MARTIN
Laatste Opvoering
Wonderen der electriciteit
ALLE BANK- EN
EFFECTENZAKEN
„ST. JOSEPH"-TEEKENSCHOOL
van het Openluchtspel
Op de Veenderij
,,De Eendracht"
'5 Oef.
Philips, Osram en Splendor
ALBA
Een merkwaardig
reclameboekje
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1937
OP 1 OCTOBER 40
JAAR OUD
De heer J. K. C. van Brussel tevens
dertig jaar directeur
Verplaatsing waar
schijnlijk?
nv DANS ACADEMIE
U-I?"2'1JC'lr''v,09
?-9
Geschiedenis
Groote Houtstraat 158-Tel. 15426
De directeur
Verplaatsing
Inschrijving voor Dienstplicht
TUINBOUWCURSUS TE
BEVERWIJK
Organisaties vragen steun op
aardbeien
Ontslag buitengewone dienst
plichtigen
ZONDAG 26 SEPTEMBER
in het park Groenendaal (ingang hij 't Molentje) te Heemstede
AANVANG 8 UUR
KAARTEN AAN DE LOKETTEN
U moogt dit niet missen
In voorverkoop genomen kaarten zijn ook ZON DA G geldig
HAARLEM
AMSTERDAM
B E V E R W IJ K
Noordzeekanaal
Gelden voor onderhoud
en verbetering
WEGEN IN EN OM HAARLEM
Gelden uitgetrokken op de
Rijksbegrooting 1938
Esperanto
Jaarvergadering Alliance
Thans een 90-tal werkloozen
aan het werk
De helft drooggemalen
VOOR KOOPEN MET OORDEEL
EN STOKEN MET VOORDEEL
J. v. d. HAAK - DE zaak
Drooggemalen
STAD
Maandag 4 October 1937, voor hen, wier namen
met de letters F, G, en Ha. t.m. Hon. beginnen;
Dinsdag 5 October 1937, voor hen, wier namen
met de letters Hoo. t.m. Hz., I, J en K begin
nen; Woensdag 6 October 1937, voor hen, wier
namen met de letters L, M en N beginnen;
Donderdag 7 October 1937, voor hen, wier na
men met de letters O, P, Q, R, en S tot en met
Sch. beginnen; Vrijdag 8 October 1937, voor
hen, wier namen met de letters Se. t.m. Sz., T,
U en V beginnen; Zaterdag 9 October 1937,
voor hen, wier namen met de letters W, X, IJ
en Z beginnen.
Op 1 October aanstaande zal het veertig jaar
geleden zijn, dat de R.K. Jongensteekenschool
opgericht werd. En hoewel deze datum, in ver
band met de tijdsomstandigheden, misschien on
opgemerkt voorbij zal gaan, grijpen wij deze
gelegenheid gaarne aan om iets te vertellen
Van den groei en den bloei dezer school gedu
rende al die jaren.
Jongens die de lagere school met vrucht door-
loopen hebben, kunnen na een toelatings
examentje leerlingen worden van de „Teeken
school der St. Josephsgezellenvereeniging", zoo
als deze met een zeer langen naam heet.
Zij kunnen dan opgeleid worden voor de
bouwvakken, voor de metaalbewerking zoo
als electricien, monteur, bankwerker en ook
is er een groote afdeeling, waarbij hand-
teekenen op een der eerste plaatsen komt,
waar ook onderwezen wordt in decoratief en
technisch teekenen. Hier kunnen de jongens
opgeleid worden tot schilder, typograaf, li
thograaf en aanverwante vakken.
Het aantal leerlingen bedraagt dezen cursus
175. Dit is een flink aantal, maar, deelde de heer
Van Brussel ons mede, die ons inlichtingen ver
strekte, het is wel eens meer geweest. Voor de
crisis bedroeg het aantal 340.
De oorzaak van dezen teruggang is te vinden
Ün de malaise, maar ook in de door de crisis
Veranderde mentaliteit.
Vooral het aantal leerlingen voor de bouw
vakken, waarin het zoo slecht gaat, is terug-
geloopen. Vroeger was het zoo, dat de jongens
overdag bij een baas in de leer waren en des
avonds den cursus volgden, na vijf jaar het di-
Haarlem Amsterdam Hilversum Bussmr
ploma haalden, gezel, en later patroon werden.
Maar nu er zeer weinigen bij een patroon wor
den aangenomen, vermindert ook het aantal
leerlingen.
