Sociale Zaken in bespreking
STARK's K
De reizen van Koning Boris
van Boelgarije
Nederlanders
bekroond
WERKTIJDREGELINGEN
lissone; lindeman;
MILD m
AMERICAN Cl
CIGARETTES
DIENSTBODE BIJ BUND
OMGEKOMEN
U I H l\ l\ O pasta
EEN NIEUWE KIESWET
Kerkelijk leven
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1937
TWEEDE KAMER
Als het bedrijfsleven bij de plaat
sing van werkloozen in verzuim
is, dient in deze leemte te
worden voorzien
Bedrijfsraden en hun
bevoegdheden
Bedrijfsraden
De werktijdbekorting
Het geschrift van
pastoor Leonards
Ernstige waarschuwing van den
Bisschop van Breda
PORTRETTEN VAN LORD EN
LADY BADEN POWELL
De heer Van Agtmaal, uit Baarn,
heeft ze geschilderd
Onze
MMnFM&M verrassing!
Kerstreis naar Parijs
Ds. van Duyl sticht een
eigen beweging
ONDERAARDSCHE GANGEN
ONTDEKT TE HORST
Wichelroede gaf aanwijzingen
tot het onderzoek
REGIMENT GENIETROEPEN
Aanvulling van het beroepskader
VOS GEDOOD TE NISPEN
Rioolbuis werd Reintje noodlottig
Puistjeopengekrabd
POSTZEGELS VOOR KIND
Aanbeveling van 't Hoogwaardig
Episcopaat
PROPAGANDA VOOR HET
WIT-GELE KRUIS
Vertooning van een tweetal films
te Utrecht
SCHIP OMHOOG GEVAREN
Vrouw des huizes werd ernstig
gewond bij sprong uit 't raam
EEN LATE ARRESTATIE
ZWARE AARDBEVING
Academische éxamens
Audiëntie
-Hid -V&o\ qeSclwv&eto.
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Gematigd parlementair
systeem op komst
Uitspraak van de internationale
jury voor de Wereldtentoon
stelling te Parijs
DEN HAAG, 25 Nov. 1937.
Onverdroten heeft de Tweede Kamer
hedenavond de bespreking van Sociale Za
ken voortgezet en als we goed telden, heb
ben na de zes redevoerders van heden
middag nog elf volksvertegenwoordigers,
alléén al over de lie afdeeling der begroo
ting vanavond het woord gevoerd, alvorens
de minister de Kamer van antwoord kon
dienen.
De heeren VOS (V.B.) en JOEKES (V.D.) kon
den wel accoord gaan met de voorgenomen plan
nen ten aanzien van de bevoegdheid der Be
drijfsraden; terwijl Dr. Vos echter geen ver
ordenende bevoegdheid toegekend wenschte te
zien, scheen de heer Joekes ook daarvoor wel te
vinden te zijn.
Gepleit werd voorts voor verkorting van den
arbeidstijd voor werknemers in magazijnen,
hotel-, café- en restaurantbedrijf, voor verple
gend personeel en heel krachtig vooral door
den heer LOERAKKER (R.K.) voor de tot
standkoming eener Landbouwarbeidswet; in te
genstelling met den heer Vos (V.B.), die nog
weer eens een onderzoek wilde doen instellen, be
toogde de heer Loerakker, dat er nu al genoeg
lijvige rapporten uitgebracht waren sedert de
op den dag af vijf en twintig jaar geleden be
gonnen actie tot verbetering van de toestanden
der Landbouwarbeiders. Onderzocht was er nu
genoeg, tot daden moest worden overgegaan.
Den arbeid der gehuwde vrouw heeft de heer
Joekes (V.D.) in bescherming genomen en vóór
de wettelijke vacantieregeling kwamen o.a. in
het geweer de heeren Vos (V.B.), die echter weer
vrij platonisch een onderzoek vroeg en Joekes
(V.D.), die zich uitsprak voor een wettelijke re
geling met behoud van loon. Het krachtigst
pleit voor de vacantieregeling voerde echter
onze heer SERRARENS, die deze zaak bezag
in breed verband en betoogde, dat hierin een
middel te méér gelegen is tot werkloosheids
bestrijding.
Met fierheid wees de heer Serrarens op het
werk der Internationale Arbeidsconferenties te
Genève, met ratificatie van welker conventies
zoo veel te bereiken valt.
