Oorlogsverklaring
aan
China?
De a.s. reis van
Delbos
DIJJERS
Spionnage-affaire
in Frankrijk
Opnieuw opdracht
aan Janson
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 23 NOVEMBER 1937 - AVONDBLAD
HOTEL - CAFE - RESTAURANT
Men spreekt over onze keuken
mets dm goeds
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ D€ SPAARNESTAD,.HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20883
Japansche bladen verwachten dat
Tokio binnenkort tot dezen stap
zal overgaan
Verklaring van Eden
over Sjanghai
Zes personen in het grensgebied
bij den Rijn gearresteerd
Symbolische betaling
van oorlogsschuld
Engeland zal in December deze
erkenningsdaad verrichten
Het Britsche accoord
met Franco
De hertog van Alva vertegenwoor
diger van rechtsch Spanje te
Londen
y
Na een weigering van Tschoft en
en Brunet
De V.S. peilen Europa
Financieel waarnemer bij minister
Morgenthau
Opheldering van duistere punten
om Tsjecho-Slowakije het
doel
Wat gebeurt er bij een
aanval op dit land?
De aanklacht van den
hertog van Windsor
Smaadschriftkwestie door schade
vergoeding onderling ge
regeld
Zaligverklaringsproces
van zuster Siedliska
Stichteres van de Zusters der
H. Familie van Nazareth
Staking te Pontiac
geëindigd
ffisÉ
r
1
Een manifest van den
hertog de Guise
Hij wil van Frankrijk een corpo
ratieve monarchie maken
Britsch vlootbezoek
aan Egypte
Engelsche Middellandsche Zee-
vloot in December naar Cairo
Het Hongaarsche
bezoek aan Berlijn
Toespraken van Von Neurath en
Daranyi
Het Weer||||||||||||l|lll,llllllllllll,lll,llllllll,,lllll,i
Couceiro verbannen
uit Portugal
Wegens onbewezen beschuldiging
van president Salazar
Russisch protest te
Tokio
Tegen uitlatingen van generaal
Araki
Bruno Mussolini ver
betert een record
Gandhi's toestand is
verbeterd
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
o™™—T mayonnaise
TACK* en5aladejau5
Wonderklok ontdekt
Gemaakt door een eenvoudigen
Franschen schrijnwerker
Een goed vaderlander
Het is niet zoo gemakkelijk dit
te zijn
TERUGKOMST VAN PRINS
BERNHARD
Buitenhof Telefoon 117375 Den Haag:
OP VASTENDAGEN
SPECIALE SCHOTELS -
MAGER MENU
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
TOKIO, 28 Nov. (Domei.) „Dit jaar zal
de Chineesche opperbevelhebber, generaal
Tsjang Kai Sjek," zoo schrijven de Japan-
sche bladen, „wellicht een Kerstgeschenk
krijgen van Japan in den vorm van een
oorlogsverklaring. De Japansche regeering
heeft thans haar nauwkeurige aandacht ge
wijd aan het feit, dat de Chineezen voorne
mens zijn de vijandelijkheden voort te zet
ten."
t
Voorts wordt te Tokio vernomen, dat admiraal
Soetsoegoe, de vroegere vlootcommandant, een
onderhoud gehad heeft met den eersten mi
nister, prins Konoye, waarin hij er op aan
drong, China den oorlog te verklaren, om den
toestand krachtdadig ter hand te kunnen nemen.
De correspondent van de Japansche „Nitsji-
Nitsji" werpt eenig licht op omstandigheden,
welke geleid hebben tot de verplaatsing der cen
trale Chineesche regeering uit Nanking naar
Tsjoengking. Op 14 November, zoo schrijft hij,
kwamen 18 leiders der regeering van Nanking
in conferentie bijeen, o. m. Tsjang Kai Sjek en
zijn echtgenoote, om te beraadslagen over de
wenschelijkheid van oorlog of vrede met Japan.
