Britsche en Amerikaansche
stappen te Tokio
Iflij Ctetqeu U 100 (düt. womte!!
De perscampagne
tegen Frankrijk
Het nieuws van heden
BRAND
STOFFEN
'tBESTE is altijd GOEDKOOP
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
ZONDAG 28 NOVEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13*66
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voot
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Afenten 27H cf. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20892
Buitenlandsche belangen
in Sjanghai
Londen en Washington wenschen
gekend te worde/j in iedere
verandering in het beheer
der Chineesche douane
Een autonoom bestuur
in Honan
Tsjinkiang gevaarlijke zone
Het Weer
Een nieuwe arrestatie
in Parijs
Duseigneur's secretaris in de Santé-
gevangenis opgesloten
„Duitschland blijft
koloniën eischen"
Rede van minister Frick in
Opper-Silezië
Funk en de Rijkscultuur
kamer
Op verlangen van Goebbels blijft
hij vice-president
Wat het Roode Kruis
in Spanje doet
SCHOUWTJESLAAN 23
HAARLEM
De arrestatie van
Machado
Studentenonlusten ten
einde
Van Kanya over zijn
bezoek aan Duitschland
Ontploffing in een
tram
Weer een katholieke
organisatie ontbonden
Verkiezingen voor den
Ierschen senaat
De Italiaansche bladen beginnen
een nieuwe artikelenreeks
De Fransche regeering
protesteert
Op zoek naar een
vermist vliegtuig
LAMERI5
Berlijn moet fraaier
worden
,Wij moeten 'n waardige, duizend
jarige stad bouwen,"
zegt Hitier
Een „vakverbond" voor
huismoeders
Een binnengeslopen „mannelijke
huisvrouw" buiten de
deur gezet
Belgische boeren naar
Canada
Nieuw record zweef
vliegen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Een walvisch aan den
hengel
Alle visscherslatijn van deze eeuw
overtroefd
DUITSCH BEZOEK AAN
BELGIË
WAAROM NOG ELDERS ERGERNIS
WANNEER DE ROEMER PRIMA IS?
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, 27 Nov. (Reuter). In offieieele
kringen wordt vernomen, dat de Britsche
ambassadeur te Tokio gemachtigd is, de
Japansche regeering er duideljjk van in
kennis te stellen dat de Britsche regeering
verlangt te worden gekend in iedere ver
andering in het beheer der Chineesche
douane.
De regeeringen van Engeland, de Vereenigde
Staten en Frankrijk hebben belang bij leenin
gen, waarvoor de douane-inkomsten zekerheid
verschaffen. De drie regeeringen staan dan
ook voortdurend met elkaar in contact in ver
band met deze aangelegenheid.
Ook de Amerikaansche regeering heeft door
haar ambassadeur te Tokio, doen weten, dat
zij zeer bezorgd zou zijn over ieder ingrijpen
in het bestaande stelsel van den Chineeschen
douanedienst en in de verdeeling der ontvang
sten van dien dienst.
Minister Huil legt er den nadruk op, dat
hier geer\ sprake is van een gemeenschappe-
lijken stap met andere mogendheden, daar ieder
op zichzelf handelt.
Een woordvoerder van de Japanners te
Sjanghai heeft meegedeeld, dat het Chineesche
personeel van de^telegraaf, radio en posterijen
te Sjanghai zal worden in dienst gehouden. De
Japansche autoriteiten zullen zich bepalen tot
het oefenen van eenige controle. „Indien men
wederzijds begrip toont voor den nieuwen toe
stand in Sjanghai, zal dit een strenge con.
tróle overbodig maken." Deze uitlating wordt
zoo uitgelegd, dat de Japanners voorloopig niet
van plan zijn posterijen, telegrafie en radio
onder cens'üur te plaatsen. Moch dit later noo-
dig blijken, dan zal dit ook gebeuren.