In Nederland zal, na taxatie, een groep
van 56.000 werkloozen om persoonlijke re
denen wel voorgoed van arbeid verstoken
blijven, en daarbij komt dan nog de ten
deel vlottende groep, die lijdt aan het te
kort aan arbeidsplaatsen. Als extra-maat
regelen ter bestrijding van dit euvel noem
de de heer Serrarens: verhooging van den
toelatingsleeftijd en vervroegd ontslag met
pensioen, alsook beperking van den arbeid
der gehuwde vrouw.
De heer' STUMPEL (R.K.) wenschte het
kleinbedrijf ingeschakeld te zien in alle geval
len, waarin van advies gediend moet worden m
sociale aangelegenheden.
MINISTER ROMME begon met dank te zeg
gen voor de hier vernomen opbouwende cri
tiek; hij zeide voorts, niet te zullen spreken
over' de zaken, waarvoor binnenkort wettelijke
maatregelen te wachten zijn (beperking van
den arbeid der gehuwde vrouw, de kindertoe-
alagregeling en de werkloosheidsverzekering).
Overgaande tot de andere aangeroerde za
ken, verklaarde de minister allereerst, dat spoed
betracht zal worden met invoering der veilig
heidswet óók voor de landarbeiders. De afslui
ting van collectieve arbeidsovereenkomsten zal
hij bevorderen, evenals de verbindendverkla
ring van daarvoor in aanmerking komende be
drijven. Grooten spoed zal de minister be
trachten met de behandeling Van het te ver
wachten advies der commissie voor de binnen-
schipperij.
Wat betreft de werktijdregeling voor per
soneel in het hotel-, café- en restaurant
bedrijf: er ligt een eenstemmig advies
daaromtrent van den Hoogen Raad van
Arbeid. Tot zijn genoegen zal de heer Loer
akker uit 's ministers mond vernomen heb
ben, dat getracht zal worden ook voor de
landarbeiders binnen afzienbaren tijd te
komen tot een betere werktijdregeling.
De heer Stumpel kreeg ook zijn zin; bij het
Inwinnen van adviezen in sociale aangelegen
heden zal de middenstand niet uitgeschakeld
worden.
Tegenover den heer Serrarens merkte de
minister op, dat Nederland wat de ratifi
catie van te Genève aangenomen arbeidscon-
venties aangaat niet achterlijk is.
Als het van dezen minister afhangt, gaan
de Bedrijfsraden een mooie toekomst tegemoet;
zooveel mogelijk wil de heer Romme deze tot
ontwikkeling laten komen met positieve mede
werking van het bedrijfsleven zelf: de Raden
behooren te kunnen helpen bij de uitvoering
van sociale wetgeving.
Aan toekenning van verordenende be
voegdheid kan thans nu er nog veel te
weinig bedrijfsraden werken echter nog
niet worden geacht.
De wettelijke vacantieregeling is natuurlijk
ook 's ministers wensch en ernstig zeide hij ook
■y», nog eens te overwegen, of er een „modus
quo" gevonden zou kunnen worden; het liefst
zag hij deze materie geregeld door de bedrijfs
raden, indien deze verordenende bevoegdheid
zullen bezitten.
Van inschakeling langs normalen weg
van alle thans valide werkloozen is het produc
tieproces maakte de minister zich geen illusie.
Wij weten momenteel nog niet eens,
op hoeveel blijvend-werkloozen er in
de toekomst te rekenen zal zijn, maar
hiernaar wordt momenteel een diep
gaand onderzoek ingesteld.
Zoodra intusschen zou blijken, dat
het bedrijfsleven méér werkloozen zou
kunnen opnemen en hierbij in verzuim
blijft, zal de Regeering hebben te over
wegen, hoe in deze leemte te voorzien.
Ten aanzien van de werktijdbekorting achtte
de minister „oppassen!" de boodschap; we
moeten er tegen waken, dat we met zekere
maatregelen niet nog verder van huis raken.
Na de rede van minister Romme kwam de
heer KUPERS (S.D.A.P.) verklaren, dat hij door
het antwoord op zijn vacantieregelings-deside-
ratum te weinig bevredigd was, dan dat hij zijn
motie, beoogende invoering van wettelijke va
cantieregeling met behoud van vol loon, zou
kunnen intrekken. Wat beteekent, dat Dinsdag
door de Kamer weer eens een motie „de nek
omgedraaid" zal moeten worden, om met Mgr.
Nolens z.g. te spreken.