En dan staan door de economische depressie
zoowel de ouders als hun zoons vrij onver
schillig tegenover de studie. Ze hooren en lezen
zooveel over de werkloosheid, ze kennen een
ingenieur, die tramconducteur is, een meester
in de rechten, die een groentenzaakje drijft, hoe
Zouden de jongens met een teekendiploma dan
Wel aan een baan moeten komen?
Deze redeneering is er natuurlijk heelemaal
naast. In de opleving, die juist nu weer gaat
beginnen, zijn nieuwe arbeidskrachten noodig,
®n vanzelfsprekend neemt men de geschoolde
jongens, die kunnen bewijzen iets te zullen
Presteeren, eerder aan dan zij die een tijdlang
niets hebben uitgevoerd.
Van de afgestudeerden zijn nu velen pa
troon, anderen werden bedrijfsleider, terwijl
ook meerderen naar Indië trokken en zich
daar een goede positie veroverden bij voor
beeld bij de Bataafsche.
De school heeft een uitmuntenden naam,
niet alleen in Haarlem, doch ook bij de
autoriteiten in Den Haag. Het beheer wordt
alom geprezen.
Het schoolbestuur bestaat uit den weleerw.
beer kapelaan van de Hoeven, voorzitter, den
beer H. J. L. Klein Schiphorst, secretaris, die
Mtijd klaar staat om op te komen voor de be
langen van de school en aan wien deze veel te
banken heeft, den kunstschilder, den heer L.
Lourijssen, en den heer G. F. M. Roozen, no
taris, die de functie van penningmeester ver
hit.
De school bestaat uit 23 ruime lokalen met
glimmende banken. „Dat zijn nu onze jongens",
®egt de heer van Brussel met trots, „poppetjes
de banken krassen of inktpotten omgooien
«Uilen ze niet doen." Er zijn andere lokalen met
ange bruine tafels, en nog ande/e, die heel veel
up een amphitheater lijken met een zeer klein
t°oneel.
Het getal der leeraren varieert nog al eens,
avenals dat der leerlingen, maar op het
«ogenblik is er buiten den directeur een staf van
•5 geeraren, uit verschillende oorden van het
Bij een jubileum als dit dient het een en an-
uer uit de geschiedenis verteld te worden. Ge
woonlijk is die droog en saai, maar de geschie
denis van de teekenschool is nogal afwisselend,
«eel klein begonnen en groot uitgegroeid,
j-In Augustus 1897 werd door den heer C. A.
van Dam, die gesteund werd door den heer
Hulsebosch, in een vergadering van het
hoofdbestuur van den R.K. Volksbond afd. Haar-
eni betoogd, dat het voor verheffing van den
"rbeidersstand en voor 't kweeken van bekwame
jubeiders noodzakelijk was een teekenschool op
richten.
Het hoofdbestuur vond het wel iets en belast-
6 de heeren van Dam en Hulsebosch met een
Uderzoek naar de levensvatbaarheid en droeg
Un op, indien die gebleken was, voorbereidende
Maatregelen te treffen.
Binnen een maand was het onderzoek geëin
digd en werd verslag uitgebracht, dat vergezeld
ging van een voorstel tot oprichting en een plan
van uitvoering.
De eerste leeraren werden de heeren Jac. Et-
mans en J. Bakker. De school huisde in de
bovenzalen van het bondsgebouw aan de Ge
dempte Oude Gracht.
De school was, als onderafdeeling van den R.K.
Volksbond, een katholieke instelling, voorname
lijk bedoeld voor de kinderen van leden, daarna
werden ook die der niet-leden aangenomen, en
nog later, door de subsidies, werden ook niet-
katholieken als leerlingen toegelaten.
Op 1 October 1897, historischen datum voor de
school, werd zij geopend en begon met 12 leer
lingen. Dit aantal groeide spoedig en voor den
volgenden cursus meldden zich ruim 40 leerlin
gen aan, waaronder verschillende reeds ge
trouwde bondsleden.
Hoewel de leeraren meer uit liefde werkten,
dan om financieel voordeel te behalen, brachten
hun honoraria, de schoolbehoeften en het on
derhoud van het gebouw het budget van den
R. K. Volksbond bedenkelijk omhoog, reden
waarom men uitkeek naar steun van elders. Na
veel moeite werd van de gemeente voor een jaar
subsidie verkregen.
Bij de eerste reorganisatie in 1899 werd de
heer J. F. Nuyens, die acte M. O. bezat, tot
gloeilampen koopt U het voordeeligst bij
directeur der school benoemd. En daar men toen
aan de eischen voldeed, welke gesteld werden
aan een nijverheidsschool, verzocht men de
overheid om subsidie. Dit heeft ontzaglijk veel
werk gekost. De overheid wilde eerst goede
resultaten zien, en de school wilde deze ook wel
toonen, maar had daarvoor geld noodig.
