bureaux voor redactie en administratie-
Ramsay Macdonald plotseling
overleden
ZEGT DUITSCHLAND DEZE MAAND
HET CONCORDAAT OP?
Chineezen trekken van het
Soetsjau-front terug
[„PROTECTOR" I
BEKEND STAATSMAN
HEENGEGAAN
Het nieuws van heden
Spaak doet een
laatste poging
DE BAROMETER
Kabinetscrisis in
Roemenië
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Amerikaansch goud
naar Europa
Oud-minister-president
van Engeland
I INBRAAK-VERZEKERING
ONTEIGENING VAN BEPAALDE KERK
GEBOUWEN ZOU DAN VERWACHT
KUNNEN WORDEN
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHj;
Terrorist in Rijssel
Verdedigingslinie naar het
Zuiden verplaatst
Tai-joean thans geheel
bezet
gearresteerd
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13«66
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voot
Haarlem 25 cent per weekper kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27lA ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
WOENSDAG 10 NOVEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20860
Van visschersjongen tot
eersten minister
Op weg naar Zuid-Amerika aan
boord van een stoomschip
door hartverlamming
getroffen
Stormwaarschuwingsdienst 1
Waarschijnlijk zou hij zijn pogin
gen niet langer dan tot mid
dernacht voortzetten
FRANSCHE VLIEGTUIGEN
NAAR DE KOLONIËN
Duizenden vluchtelingen verlaten
het brandende Nantau en vluch
ten de buitenlandsche
concessies binnen
Was hij schuldig aan den aanslag
op koning Alexander?
Aftreden der regeering Tatarescoe
verwacht
In het Belgische plaatsje Montaigu wordt ieder jaar een processie gehou
den, welke „Aux Chasdelles" genoemd wordt. Het is een merkwaardig oud
gebruik, dat. veel belangstelling trekt. Hierboven ziet men eeniae deelne-
mers aan deze processie
Kermis der ijdelheid
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen reget 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, 9 Nov. (Havas). He
denavond is Ramsay Macdonald over
leden.
Macdonald's schoonzoon, dokter
Mackinnon, ontving telegrafisch be
richt, dat de vroegere Britsche minis
ter-president Dinsdagavond om kwart
Voor 9 tengevolge van een hartver
lamming is overleden aan boord van
een stoomschip, waarmee hij zich op
Weg naar Zuid Amerika bevond.
Macdonald bereikte den leeftijd van
71 jaar.
Ramsay Macdonald, de - Britsche politicus,
*erd op 12 October 1866 geboren.
Van 1906 tot 1918 heeft hij voor Leicester,
'an 1922 tot 1929 voor het district Aberavon
/Glamorgan) en van 19291931 voor Seaham
Rarbour als afgevaardigde der Labour-partij
®eel uitgemaakt van het Lagerhuis. Sinds 1931
Vertegenwoordigde hij Seaham in het Lager
huis namens de nationale Labour-partij.
Macdonald heeft een belangrijk aandeel ge
komen in de oprichting van de independent
jabour-partij (1893). Van 1906 tot 1909 was hij
haar voorzitter. In 1930 trad hij uit. Van 1900-
j912 was hij secretaris van de Labour partij,
run 1911 tot 1914 haar voorzitter, van 19121924
Penningmeester. Van 19221931 was hij voorzit
ter der parlementaire labour-partij. Hij be
hoorde tot de oprichters der Union for demo
cratic control (1914), terwijl hij gedurende
eenigen tijd hoofdredacteur was van de Socia
list Review. In 1922 werd hij leider der oppo
sitie en premier en minister van Buitenlandsche
Zaken in de eerste arbeidersregeering (1924).
Rh was eveneens premier in de tweede arbei
dersregeering (1929—1931). In 1929 heeft hij
een bezoek gebracht aan de Vereenigde Staten
0,n met President Hoover te onderhandelen.
Ramsay Macdonald was president van de
hondensche vlootconferentie (1930). Het jaar
daarop vormde hij in Augustus de eerste natio
nale regeering. Hij was minister-president en
heister van Pin. in de tweede nat. regeering
'November 1931). In 1933 werd hij gekozen tot
v°orzitter der economische wereldconferentie.
