Opstand te N anking?
Londëns handelsbesprekingen
met Washington
1
Japans erkenning
van Franco
Halifax, de ideale
onderhandelaar"
Het nieuws van heden
Na de wapendepóts
geheime zenders?
Ook onderhandelingen
met Canada
De uitwijzing van
Boechenstein
DE BAROMETER
mi/ftp^
H
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS VRIJDAG 19 NOVEMBER 1937 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13*66
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) vooi
Haarlem 25 cent per weekper kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27H cf. per week,
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20877
per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
Geruchten over Mandsjoekwo's
aansluiting bij anti-komintern
pact zijn praatjes
Het negen-mogend-
heden-verdrag
Het Weer
99
Zij zouden opgesteld zijn aan de
grens, bij de vliegvelden
en kazernes
Geruchten over een staatsgreep
van generaal Feng Yoe Siang
Autarkie noodzaak in
Italië
Steeds meer wordt
Soetsjau bedreigd
Het nagestreefde doel moet zijn
tot een duurzame regeling en
een blijvenden vrede
te komen
Halifax te Berchtesgaden
Er zou een veel wijdere strekking
aan gehecht moeten worden
dan alleen een economische
Een aaneensluiting der
democratieën
HET FRONT VAN SOETSJAU-NANKING.
JANGTSJAU®"
K I A N G S O E
NANKING^:
sTOENGTSJAU
ï|v
o
sf WO ESI
SJANG
V*
u
éHOETSjAlAï
;kasjing n
TSJEKIA
Een Engelsche meening
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Het besluit zou in verband staan
met publicaties over het
kerkconflict
Eerste Minister van de
Oekraïne in arrest
Een gevaarlijke functie bij de
Sovjets 1
Janson bereid een
opdracht te aanvaarden
De stakingen in de
Ver. Staten
Lord Cecil is verheugd
Freiherr von Fritsch
naar Cairo
^w^\\\\\\\\\iiiiiiifff//////y»^ p
ps
=r
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
nze Agenten Lf/i Cf. per week, lr« rn n//Mm r^iT.r per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces ^Omroepers" zie de rubriek.
TOKIO, 19 Nov. (Havas). De woordvoer
der van het Japansche ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken heeft verklaard, dat
Japan „waarschijnlijk" generaal Franco zal
erkennen, maar dat de datum van deze er
kenning nog niet is vastgesteld.
Daarentegen verklaarde hij, dat de berichten
in de bladen over een erkenning van Mands-
joekwo door Italië of over een aansluiting van
Mandsjoekwo bij het anti-kominternpact „een
voudig praatjes" zijn.
Voorts verklaarde hij, dat de agitatie onder
het volk in Japan ten gunste van een opzegging
van het negenmogendhedenverdrag niet nood
zakelijk overeenkomt met de inzichten van de
regeering.
Waarnemers hier merken op, dat de berich
ten over een aansluiting van Mandsjoekwo bij
het anti-kominternpact afkomstig zijn uit-
Hsinking en waarschijnlijk geïnspireerd zijn door
het Kwantoengleger.
In tegenstelling met deze officieele berich
ten der Japansche regeering maakt het Japan
sche blad de Nitsji Nitsji melding van een aan
sluiting van Mandsjoekwo en de regeering te
Burgos op 25 November bij het anti-komin
ternpact. Op dien datum zal het een jaar ge
leden zijn, dat het pact tusschen Duitschland
en Japan gesloten werd. Japan en Mandsjoekwo
zouden dan op denzelfden dag de regeering
van Franco erkennen.
VERWACHTING: Meest matige, in 't 1|
Zuiden tijdelijk toenemende Zuidelijke tot
Westelijken wind, zwaar bewolkt tot be-
trokken, later tijdelijk opklarend, regen-
H buien, zachter in het Noorden, in het
Zuiden weinig verandering in tempera-
tuur.
Hoogste barometerstand: 767.3 Vardö.
Laagste barometerstand: 740.2 Holyhead.