Het resultaat van het naarstige ijveren was in
1900 een gemeentesubsidie van 150 en een van
het Rijk van 500.
De school ging flink vooruit. Het bondsgebouw
werd te klein en men verhuisde naar het gebouw
Felix Favore, het tegenwoordige St. Bavogebouw
in de Smedestraat. De heer A. A. Aukes was
gedurende den cursus 1906—'07 directeur en in
1907 begon het tijdperk van den heer J. K. C.
van Brussel.
De school, die reeds een goeden naam had,
ging nu steeds crescendo. Van alle kanten
bracht men lof aan het adres der school, het
geen tot gevolg had, dat ook de subsidies stegen,
echter niet recht-evenredig.
Na eenige jaren werd de school om drieërlei
reden aan de St. Josephsgezellenvereeniging
overgedragen; om het financieele argument, het
gebrek aan plaatsruimte voor vergaderingen
van den Volksbond en zijn onderaf deelingen, en
de overweging dat de opleiding van de school
vrije jeugd meer geëigend was aan de gezellen-
vereeniging.
De school werd vereenigd met die der Am
bachtsleerlingen, een instelling van onze uit
muntende St. Vincentiusvereeniging, en onder
gebracht in de lokalen van die vereeniging, tot,
door den grooten bloei, naar een grooter en
doelmatiger gebouw moest worden omgezien.
Men was toen zoo gelukkig de hand te kunnen
leggen op de voormalige Ambachtsschool aan de
Kamperstraat, waar de teekenschool tot op den
dag van heden gevestigd bleef.
De heer J. K. C. van Brussel is bij het 40-
jarig bestaan dertig jaar als directeur aan de
school verbonden. Op 12 Juli 1907 ontving hij
zijn benoeming en op den 15en September van
dat jaar trad hij in dienst.
De heer van Brussel vertelde ons, dat er nu
jongens op zijn school zitten, zonen van pa
troons, die jaren geleden ook leerlingen van
hem waren geweest. Het zijn dus twee geslach
ten, die hij grootbracht.
Jarenlang onderteekende hij de einddiploma's,
die eens per jaar eenigszins plechtig worden
uitgereikt in het gebouw der St. Josephsgezellen
aan de Jansstraat (in 1933 aan 43 jongens!).
En van al die -jongens kent hij naam en toe
naam.
De heer van Brussel is een harde werker, die
ook in zijn toch al niet zoo uitgebreiden vrijen
tijd nog menig uurtje aan de zaken van de
school wijdt.
De goede naam, dien de school heeft, is ook
voor een niet gering deel aan zijn beleid als
directeur te danken.
Van vele zijner leerlingen is hij de raads
man ook in andere dan schoolzaken. En groot is
het aantal jongens, dat hij niet alleen op vak
gebied, maar ook wat karaktervorming betreft,
den góeden weg heeft gewezen.
Het is te hopen, dat de school nog lange jaren
onder zijn hoede moge blijven.
De directeur deelde ons mede, dat er
sprake is om de school te verplaatsen naar
de Wilhelminastraat, in het gebouw van de
openbare lagere school van den heer Don
kersloot. Het huidige gebouw aan de Kam
perstraat schijnt bijzonder geschikt om den
Dienst van Maatschappelijk Hulpbetoon te
herbergen.
De voorloopige teekeningen zijn reeds ge
maakt. Nadat eenige veranderingen zouden zijn
aangebracht aan het gebouw in de Wilhelmina
straat, bestaat er van den kant van de Teeken
school geen bezwaar om te verhuizen. Door om
standigheden vinden de besprekingen voorloopig
echter geen voortgang.
De Burgemeester van Haarlem maakt be
kend, dat in October 1937 voor den dienstplicht
moeten worden ingeschreven personen, die ge
boren zijn in 1919.
Voor de aangifte ter inschrijving zal in het
bijzonder gelegenheid worden gegeven ter ge
meentesecretarie op Vrijdag 1 October 1937,
voor hen, wier namen met de letters A en B
beginnen; Zaterdag 2 October 1937, voor hen,
wier namen met de letters C, D en E beginnen;
Dezer dagen is een gecombineerde bestuurs
vergadering gehouden van de samenwerkende
tuindersorganisaties te Beverwijk. Besloten
werd een actie te voeren ter verkrijging van
steun op aardbeien. De aandacht der hoofdbe
sturen zal hiervoor nogmaals worden gevraagd,
waarbij dan tevens gewezen zal worden op de
noodzakelijkheid om voor de streek Kennemer-
land een specialen richtprijs vast te stellen,
omdat de kostprijsbasis hier veel hooger ligt
dan in andere streken, waar aardbeien geteeld
worden, o.m. door hoogere kosten van levens
onderhoud.
