CHEMISCH REINIGEN
«i!Ue
PHIUPSeJ.SF.
KLOMPEN
A. Zonderland
Dansschool
Sch röder
Nederkoorn Zoon
nu"'"
DRUPSTEEN'S KOLENHANDEL
1
peepe&Kp&N wa/rcheri/
HAARDEN EN
HAARDKACHELS
RADIO 1938
N.
VRAAGT UW WINKELIER
GARAGE BUYS
KAZAKS- HERIZ - KI RMAN
VAN ONZE WEIDEN
Onze allerbeste vaderlandsehe
ONS NAJAARSNUMMER
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
J. WE.\S1.\(„ TEL. 10408
Voor Uw dansles
sen dezen winter
N.V. WONINGINRICHTING
JOH. NEDERKOORN ZOON
NEEMT GEEN RISICO
HAARLEM - HEEMSTEDE
op chemLrch J gereinigde
goederen
28ÖOO
Tprunbernrainn ,eo chemi/che wa//chen/
zonder fco/i-enq frleeker/vaai+weg 3g Heem/lede
NIEUWSTE MODELLEN
Fab. E. M. Jaarsma - Frisia - Jan Jaarsma e.a.
VAKKUNDIGE PLAATSING
PIETER KIESSTRAAT 22 - ELECTRISCHE SMEDERIJ
BOTER- en EIERENHAL
„DE LEGGENDE HEN" - Tel. 16488
BREESTRAAT 34, bij de Gierstraat
Dagelijks aanvoer van verse Barnevelders
G. M. OORD
IN ALLE SOORTEN EN MATEN
Spaarnwouderstraat 79—81 Telefoon 12915
Raamsingel 16
Telefoon 11045 - Haarlem
Door vakkundige
samenstelling en
prima kwaliteit
het adres van ver
trouwen sinds 1792
Koffieprijzen van 18 tot 50 cents
per Yi ponds pakje
Theeprijzen van 24 tot 40 cents
per 1 ons pakje
netto
gewicht
Geen cadeaux, geen plaatjes, doch kwaliteit
Nu het watersportseizoen is geëindigd
en de motorbooten worden opgeborgen is het de juiste tijd om
even na te gaan of de motor nagezien moet worden voor den
volgenden zomer. Laat U adviseeren door
Onderzoek gratis. Ruime ervaring.
Z. B. SPAARNE 16 TELEFOON 11010 HAARLEM
bezitten nog een mooie collectie
echte Perzische tapijten en
kleedjes waaronder buiten
gewone stukken als
Onze etalage geeft U een beeld
dezer kunstig bewerkte tapijten
en kleedjes met hunne prachtige
oude tinten
Wij kunnen aan elke aanvrage
binnen den korst mogelijken
tijd voldoen
GED. OUDE BRACHT 56 - TEL. 13173
Wij repareeren en maken motvrij de
in Uw bezit zijnde Perzische tapijten
MAAK STOOKT
Alléén verkoop
Afm. 20 bij 30 f 2.40 - Afm. 30 bij 50 f 2.25 - Afm. 1
15 bij 20 f 2.15
Hoofdkantoor: Oeneraal Cronjéstraat 78 Telefoon 12157-28504
te
m
Door Mevrouw
C. J. OOMS—VINCKERS
mmm»
Japon (eenvoudig) f l.oO
Mantel (ongevoerd) f 1.70
Mantel (gevoerd) f2.
Colbertcostuum f 2.
Demi-saison f 1.80
Regenjassen (water
dicht) f 2.2S
n|eeSe T€L€Fi
Bij gebruik van bestelbus a.u-b. duidelijk naam en adres bijvoegen
vanaf 10 voor 32 cent.
Ie soort ROOMBOTER met Rijksmerk 76 cent per pond
PRIMA BAK-, BRAAD- en PLANTENVET
ALLE SOORTEN KAAS. Tevens verkrijgbaar:
BERSEN'S KOFFIE per half pond 18 cent
BERSEN'S THEE per 1 ons 24 cent
VERPAKTE SUIKER per pond23 cent
BESSENSAP, merk T.O.E. 1714 ct.
FIJNE CACAO (Hilka) 15 cent per Z2 pond
BESCHUIT 6Vz cent per rol
(HOTELS. PENSIONS, BANKETBAKKERS en WEDERVERKOPERS
BELANGRIJKE REDUCTIE op BOTER en EIEREN)
HEEFT U AL KENNIS GEMAAKT MET DE
NIEUWE ONTVANGTOESTELLEN VAN
IN ONZE GEHOORZALEN STAAN ZE ALLE
VOOR U GEREED LAAT ZE ONS VOOR U
DEMONSTREEREN
GROOTE HOUTSTRAAT 108
TEL. 13046
HAARLEM
RADIO- EN
GRAMOFOON-
SPECIALIST
Het adres voor Betere Radio
Speciaal Philips Service Station
Hoofdvert. van N.SF.
