„Instemming met Japan leidt
tot anarchie
Japansche mijnenvegers varen
de Wangpoe op
Stadt Schanke
I
I
Het nieuws van heden
De 500e Indië-
vlucht
VEREENIGDE katholieke pers
Verklaring van Engeland,
Frankrijk en de V.S.
TOKIO ERKENT FRANCO
NOG NIET
Haïti wenscht be
middeling
im
Kiating aan het Noordelijk
Sjanghai-front ingenomen
Wenscht Hi tier
een godsvrede?
Grieksch schip
vergaan
DE BAROMETER
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 ■- TELEFOON 13«66
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per weekj
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
ZONDAG 14 NOVEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20868
99
Wellington Koo eischt een goede
ren- en credietembargo tegen
Japan en vraagt hulp
voor China
Tokio's standpunt
weerlegd
Norman Davis aan het woord
Rede van Eden
V°P een vraag van den Italiaanschen afge-
aardigde betreffende de kwestie, wat de con
ventie nu verder zou doen, antwoordde voor-
ter Spaak, dat aan de conferentie een ver
dring van Engeland, Amerika en Frankrijk
V bestudeering zal worden voorgelegd, en wei
de hedennamiddag te houden besloten zit-
De verklaring der mogend
heden
Talrijke vluchtelingen uit Valencia
en Barcelona komen te
Marseille aan
Het Britsche konings
paar naar België?
Kabinet-T atar escoe
treedt af
Het Weer
In verband met het conflict met
de Dominicaansche republiek
lü
Het voornaamste front der Chi-
neezen verplaatst naar de met
meren bezaaide streken
rond Nanking
China is nog niet ont
moedigd
Audiënties bij den
H. Vader
Berlijn zou de koloniale eischen
als ruilobject willen gebruiken
Slechts zes van de negenentwintig
opvarenden in den Atlantischen
Oceaan opgepikt
De Osservatore tegen
Henri Guillemin
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Dichter van zijn volk
Feestelijke ontvangst in Napels
Concessies voor de
Royal Dutch"
WAAROM NOG ELDERS ERGERNIS
WANNEER DE ROEMER PRIMA IS?
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
da kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
BRUSSEL, 13 Nov. (Belga) De negen-
mogendheden-conferentie heeft hedenmor
gen een besloten voltallige vergadering ge
houden. In den middag werd een besloten
vergadering gehouden ter bespreking van
het Japansche antwoord.
Bij de opening van de zitting van hedenmor
gen is het Japansche antwoord voorgelezen.
Onmiddellijk daarop nam de Chineesche ge
delegeerde, Wellington Koo, het woord
}'°or een redevoering, waarin hij een krachtig
oeroep deed op ed mogendheden, geen aanvoer
Raar Japan meer te doen plaats hebben en
daarin hij verder „de brutaliteit van Japan"
aan de kaak stelde.
Tenslotte stelde hij voor „een gemeen
schappelijke actie der andere aan de confe
rentie deelnemende mogendheden op moreel,
materieel en economisch gebied". In het bij
zonder eischte hij staking van de levering
van oorlogsmateriaal en stopzetting van
credietverleening aan Japan, benevens hulp
voor China.
Volgen^ Chineesche opvatting is dit een zeer
bescheiden wijze om den „plicht tot het afweren
*an den Japanschen aanval en tot het in stand
houden van het negen-mogendheden-verdrag"
Jen uitvoer te leggen. China heeft materieele
nülp noódig om zijn tegenstand te kunnen
Voortzetten.
Na de rede van Wellington Koo heeft Nor
man Davis het woord gevoerd. Hij zeide, dat
®heen eerbied voor de verdragen en inacht
neming van het gegeven woord de grondslag
kan vormen voor een billijke en duurzame op
lossing van het Chineesch-Japansche conflict.
Wanneer de opvatting, dat wijzigingen met ge
beid kunnen worden ingevoerd, de overhand
b°udt, zullen wij voor internationale anarchie
komen te staan.
Van het standpunt van materieel zelfbelang
en uit een oogpunt van wereldvrede, vooruit
gang en internationalen goeden wil lijkt het,
t*at er dwingende redenen zijn voor Japan om
samen te werken met de Brusselsche conferentie.
Mi hopen derhalve, aldus besloot Norman Da-
M dat Japan nog aanleiding zal vinden met de
c°hferentie samen te werken.
Be volgende spreker, Eden, verklaarde met
Nadruk, dat de Britsche regeering oprecht de
^menwerking van Japan begroet zou hebben.