Critiek werd uitgeoefend op de publicatie der
doorsneeprijzen door de veilingen. De cijfers,
zooals ze gepubliceerd werden, geven een on
juist beeld, omdat men de fabrieksaardbeien en
marktaardbeien door elkander gerekend heeft.
Hoewel er voor de veilingen reclame in kan zit
ten, achtte men het voor de tuinders ten zeer
ste nadeelig, daar bij de betrokken instanties
een verkeerde indruk wordt gewekt en acties
verkeerd worden beïnvloed.
Voorts werd besloten een twee-jarigen tuin-
bouw-avondcursus op te richten. Hieraan kun
nen alle zoons van leden of de leden zelf deel
nemen. Het lesgeld per cursusjaar bedraagt
f 2.50, doch bij onvermogen kan hiervan vrij
stelling verleend worden. Aangifte voor deel
name kan geschieden bij de heeren A. N. Aar
denburg en R. Poelman (L.T.B.), J. Bruins en
G. v. d. Outenaar (N.T.B.) en N. Passchier
(C.B.T.B.) tot en met Dinsdag 28 September
a.s. Na dien datum is aangifte niet meer mo
gelijk in verband met den termijn, waarbinnen
de aanvrage voor het geven van den cursus bij
de hoogere instanties moet worden ingediend.
De besturen achten het overbodig om de
noodzakelijkheid van vakonderwijs in den te-
genwoordigen tijd aan te toonen en twijfelen
er dan ook niet aan of deze gezamenlijke cur
sus zal slagen. Als leeraren zullen optreden de
heeren C. Broeze, voor het praktisch en G.
Vernooy voor het theoretisch gedeelte. Er zul
len twee lesavonden per week gegeven worden.
Tenslotte werd de groote nood in de tuinders
gezinnen besproken. De hoop werd uitgespro
ken dat het gemeentebestuur van Beverwijk
wederom dezelfde gewaardeerde hulp zal ver-
leenen als in den vorigen winter. De besturen
zullen zich ten spoedigste met de gemeentelijke
overheid in verbinding stellen.
Met ingang van 1 October van dit jaar wor
den wegen geëindigden dienstplicht uit den
dienst ontslagen de buitengewone dienstplich
tigen die dit jaar 40 jaar oud worden of zijn
geworden. De buitengewone dienstplichtigen,
die als onderofficier of als officier tot de ma
rine-reserve behooren, worden echter met in
gang van dien datum ontslagen, voor zoover zij
dit jaar 45 jaar oud worden of zijn geworden.
Met betrekking tot dit ontslag worden korpo
raals niet als onderofficier beschrouwd.
Zij, die een bewijs van dit ontslag wenschen
te ontvangen, kunnen dit aanvragen ter secre
tarie van de gemeente, waar zij wonen of in
dien zij daar niet in het register van dienst
plichtigen ingeschreven staan, van de gemeen
te, waar zij voor den dienstplicht zijn ingeschre
ven. Behooren zij als dienstplichtige tot de
sterkte van een onderdeel der landmacht of be
hooren zij tot de sterkte van de zeemacht, dan
moet het bewijs van ontslag worden aange
vraagd bij de daarbij betrokken militaire auto
riteit. Welke autoriteit ditis, kunnen belang
hebbenden ter gemeente-secretarie vernemen.
3-e Cfoiistussp
Wij kregen een dezer dagen van ons Ge
meentelijk Electriciteitsbedrijf een
merkwaardig reclameboekje ter recen
sie toegezonden, dat verspreid zal worden on
der de tuinbouwers van beroep in onze ge
meente en ten doel heeft het afzetgebied van
electrischen stroom te vergrooten. Het is geti
teld: de toepassing van de electriciteit in het
tuinbouwbedrijf. Het lezen van al de wonderen
welke door middel van electriciteit tot stand
kunnen worden gebracht, maakt het vooral
den ouderen onder ons duidelijk, dat wij in
een tijd van grooten, van bijna wonderbaarlij
ken vooruitgang leven op alle gebied. Hoe kort
is het nog maar geleden, dat wij als eenige
en beste hulpmiddelen om de natur in haar
werk te helpen slechts de Oranjerie met haar
potkacheltjes kenden en de broeikassen i%?t
haar verwarmingsbuizen, wat op zich zelf al
een enorme vooruitgang was vergeleken met
een honderd jaar geleden. Toen wij kennis kre
gen van de mogelijkheid om bloembollen te for-
ceeren, waardoor wij met Kerstmis en nog
vroeger tulpen en hyacinten in onze huiska
mers kregen, dachten we schier aan wonderen.