Van zijn hand verschenen o.m. Socialism and
^dd'ety. Labour and the empire. A policy for
he labour party en American speeches.
Sir Ramsay Masdonald was van eenvoudige
®*komst en wist door eigen energie en voort
varendheid hoog op te klimmen op de maat-
chappeiijke ladder.
Zoon van een eenvoudigen visscher, wist hij
lch op te werken tot minister-president.
°P 27-jarigen leetfijd werd hij bestuurslid
ah de toen pas opgerichte Soc. Dem. Arbei
derspartij van Engeland.
Ri 1906 kwam hij in het Parlement, waarop
hn loopbaan snel vooruitging.
Re 34-jarige MacDonald bleek een goed fi-
pUr te slaan in het Engelsche Lagerhuis. Hij
tr°k de aandacht door zijn oprechtheid en zijn
Persoonlijkheid. Hij was tegelijk idealist en
Practicus. Hij heeft gevochten voor zijn partij,
™aaraan hij veel te danken heeft, doch welke
Partij later ook weer veel te danken heeft ge-
had aan Macdonald en waarvan de leden hem
hg later eenvoudig in den steek hebben ge
laten.
Macdonald's pacifistische redevoeringen maak-
j h hem in de oorlogsjaren vaak zoo impopu-
\air. dat hij soms door achterdeuren moest ver
fijnen, als hij na een of andere bijeenkomst
fiswaarts wilde keerenNa den oorlog
°n hij evenwel weer aan sympathie bij de ar-
fdersbevolking. In 1922 nam hij de leiding op
:'ch van de oude partij Destijds was zij op één
f de sterkste van het Britsche parlement,
fee jaar iater, in Januari 1924, werd Mac
donald premier en in hetzelfde jaar legde hij
'in functie neer van voorzitter van het eerste
fitsche Arbeiderskabinet,
in de laatste jaren hoorde men niet veel meer
an den Engelschen oud-premier. Door zijn tal-
ilke bezuinigingsmaatregelen in zijn regeerings-
j en had Macdonald heel wat aanhangers ver-
,°ren, doch zijn populariteit, deels ook voort
ellend uit zijn beminnelijken omgang en zacht
fakter, was toch in en buiten Engeland nog
groot.
Washington, 9 Nov. (Reuter). De Ameri-
aansche minister van Financiën Morgenthau
mede, dat Woensdag met de „Normandie"
,h zending goudstaven ter waarde van 10%
ulioen dollars naar Frankrijk zal worden ver
zeept.
f orgenthau voegde aan zijn verklaring toe:
f zullen gewillig het goud laten gaan. De
natkist heeft geen aanvragen om goud van-
ege een buitenlandsche regeering geweigerd".
Roewei de minister weigerde te zeggen of an-
vere landen zich verplicht hebben het goud der
®reenigde Staten te nemen, maakte het den
ha k' dat verdere goudzendingen deze week
aar Europa zullen geschieden.
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiii
ONDERL. VERZEKERING MIJ!
DAMRAK 60 AMSTERDAM-C. i
Tel. 45014 en 45016
Directie: H. F. HEERKENS TH1JSSEN i
S Uitsluitend voor: Kerken, Pastorieën,
Kloosters m Kerkelijke Instellingen.
ïïiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
H Verwachting: Matige, tijdelijk krachtige, S
g meest Noordelijke wind, zwaar bewolkt
met tijdelijke opklaringen, waarschijnlijk
5j nog regen- of hagelbuien, kouder.
S Verdere vooruitzichten: Nog buiig.
Geseind 9 November te 14.40 uur aan
alle posten: „Weest op uw hoede".
Dinsdagmiddag nam Prof. Dr. P. J. M. Aalberse afscheid als president van de Tweede Kamer. Staande hoort de
vergadering de afscheidsrede van Prof. Aalberse aan. Van links naar rechts achter de tafel: Mr. L. A. Kesper (Griffier),
Prof. Mr. P. J. M. Aalberse, Mr. A. F. Schepel (Comm. Griffier) en Mr. P. O. F. M. Cremers (Comm. Griffier)
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 9 November:
Uit alleszins bevoegde en betrouwbare bron alhier vernemen wij over
den huidigen religieuzen toestand in Duitschland het volgende: alles wijst er
op, dat binnen afzienbaren tijd, waarschijnlijk nog deze maand, Duitsch-
RAMSAY MACDONALD, OUD-MINISTER
PRESIDENT VAN ENGELAND, IS AAN HART
VERLAMMING OVERLEDEN.
land het Concordaat met de Katholieke Kerk zal opzeggen.