Tien der 18 leiders waren voor vrede, maar de
overige acht, onder wie zich ook mevrouw Tsjang
Kai Sjek bevond, bleven zich tegen vredeson
derhandelingen verzetten en drongen aan op
het voortzetten der vijandelijkheden tot het
uiterste. Men besloot daarop den regeeringszetel
te verplaatsen. Volgens den correspondent zou
Tsjang Kai Sjek zelf tot de „vredespartij" be
hoord hebben.
Het Chineesche blad „Takoeng Pau" be
richt, dat de Chineesche troepen gisteren
uit Woesi naar het Westen zijn vertrokken.
Zij organiseeren een nieuwe verdedigings
linie. Reeds bestaan versterkingen bij
Tsjingkiang en is daar een versperring in
den Jangtse gelegd.
t
Het Chineesche agentschap „Central News"
bericht, dat de Japansche troepen in de pro
vincie Sjansi, na een rust van een tiental da
gen, zich gereed maken op te rukken naar het
Zuiden en het Westen.
De persafdeeling van de Japansche marine
tneldt, dat Japansche marine-vliegtuigen giste
ren boven Nanking verschenen zijn en drie van
de zes Chineesche vliegtuigen, welke de Sovjet-
Unie onlangs heeft geleverd, hebben neerge
haald. Voorts hebben marine-toestellen het
vliegveld van Tsjoekiakau in de provincie Ho-
nan intensief gebombardeerd.
In antwoord op een vraag in het Britsche
Lagerhuis heeft de minister van Buiten-
landsche Zaken verklaard, dat de bepalingen,
geldende voor het bestuur der internationale
concessie te Sjanghai, niet gewijzigd kunnen
worden zonder toestemming der Chineesche
regeering.
MULHOUSE, 23 Nov. (Havas.) De dienst
der Pransche contra-spionnage en de spe
ciale politie te St. Louis hebben een be
langrijke sponnage-affaire ontdekt in het
grensgebied van St. Louis Huningue.
Ondanks de geheimhouding, welke in deze
-,;aak in acht wordt genomen, wordt bevestigd,
dat zes personen zijn gearresteerd, o. m. een
Duitsch onderdaan, zekere Dengier, iemand van
33-jarigen leeftijd, die te Huningue woonachtig
s en zich in het bezit had gesteld van een
I alsch indentiteitsbewijs en een valsch paspoort.
Het schijnt, dat deze man het hoofd der bende
is geweest.
Verscheidene beschuldigden hebben bekend
aan een buitenlandschen spionnagedienst in
lichtingen te hebben verschaft aangaande de
effectieven der aan den Rijn gestationneerde
Fransche eenheden en over de in de buurt ge
vestigde militaire werken.
Zij zelf hadden inlichtingen naar Preiburg im
Breisgau overgebracht, waar men hun telken
male 500 R.M. had ter hand gesteld.
NEW YORK, 23 Nov. Naar bericht wordt,
zou de Britsche gezant te Washington, Lindsay,
aan de regeering der Ver. Staten, hebben mede
gedeeld, dat Engeland een „symbolische betaling"
zal doen van zijn oorlogsschulden op 15 Dec. e.k.
als erkenning van deze schulden. De Britsche
regeering zou hiertoe zijn overgegaan na de be
sprekingen over een handelsverdrag met
Amerika.
SALAMANCA, 23 Nov. (Havas). Radio Nacio-
hal deelt mede, dat als gevolg van een nota-
wisseling, die onlangs is geschied tusschen het
Engelsche Foreign Office en Salamanca, de
hertog van Alva officieel aangewezen is alsver-
tegenwoordigef van het rechtsche Spanje te
Londen.
