
DUPLICATORS roteerende
en voor de hand
GERDING - Telefoon 12455
Geen grijs haar meer!
Laat U behandelen
door specialiste
Volledige behandeling f 3.50
Bijwerken vanaf. f 1.50
Gezichtsharen worden door
ons b 1 ij v e n d verwijderd
MEVR. J. VAN DER WERFF1
Kenaupark 25 - Telefoon 14084
GROOTE HOUTSTRAAT 136
SPECIAAL MAGAZIJN .VAN
DAMESHANDWERKEN
RUIME KEUZE ON1BIJT-
SERVETTEN met aparte
teekeningen in alle prijzen Dij
ons voorhanden.
WETENSCHAPPELIJKE WASCHBEHANDELING
MANGELWASCH 20 CENT PER K.G.
Vraagt onze andere tarieven
Normale kinderen zijn zelfs, in verhouding tot hun lichaamsgrootte, bijzonder krachtig.
Als Uw kind slap is moet het LEVERTRAAN GEBRUIKEN, dan wordt het sterk. Platvoetjes
en zwakke voetjes worden sterk door een LEVERTRAANKUUR (Vraagt Uw Huisdokter)
ASSISTENT
APOTHEKER
leert voor het a.s. seizoen zelf Uw japonnetjes knippen
en naaien. Het aangewezen adres is daarvoor:
(ing. Nieuwstraat)
a' Spreekuur dagelijks, behalve Woensdag en Zaterdag
w 7
WIL ME LAM N/SST». 16 HAARLEM
VERVORMEN VERVEN 5TOOMEN DAMESHOEDEN
KLEVERPARKWEG 2 - TELEF. 10180
IETS NIEUWS! IETS GOEDS!
11 en 6 ct. per flesch
Niks hoor, nu een allernieuwst
U betaalt niet veel méér en het is spoedig Uw eigendom
DEMONSTRATIE ZONDER EENIGE VERPLICHTING
Speciale reparatie-inrichting voor ieder Radiotoestel
OFFICIEEL PHILIPS-REPARATEUR
Interesseert U zich voor een
dan U gewend bent daarvoor uit te geven?
Probeer dan eens een
van 3 >4 of 5 cent. Kloeke modellen, superieure kwaliteit,
Sumatra-Vorstenlanden en Modjo dekblad. Alleen by
TELEFOON 15825
Neemt eens proef. U zult er geen spijt van hebben.
GR. HOUTSTRAAT 37 TELEF. 11059
Leverancier van alle Ziekenfondsen
WIJ KUNNEN U HELPEN AAN EEN
AANGENAME TIJDPASSEERING
Fraaie programma's hebben wij ter
beschikking (c.a. 500 nummers), terwijl
de kosten niet hoog zijn.
Ook voor vereenigingen (speciaal jeugdvereenigingen)
hebben wij fraaie programma's met cultureele en ont
spanningsfilms.
Laat bij een feestelijke gelegenheid (huwelijk, jubileum,
bruiloft), 'n filmpje maken. Het krijgt later 'n onschatbare
waarde. Reeds voor 10.- hebt U een fraaie .huwelijksfilm.
GR. HOUTSTRAAT 159
Teief. 10156
Zeg, is het nu waar,
Of zeg je het maar:
„Die RITSEMA'S thee is je
ware!"
Probeer het een keer,
Steeds zeg je dan weer:
„Met zoo'n kwaliteit kan
men sparen