MANSSCHOENKLOMPEN - FIJN GEVERFDE MANSKLOMPEN met
leeren kappen IEPEN MANS-, WITTE MANS-, ijzersterk 75 ct. per
paar - KINDERKLOMPEN in alle kleuren - VROUWEN TRIPPEN
met riem, enz. Ook in groote maten zijn wij reuze gesorteerd.
KOMT, ZIET EN OVERTUIGT U VAN ONZE REUZE
SORTEERING, DIE VINDT U NERGENS ZOO
*:'s'
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllillllllllllilllllllllllllllllllllllllllOlllllllillllllllllll
Herfst over de velden. Glimpen van zon
licht over de weiden, van licht wat nog
maar traag over de aarde glanst, 't Wordt
huiverig! Vooral op de wijde vlakten, op het
effen veld, waar nijdige rukwinden vrij spel
hebben, waar ze cirkelen naar eigen lust en
goedvinden met geen anderen tegenstand dan
de glooiingen van de molshoopen.
De smalle watertjes, die de weilanden van
elkaar scheiden, rimpelen boosaardig en klim
men bijna boven hun oevertjes uit. Het gras
wordt mat en drassig. En bij het vee komt al-
lengskens de hunkering naar de beschutting
van het roode dak. Het groote beschermde dak
tusschen de stijve rechte haag van geschoren
linden.
Den heelen langen heven zomertijd hebben
de verzade koebeesten de koestering van de
zonnestralen ingedronken. Den heelen langen
heven zomertijd hebben de millioenen huid
mondjes de lichtstralen ingeademd. En heeft
daar het wonderproces plaats gehad van de
ontwikkeling van gezegende krachten.
Wat hebben die dieren een gelegenheid voor
zonnebaden gehad. Wat hebben ze een grooten
voorraad vitamine D. in zich kunnen opnemen
zonder de onkosten van een badplaats. Die
beesten vangen alles op, het kleinste zonne
straaltje doet zijn nut. En dan dat frissche
groenvoer, waar ze van genieten kunnen en dat
zoo welig op onzen rijken bodem is ingeplant.
Het kostelijk grasgewas, toegerust met het
groote vermogen om mineralen en vitaminen
toe te voeren. Die krachtvoeding puilt als het
ware onzen vetten bodem uit en de koeien, die
onze weiden stoffeeren, hebben dan ook in den
weeldetljd van April tot October een pracht-
gelegenheid voor het opnemen van deze goede
gaven en voor het aanleggen van een flinke
reserve voor den wintertijd.
Heeft u zoo'n goed verzade Hollandsche
koe wel eens bekeken? 't Is letterlijk een
pronkstuk! En die blik van die koe als
ze zich verwaardigt haar kop naar u om te
draaien. Sommige menschen zeggen „sloome
koe." Maar ze miskennen onze allerbeste Va
derlandsehe! Ja, onze allerbeste Vaderlandsehe,
want noch u, noch ik, al reiken onze stamboo-
men ook tot in de grijze oudheid, zitten zoo
innig met onzen Nederlandschen bodem ver
weven als het geslacht van de koe! De waar
heid is, dat de koe zich dit ten volle bewust is.
Ze glimlacht nu eenmaal niet tegen iedereen,
u en ik zijn haar dood-onverschillig, ze neemt
zelfs de moeite niet om op ons neer te zien.
Dat hebben de meesten van ons niet in.de ga
ten. Ja, de koe weet, wat we haar verschul-
dgd zijn. Ze is volkomen op de hoogte van den
grooten rijkdom aan stoffen, die ze ons toe
voert met haar onvolprezen melk. Vooreerst:
eiwit, vet, koolhydraten, maar dan ook vooral
de mineralen phosphor en kalk. En de vita
minen A, B, C, D en E. Ik maak me sterk, dat
ze het heele vitaminen-alphabet uit haar hoofd
kent en een speciale studie gemaakt heeft
van hun onderscheidene functies. Dat ze pre
cies weet, welke rol de kalk en de phosphor
spelen in ons stoffelijk bestel. En het is toch
door de wetenschap bewezen, dat de melk voor
een prachtig deel voorzien kan in onze licha
melijke nooden; niet alleen door haar volwaar
dige eiwitstoffen, haar vet, dat vloeibaar is en
daardoor makkelijk op te nemen en haar kool
hydraten, maar ook vooral door haar voedings-
zouten, die 't bloed," den beenderen en het ze
nuwstelsel ten goede komen en de vitaminen,
die elk hun eigen taak verrichten en volstrekt
onmisbaar zijn.