Uit betrouwbare, hoewel niet officieele bron
te Londen verluiden de volgende bijzonderheden
omtrent het antwoord van Burgos op de Engel
sche nota aangaande de uitzending naar Spanje
eener commissie van onderzoek naar de vrij
willigers:
De regeering van Burgos legt den nadruk op
he volgende punten: Zij wenscht, dat er geen
verwarring bestaan zal over de functies der
oommissie, die naar haar meening slechts be
last kan zijn met het instellen van een onder
zoek naar het aantal vrijwilligers en niet de
omstandigheden, waaronder zij teruggetrokken
hioeten worden, kan vaststellen. Zij wenscht
derhalve nauwkeurig te weten, welke bevoegd
heden de delegatie zal hebben. Zij behoudt zich
het recht van controle op de persoonlijkheden
v°or, die de delegatie zullen vormen, en op die
Welke de delegatie zullen vormen, die naar Va
lencia zal gaan, en vraagt derhalve, dat de na-
bien der leden te voren aan haar zullèn worden
voorgelegd. De toon van het antwoord is hoffe-
hik, maar krachtig.
De Hertog van Aosta, de nieuwe vice-
koning van Ethiopië
BRUSSEL, 23 Nov. (Belga) Volgens
„Het Laatste Nieuws" zou Janson, die Za
terdag heeft afgezien van de vorming van
een nieuwe regeering, opnieuw met de sa
menstelling eener regeering kunnen worden
belast.
Janson heeft Maandagavond besprekingen
gevoerd met verscheidene politieke leiders, o.m.
met De Man.
Zekere kringen zijn van meening, dat Janson
de samenstelling van het kabinet, zooals hij dat
Zaterdag had gedacht, eenlgszins zou kunnen
wijzigen, met name door de opneming van drie
ministers zonder portefeuille.
Hedenmorgen ontving Koning Leopold den
christen-democraat Tschoffen en den socialist
Brunet, die beiden weigerden de opdracht te
aanvaarden.
Daarop belastte de koning Janson op
nieuw met de kabinetsformatie, welke taak
Janson aannam.
WASHINGTON, 23 Nov. (Havas). Cochran,
de eerste secretaris ter ambassade der Ver-
eenigde Staten te Parijs, en financieel deskun
dige van het Amerikaansche ministerie van
Financiën, heeft een bezoek gebracht aan
Morgenthau.
Het onderhoud heeft betrekking gehad op den
financieelen toestand der Europeesche landen.
Cochran heeft zich op verzoek van Morgen
thau, die persoonlijk contact wenscht te hebben
met de Amerikaansche financieele waarnemers
in de Europeesche hoofdsteden, naar Washington
taggepen.
PARIJS, 23 Nov. (Havas.) In de „Agence
économique et financière" behandelt de
voorzitter van de Fransche senaatscommis
sie voor Buitenlandsche Zaken, Henri Bé-
renger, de aanstaande reis van minister
Delbos. Behalve voor het brengen van tegen
bezoeken zal deze reis dienen voor het bren
gen van klaarheid in enkele duistere punten
in de diplomatieke en militaire kwesties in
Midden-Europa.
Verder zet Bérenger uiteen, dat Frankrijk
Tsjecho-Slowakije militair en diplomatiek moet
bijstaan bij aanvallen op zijn gebied of zijn on
afhankelijkheid. Deze zaak is des te ernstiger,
aangezien Tsjecho-Slowakije het voorwerp van
voortdurende bedreiging van Duitschland is.
Schrijver vraagt zich af, of Frankrijk de
eenige steun van Tsjecho-Slowakije is, en hij
stelt vast, dat de verhouding tusschen Polen en
Tsjecho-Slowakije niet bijzonder vriendschap
pelijk is. Polen zal Frankrijk bijstaan, wanneer
dit land wordt aangevallen, doch wat behelst
het Poolsch-Roemeensche verdrag? Joego-SIa-
vië zal tegelijk met Frankrijk mobiliseeren in
geval van een Duitschen aanval, doch wat zal
dit land doen ingeval van een Duitsch-Tsje-
chisch conflict? Wat zal het doen in geval van
een conflict in de Middellandsche Zee?
