Aan den vooravond van den
val van Nanking
y
I
Kard. Verdier over
geestelijke vrijheid
Trein verbrijzelt
vrachtauto
ERNSTIGE TREINRAMP IN SCHOTLAND
Vier-en-dertig
dooden
Madrid staat nog
sterk"
Het nieuws van heden
DE KOFFIE CRISIS IN
ONZE WEST
DE BAROMETER
VEREENIGDE katholieke pers
Aanslag op Delbos
voorbereid?
Verdediging een symbool
van China's wil
-
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13*66
ZATERDAG 11 DECEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20914
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bii onze Agenten 27lA ct. per week,
oer kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Ernstig ongeluk op onbewaakten
overweg nabij Akkrum
Een doode, een ernstig
gewonde
Politie onderschept twee brieven
aan een bekend terrorist
De ontdekking
Veerboot gestrand
Tijdens een sneeuwstorm op een
rots geloopen
KONING LEOPOLD TERUG
De Edinburgh-Glasgow-Express op
stilstaanden trein ingereden
Reddingswerk temidden
van sneeuwjacht
99
Volgens Attlee is er nog geen einde
in het zicht van den strijd
in Spanje
Franco verzamelt oud
ijzer
De vertegenwoordiging
in Finland
-
Zoowel Chineezen als Japanners
verklaren, dat de val van Nan
king geen einde van den
oorlog beteekent
Een pro-Japansche
regeering te Peiping?
Mongolen achter de Centrale
Regeering
heeft
De Duitsche bemiddeling
De Kerk veroordeelt de leer, die
Staat, klasse of ras boven het
individu stelt
Een doos lucifers redde
zijn leven
BENOEMINGEN IN O.-AFRIKA
Klauteraars
Ondernemers in Suriname achten
toestand hopeloos
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiing
da£-
j§ Stormwaarschuwingsdienst
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Vrijdagavond is op den onbewaak
ten overweg nabij Akkrum een
groote ledige zeswielige vrachtauto,
welke afkomstig was uit Dokkum,
door den sneltrein van Zwolle naar
Leeuwarden aangereden en vrijwel
geheel vernield. In de cabine zaten
twee mannen, die op het laatste mo
ment uit den wagen sprongen.
De auto kantelde en een van beiden
kwam er onder terecht, met het ge
volg, dat hij onmiddellijk werd ge
dood. Zijn metgezel liep ernstige
kneuzingen op en is in bewusteloozen
toestand naar een in de nabijheid ge
legen woning vervoerd.
Indien mogelijk, zou de gewonde naar het
Ziekenhuis te Leeuwarden worden overgebracht.
De identiteit van de slachtoffers is nog niet
hekend.
De dokters Van Albada en Dijkstra verleen
den de eerste hulp.
De trein had een half uur vertraging.
RIJSSEL, 10 Dec. (Havas) Ongeveer een
maand geleden is te Valenciennes een Hon
gaar gearresteerd, Budai Koleman, een be
kend terrorist.
Sinds zijn arrestatie was de politie er in ge
slaagd twee brieven te onderscheppen, die in
gewone taal gesteld aan zijn adres te Valen
ciennes en te Saint Amand gezonden waren. Na
ontcijfering bleken de brieven echter gegevens
te behelzen omtrent twee aanslagen, die ont
worpen waren en waarvan één in Praag zou
hebben moeten worden uitgevoerd op Yvon
Delbos tijdens zijn rondreis en één op den Al-
gerijnschen gouverneur-generaal Le Beau.
De onderteekenaar van de beide brieven, die
Koleman geld vroeg voor de uitvoering van den
aanslag, is te Praag gearresteerd. Gelijk bekend
is, zijn in verband met deze ontdekking speciale
maatregelen genomen, toen Delbos uit Polen
Vertrok.