£eh gedachtenwisseling zou zeer van pas zijn ge
lest, aangezien het negen-mogendhedenver-
?rag desbetreffende voorzieningen behelst en
oierin een middel had kunnen worden gevon-
eh om een regeling in het Verre Oosten tot
®tahd te brengen. Het blijft de opvatting van de
*jritsche regeering, dat het in het belang zou
tin van beide mogendheden, die thans in een
iet-Verkiaarden oorlog strijden, dat een derge-
'Jke regeling moet worden gevonden. De Brit-
che regeering is er diep van overtuigd, dat
aarachtige profijtelijke internationale betrek-
'hgen alleen kunnen voortvloeienuit een al-
®^heene aanvaarding van het internationale
delegaties van de Vereenigde Staten,
r°ot-Bïittannië en Frankrijk hebben een ge-
^enschappelijke verklaring opgesteld, welke
',an de Zuidzee-conferentie is voorgelegd, en
aarin het Japansche standpunt ten aanzien
11 het conflict met China volledig wordt
'Verlegd.
Indien met de Japansche opvatting werd
^gestemd, zoo zegt deze verklaring, zou
dien geraken in een algemeene anarchie.
He mogendheden zijn 't in deze verkla-
r'ng er over eens, dat het de bedoeling van
,aPan is den wil en de mogelijkheid van
Cbina om tegenstand te bieden, te vernie
len.
(j^chtstreeksche onderhandelingen tusschen
bet^66 Ianden alleen zouden den oorlog tot in
j, oneindige doen rekken. De mogendheden
c°Den. dat Japan zijn besluit om niet aan de
2ie ntie van Brussel deel te nemen, zal her
bal ®cbter, zoo besluit de verklaring, in ge-
hec) 'Japan blijft weigeren, moeten de mogend-
a.^(n overleggen, welke houding zij kunnen
h bemen, nu een partij de bepalingen van het
^^bbiogendhedenpact negeert, terwijl alle
jjj, ere partijen deze bepalingen volledig van
a°ht achten.
ha^. ,den aanvang van de vergadering in den
tin '"bag maakte de Italiaansche gedelegeer-
Sraaf Aldrovandi, verscheidene reserves,
Vah ri aanzien van de algmeene lijnen
ae verklaring, als ook ten aanzien van de
détails. Naar Reuter nog meldt, geloofde Al
drovandi niet, dat de Italiaansche regeering de
verklaring geheel of gedeeltelijk zou kunnen
steunen. Zij zou in elk geval den tijd moeten
hebben, het document te bestudeeren.
De bijeenkomst werd om kwart voor acht be
ëindigd. Nadat de ontwerp-verklaring in haar
geheel was aangenomen, werd de zitting tot
Maandagmiddag vier uur verdaagd. In 'n nieu
we besloten zitting zal de verklaring dan defi
nitief worden goedgekeurd. In den tusschen-
tijd zullen de gedelegeerden die zich met hunne
regeeringen in verbinding hebben gesteld, de
noodige instructies kunnen hebben ontvangen.
In het verdere verloop der vergadering van
hedenmiddag lieten de vertegenwoordigers van
Mexico en Portugal zich ten aanzien van de
voorgestelde verklaring in dezelfde bewoordin
gen uit als de Italiaansche gedelegeerde.
Nadat Bruce (Australië) en Dandurand (Ca
nada) hun instemming met de verklaring had
den betuigd, somde de Nederlandsche
gedelegeerde, Jhr. mr. A. C. D. de Graeff, ver
scheidene detailpunten op. waarmede hij zich
niet kon vereenigen.
De Boliviaansche en de Noorsche gedelegeer
de keurden daarop het ontwerp in groote trek
ken goed.
TOKIO, 13 Nov. (Havas). In gezag
hebbende kringen te Tokio spreekt men de
door Japansche bladen gepubliceerde be
richten tegen, volgens welke Japan de re
geering van generaal Franco zou erkennen.
Men is van meening, dat Japan Franco niet
zal erkennen voor het einde van het jaar.
zooals, naar men aanneemt, overeengeko
men is bij de onderteekening van het drie-
mogendhedenpact te Rome.
De kwestie is niettemin delicaat, daar Japan,
door Franco te erkennen, verplicht zou zijn met
Valencia te breken. Overigens, zoo verzekert
men, geeft Japan er de voorkeur aan Enge-
lands beslissing ten aanzien van Franco af te
wachten, in weerwil van den druk welken Rome
en Berlijn op Tokio uitoefenen.