Nu Sjanghai en de Zuidelijke delta van den
Jangtse bezet zijn, willen de Japanners het
vraagstuk van het bestuur van het bezette ge
bied oplossen door toepassing van eenzelfde
stelsel als in Noord-China: de vorming van
commissies tot handhaving van den vrede, be
staande uit Chineezen onder Japansch toezicht.
Zy zouden echter reeds op moeiiykheden ge
stuit zyn, doordat Chineezen te Sjanghai, die
waren uitgenoodigd, zitting te nemen In de
commissie, weigerden.
De woordvoerder van het Japansche leger
in Sjanghai heeft heden een beroep gedaan
op de buitenlandsche pers teneinde aan
Nanking oorlogsvernieling te besparen.
Alle steden in China, zeide deze Japansche
militair, die de Japansche troepen goed hebben
ontvangen, werden gespaard. Wij hopen, dat de
bevolking van Nanking den toestand zal be
grijpen, en wij doen een beroep op de buiten
landsche pers, opdat deze de inwoners van de
Chineesche hoofdstad zal voorlichten over hun
eigen belang.
Te Tsjangteh is een autonome regeering voor
de provincie Honan ingesteld. Men heeft de
provincie onafhankelijk van Nanking verklaard.
De installatie van de nieuwe regeering werd
bijgewoond door 5000 gedelegeerden der com
missie tot handhaving van den vrede uit ver
schillende steden in Honan.
De ambassadeur van de Vereenigde Staten
in China en het grootste deel van het perso
neel van de ambassade zijn aan boord van een
kanonneerboot te Hankau aangekomen.
De Japansche autoriteiten hebben de Brit
sche schepen gewaarschuwd de haven van
Tsjingkiang te beschouwen als gevaardyke
zone. Men gelooft, dat deze waarschuwing een
voorteeken vormt van een zwaar bombardement
van Tsjinkiang, waar de kortgeleden gelegde
versperring het middelpunt vormde van de
Chineesche defensielinie voor Nanking.
Verwachting:
Meest Noordelijke tot Noordwestelijken
wind, meest licht tot half bewolkt, weinig
jE of geen neerslag, lichte vorst des och-
tends in het Oosten, overdag zelfde tem-
peratuur.
jÊ Verdere vooruitzichten: afnemende wind,
waarschijnlijk droog, lichte vorst des
H nachts.
PARIJS, 27 Nov. (Havas) De rechter
van instructie, belast met het onderzoek
van de Csar-affaire, heeft den secretaris
van generaal Duseigneur, André de Dou-
ville Maillefeu, in de Santé-gevangenis
laten opsluiten
Generaal Duseigneur is eveneens in de San
té-gevangenis opgesloten, terwyi André de la
Cour voorloopig op vrüe voeten is gesteld. Dou-
ville Maillefeu is door den rechter van in
structie beschuldigd van samenwerking met
misdadigers.
GLEIWITZ, 27 Nov. (DNB) Gisteravond heef£
minister Frick in een toespraak tot 25.000 be
woners van Opper-Silezië ten aanzien van het
koloniale vraagstuk verklaard, dat de eisch tot
terug geven van de aan Duitschland ontnomen
koloniën zal worden herhaald, tot het onrecht
weer goed zal zijn gemaakt. Verder zeide de
minister, dat alle honderd millioen Duitschers,
die over de aarde verspreid zijn, tot het Duit-
sche volk behooren en nooit zal worden toege
staan dat Duitschers, die onder vreemde heer
schappij staan, zullen worden vervolgd en ver
drukt, alleen omdat zij zich bewust blijven,
Duitschers te zijn.
BERLIJN, 27 Nov. (DNB) Ryksminister dr.
Goebbels heeft hedenavond medegedeeld, dat
de nieuwe rijksminister van Economische Zaken
op wensch van ryksminister dr. Goebbels, vice-
president van de rijkscultuurkamer blijft en dat
hy ook in het vervolg den economischen kant
van het Duitsche cultuurleven in opdracht van
den ryksminister van propaganda zal verzorgen.