Schommelt het vitaminengehalte ook wel
eens een beetje door de omstandigheid, dat de
koe nu eenmaal niet constant zonnebaden ne
men kan en niet 365 dagen van het jaar groen
voer geniet eerstens slaat ze daar mooie re
serves van op, die ze nog langen tijd aan de
melk doorgeeft tweedens is dit slechts een
onderdeel van het complex van goede gaven.
De melk heeft altijd een twijfelachtige ap
preciatie genoten. Eenerzijds werd ze te hoog,
anderzijds veel te laag getaxeerd. Sommige
gezinnen zitten verstrikt in de traditie, dat
melk met hoopen of eigenlijk met vaten vol
geconsumeerd dient te worden. Dat zijn de ge
slachten van de bleekneuzen, die z.g. verster
kende middelen behoeven en daardoor nooit
geleerd hebben, zich normaal te voeden en den
besten weerstand te kweeken. Anderen negee-
ren in reactie hierop de melk volkomen. Ze
voelen zich te Spartaansch voor zulken zieken-
kost en zeggen, dat een mensch maar water
moet drinken voor den dorst. Dat is h.i. het ge
zondste en een natuurlijke levenswijze het
meest nabij.
Noch het één, noch het ander is onvoor
waardelijk aan te nemen.
En om met de laatste groep maar eens het
eerst te beginnen, wijzen wij er in alle beschei
denheid op, dat wij cultuurmenschen heelemaal
zoo natuurlijk niet zijn kunnen. In onze hou
ding tegenover de elementen, waar we een
beschutting tegen hebben in onze hechte, ver
warmde woningen; in onze kleeding, die zelfs
voor de Manchester dragenden nog gecompli
ceerd is al floddert hun das in alle windrich
tingen inplaats van middenvoor een keurige
scheiding tusschen links en rechts te maken
en in voeding zeker niet met de kook-, berei-
dings- en samenstellingsprocessen, die onzen
smaak zoo bedorven hebben, dat we alleen nog
maar van vruchten den oorspronkelijker! geur en
smaak herkennen. Ons organisme heeft zich
daar in den loop der eeuwen op ingesteld. Een
simpel voorbeeld hiervan is wel het verschil
tusschen een werkhand, die grove attributen
hanteert en een hand, die het met potlood en
pen doet. Legt u ze eens naast elkander, zelfs
het verschil in bouw zal u opvallen. Vorm en
huid hebben zich aangepast. Dat is niet met
één stoot te veranderen. Dat kost weer een el-
lenlangen weg van anders toegespitste cultuur.
Neen, we kunnen het zoo natuurlijk mogelijk
probeeren te doen, er zijn vele en vaak onover
komelijke grenzen.
Zoo moeten wij dus tot een compromis ko
men. We moeten de uitersten mijden en niet
tot verstarring geraken. En dan hoort m.i. de
melk wel degelijk in ons dagelijksch rantsoen
thuis, tenzij medisch advies in ziektegevallen
anders luidt.
Vele huisvrouwen zullen misschien zuchten,
dat het haar onmogelijk is het glaasje
melk er bij haar spruiten in te krijgen.
Maar gelukkig is het niet noodzakelijk, dat 't
consumeeren van dit kostelijk vocht uitsluitend
langs den weg van het eentonige bekertje gaat
en meestentijds nog gedecoreerd met vetkor-
rels en een velletje. En dan, kinderen hebben
nog die heerlijk opbruisende eigengereidheid
in hun bloed. Dat tegen den draad in willen.
Houd u daar een beetje rekening mee. Sta
niet altijd met dat glas melk klaar, als er
brood gegeten moet worden. Geef ze het van
daag bij de koffietafel, maar morgen als ze
om vier uur uit school komen. En 's Zondags
's morgens als u uw kopje koffie geniet. En doet
u er dan eens wat extra's door. Een lepeltje
chocoladepoeder en twee lepeltjes suiker. Of 't
sap van een sinaasappel of een citroen of li
monadesiroop. Of klutst u er eens een banaan
door of vruchtensappen van diverse vruchten.
Een scheutje bessensap b.vDan de echte
gezellige anijsmelk en voor ouderen de melk
met een scheutje gembernat. Melk met wat
gemalen amandelen, 't sap van een citroen en
een lepeltje honing.