Tot heel lang na het middernachtelijk uur
duurden de debatten nog voort over de afdee
ling „Arbeidersverzekering". Bij het antwoord
van den minister komen wij hierop terug.
ïn het jongste nummer van „Sancta Maria"
lezen we het'volgende:
Naar ons ter oore komt, wordt in ons Bis
dom en met name in de stad Breda door de
N.S.B. huis aan huis een brochure verspreid, ge
titeld „Pastoor Leonards en de Nederlandsche
R. K. Pers."
Hoewel het allereerst op den weg van de
Nederlandsche R. K. Dagbladpers ligt stelling
te nemen tegen dit misleidend geschrijf 1)
achten wij ons toch verplicht te kennen te
geven, dat wij de uitgave van deze N. S. B.-
propaganda-brochure van de hand van een R.K.
Priester in functie diep betreuren, vanWege de
verwarrende inzichten en onjuistheden, welke
daarin veücondigd worden.
Dit verderfelijke propagandageschrift blijve
dus uit handen van onze katholieke bevolking,
w. g. De Bisschop van Breda,
t P. HOPMANS.
1) Ook wij hebben reeds meermalen ernstig
gewaarschuwd tegen dit geschrift. Red.
De besluiten van de internationale padvin-
dersconf eren tie, te Den Haag gehouden, zijn on
langs gepubliceerd en een dezer besluiten houdt
een dankbetuiging aan het Nederlandsche pu
bliek in voor den royalen steun aan de Jambo
ree en de conferentie verleend. Ook wordt in
dit besluit de erkentelijkheid uitgesproken je
gens de pers en de radio, die zooveel hebben
bijgedragen tot het welslagen van de Jamboree.
De heer Van Agtmaal, te Baarn, die op de
VERTREK 23 DECEMBER A.S.
ƒ51.- 2« kloste ƒ38.50 3e klasse
Programma verkrijgbaar bij onze kantoren
Amsterdam. Arnhem, Den Hoog, Eindhoven,
Groningen, Haarlem, Leeuwarden, Leiden,
Rotterdam, Utrecht, Zeist
Jamboree welgeslaagde foto's van Lord en Lady
Baden Powell heeft genomen, heeft op uitnoo-
diging van den chief-scout eenigen tijd op „Pax
Hill" de woning van Baden Powell te Bentley,
vertoefd, ten einde de portretten der beide chiefs
te schilderen. De beide zeer geslaagde schilde
rijen bevinden zich op 't nationaal hoofdkwar
tier van de padvinders. Overwogen wordt een
reproductie er van te maken.
Ds. van Duyl, die de N.S.B. op „eigen ver
zoek" verliet, blijkt voor „zich zelf" te zijn be
gonnen, meldt de „Opmarsch." Vorige week
vond te Amsterdam de eerste vergadering van
de nieuwe beweging plaats. Het bestuur zal
voorloopig door een driemanschap worden
waargenomen, t.w. ds. van Duyl, een vroegeren
leider van de fascistenschool te Amsterdam en
een ex-communist uit Rotterdam.
Onder leiding van den heer Poels uit
America (gem. Horst) is men op het oogen-
blik bezig met het verrichten van oudheidkun
dige opgravingen in de onmiddellijke nabijheid
van het kasteel Ter Horst, gelegen onder de
gemeente Horst.
Door middel van een onderzoek met de wi
chelroede heeft men definitieve aanwijzingen
gekregen over onderaardsche gangen en graf
kelders.
Met goedvinden van den rentmeester van het
kasteel, burgemeester Everts van Sevenum en
met toestemming van den pachter der ruïne,
bij de hoeve gelegen, hebben deze opgravingen
plaats op een perceel rogge, in de onmiddellijke
nabijheid van de nog overgebleven bouwwer
ken.
De commandant van het regiment genietroe
pen verzoekt ons opneming van het volgende:
Nu in de couranten bekendheid is gegeven
aan de aanstaande legeruitbreiding, worden her
haaldelijk verzoeken tot mij gericht, in aan
merking te komen voor vrijwilliger bij het
regiment genietroepen, teneinde te worden op
geleid tot beroepsonderofficier.
Het meerendeel van deze verzoeken is niet
voor inwilliging vatbaar aangezien gegadigden
niet voldoen aan de daarvoor gestelde eischen.