GENèVE, 27 Nov. (Havas) Het interna
tionaal comité van het Roode Kruis heeft
van de Britsche regeering vijfdiyzend pond
sterling ontvangen voor zyn werkzaamheid
in Spanje.
Tot nu toe zijn vyfhonderd duizend Zwitser-
sche francs, voor het grootste deel van de ont
vangen gelden, gebruikt voor den aankoop en
het verzenden van verbandstoffen, medische in
strumenten en medicynen, voor het uitrusten
van hospitalen en hulpposten aan beide zyden
Bovendien zijn levensmiddelen gezonden.
Epn autokolonie, welke door het Zwitsersche
Roode Kruis was georganiseerd, heeft onder
leiding van gedelegeerden van het internatio
naal comité vrouwen, kinderen, grijsaards en
zieken uit Madrid weggevoerd, terwyi te Valen
cia, Madrid, Barcelona, Salamanca, San Sebas
tian en Burgos commissies zijn opgericht om te
zorgen voor de briefwisseling tusschen geschei
den familieleden en tot hulp aan de gevange
nen.
WASHINGTON, 27 Nov. (Havas). De oud
president van Cuba, Machado, bevindt zich in
de Vereenigde Staten met een visum voor 90
dagen, teneinde een medische behandeling te
New-York te ondergaan. Zoodra bekend zal
zijn, welke beslissing het uitleveringshof zal
nemen, zal hij, meent men, naar de Bermuda
eilanden gaan.
WEENEN, 27 Nov. (D.N.B.) De ongeregeld
heden der studenten zijn geëindigd door krach
tig ingrijpen van de politie en door het toepas
sen van disciplinaire maatregelen.
De Universiteit van Weenen zal Maandag
Weer geopend worden.
De verordening inzake de medische faculteit,
welke oorzaak van de ongeregeldheden was, is
verzacht.
BOEDAPEST, 27 Nov. (Havas) In een uit
eenzetting van het slotcommuniqué, dat is ge
publiceerd na het bezoek van Daranyi en Van
Kanya aan Berlijn, heeft Van Kanya aan de
Hongaarsche pers verklaard, dat de gemeen-
schappelyke belangen van Hongarije en
Duitschland sterker zijn dan de misverstan
den, wehke trouwens sterk overdreven waren.
Tijdens de besprekingen te Berlijn is geble
ken, dat de goede betrekkingen tusschen beide
landen nooit ernstig geschokt werden. De
vriendschap tusschen beide landen dient den
vrede, zooals alle goede betrekkingen, welke
geeri stelling nemen tegen een andere mogend
heid. De beide regeeringen willen in alle aan
gelegenheden, welke beide landen betreffen,
samenwerken in denzelfden vriendschappelijken
geest als in het verleden. Het onderhoud, dat de
staatslieden van beide landen hebben gehad,
heeft gediend tot een studie van den toestand
van beide mogendheden en de regeeringen zul
len pogen de economische betrekkingen te ont
wikkelen.
BOEKAREST, 27 Nov. (D.N.B.) Heden
ochtend is in een tram een bus nxet benzine
ontploft, welke een passagier bij zich had. On
der de passagiers ontstond een paniek. Zestien
personen werden gewond, waarvan twee zoo
ernstig, dat zij vermoedelijk aan hun verwon
dingen zullen bezweken.
FRANKFORT, 27 Nov. (D.N.B De ge
heime staatspolitie heeft den bond van katho
lieke jongemannen en den bond van katholieke
scholieren „Nieuw Duitschland" in het diocees
Limburg aan de Lahn ontbonden en verboden.