Voor al deze toepassingen is m.i. voor de
koude dranken een goede soort gepasteuri
seerde melk het beste, terwijl voor de warme
dranken rauwe melk in aanmerking komt, die
niet langer dan één minuut aan kooktempera-
tuur is blootgesteld geweest. Welke substanties
men ook op te lossen heeft voor een melkdrank,
men moet dit nooit op het vuur in de melk
doen. De melk staat dan veel te lang aan de
hitte bloot en boet vele van haar voortref
felijke stoffen in. Met name, de vitaminen,
waarvan de met C aangeduide de gevoeligste
is, hebben zoo hun eigen wijze van reageeren
op het verhitten en oververhitten, terwijl ook
de samenstelling van de mineralen door het
kookproces kansen van verandering maakt. Wil
men dus een taaie substantie door de melk
verwerken, dan deze eerst even oplossen in ko
kend water en als alles vloeibaar is, de kokende
melk opschenken. Het is economisch en doel
matig 100 pet. effect van onze voeding te sor-
teeren en onze organen niet te belasten met
onverteerbaren ballast. Denkt u hier ook aan
met het bereiden van melkspijzen. Lange prut-
tel-processen maken de gerechten te zwaar
voor de vertering en minder effectvol voor den
opbouw door verlies van kostbare energieën.
Melkgebruik behoeft niet eentonig te
zijn. Zelfs melksoepen, in den zomer
koud met in honing gezoete vruchten
en 's winters heet met wat gembernat, noot
muskaat, kaneel en geweekte havermout of
geweekte havervlokken vormen een loonend
onderdeel van onzen maaltijd.
En dan de „dikke" melk, de zuur geworden
melk. Er is door het proces van het zuur wor
den juist een samenstelling van waarden ont
staan, die heilzaam voor ons blijken.
De dikke brokken tot een effen substantie
geklutst kan men met toast of beschuit en
suiker gebruiken of ook pikant maken voor
broodbelegging door 'n fijngehakt sjalotje en
peterselie toe te voegen.
In 't formeeren van pikante hapjes is varia
tie mogelijk, als de huisvrouw haar fantasie
maar eens in deze richting laat werken. De
yoghurt heeft een zoo bekenden klank, dat
het onnoodig is hierover uit te wijden. En dan
de karnemelk niet te vergeten. Voor warme da
gen een frissche drank waar eigenlijk altijd te
weinig notitie van genomen wordt. Is ook te
vermengen met vruchtensappen, maar dan de
zoetere soorten als frambozen, druiven, prui
men enz.
Een kamemelkpudding gestijfd met agar-
agar. En de gerenommeerde karnemelksche
pappen. Waar ik als kind bij mijn grootmoeder
in roeren moest. „De ééne kant, voor de schift
en de brand", neuriede m'n grootmoeder daar
bij. En dan met stroop opgediend! Grutjes en
volkorenmeel en groote gort, het laatste van
tevoren geweekt en stijfgekookt in water. De
hangop! Ook een gerecht zonder weerga. Een
neteldoeksche lap op een vergiet en daar de
karnemelk op uitgestort. Als het twaalf uren
gestaan heeft is het dunne door den doek ge
zakt en is er een stijve substantie achter ge- Jt»
bleven. Dit op een beschuitje of sportkoek of
enkel gezoet met honing of suiker of over ge
droogde, geweekte vruchten van schillen en
vezels ontdaan is een delicatesse.
En waar de koe alle mogelijkheden kent, om
ons haar product ten nutte te maken, begrijpt
u toch wel, dat ze u en mij negeert en waar
dig haar gang gaat. Onze bodemgeaardheid,
gepaard aan haar productie-vermogen brengt
heel wat tot stand voor het lieve vaderland en
daarbuiten! Nietwaar, onze zuivelproductie is
welhaast de oudste tak van volksnijverheid.
Onze gesteldheid is natuurlijk verweven met
de gesteldheid van den bodem, waar we op
geboren en getogen zijn. En een product zoo
zeer door onze bodemgeaardheid begunstigd, zal
ons zeker ten goede komen. Waar de melk
goedkoop is in verhouding tot haar uitmun
tende voedings-eigenschappen, zal geen huis
vrouw aarzelen er een nuttig gebruik van te
maken. Temeer waar de wijze van bereiding
zoo eenvoudig is en weinig omslag vereischt.
Het lijkt me meer dan tijd, dat de koe juist
wordt beoordeeld. En daarmede de waardeering
van haar rijk product, de melk. Als we ons
bewust zijn wat de stoffage van ons vlakke
land voor ons beteekent, dan beseffen we ook
de plaats van den boer in ons nationaal be
staan. Dan nemen we met grooten zwier den
hoed af als we dien harden werker tegenko
men en maken een „reverence" voor de koe,
onze allerbeste vaderlandsehe.
11 gig Vvf
■k!
2r'
AA,
Meisje, met ossen span