Teneinde belanghebbenden correspondentie
te besparen, wordt medegedeeld, dat voor vrij
willige dienstneming tot beroepsonderofficier bij
het regiment genietroepen in aanmerking komen
ongehuwde Nederlanders, die den leeftijd van
18 jaar hebben bereikt en dien van 24 niet heb
ben overschreden en die voorts in het bezit zijn
van een diploma M.U.L.O. A of B of van een
gelijkwaardig diploma.
Gegadigden, die aan deze eischen voldoen,
kunnen rechtstreeks hunne verzoeken richten
tot den kapitein, commandant van de regi-
mentskaderschool van het regiment genietroe
pen te Utrecht.
Te Nispen heeft de heer P. Lodewijks Don
derdag op zijn erf aan de Dennestraat aldaar
een vos gevangen. Hij had het spoor gevolgd
van het roofdierf, dat —in het nauw gedreven
zich in een rioolbuis wilde verbergen. Van dit
oogenblik maakte de heer L. gebruik om het
dier te dooden.
Het was een groot exemplaar met volgroei
den, zwaren staart.
Het elf-jarig dochtertje van den landbouwer
v. R. op het gehucht Odiliapeel, onder de ge
meente Uden, krabde een puistje aan den arm
open, tengevolge waarvan bloedvergiftiging op
trad. Geneeskundige hulp mocht niet meer ba
ten. Het meisje is aan de gevolgen overleden.
De Centrale Propaganda-Commissie voor de
Weldadigheidspostzegels VOOR HET KIND ver
zoekt ons opname van onderstaande aanbeve
ling, welke zij mocht ontvangen van het Hoog
waardig Episcopaat:
De Aartsbisschop en de Bisschoppen van Ne
derland brengen door deze ter kennis, dat Zij
Hun instemming betuigen met de jaarlijksehe
actie der Weldadigheidspostzegels en Prentbrief
kaarten VOOR HET KIND, waarvan de op
brengst strekt ten bate van alle vereenigingen,
welke zorgen voor het bescherming- en hulpbe
hoevende kind.
Zij wekken hun geloovigen op, om in den geest
der christelijke liefde naar vermogen deze actie
te steunen.
Namens het Hoogwaardig Episcopaat
van Nederland,
(w.g.) t Dr. J. DE JONG,
Aartsbisschop van Utrecht.
November 1937.
De Weldadigheidspostzegels en Prentbrief
kaarten VOOR HET KIND zijn verkrijgbaar
van 1 December tot en met 5 Januari a.s.
Naar wij vernemen werd Donderdagmiddag
te Utrecht voor genoodigden vertoond een
tweetal films betreffende het werk van deWit-
Gele Kruis-organisatie en wel de propaganda
film voor het Kleuter-koloniehuis „De Krabbe-
bosschen" en de film van de Tilburgsche af
deeling van het Wit-Gele Kruis.
Aanwezig waren bestuursleden van federa
ties en bonden van hét Wit-Gele Kruis en ver
scheidene besturen van katholiek-sociale or
ganisaties.
Een tot dusverre onbekend stoomschip is
Donderdagavond bij hoog water tijdens dikken
mist bij Walsoorden omhoog gevaren en blij
ven zitten.
Sleepbooten zijn uitgevaren voor het verlee-
nen van assistentie, doch door dén mist worden
de pogingen om het schip te bereiken zeer be
lemmerd.
Vannacht om half twee is te Heerlen op het
Wilhelminaplein door onbekende oorzaak brand
ontstaan in een manufacturenzaak, bewoond
door het gezin van den heer Huyten.
Toen het echtpaar, dat op de eerste verdie
ping slaapt, den brand bemerkte, had deze
reeds zoo'n grooten omvang aangenomen, dat
mevrouw Huyten, die naar de tweede verdie
ping was gesneld om de kinderen te halen, zich
den weg langs het trappenhuis zag afgesneden,
In haar angst is de vrouw van de tweede
verdieping op straat gesprongen, waar zij met
ernstige verwondingen bleef liggen.
Inmiddels waren eenige agenten en burgers
toegesneld. Zij slaagden er in den heer Huyten
en de kinderen via het dak van een aangren
zend huis in veiligheid te brengen.
Mevrouw Huyten werd naar het St. Jo-
sephziekenhuis vervoerd. Zij heeft bij den
sprong een kniefractuur, een armbreuk en
een kaakfractuur bekomen.
