HARRY VAN BEEK
De geheime bond
der Cagoulards
LEVENSMIDDELENHUIS EERSTE KLASSE
Een interview met
Cordell Huil
HEVIG BOMBARDEMENT
OP MADRID
1 DIJKSTRA
Het nieuws van heden
LEWIS VERKLAART FORD
DEN OORLOG
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13*66
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27XA ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DÖOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
DONDERDAG 25 NOVEMBER 1937 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20887
ORKAAN BOVEN SINGOSARI
Elf huizen totaal verwoest
MUTATIES IN BRAZILIË
Politie doet nadere mededeelingen
omtrent de organisatie der
samenzweerders
Huiszoeking bij een
generaal
Slechts een liberale economische
politiek leidt naar den
vrede"
Het Weerou'iiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiul
New-Yorksche beurs
gesloten
Auto in Winschoterdiep
KLEVERPARKWEG 11, TELEF. 10987 - WAGENWEG 122, TELEF. 15774
BON
BON
BON
GEVEN WIJ GRATIS
Studenten- onlusten in
Oostenrijk
Meer dan 2000 granaten in een uur
tijds op de stad neergekomen
Een rechtsche aanval
afgeslagen
De graaf en gravin van Parijs zijn, na hun uitwijzing uit Zwitserland, per
Vliegtuig te. Brussel aangekomen
De inzittende kon gered worden
SPAARNE 65 - HAARLEM
Het zevende leerjaar
Minister Slotemaker heeft de
commissie van onderzoek
geïnstalleerd
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Stakingsbeweging draagt een
politiek karakter
Het fotograf eer en te
Staphorst
In het vervolg toestemming noodig
Stakers slaags met werkwilligen
Ford's oordeel over de
huidige depressie
Merkwaardig geknoei
met bankbiljetten
Een nieuwe truc om aan geld
te komen
4
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, 25 Nov. (Reuter.) In een speciaal
interview met den New Yorkschen correspon
dent van de „Daily Telegraph" verklaarde heden
Cordell Huil, de Amerikaansche minister van
Buitenlandsche Zaken, dat het sluiten van een
handelsverdrag met Groot-Brittannië, waarover
thans onderhandeld wordt, van groot belang zal
zijn voor de oplossing der huidige moeilijkheden.
Het zal een belangrijke schakel zijn in de keten
van wederzijdsche handelsverdragen, welke ge
durende de laatste drie jaren door de V.S. zijn
gesloten.
„Achttien jaar lang hebben de buitenland
sche naties," aldus Huil, „getracht den vrede te
bereiken langs diplomatieken weg en ze zijn
niet geslaagd. Ik geloof, dat de eenige hoop
om de wereld uit den huidigen verwarden toe
stand te redden, gelegen is in het voeren van
een liberale economische politiek.
Dit program, zeide Hull, is vooral van toe
passing op Centraal Europa en de vooruit
gang, welke tot nu toe bereikt is, heeft den
Weg geopend welken Duitschland, Italië en
andere landen goed zouden kunnen gaan.
De slagboomen, welke den handel in den weg
worden gelegd en het economische nationalisme
hebben den chaos van de wereld vergroot, ter
wijl de dictatoriale controle van productie en
prijzen den oorlogsgeest aankweekt."
MALANG, 25 November. (Aneta). Gisteren
middag heeft boven Singosari, nabij Malang,
een orkaan gewoed.
In de dessa's Batoeretmo en Denko werden elf
huizen totaal vernield, terwijl er zes en twintig
beschadigd werden.
Een man werd gedood.
v
By decreet van den bondspresident van Bra
zilië zyn alle gouverneurs der Braziliaansche
staten, voor zoover zü tot nu toe reeds in hun
functie waren bevestigd, van hun posten onthe
ven en benoemd tot „interventores" d.w.z.
hondsstadhouders.
Het ernstig auto-ongeluk, nabij Nederweert. Hierboven de plaats, waar de auto in de Zuid-Willemsvaart reed. Inzet de drie
slachtoffers. Van links naar rechts rector F. H. Wevers; het Limburgsche Statenlid P. J. Kessels en pastoor P. J. de Fauwe
V
Alleen bij inlevering van de bon, kunnen de geschenken worden bijgeleverd.