De voorzitter van (ie senaatscommissie zet
vervolgens uiteen, dat Frankrijk wel afzonder
lijke verdragen heeft gesloten met de leden van
de Kleine Entente, doch' een collectieve over
eenkomst bestaat niet. Hierbij merkt hij nog
op, dat de verhouding tusschen Roemenië en
de Sovjet-Unie nauwelijks beter is dan die tus
schen Polen en Tsjecho-Slowakije, terwijl Tsje
cho-Slowakije en de Sovjet-Unie een verdrag
van wederkeerigen bijstand hebben gesloten,
gelijk aan het Fransch-Russische verdrag. Wat
zullen dus Joego-Slavië en Roemenië doen in
geval van een conflict in Europa inzake Tsje
cho-Slowakije?
De houding van Engeland ten aanzien
van den Rijn en de Middellandsche Zee is
wel duidelijk, doch men vraagt zich af, wel
ke houding dit land ten aanzien van Mid
den-Europa zal aannemen.
Bérenger besluit zijn uiteenzetting als volgt:
Wij zijn overtuigd, dat deze reis zal bijdragen
tot het ophelderen van den toestand in Europa,
welke door de verschillende verdragen meer in
gewikkeld is geworden dan vereenvoudigd.
LONDEN, 23 Nov. (Reuter). De Engelsche
Lord chief-justice, Hewart, heeft bekend ge
maakt, dat een regeling is tot stand gekomen in
het proces wegens smaadschrift, dat de hertog
van Windsor aanhangig heeft gemaakt tegen
een Londensche uitgeversfirma fen den schrijver
van het boek „Commentaar op* de kroning." Na
betaling der kosten en schadevergoeding en het
aanbieden van volledige verontschuldigingen is
de aanklacht ingetrokken.
De raadsman van den hertog heeft medege
deeld, dat de hertog de schadevergoeding zal
verdeelen onder de liefdadige instellingen, dien
hij als prins van Wales en als koning steeds
zijn bijzondere belangstelling heeft geschonken.
.Hewart zeide, dat hij met tegenzin en aarze
lend accoord ging met het intrekken van de
aanklacht, daar de lasteringen gemeen en wreed
waren.
WARSCHAU, 22 Nov. (A.N.P.) De Congrega
tie der Riten is overgegaan tot het onderzoek
der werken van de Poolsche zuster Marianne
Francisca Siedliska, stichteres van de Congre
gatie der zusters van de H. Familie van Naza
reth, als inleiding tot het proces van zaligver
klaring.
Zr. Siedliska is in 1842 bi) Warschau geboren.
Zij ging in het klooster en stichtte in 1875 te
Rome een congregatie, welke zich het onderwijs
en de liefdadigheid ten doel stelde. Buiten het
Moederhuis te Rome, heeft deze congregatie
thans 80 kloosters in Polen, Italië, Engeland,
Frankrijk en de Ver. Staten, met in totaal ruim
1500 zusters.
Zr. Siedliska is in November 1902 te Rome
in geur van heiligheid gestorven. In 1922 wer
den de eerste stappen voor haar zaligverklaring
gedaan.
PONTIAC (Michigan), 23 Nov. De sit-down-
staking van zes dagen bij de Fisherfabriek te
Pontiac is geëindigd. Alle maatregelen werden
getroffen om het bedrijf weer zoo snel mogelijk
op gang te krengen,
Nu de strijd in Sjanghai is uitgewoed keeren vele Chineezen naar hun woningen
terug, die vaak in puinhoopen zijn veranderd
GENèVE, 23 Nov. (Havas.) De Graaf van Pa
rijs heeft Maandag namens zijn vader, hertog
de Guise, de pers mededeeling gedaan van een
tot de Franschen gericht manifest, waarin het
programma voor een corporatieve monarchie
in Frankrijk uitvoerig wordt uiteengezet. Ge
waarschuwd wordt voor de gevaren eener dic
tatuur en verklaard wordt, dat de „Action Fran-
?aise", die op eigen verantwoordelijkheid han
delt, het Fransche vorstenhuis niet zou kunnen
binden.
Des avonds echter, toen de graaf zich gereed
maakte de vertegenwoordigers der internationale
pers in zijn hotel te ontvangen om hun den
tekst van het manifest mede te deelen, kwam
de commissaris van de Geneefsche politie hem
in kennis stellen van een besluit der Zwitsersche
autoriteiten, waarbij den graaf verboden werd
het manifest van zijn vader te verspreiden of
te bespreken.