Eerst later kwam men tot de ontdekking,
dat de dienstbode van de familie, de 16-ja-
rige mej. Bloem uit Schaesberg, niet was ge
zien. Direct werd in het fel brandende per
ceel een onderzoek ingesteld. Op de beneden
verdieping heeft men het gedeeltelijk ver
koolde lijk van het meisje, dat door het pla
fond was gezakt, gevonden.
De heer Huyten en de kinderen zijn tijdelijk
bij buren ondergebracht. Het huis is vrijwel uit
gebrand. De brandweer van Heerlen heeft den
brand gebluscht.
Aan de grens te Nispen heeft Donderdag de
rijkspolitie aangehouden zekeren N. uit Ooster
hout, die reeds sedert 1928 in het Algem. Poli
tieblad staat gesignaleerd in verband met een
in 1927 te Geleen (L.) gepleegden diefstal. De
man was destijds naar België uitgeweken, doch
had zich daar ook enkele malen aan andermans
eigendommen vergrepen, met het gevolg, dat
hij in België ongeveer S'/2 jaar in de gevan
gennis had doorgebracht. Thans op vrije voeten
gesteld, is hij in zijn vaderland teruggekeerd,
doch nauwelijks over de grens viel hij in han
den der rijkspolitie. Hij is gevankelijk naar
Sittard overgebracht.
BATAVIA, 26 Nov. (Aneta). Het observato
rium alhier registreerde gisteren te 8.22 uur een
zware aardbeving in de richting Zuid-Zuidwest
De afstand bedroeg 320 K.M.
GRONINGEN. Doctoraal examen klassieke
taal- en letterkunde de heer A. G. Westerbrink
te Groningen.
Z.H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag en Dinsdag
audiëntie verleenen.
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal Zon
dag en Vrijdag van de volgende week geen
audiëntie verleenen.
Koning Boris van Boelgarije heeft met zijn
gemalin een reis gemaakt naar de hoofd
steden dar groote democratieën van het
Westen, naar Londen en Parijs. Hij is thans
weer naar zijn land teruggekeerd. Het is na
tuurlijk in de wereldpers opgevallen, dat hij
uitsluitend Londen en Parijs heeft bezocht. Mer.
meende te mogen veronderstellen, dat de Ko
ning de voornaamste onderteekenaars der vre
desverdragen van 1919 persoonlijk in kennis
wilde stellen van zijn plan, bepaalde gedeelten
van het Verdrag van Neuilly (aldaar werd Boel
garije het harde „vredes'-dictaat opgelegd) op
te zeggen. Een andere veronderstelling was, dar
de Vorst informaties wilde inwinnen omtrent
de gevolgen, die een stelling nemen voor de
autoritaire idealogieën van Duitschland en Italië
eventueel voor de internationale positie van zijn
land zou kunnen hebben. Deze laatste veronder
stelling lijkt ons onjuist. Zooals de zaken thans
staan, schijnt er weinig kans te zijn, dat Boel
garije zijn lotgeval aan dat der Europeesche
dictaturen zal verbinden. Eerder is het tegendeel
waar. Ongetwijfeld verkeert Boelgarije thans in
een periode van overgang. Nadat méér dan
drie jaren geleden te Sofia een staatsgreep had
plaats gehad, die een half-dictatoriaal bewind
ten gevolge had, is er thans alle reden te ver
onderstellen dat Boelgarije weldra een veel
democratischer regiem zal leeren kennen. Vóór
Koning Boris zich op reis begaf, heeft hij zijn
goedkeuring gehecht aan de bepalingen van een
nieuwte kieswet, die zich wel-is-waar niet met
een volkomen-democratische op één lijn stellen
laat, maar die toch belangrijke concessies aan
de parlementaire beginselen doet. De Boelgaar-
sche wetgever is daarbij uitgegaan van de be
ginselen, die aan de wet op de gemeentelijke
verkiezingen ten grondslag liggen. Volgens de
nieuwe kieswet zal de Boelgaarsche volksverte
genwoordiging in de toekomst niet meer 274
afgevaardigden tellen te veel voor een klein
land als Boelgarije doch slechts 160. Kiezers
zijn alle Boelgaren, ouder dan 21 jaar, als zij
hun belastingen hebben betaald en geen com
munistische propaganda maken of gemaakt
hebben. Ook gehuwde en gescheiden vrouwen en
weduwen hebben stemrecht. Om verkiesbaar te
zijn, moet de candidaat een zeker aantal jaren
in zijn kieskring wonen, te goeder naam en
faam bekend staan en voorgesteld worden door
een zeker aantal kiesgerechtigde burgers. Dit
aantal varieert naar gelang van de plaatselijke
omstandigheden. De candidaten mogen zich niet
van een bepaald politiek etiket voorzien, zoodat
een verkiezingsstrijd, waarvan bepaalde partij
politieke beginselen den inzet vormen, niet mo
gelijk is, maar het is te voorzien, dat zich, als
het parlement zijn werkzaamheden eenmaal
aangevangen heeft, groepen zullen vormen, die
dan wel niet met de politieke formaties van
vroeger op één lijn te stellen zullen zijn, maar
die toch een vrij getrouwe afspiegeling zullen
zijn van de opvattingen, die in het volk leven.