Zon op v.m. 7.27 onder n.m. 4.03. Licht
op n.m. 4.33 Maan op n.m. 5.07 55
onder v.m. 8.47 Laatste kwartier
55 25 Nov.
iillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllllllllllllllllllllllllli^
PARIJS, 19 Nov. (Havas). In verband
met de zaak der „Cagoulards" meldt de
Petit Paxisien:
„Het schijnt dat men zich reeds bezig
houdt met een ander aspect van den „op
stand-." Het zou hier niets minder betref
fen dan de oprichting op Fransch gebied
van een vrij indrukwekkend aantal clan
destiene zenders.
Ruim 200 dezer clandestiene zenders zouden
reeds min of meer nauwkeurig opgespoord zijn.
Sommige zouden opgesteld zijn nabij zekere
groote vliegvelden, andere aan de grens, nog
weer andere bij de groote havens, ja zelfs in de
nabijheid van kazernes."
Op verschillende andere plaatsen zijn nog
geheime wapendepots ontdekt. Tijdens een
door de Nationale Veiligheidspolitie gehouden
onderzoek in den kelder van een in de Rotrou-
straat gelegen woning zijn vijf kisten ontdekt,
die elk 3600 patronen bevatten. Verder twaalf
Pakjes met honderd jachtpatronen, geladen
biet hagel, patroontasschen, koppels, 45 machi
negeweren van Duitsch fabrikaat en 54 jacht
geweren.
De eigenaar van het huis, een zekere Mauler,
2al worden gearresteerd.
Bij een huiszoeking in het kantoor van een
binnenscheepvaart bedrijf heeft de politie ach
ter in een kast een deur ontdekt, welke leidde
haar een aangrenzend vertrek, waar een groote
hoeveelheid wapenen en munitie was opge
slagen.
Lord Halifax
ROME, 18 Nov. (Stefani.) Vandaag zijn te
Rome twee betoogingen gehouden ter herden
king van het feit, dat het vandaag twee jaar
Beleden was, dat de sancties tegen Italië inge
voerd werden.
Vanmorgen is een betooging gehouden in
sen schouwburg te Rome, terwijl vanmiddag
Mussolini een nationale textieltentoonstelling
°Pende, waar getoond wordt, wat de autarkie
°P textielgebied kan bereiken.
Tijdens de betooging in den schouwburg
heeft graaf Volpi een redevoering uitgespro
ken, waarin hij er op wees, dat de autarkie
'hans voor Italië een vaste mogelijkheid is en
Vooral een volstrekte noodzakelijkheid voor het
®ven wicht van de internationale betalings
balans. De autarkie is tenslotte onontbeerlijk
voor Italië in de branches, die van belang zijn
Voor de militaire defensie en den weerstand van
be burgerbevolking.
In het Palazzo Venezia heeft Mussolini de
Bedelegeerden ontvangen van de confederaties
van werkgevers en werknemers in de Italiaan-
fohe industrie, die hedenmorgen in den schouw
burg een betooging hadden gehouden.
Mussolini antwoordde hierop in een toespraak,
ZeBgende, dat de Italiaan zich een autarkische
hientaliteit moet scheppen, omdat de ervaring
Uitgewezen heeft, dat de autarkie een vol-
®trekte noodzakelijkheid is voor Italië.
De Duce besluit met te zeggen, dat het wacht
woord van het fascistische regiem luidt: er
hiag
geen enkele deserteur, geen enkele ach-
hrblijver zijn bij dit onmetelijke streven naar
öe Italiaansche economische onafhankelijkheid.
TOKIO, 19 Nov. (Domei). Volgens den
correspondent te Sjanghai van de Asahi is
te Nanking een opstand, hoewel niet van
ernstigen aard, uitgebroken. Tevens meldt
het blad, dat generaal Feng Yoe Siang, de
vice-voorzitter der militaire commissie, in
samenwerking met de leiders der „commu
nistische" troepen, waarschijnlijk 'n staats
greep te Nanking zal ondernemen, als uiting
van protest tegen den voorgestelden wapen
stilstand met Japan.