Het verstrekken van een jamlepel of bonbonschaal, zal geschieden onder de
uitdrukkelijke voorwaarde „Zoolang de voorraad strekt
Aan beide winkels kunnen de bonnen worden ingewisseld.
PARIJS, 25 Nov. De geheime organi
satie, welke bekend stond onder den naam
„Cagoule" blijkt, naar de directeur van de
Süreté aan de pers mededeelde, in werke
lijkheid (C)omité (S)ecret (A)ction (R)evo-
lutionnaire te heeten.
De leden van den generalen staf van deze
organisatie waren in het bezit van een drie-
kleurigen armband met een plaat van blauw
email, waarop een lelie was afgebeeld. Twee
van dergelijke armbanden zijn in beslag ge
nomen tijdens een huiszoeking bij den maga
zijn-employé Correze, den secretaris van
Eugene de l'Oncle, tegen wien een arrestatie
bevel is uitgevaardigd. Correze heeft de vlucht
genomen, evenals een zekere Gabriel Jeuntet,
die zich, naar men gelooft, te San Sebastian
bevindt en die een belangrijke rol in deze aan
gelegenheid speelt, daar hij belast was met het
vervoer van munitie.
Woensdagavond zpn inlichtingen verstrekt
omtrent de resultaten van het onderzoek. Des
morgens had men een huiszoeking gehouden in
de woning van generaal Dusseigneur. De gene
raal wordt door de politie bewaakt in afwach
ting van het resultaat van het onderzoek der
bij hem in beslag genomen documenten. Deze
generaal, die met pensioen was, was verbonden
aan het kabinet van Laurent-Eynac, toen deze
minister van Luchtvaart was. Hij voerde het
bevel over de luchtvaartbasis te Chartres.
De „Matin" bericht hedenmorgen dat even
na middernacht, vergezeld door vier inspec
teurs, een zwaar geboeid persoon, waarvan de
identiteit niet Werd medegedeeld, naar het
hoofdbureau van de veiligheidspolitie is ge
bracht. De „Figaro" meldt, dat de directeur van
de veiligheid nog in den afgeloopen nacht een
onderhoud heeft gehad met minister Dormoy.
1 VERWACHTING: Zwakke tot matigen
later wellicht toenemende Westelijke j=
tot Zuid-Westelijken wind, zwaar bewolkt EE
tot betrokken, later waarschijnlijk regen,
zachter vooral in het Oosten.
Hoogste barometerstand 771.3 te Valentia
EE Laagste barometerstand 735.1 te Andanes j§
Zon op 7.36/- onder 15.57 - Licht op 16.27
Maan op - onder 12.34
L.K. 0.24
.illlllllllllllllilllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllfillllllllllllfllllllllllli
Hier langs afknippen
By aankoop van
1 flesch prima Samos a 65 cent
of
1 flesch zoete Spaansche wi/r a 65 cent
geheel gratis een opschuifbaar sigarettendoosje
van hout
Hier langs afknippen
Tegen inlevering dezer bon ontvangt U by
aankoop van één pond Dessertkoffie a 80 cent
per pond
een kop en schotel geheel GRATIS
Hier langs afknippen
Ten slotte op ons St. Nicolaas pakket be
staande uit:
2 ons fondant of vruchten borstplaat 25 cent
1 fl. Medoc-Superieur roode wijn
(buiten flesch) 100 cent
1 blikje Speculaas Kreyenbroek
(buiten blikje) 60 cent
Totaal 185 cent
1 Gromalca Jamlepel of
1 schitterende Bonbonschaal ter waarde van
65 cent.
MADRID, 24 Nov. (Havas) Madrid is
gedurende meer dan een uur gebombar
deerd. Meer dan tweeduizend granaten zyn
op de stad terecht gekomen.
Men weet nog niet hoeveel slachtoffers er
te betreuren zijn.
In de laatste avonduren is een vrij hevig ge
vecht geleverd in den sector van de universi-
teitswijk.
De rechtschen probeerden deze wijk te ver
laten en slaagden er in de linies der regeerings-
troepen te naderen.