Het spreekt vanzelf dat de bepalingen van
de nieuwe kiesWet, bepalingen, die voor
wijziging trouwens nog vatbaar zijn, niet
overal met onverdeelde instemming ontvangen
zijn. De vertegenwoordigers der vroegere poli
tieke partijen hebben een brief aan den Koning
gericht, waarin de nieuwe wet „anti-constitu
tioneel" genoemd wordt. Zij beklagen er zich,
en waarschijnlijk niet ten onrechte, over dat
het hun niet mogelijk is met de kiezers in zoo
direct contact te treden als in de jaren der in
tegrale democratie mogelijk was. Maar dat de»
kieswet na de drie jaar half-dictatuur een voor
uitgang mag genoemd worden, laat zich be
zwaarlijk ontkennen.
Toen in Mei 1934 een groep miliairen zich
van de macht meester maakte, ontbond de
nieuwe regeering op staanden voet het parle
ment, stelde de bepalingen van de Grondwet
buiten werking en maakte aan de vrijheid van
de pers een einde. Het volk, dat het eeuwige
krakeelen, der politici moe was, reageerde
slechts zwak. Bloed behoefde niet vergoten te
worden. De revolutie kreeg in vrede haar be
slag. Koning Boris, die voor een voldongen feit
gesteld werd, bevond zich in een moeilijke po
sitie: hij stond voor de keus af te treden of
wel de nieuwe regeering zijn sanctie te geven.
Plichtsgevoel jegens zijn land hield den vorst
op zijn post. De regeering van een groep offi
cieren was uit nationaal oogpunt in ieder ge
val te verkiezen boven een zekere anarchie. Drie
jaar lang heeft de koning met groote voorzich
tigheid en zonder persoonlijk aan populariteit
in te boeten, weten te manoeuyreeren. Weldra
bleek dat het nieuwe regiem tot waarlijk-con-
structieven arbeid niet in staat was en dat het
land het op den duur niet zou kunnen stellen
buiten een regeering, die bekwamen leiders de
plaats bood, die hun in iederen goed-georden-
den staat van rechtswege toekomt. Terugkeer
naar een bepaalden vorm van parlementaris
me kon op den duur niet uitblijven, maar c'ie
terugkeer werd door de omstandigheden lang
vertraagd. Nu eens smeedden de communisten
complotten en de regeerende officieren hadden
dan niet veel moeite aan te toonen dat hun
aanwezigheid op de verantwoordelijke posten
volstrekt noodzakelijk was, dan weer toonden
de vertegenwoordigers der vroegere politieke
partijen een ontstellend gebrek aan inzicht.
Beschuldigden zij er koning Boris, die een de
mocratisch vorst is, niet van naar een per
soonlijke dictatuur te streven? Maar langza
merhand werden alle moeilijkheden overwon
nen en de koning, vooral dank zij den bijstand
van den minister van Oorlog, generaal Loe-
koff, slaagde er in, ook burgerlijken elementen
opnieuw eenige zeggenschap te geven.