De Japansche troepen welke langs drie we
gen naar Soetsjau blijven oprukken, hebben
Hsiao-Weiting, 15 K.M. ten Oosten van deze
stad, bezet. De vijand werd verrast door den
snellen overtocht der Japanners van het ten
Noordoosten van Soetsjau gelegen meer.
De Japansche legermacht welke Kasjing
bezette, op 80 K.M. ten Zuidwesten van Sjang
hai, heeft de spoorlijnen Sjanghai-Hangtsjau-
Ningpo en Kasjing-Soetsjau afgesneden. De
Chineezen zijn over de spoorlijn naar de kust
teruggedreven. Generaal Lioe Tsjien Hsoe, de
hoofdcommandant der Chineesche troepen in
het gebied van Hangtsjau, die persoonlijk de
operaties te Kasjing leidde, is naar Hangtsjau
gevlucht.
Donderdag werd medegedeeld, dat een plot
seling zonder bevel terugtrekken van de Chi
neesche troepen onder bevel van Lio To
Tsjoean een aanzienlijke gaping veroorzaakte
aan het Chineesche front bij Sjanghai. Hier
door konden de Japansche troepen ongehinderd
oprukken in de richting van Nanking, welke
stad een oogenblik ernstig werd bedreigd. De
troepen van Lio To Tsjoean waren mandsjoes
en maakten vroeger deel uit van het leger van
Tsjang Soe Liang.
Van het front werd gemeld, dat de terugtocht
van de Chineezen was gestaakt door krachtig
optreden van het Chineesche hoofdkwartier. De
terugtrekkende troepen waren te veel gedemo
raliseerd om den vijand het hoofd te bieden en
derhalve werden versche troepen ingezet onge
veer ter gelijke sterkte van de terugtrekkende
troepen.
Deze nieuwe troepen kregen opdracht de
nieuwe linie bij Soetsjau en Kasjing te verdé
digen. De terugtrekkende legers werden verder
naar achteren geconcentreerd om opnieuw ge
organiseerd te worden. Volgens de laatste. Chi
neesche berichten is Kasjing nog in Chineesche
handen.
LONDEN, 18 Nov. (Reuter-ANP)Van
daag zijn in het Hoogerhuis de debatten
over de buitenlandsche politiek geëindigd.
De minister van Luchtvaart, Swinton, die
namens de regeering sprak, zeide, dat ieder
een in het Hoogerhuis het bezoek van
Halifax aan Duitschland toejuichte. Hij is,
aldus Swinton, de ideale persoon voor dit
doel.
Maar ik zou twee dingen omtrent het bezoek
willen zeggen. In de eerste plaats: de werke
lijke waarde van een dergelijk bezoek is, dat
het voor het te brengen bezoek iets natuurlijks
moet zijn, dat het niet beschouwd mag worden
als een buitengewoon uitzonderlijke gebeurtenis.
Ten tweede; laten we er niet te veel van ver
wachten. Bij alle onderhandelingen moeten de
besprekingen in étapes geschieden, en de
slechtste dienst, die aan een bepaald onderdeel
van onderhandelingen kan worden bewezen, is,
dat bijzondere bezoek of die bijzondere bespre
king te hullen in een geweldig licht van recla
me, en bfj iedere étape te vragen, wat deze
heeft uitgericht, in hoeverre zy geslaagd is en
wat het resultaat ervan is.
Ik zou al tevreden zyn, indien als resul
taat van bezoeken van dezen aard gezegd
werd, dat wij openhartig en vrijuit gespro
ken hebben, en dat wij elkander een stuk
beter begrijpen. Alle internationale betrek
kingen zijn gebaseerd op wederzydsch be
grip en wederzydsch vertrouwen.
Inzake het koloniale vraagstuk zeide Swinton:
onze koloniale markten staan voor ieder op ge-
lyke voorwaarden open en in de mandaatge
bieden is de handel volkomen vry. In deze
laatste hebben wij geen voordeelen boven eenig
ander land. Swinton haalde het Volkenbonds
rapport inzake de grondstoffen aan, en besloot;
Ik geloof niet, dat het doenlpk of wenschelijk is.
een uitgebreide verklaring af te leggen, doch als
is het wel heb, zijn wy allen het eens over het
doel dat nagestreefd moet worden, te geraken
tot een duurzame regeling en vrede.