Een hevig vuur, dat de regeeringstroepen
onmiddellijk ontketenden, dwong de nationalis
ten zich snel terug te trekken en veroorzaakte
vele dooden en gewonden.
Om half elf vanavond zijn de nationalisten
overgegaan tot een bombardement van de
hoofdstad, Waarbij zy gebruik maakten van
granaten, voor het meerendeel van het kaliber
77 m.M. en 155 m.M.
Te middernacht zijn nog eenige granaten op
de stad neergekomen.
Henry Ford heeft, aldus lezen we in de
Telegraaf, verklaard, dat de huidige de
pressie in het zakenleven tydelijk en kunst
matig is. Niemand behoeft het komende
jaar met onzekerheid tegemoèt te zien.
Twee factoren hebben tot depressie geleid;
le. de onzekerheid van het zakenleven betref
fende politieke inmenging, maar daarmede be
moeit zich thans het Corjgres; de andere factor
zyn de fluctuaties aan de beurs. Iedereen weet,
dat de beurs geen permanenten invloed heeft
op het zakenleven, maar zij heeft wel invloed
op de psychologie van den zakenman, die aan
de beurs speculeert. Hij houdt vaak zyn per-
sooniyke depressie voor een depressie in het
zakenleven. De beurs heeft niet meer invloed
op het Amerikaansche bedryfsleven dan de
resultaten van een windhonden-race in Cali-
fornië.
In verband met Thakgivings Day waren
de effectenbeurs van New-York en alle
goederenmarkten in de Ver. Staten, heden
gesloten.
Na een druiligen regen, bij een temperatuur
om het vriespunt, werden Woensdagavond in
en om Groningen straten en pleinen spiegel
glad. Vooral voor automobilisten en wielrijders
was het zeer gevaarlijk. Verscheidene wielrij
ders kwamen te vallen. De auto's reden slechts
uiterst langzaam.
Om één uur vannacht gleed een auto, welks
bestuurder verblind werd door een tegenligger,
vlak bij Groningen met kalmen gang van den
weg in het Winschoterdiep. De heer Brouwer,
uit Winschoten, die alleen in den wagen zat,
riep luidkeels om hulp, waarop twee heeren
toesnelden en hem bevrijdden. Hadden zij zijn
angstig schreeuwen niet gehoord, dan zou de
automobilist zeker verdronken zijn. Nu kwam
hij er met den schrik en een nat pak af.
Nadat hem door een dokter hulp was ver
leend, is hy naar Groningen gebracht.
De auto is door een kraanwagen gelicht.
Het middelpunt van Uw kamer
vormt de gezellige bron in Uw
H omgeving. U vindt bij ons een
ruime sorteering kappen, kronen,
staande lampjes, wandlichten
enz. Aparte modellen en prijzen
voor iedere beurs. Onze toon-
zalen kunt U vrijblijvend be-
zichtigen; wij adviseeren U daar
zonder eenige verplichting.
1 Geopend van 85 uur,
Zaterdags van 81 uur.
Cordell Huil zegt, dat het Engelsch-Ameri-
kaansch handelsverdrag van groot belang zal
zijn voor de oplossing der huidige moeilijkhe
den in de wereld.
Regeling der oorlcgsschulden tusschen Amerika
en Engeland verwacht na de onderteekening
van het handelsverdrag.
De minister van Onderwüs, Kunsten en
Wetenschappen heeft heden geïnstalleerd
de commissie, aan welke is opgedragen te
onderzoeken hoe het zevende leerjaar en
de eventueel hoogere leerjaren van de
school voor gewoon lager onderwüs kunnen
worden ingericht, in het bijzonder ook in
verband met de hier en daar opgekomen
neiging om door toevoeging van hulshoude-
ïyke vakken aan het onderwijs in die leer
jaren een speciaal karakter te geven.
Fransche politie doet mededeelingen over den
geheimen bond der Cagoulards.
Studentenonlusten in Oostenryk hebben een
politiek karakter.
Het Amerikaansche episcopaat richt twee brie
ven aan de bisschoppen van Duitschland en
Spanje.
Bij een orkaan boven Singosari (Ned.-Indië)
zijn elf huizen totaal vernield.