In Engeland worden torpedojagers voor
Polen gebouwd. De „Blyskawica". in een
dok te Southampton
DUBLIN, 27 Nov. (Havas) Gisteravond zyn
enkele bijzonderheden over de verkiezingen voor
den senaat gepubliceerd. De senaat zal zestig
leden tellen, waarvan elf benoemd worden door
den president, zes door de universiteiten, 21
zullen gekozen worden door den Dail en 22 door
corporatieve lichamen. De wijze van kiezen is
zeer ingewikkeld en lysten moeten worden op
gesteld, waarop personen voorkomen, die cul-
tureele belangen en belangen van onderwas,
landbouw, arbeid, industrie, handel en admini
stratie vertegenwoordigen.
Heden is het vijf en twintig jaar geleden, dat Albanië zelfstandig iverd. Een
kijkje op de hoofdstad Tirana, de residentie van koning Achmed Zogoe 1
ROME, 27 Nov. (Havas). De Italiaan
sche pers is thans begonnen met een cam
pagne, die ten doel heeft „de moreele zwak
heid en de ontbinding van het Fransche
leger in den wereldoorlog" aan te toonen,
door commentaar op de gebeurtenissen van
1917 n.l. het mislukte offensief van Nivelle.
Men zou daarmee willen antwoorden op de
ongunstige beoordeeling in sommige Fransche
bladen van de waarde van het Italiaansche
leger. De Popoio di Roma heeft reeds lang een
artikel over dit oorlogstijdvak gepubliceerd. De
Piccolo kondigt een serie artikelen over „de
muiterijen en de terechtstellingen in het Fran
sche leger" aan.
By ontstentenis van Delbos heeft de secre
taris-generaal van Buitenlandsche Zaken,
Leger, den Italiaanschen zaakgelastigde, Pru-
nas, ontvangen.
Hedenavond werd in gezaghebbende kringen
bevestigd, dat Alexis Leger, de secretaris-gene
raal van het Fransche ministerie van Buiten
landsche Zaken, geprotesteerd heeft tegen de
campagne, die door de Italiaansche pers ge
voerd wordt naar aanleiding van een Campin-
chi in den mond gelegde redevoering, die de
minister categorisch ontkend heeft, te hebben
uitgesproken.
Leger zeide zich er over te verwonderen, dat
een aan het toezicht der regeering onderwor
pen pers een polemiek kon voeren over niet
bestaande feiten en die voortzetten ondanks
het categorische démenti van den betrokken
Franschen minister. Ook wees de secretaris
generaal op de felheid der door de Italiaansche
bladen gebruikte bewoordingen en toonde hy
aan, hoezeer een dergelijk optreden schade kon
toebrengen aan de goede betrekkingen tusschen
beide landen. Tenslotte vroeg de secretaris
generaal een einde te doen maken aan deze
campagne.
Prunas bepaalde zich er toe te antwoorden,
dat hy, aangezien hy geen instructies had, de
zaak aan zijn regeering zou voorleggen.
Politieke kringen leggen er den nadruk
op, dat deze Italiaansche perscampagne
ontketend is een maand na den datum,
waarop de redevoering zou zyn uitge
sproken.
Tevens merkt men op, dat de campagne on
dernomen is juist op het oogenblik waarop
Chautemps en Delbos naar Londen gaan ver
trekken, om met de Engelsche staatslieden in
het licht van de door lord Halifax in Duitsch
land verkregen inlichtingen, de voorwaarden
onder oogen te zien van een ontspanning tus
schen Duitschland en de beide Westersche
mogendheden.
Men kan niet nalaten deze feiten in verband
te brengen met de omstandigheden, waaronder
een artikel ten gunste van een toenadering
tusschen Frankryk en Italië kortelings door de
Tribuna werd gepubliceerd tydens het verbiyf
in Duitschland van den Lord President of the
Council, terwyi de schryver van dit artikel
later daarvoor zou worden gestraft.
UURWERKHANDEL
LEIDSCHES1RAAT 18
10 11 12 1 2
9 V-*7 3
8 7 6 5 4
WARSCHAU, 27 Nov. (A.N.P.) In de af-
geloopen dagen is men koortsachtig voortge
gaan met het opsporen van het Poolsche ver
keersvliegtuig, waarvan sedert Dinsdag j.l., na
dat het uit Saloniki in de richting van Sofia
vertrokken was, niets meer is vernomen. Naar
alle waarschünlijkheid heeft het vliegtuig een
noodlanding moeten maken in 't woeste Pirin-
gebergte.