Er zijn thans verschillende bevelen tot voor
geleiding uitgevaardigd tegen de medeplichti
gen van Koleman, die den uitvoerders van den
aanslag naar het schijnt de noodige aanwijzin
gen moest overbrengen. Koleman is met spoed
Van Doornik naar Valenciennes overgebracht,
Waar hij door 'den rechter van instructie ge
hoord zal worden.
Dank zij de ontdekking in de bagage van
Budai Koleman van een identiteitskaart, uit
gereikt door het postkantoor te Cannes, is men
er in geslaagd een poste restante aan het kan
toor te Valenciennes gezonden brief op te van
gen. Uit dezen brief bleek het bestaan van een
terroristisch complot tegen Delbos en Le Beau.
In verband met de arrestatie van den Hon-
gaarschen terrorist Budai Koleman, deelt men
m gezaghebbende kringen hier mede, dat de
Braagsche politie door de politie te Parijs op
de hoogte gesteld is van de arrestatie en van
het feit, dat tusschen de papieren van Budai
Koleman uit Praag afkomstige brieven zijn
gevonden.
Weldra had de Praagsche politie den schrij
Ver dezer brieven in hechtenis genomen. Deze
verklaarde soldaat b|j het vreemdelingenlegi
°en geweest te zijn: hij heeft slechts één been
en is behept met het idee-fixe, dat hij rechten
tegen de Fransche regeering geldend heeft te
maken. Hij zeide, dat er geen sprake was van
ten samenzwering en dat hij geen medeplich
tigen had- Zijn arrestatie is gehandhaafd.
SASSNITZ, 10 Dec. (D.N.B.). De veerboot
Breussen, die de verbinding onderhoudt tusschen
"Brelleborg en Sassnitz, is vannacht tijdens een
sneeuwstorm bij Stubbenkammer op een rots
geloopen.
Kaar de spoorwegdirectie te Stettin mede
deelt, bestaat voor het schip geen onmiddellijk
gevaar, daar de storm geluwd is. Aan boord
bevinden zich geen passagiers en de beman
ning fs ongedeerd. Het midden- en achterschip
Van de Preussen staan vol water. Zoodra de
Weersomstandigheden het toelaten zal met de
berging worden begonnen. Slechts een wacht,
°nder leiding van den kapitein, bevindt zich
nog aan boord. De rest der bemanning is aan
*al gebracht.
Het signaal-apparaat waarmede hij de Engelsche spoorwegen de
voortdurend wordt gecontroleerd
treinenloop
LONDEN, 10 Dec. (Reuter). Te
Castlecary, tusschen Edinburgh en
Glasgow, zijn twee personen-treinen
met elkander in botsing gekomen.
Vier en dertig inzittenden werden
hierbij gedood en meer dan veertig
gewond.
Men heeft tot nu toe 26 lijken kunnen
bergen. De andere slachtoffers heeft men
nog niet tusschen de brokstukken van
daan kunnen halen.
Dit is de grootste treinramp, die sinds
1915 in Groot Brittannië is voorgevallen.
De ramp heeft zich als volgt toegedragen:
De expresstrein DundeeGlasgow stond bij
het station te Castlecary, toen de express
EdinburghGlasgow hem achterop reed. De
beide voorste wagens van den achtersten trein
werden totaal versplinterd.
De duisternis en de sneeuw maakten het
aanvankelijk onmogelijk de gewonden te hulp
te komen.
De redders werkten eerst bij het schijnsel
der brandende wagens en stookten later een
vuur van het verspreid liggende houtwerk.
De lijken zijn nog niet geïdentificeerd. Toen
het ongeluk geschiedde, woedde er een sneeuw
jacht. De dokters, het personeel der ambu
lance en de vrijwillige redders moesten zich
over de met veel sneeuw bedekte wegen naar
de plaats van het ongeluk begeven.
De oorzaak van de ramp is nog niet bekend.
■LOiNDEN, 10 Dec. (Reuter). De koning
T01" Belgen-is van.-Londen naar Brussel ver"
LONDEN, 10 Dec. (Reuter). In een ver
klaring, die de Labour-leider Attlee van
daag bij zijn terugkeer uit Spanje heeft
afgelegd, noemde hij het denkbeeld, dat de
Spaansche regeering verslagen is, volkomen
verkeerd.