Havas bericht uit Marseille, dat het Brit
sche s.s. Gibel Zerjon is binnengeloopen met
391 uitgewekenen aan boord uit Valencia en
Barcelona, onder wie 369 Spanjaarden, die per
extra trein naar Hendaye en Irun zijn ver
trokken.
Een delegatie van anti-fascistische vrouwen
uitgenoodigd door de internationale brigade,
is gisteravond te Madrid aangekomen.
LONDEN, 13 Nov. (Havas) In welingelichte
kringen meent men te weten, dat koning Leo
pold tijdens zijn verblijf in het Buckingham
Pafe.ce een uitnoodiging zal overbrengen aan
koning George en koningin Elisabeth om in het
komende voorjaar een bezoek te brengen aan
Brussel.
BOEKAREST, 13 Nov. (Havas) De eerste
minister Tatarescoe is heden op audiëntie ge
weest bij koning Carol en heeft het ontslag van
zijn kabinet aangeboden. Daarna wees de ko
ning Mihalacha als formateur aan.
Jean Mihalacha, de voorzitter van de nationale
boerenpartij, heeft de opdracht gekregen op
voorwaarde, dat hij zich de medewerking ver
zekert van den vroegeren minister-president
Vaida Voevod.
Te Hamburg werd een postzegelveiling
gehouden. Een Mauritius-zegel werd
door een verzamelaar uit Hannover voor
34.100 Mark gekocht.
Verwachting: Matige tot zwakken wind
uit Noordelijke richtingen, gedeeltelijk
bewolkt, waarschijnlijk nog regenbuien
H met kans op hagel, weinig verandering in s
temperatuur.
Verdere vooruitzichten:
verandering.
Nog weinig
nllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllülllllliR
WASHINGTON, 13 Nov. (Havas). Het
ministerie van Buitenlandsche Zaken der Ver.
Staten heeft van den president der republiek
Haïti een nota ontvangen, waarin de wensch
tot uiting wordt gebracht, dat de Vereenigde
Staten, Cuba en Mexico bemiddelend optreden
in het conflict tusschen Haïti en de Domini
caansche Republiek.
Naar vernomen wordt, zou de regeering te
Washington zich reeds tot de regeeringen van
Cuba en Mexico hebben gewend, teneinde haar
standpunt hieromtrent te vernemen. De regee
ring der Vereenigde Staten zou bemiddelend
willen optreden, indien ook Cuba en Mexico
hiertoe bereid zijn.
88883888888f|H||
m
V
Éi:Ö: ?*mis:
Herdenking der gevallenen in den wereldoorlog te Brussel. Fakkels afkomstig uit
de provincie, uit Parijs en de Congo bij het graf van den Onbekenden Soldaat
Joodsche arbeiders, die in verband met de overvallen in Palestina bij hun werk
het geweer bij de hand hebben
SJANGHAI, 13 Nov. (D. N. B.) Boven
de schepenversperring op de Wangpoe heb
ben de Japanners vandaag voor de eerste
maal sedert den aanvang der vijandelijk
heden mijnenvegers aan het werk gezet om
verscheidene mijnen op te visschen, tenein
de den weg vrij te maken voor de Japansche
troepentransporten. Ook in de Soetsjau-
kreek zijn de mijnenvegers aan het werk
gegaan.
De Japanners hebben Kiating aan den Noor
delijken vleugel van het Sjanghaifront inge
nomen. Voorts is Tienfoean en op den Zuide
lijken vleugel Kasjan bezet. Soetsjau is de
laatste dagen herhaaldelijk het doelwit ge
weest van Japansche luchtaanvallen. Voor het
eerst is vandaag ook Ningpo door Japansche
vliegtuigen aangevallen.
De Fransche minister van Buitenlandsche
Zaken deelt mede: Ten gevolge van de gevech
ten op 12 November bedraagt het totaal aantal
dooden in de Fransche concessie van Sjanghai
16, onder wie de correspondent van de Daily
Telegraph, een tot de Fransche politie behoo-
rende Chineesche detective en 14 Chineesche
niet aan den strijd deelnemende bewoners. Hef
totale aantal gewonden bedraagt 21, aller. Chi-
neezen, met uitzondering van een Franschman,
Laurens, den correspondent van de Paris Soir.
Deze is licht aan 't gelaat gekwetst. Onder het
Fransche militaire detachement zijn geen
slachtoffers gevallen en evenmin onder de ont
schepingscompagnie.