De regeering moet de verantjwoordeiykhetd
dragen voor de pogingen, deze regeling tot
stand te brengen, en haar moet daarom de be
slissing worden gelaten omtrent de methoden,
die de meeste hoop bieden, datgene te bereiken,
waarnaar wij ongetwijfeld allen in Groot-
Brittannië ernstig verlangen, en waarnaar, naar
ik geloof, iedereen in ieder land verlangt, na
melijk een duurzamen vrede.
Lord Halifax is hedenmorgen te Berchtes
gaden aangekomen. Het salonrytuig, waarmede
de Lord President of the Council en de rijks
minister van Buitenlandsche Zaken, Von Neu-
rath, de reis naar Berchtesgaden ondernamen,
werd niet over Muenchen geleid, maar recht
streeks van Landshut naar Hitler's verbiyfplaats
gereden.
Lord Halifax, die momenteel als afgezant
van de Britsche regeering in Duitschland ver
toeft is een der meest ervaren Engelsche poli
tici. Hij is geboortig uit een adellijke familie,
die in den loop der laatste eeuwen aan Enge
land reeds vele vooraanstaande mannen heeft
geschonken. Een van zijn voorvaderen was in
de tweede helft van de zeventiende eeuw mi
nister onder Karei II. zyn grootvader heeft in
de negentiende eeuw ongeveer dertig jaar eer.
ministerpost bekleed en was de bekende pre
sident der Englisch Church Union.
De huidige drager van dezen in Engeland
zo6 aanzienlijken naam en titel werd als Ed
ward Wood den 16den April '81 geboren, zyn par
lementaire loopbaan begon reeds in 1910; in
1921 kwam hij in de regeering als onderstaats
secretaris voor koloniën in het kabinet Bonar
Law. Deze functie vormde het begin van een
schitterende carrière. In de jaren 1922 tot 1925
was Wood achtereenvolgens minister van On
derwas en Landbouw. Vervolgens werd hy met
het hoogste ambt bekleed dat er voor Engeland
bestaat, namelijk onder-koning en gouverneur-
generaal van Indië. Bij deze gelegenheid ont
ving hij den titel van Lord Irwin of Kirby Un-
derdale. Na 1931 was hy nogmaals minister van
Onderwys, minister van Oorlog, Lord zegelbe
waarder en tenslotte Lord president of the
Council, de positie, die hy thans in het kabinet
bekleedt. Toen zijn vader in 1934 stierf kreeg
hij den titel van Viscount Halifax.
.X
Portret van H. M. de Koningin, geschilderd door den heer W. G. Hofker
in opdracht van de Koninklijke Paketvaart Maatschappij
LONDEN, 18 Nov. (Havas) De verklaring
van Chamberlain in het Lagerhuis over de
handelsbesprekingen tusschen de Vereenig-
de Staten en Engeland hebben een diepen
indruk gemaakt. Hoewel sprake is van han
delsbesprekingen, hechten de meeste leden
van het parlement er de waarde van een
politiek verdrag aan.
KWATSJAN
TAHOKAU
0 "III I 2.0 KM.