Thans wordt toepassing van electriciteit
aanbevolen niet alleen voor verwarming van
kassen en bakken, maar ook voor bestraling en
belichting van planten en zelfs voor grondont-
smetting. En deze toepassing verkeert niet in
een stadium van laboratorium-onderzoek, doch
de ontwikkeling er van is van dien aard, dat zij
in alle opzichten voor handelsdoeleinden kan
worden aanbevolen. In het boekje komt b.v.
een foto voor van kweekerijen der firma Aldt
Eveleens te Aalsmeer, waar de electriciteit op
groote schaal wordt toegepast voor grondver-
warming bij het zaaien, stekken en kweeken
van allerlei gewassen. Ook -wordt zij gebruikt
voor het verwarmen van grond beteeld met
bloembollen om den groei te forceeren en voor
het nauwkeurig regelen van de temperatuur bij
het snel tot bloei brengen van bolgewassen vol
gens de methode van professor Blaauw; voor
het verwarmen van den grond om onderstam
men van boomen sneller in groei te brengen, bij
de aardbeiteelt om de lucht vóór en tijdens
den bloei enz. De electriciteit kan verder worden
aangewend voor de verwarming van bollenvel
den in den zomer als de temperatuur buiten te
laag is; het beschermen van geënte planten te
gen vorst; voor vorstwering bij den bloei van
aardbeien, druiven, komkommers, witlof, cham-
pignenteelt enz.
De electrische grondontsmetting dateert pas
van de allerlaatste jaren, doch heeft in Amerika
reeds ruime toepassing gevonden. Waar dit
eerste begin op den dur toe kan leiden is moei
lijk te zeggen. Maar wonderlijker nog is de be
straling van kasplanten in den winter.
SPAARNE
ET-iBANKnn
Voor onderhoud en verbetering van het
Noordzeekanaal in 1938 is uitgetrokken op de
begrooting van het Verkeersfonds: ƒ990.000. (In
1937 was ƒ940.000 toegestaan), te besteden als
volgt
Onderhoud Noordzeehaven en -mond ƒ500.000;
Verlichting Noordzeehaven 2000; Benoodigd-
heden en duikermaterieel 500; Onderhoud ka-
naalwerken ƒ91.465; Huur lichtboeien lage dam
men IJmuiden ƒ2400; Aankoop onderhoudsma-
terialen ƒ4500; Verf werk aan gebouwen en
kunstwerken 7600; Exploitatie stoompontveer
te Velsen ƒ55.800; ld. stoomgemaal te Schel-
lingwoude ƒ11.500; ld. dienstvaartuigen ƒ2500;
ld. Rijkselectriciteitswerken te IJmuiden
ƒ72.000; ld. verlichting Schellingwoude ƒ5000;
Levering water voor den dienst ƒ700; Telefoon
aansluiting Oranjesluizen en telefoonaansluiting
en verlichting Hembrug 770; Onderhoud
diensttelefoon ƒ500; Aanschaffing fenders voor
desluizen ƒ2000; ld. vlaggen 200; Bediening
seininrichting bij lichttoren te IJmuiden ƒ855;
Overnemen en wijzigen pont van de gemeente
Dordrecht ƒ100.000.
In 1936 was besteed ƒ950.952.30, te verdeelen
als volgt:
Onderhoud Noordzeehaven en -mond
ƒ509.434.62; Verlicht. Noordzeehaven ƒ1075.62;
Aanschaffing hoogspanningskabels ƒ4925.60;
Onderhoud kanaalwerken ƒ101.103.37; Huur
lichtboeien lage dammen IJmuiden 2400; Aan
koop onderhoudsmaterialen ƒ4526.95; Verf werk
aan gebouwen en kunstwerken ƒ1295.85; Exploi
tatie stoompontveer Velsen ƒ47.621.96; ld.
stoomgemaal Schellingwoude 11.963.17; ld.