Commissie ter onderzoek van de inrichting van
het zevende leerjaar geïnstalleerd.
O
WEENEN, 25 Nov. (Havas) De Oosten-
rijksche regeering heeft in verband met de
politieke studentenonlusten een decreet uit
gevaardigd, krachtens hetwelk allé studen
ten, die in staking zijn gegaan of hun col
lega's tot verzet aansporen, voor goed van
de Oostenrijksche universiteiten kunnen
worden uitgesloten.
De staking der studenten te Weenen duurt
intussehen'nog steeds voort en heeft zich thans
ook uitgebreid tot de universiteiten van Graz
en Innsbruck. Talryke incidenten doen zich
voor, waaruit duidelijk blijkt, dat de beweging
een politiek karakter draagt.
Niet alle studentenorganisaties hebben zich
evénwel bü de stakingsbeweging aangesloten.
De katholiek-geoi-ganiseerden verdedigen nJ.
openlijk de politiek der regeering, met het ge
volg, dat de stakende studenten hun woede ook
op deze collega's koelen. De Weensche politie
moest gisteren dan ook verscheiden malen
krachtig optreden om de katholieke studenten
tegen handtastelijkheden te beschermen.
Aan de universiteit te Innsbruck kwam het
tot heftige tooneelen en het bleek, dat daar
ook elementen' van buitenlandsche nationaliteit
in het spel waren.
Zooals men weet, is er den afgeloopen zomer
te Staphorst een ernstig incident ontstaan, toen
eenige dames op Zondag by het einde der gods
dienstoefening kerkgangers fotografeerden. De
Staphorster bevolking protesteerde tegen dit
gebruik het fotografeeren door toeristen
komt daar natuuriyk vrü veel voor en rea
geerde zelfs op een wijze, die niet in den haak
was. De fotografeerende dames werden n.l. in
een sloot geduwd.
Thans heeft men in Staphorst besloten om
in de politie-verordening een bepaling op te
nemen, welke het. fotogi'afeeren zonder toe
stemming op of aan den openbaren weg ver
biedt.
De hertog van Alva, die tot vertegen
woordiger van Franco bij de Fngelsche
regeering is benoemd
ST. LOUIS, (Missouri), 25 Nov. (Reuter).
De commissie der Industrieele Organisatie
(de vakvereenigingsorganisatie van Lewis),
heeft opnieuw den oorlog verklaard aan de
Ford-maatschappü, nadat een groot aantal
arbeiders het werk in de Ford-fabrieken
had neergelegd.
Ongeveer 1200 man, daarbij inbegrepen de
aanhangers van andere vakvereeiïigingen, heb
ben met steenen gegooid naar auto's, waarmede
werkwilligen zich naar de fabrieken begaven.
De politie heeft een einde gemaakt aan deze
ongeregeldheden.
In het benoemingsbesluit van uw commissie
spreek ik, aldus de minister, over „de hier en
daar opgekomen neiging om door toevoeging
van huishoudeiyke vakken aan het onderwijs
in die leerjaren een speciaal karakter te ge
ven." Dat deze neiging aanwezig is, mag ik als
bekend veronderstellen.
Eenerzyds moet ons onderwijs lenig genoeg
zijn om zich te kunnen aanpassen by nieuwe
wenschelijkheden. Anderzijds echter zal een
eventueele wijziging slechts in werking mogen
treden als gevolg van een bewuste en vaste lei
ding en mag zij niet min of meer aan inciden
teel inzicht worden overgelaten. Deze beide
overwegingen nopen mij een onderzoek te vra
gen omtrent de vraag, hoe in verband met de
zooeven bedoelde neiging „het zevende leerjaar
en de eventueele hoogere leerjaren op de
school voor gewoon lager onderwijs kunnen
worden ingericht."
Het gaat echter niet uitsluitend om de zoo
even bedoelde neiging op zichzelf. Het oog der
commissie zal open moeten zyn voor twee spe
ciale onderwerpen: aan den eenen kant zal in
acht moeten worden genomen, dat onze wet
geving het algemeen vormend lager onderwijs
kent als eigen vaststaand begrip, aan den an
deren kant zal met alle kracht vermeden moe
ten worden, dat ons moeizaam opgebouwde en
voortreffeiyke nüverheidsonderwijs in zijn bloei
zou worden belemmerd.