Bij de beroepstelling, die dit jaar in Duitschland gehouden werd, moest
men opgeven tot welk kerkgenootschap men behoorde. Dit had ten doel
vast te stellen hoeveel procent nog prijs stelde op het lidmaatschap van
een kerk. De resultaten van deze telling zijn nog niet bekend, maar vast
schijnt te staan, dat men in den loop van dezen winter met alle middelen
zal trachten te bereiken, dat genoemd percentage in het voorjaar van 1938
niet meer, maar veeleer nog minder dan 30 zal zijn. Daarop zouden
dan allerlei maatregelen tegen de kerken gebaseerd worden.
O.a. zou men bepaalde kerken zonder vergoeding onteigenen en
deze ter beschikking stellen van de Deutsche Glaubenskirche. In Duit-
sche kerkelijke kringen weet men reeds, welke deze kerkgebouwen
zullen zijn.
Verder vernemen wjj nog, dat voor den Staatsprijs welke op den Partijdag te
Neurenberg aan Rosenberg werd toegekend, aanvankelijk een ander in aanmerking
kwam. Deze naam werd echter door Hitier persoonlijk een dag voor de uitreiking ge
schrapt.
Men wijst er op, dat dit geven van een onderscheiding aan Rosenberg, een des
illusie te meer beteekent, daar men vaak meende, dat Hitier nog altijd niet stond
aan de zijde van Ludendorff en Rosenberg, doch dezen slechts uit opportunistische en
partij-politieke beweegredenen handhaafde.
BRUSSEL, 9 Nov. (Havas). De koning
heeft er op aangedrongen, dat Spaak nog
een laatste poging zal doen een kabinet te
vormen.
Vanmiddag heeft Spaak besprekingen gevoerd
met de gemachtigden der politieke partijen.
Hij woonde o.a. de vergadering van het bureau
van den generalen raad der Belgische werklie
denpartij bij.
Om vijf uur ontving de formateur Eden,
doch daarna hervatte hij zijn raadplegingen.
De moeilijkheid voor Spaak is in een even
tueel kabinet vervangers te vinden voor Pier
lot en Du Bus de Warnaffe, die tot het laatste
oogenblik om redenen van het „politieke kli
maat" geweigerd hebben de portefeuilles van
Buitenlandsche Zaken en Justitie te aanvaar
den en er Spaak een oogenblik toe hebben ge
bracht, zijn taak op te geven.
Waarschijnlijk zou Spaak zijn pogingen niet
langer dan tot middernacht voortzetten. Indien
hij zich zou terugtrekken, zou het politieke
probleem uiterst lastig op te lossen worden.
gezantschapsraad gewond werd. In 1932 schoot
hij in een Volkenbondsvergadering te Genève
een revolver leeg.
Omtrent de arrestatie geeft de laatste editie
ran „Le Matin" nog de volgende bijzonderheden:
cle Fransche politieagenten, die hem in arrest
stelden, vonden op hem een zwart masker en
identiteitspapierén op 34 verschillende namen,
benevens een plattegrond van Marseille, waarop
een geheimzinnige route stond aangegeven, het
geen te denken geeft, dat hy heeft kunnen deel
nemen aan den aanslag op koning Alexander
en Barthou,
ISTRIS, 9 Nov. (Havas). Hedenmorgen zijn
76 Fransche vliegtuigen vertrokken naar de
Fransche koloniën en mandaten. Zij zullen zich
allereerst naar Tunis begeven, waar negen toe
stellen zullen achterblijven. Van hier gaan dan
5 machines naar Indo-China, 12 naar Marokko,
32 naar Fransch West-Afrika en 18 naar Da
mascus.