De Bulgaarsche overheid heeft ter opsporing
zes vliegtuigescadrilles en zes afdeelingen sol
daten, ieder bestaande uit honderd man onder
leiding van twee officieren, uitgezonden, terwyi
kolonel Boidoff, de chef van de Bulgaarsche
luchtvaart, zelf de leiding op zich heeft geno
men van het opsporingswerk. Tot dusver heeft
men echter nog niets van het vermiste toestel
teruggevonden. De zware sneeuwval en dichte
mist maken het den hulpexpedities wel uiterst
moeiiyk.
BERLIJN, 27 Nov. (DNB). Rijkskanselier
Hitier heeft heden den eersten steen gelegd
voor de „Wehrtechnische" faculteit der Tech
nische Hoogeschool. Hij hield daarbij een toe
spraak, waarin hij zeide, dat met ingang van
heden voor Berhjn een periode van nieuwen
bouw.styi begint, die het uiterlijk en het karak.
ter van de stad zeer zal veranderen. „Volgens
het aantal inwoners, aldus Hitler, is Berlijn
ongetwijfeld de hoofdstad. Het is dat echter
niet, als we zyn cultureele en monumentale
beteekenis vergeiyken met die van andere Duit
sche steden. Het is daarom myn onverander
lijke wil, dat Berlijn de straten, gebouwen en
pleinen krijgt, die het voor goed den naam van
hoofdstad van tiet Duitsche Rijk waardig doen
zijn. De grootte der nieuwe bouwwerken zal niet
worden vastgesteld door de behoefte iri 1936 of
1940, maar zy zal samenhangen met het besef,
dat het onze taak is, voor een duizendjarig
historisch en cultureel verleden een waardige
duizendjarige stad te bouwen. In de komende
twintig jaar onttrekken wü derhalve den ar
beid, die verricht moet worden, bewust aan de
critiek van heden: wy onderwerpen hem aan
het oordeel der geslachten, die na ons komen."
Een duizendtal vrouwen uit Toronto in de
Ver. Staten heeft zich aaneengesloten uit
protest tegen de verhooging der melkprijzen en
zyn besloten het melkverbruik zooveel mogeiyk
te beperken. De „Huisvrouwenbond", zooals de
offieieele betiteling luidt, heeft in het hoofd
bestuur „leidsters" uit alle deelen der stad. De
voorzitster, de 23-jarige mevrouw B. Lamb,
heeft een oproep gericht tot de leden, om de
melktrusts te vernietigen en de moeders van
Toronto in staat te stellen binnen de perken
van het familiebudget te blijven."
Op de eerste vergadering is het tot een inci
dent gekomen, toen de 800 aanwezige dames
moesten vernemen, dat zich een „mannelijke
huisvrouw" onder het gehoor bevond. Verschei
dene dames namen een dreigende houding aan,
terwyi de jonge voorzitster den indringer waar
schuwde, dat hy het beste deed met „uit te
rukken". De besprekingen zijn eerst voortgezet,
toen bleek, dat de waaghals weggeslopen was.
De eenige leden van het mannelyke geslacht
wien den toegang niet ontzegd was, waren dt
verslaggevers.
MONTREAL, 27 Nov. (A.N.P.) Een Belgische
millionnair, Baron Louis Empain uit Brussel,
heeft het plan opgevat twintig Belgischen boe
renfamilies een onderkomen te verschaffen te
Oka by Montreal. Reeds heeft hy voor dit doel
ongeveer zesduizend acres land aangekocht.