De nieuwe kieswet zal die zeggenschap in
ieder geval aanzienlijk uitbreiden en in
dezen zin kan zij als een gebeurtenis van
groot belang beschouwd worden. De nieuwe ver
kiezingen zouden, volgens een voorloopige me
dedeeling van het ministerie van Binnenland-
sche Zaken, nog dit jaar, in December, gehou
den worden, maar het is waarschijnlijk dat de
zaken zóó snel niet haar beslag zullen krijgen,
Veel administratieve arbeid moet nog verricht
worden voor de Boelgaren opnieuw tot de stem
bussen kunnen worden toegelaten en het is dan
ook waarschijnlijk dat de nieuwe Boelgaarsche
volksvertegenwoordiging eerst in de lente van
het volgende jaar gekozen worden zal. Vraag
stukken van buitenlandsche politiek zullen tij
dens de verkiezingscampagne weinig gewicht in
de schaal leggen. Ten aanzien van de omliggen
de Balkan-landen zal Boelgarije's positie voor
loopig zeker geen groote veranderingen onder
gaan. De verhoudingen op den Balkan stabili-
seeren zich meer en meer, wat niet wegneemt
dat er vraagstukken blijven, die te eeniger tijd
dienen te worden opgelost. In economisch
opzicht is er verbétering vast te stellen. De sta
tistieken over de eerste acht maanden van dit
jaar laten op de handelsbalans een batig slot
zien van ongeveer 120 millioen levas. De don
kerste dagen van de economische malaise zijn
ook voor Boelgarije voorbij en een, zij 't ook
maar gedeeltelijke, terugkeer naar het parle
mentarisme kan het vertrouwen in de toekomst
van dit land met zijn eenvoudige sobere boeren
bevolking slechts vergroofcen.
De onderscheidingen, die door de inter
nationale jury tijdens de wereldtentoon
stelling te Parijs konden worden uitgereikt,
bestonden in rangvolgorde uit: een grand
prix, een diplome d'honneur, een gouden,
een zilveren en een bronzen medaille. Van
de hoogste drie werden voor de Nederland
sche inzending de volgende toegekend:
Stedenbouw: grand prix: prof. ir. M. J. Gran-
pré Molière, Publieke werken, Amsterdam;
diplome d'honneur: Gemeentewerken, Rotter
dam, ir. Th. Karsten (Bandoeng)gouden me
daille: Wieger Bruin, ir. J. Klynen, A. Komter,
ir. C. van Traa.
Architectuur: grand prix: ir. J. A. Brink
man en L. C. van der Vlugt, ir. J. H. van den
Broek, W. M. Dudok, prof. ir. M. J. Granpré
Molière, ir. P. Verhagen en A. J. Th. Kok, J. J.
P. Oud, ir. A. van der Steur; diplome d'hon
neur: J. P. Berghoef, ir. G. Friedhoff, ir. S. van
Ravesteijn, Rijksgebouwendienst; A. P. Smits er
C. van de Linde, ingenieursbureau voor Bouw»
nijverheid; gouden medaille: ir. A. Boeken, ir.
J. W. E. Buys en Joh. B. Liirsen, ir. J. Klijnen,
B. Merkelbach en Ch. J. F. Karsten, ir. H. F.
Mertens, ir. D. Roosenburg. ir. G. B. Stuyt, ir.
W. van Tyen, G. Versteeg, P. Vorkink.
Schilderkunst: grand prix: Charles Eyck,
W. A. van Konijnenburg, Jan Sluyters; diplome
d'honneur: D. Ket, H. Paulides, mej. Coba
Ritsema, Matth. Wiegman; gouden medaille:
mej. Lizzy Ansingh, M. Eekman. J. H. Jurres,
Conrad Kickert, C. J. Maks, M. Monnicken-
dam, mevr. E. WestendorpOsieck.
Beeldhouwkunst: grand prix: Mari Andries-
sen, Hildo Krop; diplome d'honneur: A. Ter-
mote, Tj. Visser; gouden medaille: L. Bolle,
F. J. van Hall. mej. Nel Klaassen, L. H. Son-
daar, H. M. Wezelaar.
Interieur- en meubelkunst: grand prix:
F. A. Eschauzier; diplome d'honneur: Mart.
Stam, H. Th. Wijdeveld; gouden medaille:
W. H. Gispen, A. Komter, H. Mastenbroek, W.
Penaat en B. van der Leek, Ned. Aann.mij. v/h
H. F. Boersma.
Glas in lood: grand prix: prof. H. Campen-
donck.
Ceramiek, email en mozaïek: grand prix:
B. Nienhuis; diplome d'honneur: mej. Johanna
Boom, Aardewerkfabriek Goedewagen, W.
Mollin, Aardewerk „De Sphinx" (M. Wilden-
hain); gouden medaille: Gerrit de Blanken,
Nico Witteman, M. H. Zaalberg.
Glas: grand prix: Glasfabriek Leerdam (A.
D. Copier); diplome d'honneur: Kristalunie
(W. J. Rozendaal), C. en A. Muller.