De 76 vliegtuigen, die vanmorgen tusschen
zeven en negen uur van Istres zijn vertrokken,
zijn alle te Tunis geland. Er heeft zich geen
enkel ongeval voorgedaan.
SJANGHAI, 9 Nov. (Havas). De woord
voerder van het Chineesche hoofdkwartier
heeft voor de pers verklaard, dat het Chi
neesche opperbevel zijn troepen van het
front van Soetsjau heeft teruggetrokken.
Deze troepen zullen een nieuwe verdedi
gingslinie, welke meer naar het Zuiden ge
legen is, bezetten.
In verband met den nieuwen toestand in
Sjanghai heeft de Noorsche consul-generaal
een spoedzitting van het consulaire corps bij
eengeroepen ter bespreking van de situatie. Ook
de Japansche consul-generaal was daarbij aan
wezig.
De val van Sjanghai wekt een eigenaardige
positie voor de Chineesche ambtenaren, van wie
bekend is, dat zij door de Japanners op de
zwarte lijst zijn geplaatst. Onder hen bevinden
zich o.m. T. V. Soeng, de leider van de Chi
neesche bank en Yoei, de burgemeester zonder
stad.
De bewoners van Sjanghai ademen vrijer
op. De stad wordt thans echter overstroomd
met vluchtelingen, en men moet zich voor
bereiden op een periode van langdurig iso
lement, aangezien Sjanghai door de Japan
sche troepen thans geheel omsingeld is en
volkomen is afgesneden van de rest van
China.
Volgens berichten uit Japansche bron, zijn de
Japansche troepen Nantau binnengetrokken,
terwijl ook Tsjipau, 10 K.M. ten Zuid-Westen
van Sjanghai, bezet zou zijn. De troepen, die
in de Hangtsjau-baai ontscheept zijn, blijven
naar het Noorden oprukken en hebben Sóeng-
kiang, 30 kilometer ten Zuid-Westen van Sjang
hai ingenomen. Chineesche afdeëlingen houden
RIJSSEL, 9 Nov. (Havas) Alhier heeft men
den gevaarlijken terrorist Koloman Buday ge
arresteerd. In zijn bagage heeft men talrijke
kaarten van Fransche steden gevonden, voorzien
van aanwijzingen, welker beteekenis men niet
kent.
Koloman Buday is te Boedapest geboren. Hij
was meester in de rechten, doch werd van de
advocatenlijst geschrapt wegens zijn terroristi
sche opvattingen. Hij heeft reeds verscheidene
malen de aandacht van de politie getrokken.
In 1930 loste hij verscheidene revolverschoten op
de Hongaarsche legatie te Weenen. waarbij de.
Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 766A
yorige stand 7 61A
BOEKAREST, 9 Nov. (Havas) Men ver
zekert, dab de regeering-Tatarescoe morgen
haar ontslag zal indienen. Na vier jaar aan 't
bewind te zijn geweest, zijn de liberalen van
meening, dat zij zich moeten terugtrekken om
zich te wijden aan de reorganisatie der partij,
die verzwakt is door een langdurige regeering
in moeilijke omstandigheden. De koning is
reeds met zijn beraadslagingen begonnen. Ta-
tarescoe heeft hem een memorandum overhan
digd, waarin de regeering haar meening over
alle binnen- en buitenlandsche vraagstukken
uiteenzet. De koning heeft vervolgens Bratianoe
en Filipescoe, de leiders van de liberale en de
conservatieve partij ontvangen. Men verwacht,
dat de crisis van korten duur zal zijn en dat
de nationale boerenpartij onder Mihalache aan
het bewind zal komen. Het is niet uitgesloten,
dat de koning Tatarescoe zal belasten met de
voorbereiding van algemeene verkiezingen voor
de Kamer van afgevaardigden.
nog stand langs den Hoengjauweg in het Wes
telijk district van Sjanghai. Het Fransche gar
nizoen in de concessie heeft 450 Chineesche sol
daten, die de nederzetting wilden binnendrin
gen, ontwapend.
ZEGT DUITSCHLAND DEZE MAAND HET
CONCORDAAT OP?
Spaak doet een laatste poging tot samenstelling
van een kabinet.