De vluchtelingenzone van Nantau herbergt
volgens een bericht van Havas op het oogen-
blik verscheidene honderdduizenden Chinee-
zen, waarvan het meerendeel in uiterst behoef
tige omstandigheden verkeert. De menigte
verdringt zich voor de grenzen van de Fransche
concessie, waar eenige levensmiddelen uitge
reikt worden. De toegang tot de zone, die be
waakt wordt door Fransche politie, is voor alle
bezoekers verboden.
De derde maand van den strijd om Sjanghai
is beslissend geworden. Na verwoede gevechten
beheerschen de Japansche troepen de gehee-
le Chineesche stad en het omringende gebied.
In Chineesche kringen toont men zich
door het verlies van Sjanghai toch niet
ontmoedigd. Men zegt tevreden te zijn
over den 90 dagen lang geboden tegenstand,
welke sterk heeft bijgedragen tot verhoo
ging van het internationale aanzien van
China en tot versterking van het moreel
der Chineesche bevolking.
Volgens Chineesche kringen zal het voor
naamste front zich verplaatsen naar Nanking.
De Chineesche troepen richten verdedigings
linies op in de met meren bezaaide streken, wel
ke gunstig zijn voor een defensief. Hun moreel
en materieele kracht zijn niet geschokt, maar
over een uitgestrekt front zouden zij een deel
van hun numeriek voordeel verliezen. Zij zul
len voor een Japansch offensief komen te
staan, dat gevaarlijker wordt dan ooit, daar
de Japanners thans een stevige basis ingericht
hebben rondom Sjanghai.
Het Japansche hoofdkwartier meldt, dat de
Japansche troepen bezit hebben genomen van
Woeting, een belangrijke plaats in de pro
vincie Sjantoeng.
Na des morgens om negen uur van een ge
heime luchtbasis te zijn opgestegen, hebben
Japansche legervliegtuigen drie uren lang ge
vlogen over een bergachtige streek, om ver
volgens de ommuurde stad Sianfoe, de hoofd
stad van de provincie Sjansi, te bombardee
ren, waarbij, naar gemeld wordt, twee hangars
en zes vliegtuigen op het vliegveld der stad
werden vernield.
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 13 November:
Z. H. de Paus heeft hedenmorgen een aantal
leidsters van de vrouwelijke jeugdgroepen in
Italië in audiëntie ontvangen. Vervolgens wer
den 261 jonggehuwde paren en vele Italiaan
sche en buitenlandsche pelgrims bij den H.
Vader toegelaten.
In den middag heeft de H. Vader een autorit
door de tuinen van het Vaticaan gemaakt.
LEIDSCHEPLEIN 5-9 - A DAM - TEL. 33072
Vanaf Dinsdag 16 November
NIEUW CABARET-PROGRAMMA
o.a. de operette Show „In 't Witte Paard",
met Mary v. d. Berg en Bert van Dongen
(den bekenden Radio-Zanger)
lederen Zondagmiddag Matinée
LONDEN, 13 Nov. (Havas) Volgens den
diplomatieken redacteur van de Evening
Standard heeft het Britsche kabinet uit
Berlijn vernomen, dat Hitier, indien hij
aanmoediging ontvangt, bereid is, Engeland
ten aanzien van de koloniale kwestie een
godsvrede voor den duur van tien jaar voor
te stellen.
Tijdens deze periode zouden de Duitsche
koloniale eischen niet ter sprake gebracht wor
den, doch in ruil hiervoor zou Hitier verwach
ten, dat de Britsche regeering hem in Midden-
Europa de vrije hand zou laten, voor het geval
Duitschland zou aandringen op vrije verkiezin
gen of een volksstemming in Oostenrijk of in
geval Duitschland van Tsjecho-Slowakije zou
willen verlangen, dat het onmiddellijk aan de
Duitsche minderheid in dat land het recht toe
kent op een autonoom bestuur en op inteilec-
tueele. toenadering tot het Duitsche volk.
Inmiddels worden binnen het kader van de
propaganda voor het verkrijgen van koloniën in
Duitschland thans nog prentbriefkaarten uit
gegeven met photo's uit de vroegere Duitsche
koloniën en van het leven der inboorlingen.
Tot dusver is van deze briefkaarten slechts
een beperkt aantal in omloop gebracht. De'
kaarten geven photo's van de marmergroeven
in West-Afrika en van de groote bosschen in
Kameroen, die volgens de kranten „den Duit-
scher er aan zullen herinneren, wat hij door
den diefstal van zijn koloniën heeft verloren".