De boeren, die tusschen de 30 en 40 jaar oud
zyn, zullen hier werk vinden onder toezicht
van de Fransch-Canadeesche landbouwers, ten
einde kennis te maken met de Canadeesche
werkwyze en deze toe te passen in hun nieuw-
gevestigd bedrijf. Tydens hun werk zullen de
boeren onder nauwgezet toezicht staan en ge
leid worden in de richting waarvoor zy het
meest geschikt blyken te zyn.
HAMBURG, 27 Nov. (D. N. B.) Hedenoch
tend heeft de zweefvlieger Ernst Jachtmann in
een amphibie-zweefvliegtuig een nieuw wereld
record gevestigd door veertien uur en drie mi
nuten in de lucht te blyven. De windsterkte
bedroeg zeven.
Engeland en Amerika eischen gekend te wor
den bij ieder ingrijpen in het douanebeheer te
Sjanghai.
Italië gaat door met de anti-Fransche pers
campagne; de Fransche regeering protesteert.
De secretaris van generaal Duseigneur is te
Parijs gearresteerd.
Rede van oud-minister Oud voor den Vryzin-
nig-Democratischen Bond.
Een nieuwe directe scheepvaartverbinding van
Rotterdam op de Westkust van Zuid-Amerika.
Het geschenk
Wat is de grootste waarde van elk
geschenk? De financieele taxatie? De
practische nuttigheid? De noodzaak
van het bezit?
Sint Nicolaas leert ons, dat dit niet
juist is. Wie is gelukkiger dan het
kind met een nuttelooze kleinigheid,
mits deze maar op zijn stoutste droo-
men inwerkt?
De grootste waarde van het ge
schenk is de verbeelding. Heb toch
een beetje fantasie in het kiezen van
uw cadeautjes. Schenk ten minste
de moeite van uw uit-denken aan den
begiftigde. Vader krijgt altijd een
das of pantoffels, moeder altijd
handschoenen of een taartenhart.
Neen, neen, neen: de waarde van
uw geschenk zit niet in het aantal
guldens maar in de verrassende wer
king van het geschonkene op de
droomwereld van den ontvanger of
ontvangster.
Elk geschenk moet iets van uw
eigen denken meedragen en daardoor
een ander werkelijk verrijken.
Meer dan dertig personen staan in voor de
echtheid van „het visschersverhaal van deze
eeuw", volgens hetwelk een jong inwoner van
Kaapstad te Rooikrants een walvisch aan den
hengel gekregen heeft.
Op een rotspunt gezeten was hy met zyn
hengel op jacht naar albikoor, toen hy een
walvisch dicht by de kust zag, die, eenige me
ters van hem verwyderd, zich lui in het water
omwentelde. Hoewel het hier een walvisch be
trof van wel achttien meter lengte, besloot de
avontuurlijke visscher „het toch eens te probee-
ren". Hij haalde zijn lyn in, zocht een groot
stuk vleesch uit als aas en wierp uit op korten
afstand van den walvisch. Meer dan dertig toe
schouwers waren intusschen samengestroomd en
zagen hoe de walvisch naar voren schoot en
het aas verslond. De visscher trok aan en had
beet. Zoodra de lyn strak getrokken werd, voel
de de visch den haak, dook onder en verwijderde
zich van de kust. Weer kwam de walvisch aan
de oppervlakte, dook toen opnieuw en ditmaal
knapte de lyn af.
Een vertegenwoordiger van een bekenden
bond van hengelaars te Londen heeft verklaard,
dat hooit tevoren van een soortgelyk geval mel
ding is gemaakt.
BERLIJN, 27 Nov. (D.N.B.) Op uitnoodiging
van de Belgische regeering zullen vertegenwoor
digers van de ministeries van Economische Za
ken en Verkeer de volgende week een bezoek
aan België brengen. Zy zullen de havenwerken
van Antwerpen en Gent, die van speciaal be
lang worden geacht in het kader van het vraag
stuk der Rijnhavens, in oogenschouw nemen.
Heiligeweg 39-45, A'dam. A. J. v. d. MADE
iNi iv i mmuiiiiiin mi ii izZ
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 769
.Vorige stand: 764.9