dienstvaartuigen ƒ2612.97; ld. Rijkselectrici
teitswerken 80.457.17ld. verlichting Schelling
woude ƒ2741.87; Levering water voor den dienst
ƒ550.96; Dienstgebouwen ƒ1295.85; Telefoon
aansluiting Oranjesluizen en telefoonaansluiting
en verlichting Hembrug ƒ627.93; Aanschaffing
fenders ƒ1804.50; ld. vlaggen ƒ152.83; Bedie
ning seininrichting bij lichttoren IJmuiden
ƒ855; Huur Philoralampen voor verlichting slui
zen te IJmuiden ƒ966; Herstellen buitenvloed-
deuren enz. sluizen IJmuiden ƒ24.461.53; Aan
schaffing motorvaartuig ƒ3106; Verwisselen
deuren Zuidersluis te IJmuiden ƒ1646.26; Be
veiliging scheepvaart spoorwegbrug Velsen
ƒ1348.72; Vernieuwing Zuidel. binnenremming
Oranjesluizen te Schellingwoude ƒ32.805; Aan
schaffing stalen motorboot voor politietoezicht
13.108.20; ld. groenharthout 194.92; Weg
breken en weder aanbrengen ketelbemetseling
stoomketel stoomgemaal Schellingw. ƒ4866.30;
Vernieuwing sluisdeurenhelling bezuiden de
Oranjesluizen 3815; Afsluiten maalgangen
voormalig stoomgemaal Schellingwoude 1860;
Herstellen slagdrempel kleine sluis te IJmuiden
4555.55; Onderhoud wegen ƒ4948.63; Overne
ming 24 dienstwoningen van het Staatsvis-
schershavenbedrijf te IJmuiden 76.900; Diver
sen ƒ923.27. Samen: ƒ950.952.30.
Op de begrooting 1938 van het Verkeersfonds
is uitgetrokken voor den bouw van een schut
sluis c.a. te IJmuiden en verbetering van het
Noordzeekanaal (kapitaaldienst ƒ1.700.000 (In
1937 was toegestaan ƒ1.650.000), te verdeelen
als volgt: Aankoop van grond ƒ100.000; Maken
kanaaldijken ƒ150.000; Baggerwerk ƒ650.000;
Nieuwe pontsteiger te Velsen 300.000; Bouw
dienstruimten te Velsen ƒ30.000; Wijziging Vel-
serbrug ƒ270.000; Wijziging Hembrug ƒ300.000.
Samen 1.700.000.
In 1936 was besteed ƒ477.612.13, te verdeelen
als volgt:
Bouw dienstwoning nabij de Hembrug
ƒ11.354.75; Verruiming van het kanaal
ƒ251.231.23; Verplaatsing stoomgemaal in den
Grooten IJpolder ƒ125.557; Aanleg nieuwe dijk
vakken ƒ46.991.75; Aanbrengen wegverhardin
gen gedeelte Assendelverzeedijk ƒ12.030.98; Wij
zigen Hembrug 1869.53; Aanschaffen kabels
voor kanaalverlichting ƒ4011; Verwijderen en
verlegen buizen gemeente Amsterdam 1550.22;
Aanschaffing straatklinkers ƒ7596.02; Uitvoe
ring spoorwegwerken ƒ1203.87; Div. ƒ.14.206.78.
Samen 477.612.13.
Toen omstreeks 1928 in Nederland het onder
zoek over de practische plantenbestraling op
nieuw ter hand genomen werd, had men elders
reeds dikwijls getracht den plantengroei te be
vorderen door middel van kunstlicht.
In 1880 probeerde in Engeland William Sie
mens zelfs al met een koolbooglamp de ont
wikkeling van kasplanten in den winter te be-
vordefen.
Het duurde evenwel tot omstreeks 1920, toen
de moderne groote gloeilampen voor de gewone
verlichting in gebruik kwamen, voordat de zaak
opnieuw aangevat werd. De hooge lichtsterkte
van deze lampen opende de mogelijkheid den
planten een verlichting te geven, welke een
krachtigen invloed kon hebben op den groei. In
Nederland werkten Tjebbes en Uphof het eerst
met dergelijke gloeilampen. Tot practische toe
passing kwam men met deze wijze van bestra
ling voorloopig niet, o.a. wegens de toen nog te
hooge stroomkosten.
Ondertusschen probeerde Höstermann te
Berlijn in 1916 een andere lichtsoort. Hij ge
bruikte n.l. het roode licht van neonbuizen om
de opbrengst van komkommers en tomaten te
vergrooten. In dien tijd echter was de techniek
van deze lichtbronnen, welke met hooge span
ning werkten, nog niet zoover gevorderd, dat
praktische toepassing mogelijk was.
Omstreeks 1928 hervatte men overal in het
buitenland en ook bij ons op een aantal proef
tuinen het onderzoek naar de practische bruik
baarheid van het gloeilampenlicht.