De Zwitsersche autoriteiten staan op het
standpunt, dat de verspreiding van een derge
lijk document in een bijeenkomst, waarop de
internationale pers genoodigd is, volkomen on-
vereenigbaar met de Zwitsersche neutraliteit is.
De graaf deelde mede, dat hij zich heden per
vliegtuig naar België zou begeven.
CAIRO, 23 Nov. (D. N. B.) Het bezoek van
de Engelsche Middellandsche Zee-vloot aar.
Egypte, dat oorspronkelijk in October gebracht
zou worden, doch toen in verband met den toe
stand in Spanje voor onbepaalden tijd werd uit
gesteld, is thans voor December aangekondigd.
BERLIJN, 23 Nov. (D.N.B.) In het huis van
den Duitschen Rijkspresident heeft minister Von
Neurath den Hongaarschen ministers DaTanyl
en De Kanya een maaltijd aangeboden, waarbij
verder onder meer aanzaten de diplomatieke
vertegenwoordigers van Oostenrijk, Hongarijë
en Italië en verschillende ministers.
Von Neurath hield een toespraak, waarin hij
zeide, dat het in het Derde Rijk vereenigde
Duitsche volk met sympathie de krachtige op
leving van de Hongaarsche natie gadeslaat. Onze
regeeringen, aldus Von Neurath, staan zij aan
zii-
Het wederzljdsche vertrouwen is een waarborg
voor onze politieke toekomst. Onze blik blijft
gericht op de onvervreemdbare rechten onzer
landen, en daarmede tevens op het hooge doel
van een redelijken vrede in Europa.
Daranyi zeide in zijn antwoord, dat de vriend
schap tusschen Duitschland en Hongarije door
den wereldoorlog slechts versterkt is. Ofschoon
beide volken veel onrecht hebben moeten lijden,
zal hun vriendschap aan vreedzame doeleinden
gewijd zijn.
VERWACHTING: Zwakke tot matigen §j
Zuid-Oostelijke tot Zuidelijken wind, ne-
velig tot half bewolkt, weinig of geen
regen, temperatuur om het vriespunt des
nachts, overdag weinig verandering in
temperatuur.
H Hoogste barometerstand 768.3 te Riga H
Laagste barometerstand 751.3 te Janmayen
Zon op 7.33 - onder 15.59 - lacht op 16.29 E
H Maan op 22.11 onder 11.49
25 November L. K.
^Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllilllllllllllllllllllllllllilllll
LISSABON, 23 Nov. (Havas.) Officieel wordt
medegedeeld, dat kolonel Henrique Paiva Cou
ceiro voor den tijd van twee jaar uit Portugal
verbannen is. Hij werd beschuldigd president
Salazar een brief te hebben geschreven, waarin
hij de politiek ten aanzien van Angola criti-
seerde. Dezen brief heeft hij aan verscheidene
personen laten lezen.
In de officieele mededeeling wordt nog ver
klaard, dat Couceiro de beschuldigingen, welke
hij in zijn brief heeft geuit, niet kon bewijzen.
Kolonel Couceiro js de laatste adjudant van
koning Manuel en voormalig administrateur van
Angola.
MOSKOU, 23 Nov. (Tass.) De Sovjet-Russi
sche ambassadeur te Tokio, Slavoetski, heeft bij
de Japansche regeering geprotesteerd tegen de
sterk anti-Russische uitdrukkingen, welke ge
neraal Araki, de raadsheer van de Japansche
regeering, heeft gebruikt in een onderhoud met
buitenlandsche journalisten.
ROME, 22 Nov. (Stefani) Gisteren heeft
een driemotorig vliegtuig van het type S 79.
bestuurd door kolonel Biseo en luitenant Bruno
Mussolini, het internationale snelheidsrecord
voor vliegtuigen met een nuttigen last van 2000
Kg. verbeterd, door een afstand van 1000 K.M.
af te leggen met een gemiddelde snelheid van
430,622 K.M. Het oude record stond met 423,618
K.M. per uur op naam van dezelfde piloten.