TAIHING
IANG TSIN6K1ANG
S1ENNOE
Ml AO
AIPING
61NFEN
NANTOCMG
FANJA
KOEJOEN&^^SrSJEN
raimcntin®
KI A WfcJ'.N
I |*M0E6JOE ERUN6 <^^VqFENNiOE
jak i n tan ko eTS J A N G T
TOE50AN
TSiSHOFJENj &0EP0ETAU
lOSJE
L/OS MEER
MElf»
rsjANGSJoe
TAN6KA0 X JiOFHOe
WANGONGta N,
W TAIT5AN6
JAMG7K7FN6
HOESJOEKWANW0«0£W
ETSJAü®+V-^=J-,a^^ NANSIANG
t=^TAl MEER--<-
LWANGSJEN
\sjiKioe
AOSJOEN
■HING
,T1,P0£ rOESJAN
'JAU K
AIH0ETIK
FRONT DER JAPANNERS
FRONT DER CHINEEZEN
—.—TWEEDE VERDEDIGINGS
LINIE DER CHINEEZEN
SPOORWEGEN
JAP OORLOGSSCHEPEN
KA5JAN
HAN&TSSAO
sra®
DAM
In welingelichte parlementaire kringen ver
heelt men niet, dat de leidende personen in
Engeland en de Vereenigde Staten hebben in
gezien, dat deze mededeeling een dergeiyken
indruk zou maken. In dezelfde kringen ver
klaart men verder, dat de regeering van <je
Vereenigde Staten eerst twee of drie dagen ge
leden deze beslissing heeft genomen.
Ook van economisch standpunt beschouwd,
worden deze onderhandelingen gunstig beoor
deeld. zy werden reeds lang door negen tien'
den van het parlement gewenscht.
Door de verklaring van Chamberlain is de
sluier opgelicht, welke sedert een twintigtal
maanden over de voorbereidende besprekingen
heeft gelegen.
In welingelichte politieke kringen is men van
meening, dat de officieele besprekingen over
zes tot acht weken kunnen beginnen en dat de
overeenkomst omstreeks het midden van Maart
van het volgend jaar tot stand zal zyn geko
men. De overeenkomst zal dan viér weken na
de onderteekening in werking treden.
Vermoedeiyk zullen de Vereenigde Staten
vragen, dat de Britsche douanetarieven ver
laagd worden, zonder het grondbeginsel van de
voorkeursrechten, aan de Dominions verleend,
aan te tasten.
Parallel met de aankondiging van handels-
bespreking-en met Engeland heeft het staats-
departement der Vereenigde Staten mededee
ling gedaan van zijn voornemen, ook met Ca
nada nieuwe onderhandelingen te openen.
Ook de openbare meening in Canada is van
opvatting, dat de Engelsch-Amerikaansche en
Canadeesch-Amerikaansche onderhandelingen
een veel algemeener strekking dan enkel de
economische hebben, zy is van meening, dat de
onderhandelingen een middel vormen om dc
samenwerking tuschen de groote democratieën
te bevorderen tegen het „gevaar", dat de dic
tatoriale staten opwekken, en waartegen de Ca-
nadeesche openbare meening zich uiterst vyan-
dig toont. Bladen als de Gazette de Montreal
verwachten de vorming van een „blok", waar
toe later Frankryk zou kunnen toetreden en dat
50 procent van de wereldhulpbronnen zou con
troleeren.
De Daily Telegraph schrijft: „Het begin is
goed. Een dergeiyk accoord tusschen de twee
grootste industrieele en handelsnaties ter we
reld kan niet nalaten resultaten te hebben, die
verre de onmiddellijke materieele voordeelen,
welke de onderteekenaars er van verwachten, te
boven gaan. Niet alleen zou dit een indrukwek
kend voorbeeld zijn voor de wereld in haar ge
heel, maar het zou definitief den vicieuzen
cirkel van exclusiviteit en beperking verbreken,
die zoo ernstig den internationalen handel heeft
verlamd en het herstel vertraagd heeft."
De News Chronicle schrijft: „Dit is geen ge
woon handelsverdrag. Het is een manifestatie
van solidariteit der grootste democratieën te
genover het internationale bandietenwezen,
zyn politieke belang is veel grooter dan zijn
economisch belang."
De Britsch-Amerikaansche handelsbesprekingen
zouden een verdere strekking hebben dan alleen
economische; ook met Canada zullen onder
handelingen worden gevoerd.
Behalve geheime wapendepóts is de Fransche
politie ook een aanzienlijk aantal clandestiene
zenders op het spoor.
De datum voor een erkenning van Franco door
Japan is nog niet vastgesteld.
Lord Halifax, de ideale onderhandelaar om tot
een duurzamen vrede te geraken.
In Nanking zou een opstand zijn uitgebroken.
Maidenspeech van minister Van Boeyen in de
Tweede Kamer.
Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer
over de P.T.T.-begrooting.
JKemorie van Antwoord inzake de Defensie-
begrooting.
De Krakatau is weer in werking.
o
BERLIJN, 19 Nov. (Havas.) Boechenstein,
wiens verbiyfsvergunning op 25 November
afloopt en die van de autoriteiten geen ver
lenging van deze verblijfsvergunning krij
gen kan, liep als correspondent van de
Baseier Nachrichten reeds lang het gevaar
uit Duitschland gewezen te worden. Zijn
uitwyzing is geëischt door den minister van
Eeredienst, Kerrl, in verband met de door
hem gepubliceerde artikelen over de ker-
keiyke politiek in Duitschland.
Intusschen heeft de Zwitsersche bondsregee-
ring gisteren nog den Zwitserschen gezant te
Beriyn gevraagd nieuwe stappen te doen bij da
Duitsche autoriteiten, om zoo mógelijk ten min
ste een verlenging met enkele maanden te ver
krijgen van de verbiyfsvergunning van Boechen
stein. Ten einde de onderhandelingen niet te
belemmeren, werd op verzoek van den betrok
kene overeengekomen, dat het bericht omtrent
zijn aanstaand eventueel vertrek niet zou wor
den gepubliceerd. Dit consigne schijnt echter
niet overal te zyn nagekomen.
LONDEN, 19 Nov. (A. N. P.) De Rigasche
correspondent van de Times meldt aan zyn
blad, dat, volgens een betrouwbaar bericht uit
lef, de eerste minister van de Oekraïne, Bon-
darenko, gearresteerd is en thans te Moskou
verhoord wordt. Hy wordt er van beschuldigd
in verraderiyk contact te hebben gestaan met
Oekraïnische separatisten en met een anti-sow-
jet-centrum in Beriyn. Hy zou op 7 Novem
ber zyn gearresteerd.
Bondarenko is eerst in September j.l. aan
gesteld als eerste minister van de Oekraïne,
nadat zyn voorganger in deze functie de hand
aan zichzelf had geslagen.
LONDEN, 18 Nov. (Reuter) In welinge
lichte Belgische kringen meent men te weten,
dat, indien Koning Leopold Janson zou belas
ten met de vorming van een nieuw ministerie,
deze de opdracht zal aanvaarden.
NEW YORK, 19 Nov. (Havas). Lord Ro
bert Cecil vernam dat de Nobelprijs voor den
Vrede hem was toegekend, toen hem het docto
raat honoris causa aan de Universiteit van
Columbia verleend werd. Hy verklaarde ver
rast en verheugd te zyn. Sprekende over den
wereldtoestand zeide hij vervolgens: „De wet
behoorde de internationale betrekkingen even
zeer te regelen als zy dit het nationale leven
van ieder volk doet. De wereld schrödt voort
in deze richting."
CAïRO, 18 Nov. (D. N. B.) De Duitsche over
ste generaal Freiherr von Fritsch, de opperbe
velhebber van de Ryksweer, is heden te Caïro
aangekomen.
AKRON, (Ohio) 19 Nov. (Reuter). Zes
tienhonderd arbeiders van de Goodyear Tyre
and Rubber Company zyn in de fabrieken te
Akron een sitdown-staking begonnen. Een der
fabrieken is gesloten.
In Pontiac hebben de stakers den eisch der
vakvereenigingleiding, 'n einde te maken aan
de niet goedgekeurde sitdown-staking, verwor
pen en met meerderheid van stemmen besloten
voort te gaan met de bezetting van de Fisher-
fabriek. De staking heeft een tekort aan on
derdeden tengevolge, waardoor 14.720 arbeiders
van de General Motors tot werkeloosheid ge
doemd zyn, terwyi het werk geheel stil ligt in
de fabrieken van de Pontiac, waar de auto's
in elkaar gezet worden.
lr^ «v v\v\uumiiiiimui)i)n)j r 4//9
c£
O
bo
Stand op Vrtfdag I uur n.m.: 741.4
Vorige stand: 752.8