Thans zijn de resultaten schitterend en dat
forceeren van de natuur is wel een der mooiste
veroveringen van de wetenschap. Oudere
menschen die nog weten hoe wij vroeger voor
het slagen en mislukken van den oogst geheel
afhankelijk waren van de gunst of ongunst der
jaargetijden worden er stil van.
Het in zijn soort welsprekende propaganda
boekje geeft verder nog als toepassing van
electriciteit een beschrijving van de electrische
kiemkast, waarin het kiemen van warmtebe-
hoevende zaden wordt bevorderd en stelt in het
vooruitzicht, dat binnenkort ook het automa
tisch luchten en schermen van kassen, het
automatisch besproeiend) van gewassen, het
freezen van den grond, het maaien van het
gras, het dooden van schadelijke insecten in de
lucht, het ontsmetten van zaaizaden zal kun
nen geschieden. Verschillende dezer mogelijk
heden zullen reeds binnen enkele jaren prac-
tisch kunnen worden verwezenlijkt, andere zul
len nog jaren op zich laten wachten, maar ten
slotte, zegt de schrijver van het reclamege-
schriftje, zal in den tuinbouw de electriciteit
een even groote plaats kunnen innemen als dit
thans in de industrie het geval is.
Het zijn soms kleinigheden, welke den
mensch tot peinzen brengen en wij moeten be
kennen, dat zulks het geval is geweest, toen
wij dit nuchtere reclameboekje van het electri
citeitsbedrijf ontvingen. En eigenaardig is het
juist in dezen tijd van ontzagwekkende uitvin
dingen dat 't rationalisme minder kans heeft dan
ooit. Hoe meer er uitgevonden wordt, hoe meer
ontzag de moderne mensch krijgt voor de
grootheid van O. L. Heer, die alles in de natuur
zoo wonderbaar en toch zoo onderling logisch
geregeld heeft!
Op de begrooting 1938 van het Verkeersfonds
is uitgetrokken aan bijdrage aan de gemeente
Haarlem in de kosten van onderhoud van den
weg en het jaagpad langs den linkeroever van
het Noorder Spaame en de bediening van den
brug over Jan Gijzenvaart f 300.
Aan bijdrage aan de provincie Noord-Holland
in de kosten van onderhoud van het vaarwater
in het Noorder- en Zuider Spaarne f 400.
In de kosten voor de jaarlijksche verbetering
van den uitgangsweg naar het boothuis van de
Noord-Zuid-Holl. Reddingsmij. te IJmuiden
400.
In de kosten van verbetering van de
traverse van den Rijksweg Amsterdam
Haarlem door Halfweg f 60.000. In de kos
ten van verlichting van dien weg f 28.000.
In de kosten van verhardingen op den weg
HaarlemSassenheim f 5000.
In de kosten van verbetering van den weg
Velsen—Alkmaar f 122.000.
Voor onderhoud van de walinrichting van de
pontveren te Hembrug en Buitenhuizen f 1500.
Voor onderhoud van den weg Haarlem
WestzaanPurmerend, verfwerk f 1000, ex
ploitatie veren f 62.000, diversen f 2600.
Als bijdrage voor de kosten van de aanleg
plaatsen van het veer in de Visschershaven en
naar het kustfort te IJmuiden f 220.
De nieuwe cursus zal worden gehouden eiken
Woensdag om half negen in café-rest. Brink-
mann, Groote Markt.
De eerste les wordt gegeven op Woensdag
het adres: Zijlstraat 25.
Voor de leden van „Abbé Richardson" be-
6 October a.s. Men kan zich nog opgeven aan
ginnen de veertiendaagsche conversatie-avon
den op Donderdag 7 October.
Deze geanimeerde vergadering vond Woens
dag j.l. plaats in het R.K. Lyceum. Na de ope
ningsspeech van den voorzitter Alph. Bosch
was het woord aan den secretaris P. de Jong,
die achtereenvolgens de notulen, de ingekomen
stukken en het jaarverslag behandelde. Dit
laatste getuigde van een bloeiend vereenigings-
leven, waarbij de uitstekende prestaties van het
eerste elftal, dat in de 2de-klas van den Ned.
Hockey Bond uitkomt, nog eens speciaal ge
memoreerd werden.
Ook het verslag van den penningmeester, Jac.
Bosse Jzn., was optimistisch getint.
Het bestuur werd in zijn geheel bij acclama
tie herkozen. De elftalcommissie zal het ko
mende seizoen bestaan uit: D. Henfling, J.
Strack van Schijndel en F. Kuinders.
De voornaamste punten, die daarna bespro
ken werden, waren: viering 2de lustrum, com
petitie en terreinaangelegenheden.