Japansche vliegtuigen hebben verscheidene
brandbommen geworpen op het Zuiderstation
in Nantau. Het gebouw der Chineesche tram
wegmaatschappij is daardoor in brand gevlogen.
De Japanners hebben het gebied bezet, dat aan
de Zuidwestelijke grens ligt van de Fransche
concessie. Japansche vlaggen wapperen op tal
rijke gebouwen aan den Chineeschen oever van
de rivier Zikspei.
Generaal Tai Tsing Tsjoeng, de hoofd
commissaris der chineesche politie, ver
klaart, dat Nantau door de Chineezen tot
den laatsten druppel bloeds zal worden
verdedigd.
Een uitgebreide Chineesche troepenmacht
van naar schatting tienduizenden soldaten is,
naar gemeld wordt, ingesloten in Nantau, waar
de Japansche bommenwerpers in den loop van
den middag verscheidene geweldige branden
hebben doen ontstaan. Een eindelooze stroom
van de geheele burgerbevolking, bij benadering
750.000 menschen, stroomt de buitenlandsche
concessies binnen.
De Japanners hebben, de aan de Westelijke
grens van de internationale concessie gelegen
gebieden ten Westen van den spoorweg Sjang-
hai-Hantsjau afgezet, in verband met het ge
vaar dat de daar verspreide onontplofte gra
naten en landmijnen opleveren. Daardoor is de
ring, dien de Japanners om de internationale
nederzetting hebben gevormd, nauw gesloten.
Litwinof verlaat Brussel.
C hineezen verplaatsen hun verdedigingslinie bij
Sjanghai meer naar het Zuiden.
De onrust in Palestina houdt aan; anti-Britsche
propaganda van Italië.
Kabinetscrisis in Roemenië.
Het Kamerdebat over de Rjjksbegrooting be
gonnen. i
Nederlandsche broeders der Congregatie van
Jean Baptist de la Salie vertrekken binnenkort
naar Aruba (W.-I.).
Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer
over de begrooting van Financiën.
In- en uitvoer over October.
Groote brand in Oost-Lombok.
Geknoei met stempels by de havenarbeiders-
reserve te Rotterdam.
De vijftiende party om het wereldkampioen
schap schaken is afgebroken.
Beurs van New York: Stemming zeer kalm; riot
eenigszins onregelmatig.
O
Een communiqué, door het Japansche hoofd
kwartier uitgegeven, meldt, dat Tai-joean heden
morgen om half negen geheel bezet is door de
Japansche troepen. Het communiqué voegt
hieraan toe, dat het plaatseiyke garnizoen vrij
wel vernietigd was.
Naar gemeld wordt, hebben de Chineesche
troepen in het Noorden door een flankbeweging
de Japansche troepen, die langs den spoorweg
Peiping-Hankau naar het Zuiden oprukken, in
ernstig gevaar gebracht. De Chineezen hebben
verscheidene plaatsen achter de Japansche
linies genomen en zijn begonnen met de ver
nieling van spoorwegen en bruggen. De positie
der Japanners, die in Noord-Honan bij Tsjang-
teh en Matoetsjeng opereeren, zou bedreigd
worden. Volgens Chineesche berichten trekken
de Japansche troepen ten Noorden van de ri
vier de Tsjang terug.
Er is op de wereld veel kermis der
ijdelheid. We bejubelen een jubilaris
om zelf op den voorgrond te treden.
We nemen zitting in eerecomité's
en werkcommissies om zelf onder den
naam van den gevierde meegerekend
te worden. We houden congressen en
feestvergaderingen om zelf redevoe
ringen. af te steken en in de krant te
komen. Wanneer Vondel herdacht
moet worden vliegen allerlei mensch-
jes, die met Vondel's wezen nooit iets
uitstaande hadden, op den dichter af
om meegeteld te worden in de open
bare meening. Pater Abraham a San
ta Clara heeft eens voor jaren zulke
kermisgasten der ijdelheid gegeeseld.
'sWereld's „leelïjkheid" is er sedert niet
op gebeterd. De kermissen zijn afge
schaft, maar de mallemolen van de
kermis der ijdelheid draait lustig
verder.