Metaal, edelsmeedwerk en diamant: grand
prix: Gebr. Brom (2 maal), mej. Johanna
Brom, Beurs voor den Diamanthandel; diplome
d'honneur: S. van den Hoonard, Kon. Ned. fa
briek van Gouden en Zilveren Werken Gerrit
sen en van Kempen (G. Béran), J. A. Jacobs,
Nico Witteman; gouden medaille: J. Kriege,
A. Kurvers.
Textiel- en borduurwerk: grand prix: Weverij
,,'t Paapje", mej. Joanna Wichmann; diplo
me d'honneur: mevr. H. Brom-Fischer, mej. K.
van der Myll Dekker, Schellens en Marte (Chr.
de Moor); Gouden medaille: mej. E. P. 't Hooft,
Kon. Ver. Tapijtfabrieken.
Poppen: diplome d'honneur: Harry van Tus
senbroek.
Leerbewerking: gouden medaille: mej. Cath.
E. van der Wall Bake, Instituut voor Kunst
nijverheidsonderwijs, mevr. B. Van Loghem
Neumeyer, mej. Hilde Schroder.
Grafische kunsten: grand prix: Lettergiete-
rij Amsterdam, Joh. Enschede en Zn. Ontwer
pers en Illustrators: Joh. Enschede en Zn.,
Charles Eyck, S. H. de Roos, Mr. J. F. van
Royen, A. A. M. Stols. Pariergroothandel:
Buhrmann's Papiergroothandel. Diplome d'hon
neur: Drukkers: J. H. de Bussy, S. H. de Roos,
mr. J. F. van Royen, A. A. M. Stols. Uitgevers:
de Gemeenschap. Ontwerpers en illustrators:
W. Brusse, M. C. Esscher, H. Levigne, Ch. Ny-
pels, W. J. Rozendaal, S. Schlesinger, H. van
der Vossen, Piet Worm, mej. R. Wijdeveld.
Gouden medaille: Drukkerijen: Drukkerij van
Amerongen, Stadsdrukkerij Amsterdam. Uitge
vers: Uitgeverij De Boer, W. L. en J. Brusse's
uitg. mij., Uitg. Maatschappij C. A. J. van Dis-
hoeck, Wereldbibliotheek. Illustrators: mej.
Tine Baanders, J. Bulder, Henny Cahn, Aert
van Dobbenburgh, Dick Elffers, W. H. Gispen,
A. Kurvers, J. B. Lambert Simon, F. Lensveld,
Hajo Rose.
Publiciteit, fotografie, cinematografie: grand
prix: Holland-Amerika Lijn, Nederlandsche
Jeugdherbergcentrale, Philipsfabrieken, ir. S.
van Ravesteijn; diplome d'honneur: ir. H. J.
Brusse en H. Molenaar, N. P. Enderberg jr.,
Paul Schuitema; gouden medaille: J. L. Eland,
L. J. Th. Kamman, J. G. D. Vogelenzang, F.
Werner. Affiches: Peter Alma, K. van der Laan,
H. Nygh, Hajo Rose, J. Sjollema. Foto's: W.
Brusse, Photex, mej. Claar Pronk.
Muziekinstrumenten: grand prix: H. W. Flen-
trop.
Toerisme: grand prix: De Nederlandsche in
zending op het gebied van toerisme; diplome
d'honneur: inzendingen op het gebied van
scheepvaart en luchtvaart naar en in Neder-
landsch-Indië.
Tuinbouw: grand prix: Nederlandsche Tuin-
bouwraad, D. F. Tersteeg; gouden medaille: T.
B. ter Weijden.
Inzendingen op verschillend gebied: grand
prix: Directie der- Zuiderzeewerken, inzending
op het gebied van de bebouwing op het platte
land, Rubberstichting; diplome d'honneur: Hei
Groene Kruis, het Wit Gele Kruis, Rijksrubber-
dienst, Waterstaat van Nederlandsch-Indië.
Tevens werden verscheidene zilveren en bron
zen medailles toegekend.
Door Nederland waren in de jury's benoemd
de commissaris-generaal, ir. J. de Bie Leuveling
Tjeenk, en de heeren Carel J. A. Begeer, prof.
J. Bronner, D. Hannema, prof. N. Lansdorp,
Joep Nicolas, mej. Erna van Osselen. prof. W.
van der Pluym, J. C. Pollones, Jhr. W. J. H. B.
Sandberg en prof. H. J. Wolter.
Werk dat van hen en hunne medewerkers aan-
wezig was, bleef daardoor buiten beoordeeling.
t