Na een korte rondvraag nam pater Aeg.
Distel O.E.S.A. het woord, waarna tot sluiting
werd overgegaan.
Als men langs den Rijksweg Amsterdam
Haarlem riidt, ziet men in het uitgestrekte
veengebied tusschen Halfweg en Sloterdijk
een groot aantal arbeiders aan den arbeid.
Daar worden ingrijpende en voor de toe
komst belangrijke werkzaimheden verricht
met de hulp van Amsterdamsche, Haarlem-
sche en Zaansche werkloozen.
Helaas is het aantal werkloozen in Haarlem
weer stijgend en iedere gelegenheid om hun
arbeid te verschaffen wordt natuurlijk aange
pakt. Het werk in het genoemde veenderij-
gebied wordt nu juist om het verschaffen van
werk aan werkloozen uitgevoerd zooals Ged.
Staten in hun desbetreffend voorstel aan de
Provinciale Staten mededeelen en de Pro
vinciale Waterstaat van Noord-Holland was zoo
welwillend ons den huidigen stand der werk
zaamheden en den arbeid in de naaste toekomst
mede te deelen:
De gronden, deel uitmakende van de veen
derij „de Eendracht", gelegen tusschen den
Haarlemmerweg en den Osdorperweg nabij
Halfweg, zijn in het jaar 1936 door de Provin
cie Noord-Holland overgenomen van de veen
derij-maatschappij van dien naam met het doel
het complex droog te maken en voorts in werk
verschaffing te verkavelen en te ontginnen.
De leiding van dit werk berust bij de in 1931
opgerichte N. V. Ontginningsmaatschappij,
„Noord-Holland", waarvan de Provincie, de ge
meente Amsterdam, de gemeente Haarlem en de
gemeente Zaandam aandeelhouders zijn.
Nadat het gebied in het bezit van de Provin
cie was overgegaan, is door de Nederlandsche
Heide Maatschappij te Arnhem een plan tot be
dijking, droogmaking en verkaveling opgemaakt.
Volgens dit plan, is men na overleg met de
instanties, die uit een oogpunt van verkeer,
stedelijke uitbreiding en ontwatering moesten
worden geraadpleegd, in het laatst van 1936 met
de uitvoering begonnen.
Omdat men aan werkloozen zoo spoedig mo
gelijk de gelegenheid wilde geven nuttigen ar
beid te verrichten, heeft men de stichting van
een definitief gemaal niet afgewacht, doch is
aan de Ringvaart langs den Osdorperweg een
hulpgemaaltje gebouwd (een electrisch gedreven
schroefpomp). Met dit gemaaltje heeft men in 't
laatst van December 1936 het droogmalen
van de Zuid-Oostelijke helft van het veenderij-
gebied aangevangen. Het ligt n.l. in de bedoe
ling de Noord-Westelijke helft van het complex,
dat in totaal ongeveer 240 H.A. groot is, nog
eenige jaren te laten vervenen.
Tegelijk met het droogmalen begon men met
behulp van een 30-tal Amsterdamsche werkloo
zen met het verbeteren van den waterkeerenden
ring.
KLEINE HOUTSTRAAT 43 TELEF. 10896
Tegen begin Juni van dit jaar zijn de
gronden in het Zuid-Oostelijke deel droogge
vallen en kon een begin worden gemaakt
met het graven van het slootenstelsel. waar
door gelegenheid bestond het aantal te
werk te stellen personen langzamerhand uit
te breiden; thans is er een 90-tal Amster
damsche, Haarlemsche en Zaansche werk
loozen werkzaam.
De „begraving" is thans zoover gevorderd, dat
een groot gedeelte van de in Zuid-Oostelijke
richting gaande tochtsloot langs den toekomsti-
gen Ringdijk tot stand is gekomen; eerstdaags
zal een begin worden gemaakt met het graven
van de op het definitieve gemaal uitketnende
hoofdtocht.
De plannen voor het definitieve gemaal zijn
gedurende het droogmalen van de Zuid-Ooste
lijke helft voorbereid; de aanbesteding is reeds
geweest en de bouw van het gemaal mag, be
houdens tegenslag, in het voorjaar van 1938
worden verwacht.
Zoodra het slootenstelsel in het drooggevallen
gebied van dien aard zal zijn, dat het overtollige
water op voldoende wijze naar het gemaal kan
worden afgevoerd zal een begin worden gemaakt
met het egaliseeren van het terrein en zullen
verdere werkzaamheden van cultuurtechnischen
aard ter hand worden genomen.