NEW-YORK, 13 November (Reuter). Het
Araerikaansche vaartuig Swiftsure heeft zes
personen opgepikt van de uit 29 koppen
bestaande bemanning van het Grieksche
stoomschip Tzennychandris, metende 5815
ton, dat, op weg naar Rotterdam, in den
Atlantischen Oceaan gezonken is.
Het schip bevond zich op 30 tot 40 mijl ten
Noord-Oosten van de Diamond-shoals, toen het
de laatste noodseinen uitzond. De Swiftsure en
vaartuigen van de kustwacht doen nasporingen
in de nabijheid van het gezonken schip, of wel
licht nog leden der bemanning gered kunnen
worden.
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 13 November:
De Osservatore Romano van hedenavond pu
bliceert in opvallenden vorm een artikel van
pater Mariano Cordovani O.P. tegen een be
schouwing van Henri Guillemin, getiteld „Par
notre faute", dat gepubliceerd is in het Sep
tembernummer van het Fransche katholieke
maandblad „Le vie intellectuelle".
Volgens Guillemin zou de haat, welke velen
tegen de Katholieke Kerk koesteren, de vrucht
zijn van vergissingen en fouten door de Kerk
zelf begaan. Pater Cordovani oordeelt, dat
Guillemin zoodoende actief medewerkt aan de
verwarring der gewetens. Hij vraagt zich af hoe
het mogelijk is geweest dat dit artikel door den
censor niet is geschrapt.
In een gemeenschappelijke verklaring van
Engeland, Frankrijk en de Ver. Staten veroor-
dcelen de mogendheden de Japansche opvatting.
Japansche mijnenvegers varen de Wangpoe op.
China is ondanks den tegenslag bij Sjanghai
nog niet ontmoedigd.
Het Grieksche s.s. Tzennychandris in den At
lantischen Oceaan vergaan.
Voor het einde van het jaar is, naar verluidt,
geen erkenning van Franco door Tokio te
w achten.
Haïti wenscht bemiddeling der Ver. Staten, Cuba
en Mexico in het conflict met de Dominicaan
sche Republiek.
Voorloopige verslagen der Tweede Kamer over
eenige begrootingen en andere wetsontwerpen.
Werkloosheid in de tweede helft van October
iets gestegen.
Dader van roofoverval te Tcrwinsclen aange
houden.
Beurs van New York: stemming onregelmatig.
De Vondelweek is ingezet. In de
hoofdstad is in tegenwoordigheid van
den minister-president de Vondel
tentoonstelling geopend en daarbij
heeft prof. Brugmans herinnerd aan
Schaepman's woorden: „de ware dich
ter is voor zijn volk de adel van zijn
adel, de schutsengel van zijn vrijheid,
de banierdrager van zijn recht, de
levende tólk van geheel zijn historie,
de heraut van zijn roem, bij het verste
nageslacht."
Vondel is de dichter van zijn volk
Want niet alleen is hij de heraut van
Neerlands roem, de onbevreesde, zui
vere tolk onzer vaderlandsche historie,
maar in hem leven de edelste krach
ten van ons volk: de adel van zijn
adel. Voor zijn overtuiging lijdt hij en
strijdt hij, voor de beste volkskrach
ten vindt hij de ontroerendste woor
den der taalmuziek, verbeten is zijn
hekel op onrecht en platte hatelijk
heid, ontzagwekkend is zijn kinder
lijke eerbied voor den God van het
Tabernakel.
Vondel op de knieën is Vondel op
zijn grootst.
Ter gelegenheid van de aankomst van het
K.L.M.-vliegtuig de Torenvalk, dat de 500e
vlucht naar Indië maakt, bevonden zich op het
vliegveld Niutta bij Napels verscheidene lucht
vaart-autoriteiten, terwijl ook de heer Plesman,
de directeur van de K.L.M., die op het oogen-
blik in Italië vertoeft, aanwezig was.
Ter eere van de bemanning van de Torenvalk
werd een receptie gehouden, in den loop waar
van de heer Plesman een dronk uitbracht op de
Italiaansche luchtvaart, welke door den com
mandant van de luchthaven werd beantwoord.
MEXICO, 13 Nov. (Reuter)' De dochtermaat
schappij van de Royal-Dutch-Shell groep in
Mexico heeft met de Mexicaansche regeering
een contract onderteekend, waarbij de maat
schappij belangrijke concessies krijgt in de olie
velden van Pozarica.
Heiligeweg 39-45, A'dam. A. J. v. d. MADE
i v i vivnu mun m\\i n un/J/ss
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 761.4
Vorige stand: 762.3