BOMBAY, 23 Nov. (Reuter.) De gezondheids
toestand van Gandhi is aanmerkelijk beter; zijn
■bloeddruk is aanzienlijk verminderd.
Japansche bladen verwachten spoedig een oor
logsverklaring van Japan aan China.
Henri Bérenger over de bedoelingen van Delbos'
a.s. reis naar Midden-Europa.
In het Fransche grensgebied bij den Rijn k een
militaire spionnage-affaire ontdekt.
Janson is opnieuw met de vorming van een
nieuwe Belgische regeering belast.
Benoemingen in het Aartsbisdom.
Prof. dr. A. van Rooy, rector-magnificus der
Universiteit te Amsterdam, in het Canisius-
ziekenhuis te Nijmegen ter observatie opge
nomen.
O
Een eenvoudige schrijnwerker, Trilhe, uit
Garderes, een dorpje in de Pyreneeën, heeft een
klok vervaardigd van houtsnijwerk, baleinen van
een oude paraplu en zaagbladen. De klok heeft
den vorm van de grot van Lourdes, is 8 voet
hoog en bijna 5 voet breed. Deze klok geeft niet
alleen den juisten tijd aan, op de seconde af, maar
ook den dag, de maand, het jaargetijde, het jaar
en de eeuw waarin we leven, 's Morgens'en
's avonds wordt door deze klok het Angelus
geluid, niet altijd op hetzelfde uur, maar ver
anderlijk, naar gelang de dagen langer of kor
ter worden, 's Zaterdags en 's Zondags wordt
het Angelus met twee klokjes geluid. Boven de
klok is een afbeelding van de beroemde basiliek
afgebeeld, en iederen Zondag ziet men een
priesterfiguur het kerkje binnengaan. Op 11
Februari verschijnt O. L. Vrouw aan Bernadet-
te, die voor de grot geknield ligt. Op 15 Augus
tus komt er een beeld van de H. Maagd te voor
schijn, en op 25 December een kribbe met het
Goddelijk Kindje.
De schrijnwerker heeft 3 jaar noodig gehad
om dit kunstwerk te voltooien.
Mr. Lyons, de eerste minister van Australië,
ontving kort geleden een brief van een va-
derlandslievenden staatsburger, die hem één
penny zond. In het begeleidende schrijven
stond vermeld, dat deze penny diende om mee
te helpen de staatsschuld van Australië te
delgen. De man had namelijk kort te voren in
de courant gelezen dat de staatsschuld precies
1.202.911.646 pond, 0 schilling en 1. penny be
draagt. De patriot stuurde nu een penny, om
de staatsschuld alvast af te ronden.
Hij ontving een schrijven terug van den
Premier, waarin hij hem dankte voor het geld,
maar er het volgende aan toevoegde: "U hebt
de staatsschuld echter niet verminderd, maar
met twee Penny vermeerderd. Drie Penny kost
namelijk het antwoord-schrijven, waarbij ik
dan nog niet eens den arbeidstijd der be
ambten, veroorzaakt door het zenden van Uw
Penny bereken. Ofschoon U aldus een patriot
wilt zijn, hebt U den staat feitelijk nog bena
deeld".
Het is werkelijk niet zoo gemakkelijk een
goed vaderlander te zijn....
Prins Bernhard wordt hedenavond per auto
uit fieckenwalde op het paleis Soestdijk ver
wacht.
1. DE GRONDWET ZEGT:
Het Onderwijs is een voorwerp van aan
houdende zorg der Regering. Het aantal
R. K. Scholen voor algemeen vormend La
ger Onderwijs is van 1931 tot 1936 toe
genomen met 218.
Het aantal leerlingen nam toe met bijna
58000.
Het aantal door het Rijk gesalarieerde
leerkrachten VERMINDERDE MET 137.
Kath. Onderw. Verbond
Stand op Dinsdag 1 uur run.: 7(&3
Vorige stand: 764