Terwül gij ongetwijfeld aan deze beide feiten
volle aandacht geven zult, zal uw werk temeer
aantrekkeiyk zijn, omdat gij werkzaam zijn zult
voor de toekomst van de meisjes. Hier denk ik
aan het probleem: wat geschieden moet met
de leerlingen van de lagere school na het zesde
leerjaar. Volgens statistische gegevens gaan
ongeveer 72(4 pet. van de bedoelde leerlingen
terstond of later ander dan gewoon lager on
derwüs volgen. De vraag rü'st, wat met de
overige ongeveer 27(4 pet. geschieden moet.
Daarmede is tegelijk een vraagstuk aange
duid, alweer van wüder strekking dan de op
dracht zelf schünt in te houden: een vraag van
groot paedagogisch belang, wier beantwoor
ding tevens noodzakelijk is, wanneer te eeniger
tijd de verlenging van den leerplicht aan de
orde gesteld zou worden.
Dat aan het vraagstuk van den leerplicht be
langrijke principieele kanten zijn en evenzoo
belangrüke financieele kanten, wordt door ve
len ingezien. Maar de derde evenzoo gewichtige
züde, nameiyk de paedagogische, schijnt min
der de aandacht te hebben.
Ik heb mij, aldus besloot de minister, deze
verschillende opmerkingen veroorloofd, hoewel
ze niet rechtstreeks uit uw opdracht volgen,
omdat ik daarmede heb aangewezen, van hoe
veel algemeen belang het werk is, waaraan gij
thans uw krachten gaat wijden.
Prof. mr. G. C. van Poelje, voorzitter der
commissie, heeft de rede van den minister be
antwoord.
2. LEERUNGENSCHAAL.
Zij, die zich blind staren op HET GEMID
DELD AANTAL LEERLINGEN per onderwij
zer, begrijpen weinig van de toestanden
aan onze scholen. Ondanks de bijna 4000
ONBETAALDE KWEKELINGEN-MET-AKTE, zijn
er in Nederland:
8000 klassen met meer dan 40 leerlingen
3650 klassen met meer dan 45 leerlingen.
900 klassen met meer dan 50 leeilingen.
Kath. Onderw Verbond.
Onlangs kwamen er op het bykantoor van de
Nederlandsche Bank te Rotterdam enkele bank
biljetten binnen, die vrü ernstig verminkt
waren. Aangezien de beschadiging echter niet
zoo erg was, dat men de biljetten niet meer her
kende, was het bankpapier niet ongeldig, maar
men vermoedde toch wel, dat er iets niet in
den haak was. Daarom waarschuwde men de
valschgeld-centrale. De herkomst van de biljet
ten werd nagegaan en het onderzoek van de
politie had tot resultaat, dat telkens meer ver
minkte biljetten in beslag konden worden geno
men. Verschillende winkeliers, die de biljetten in
betaling hadden gekregen, konden zich den man
nog vaag herinneren. Aan de hand van dit vage
signalement slaagde de politie er niettemin in
een man aan te houden, die zich bezig hield met
het uitgeven van deze echte valsche, of valsehc
echte biljetten. Het bleek namelijk, dat deze
man weer een heel nieuw trucje had uitgedacht
om zijn geld te vermeerderen.
Hy verminkte n.l. 'n aantal goede bankbiljet
ten zoodanig, dat hy deze nog net kon uitgeven
als betaalmiddel, terwijl hij van de rest een
nieuw en eigeniyk niet eens valsch biljet sa
menstelde. Een en ander heeft de man op zoo
vernuftige wijze gedaan, dat de politie de ge-
heele zaak angstig geheim houdt en elke in
lichting in verband met het publieke belang
weigert.
De man is met deze praktijken reeds een
maand of vüf aan den gang geweest en hy ope
reerde vooral aan den Linker Maasoever, waar
de politie hem ook heeft aangehouden. Hy is
inmiddels naar het huis van bewaring overge
bracht.