Ik heb, aldus Attlee, sterk den indruk- ge
kregen, dat het den nationalisten thans niet
mogelijk is Madrid in te nemen, en ik heb
geen mogelijkheid van overeenstemming tus
schen de beide partijen gezien.
Het is dan ook waarschijnlijk, dat de strijd
zal voortduren, hetgeen voor het Spaansche
volk tot de ernstigste ontberingen zal leiden.
Op een vraag naar de troepensterkte der
regeeringslegers verklaarde Attlee, dat hij deze
raamt op 600 tot 700 duizend man. Wat de vrij
willigers betreft, die voor Barcelona strijden,
bepaalde Attlee zich er toe mede te deelen, dat
men hem ter plaatse gezegd had, dat ze 10.000
man en meer omvatten.
Volgens een bericht van Havas is de infant
don José van Beieren, een neef van ex-koning
Alfopso, te San Sebastian aangekomen.
Tot het publiek in het geheele door Franco
bezette gebied is een oproep gericht, om al
het beschikbare oud-ijzer te verzamelen en ter
beschikking van de regeering te stellen. Het
ijzer is bestemd voor het herstel der spoor
wegen en andere werken, die tijdens den bur
geroorlog vernield zijn.
In iedere provincie is in verband hiermede
een speciale oud-ijzercommissie ingesteld.
Voortaan moet iedere handelaar in oud-ijzer
een vergunning van den staat hebben, om
zaken te kunnen doen. Hij, die zonder ver
gunning in oud-ijzer handelt, zal als een srpok-
kelaar worden beschouwd.
Verder moeten alle fabrieken en spoorweg
maatschappijen opgave doen van de voorraden
oud-ijzer, die zij in haar bezit hebben. Zij mo
gen deze niet van de hand doen zonder ver
gunning van den staat.
De diplomatieke vertegenwoordigster van de
regeering te Barcelona, mevr. Palencia, die in
Stockholm domicilie heeft, is gisteravond on
verwacht in Helsinki aangekomen, teneinde den
Finschen minister van Buitenlandsche Zaken,
Holsti. haar geloofsbrieven te oyeihancügen.
Te Lissabon is de gedenkdag van de on
afhankelijkheidsverklaring van Portugal
met optochten gevierd
TOKIO, 10 Dec. (Domei). Aan den voor
avond van den val van Nanking, heeft het
Japansche Departement van Buitenlandsche
Zaken een waarschuwing gericht tot alle
divisies en militaire instellingen om zich
niet te laten bedwelmen door de komende
overwinning.
Toegegeven wordt, dat de val van Nanking
van strategisch standpunt uiterst belangrijk is.
Hij beteekent echter niet een beëindiging van
het Chineesche incident.
Voorts wordt erop gewezen, dat het doel van
Japans kruistocht in China is: samenwer
king tusschen de Chineesche en Japansche
naties, welke slechts kan worden bereikt door
verdere krachtige inspanningen van den kant
der Japanners.
De woordvoerder van het Japansche leger
heeft verklaard, dat zich binnen de muren
van Nanking mfnstens twintigduizend sol
daten bevinden.
De Japansche militaire autoriteiten ver
wachten den val van de hoofdstad binnen
twee of drie dagen.
Het keizerlijk hoofdkwartier deelt mede, dat
luitenant-generaal prins Yasoehiko Asaka. eer.
schoonzoon van keizer Meiji, belast is met het
bevel over de Japansche troepen aan het front
van Nanking.
De Japanners beweren thans zes van de acht
tien poorten van Nanking te hebben ingenomen.
Uit Sjanghai wordt g.emeld, dat Chineesche
kringen aldaar toegeven, dat een verdere ver
dediging van Nanking geen militaire waarde
heeft. Wel verklaren zij dat verdere verdedi
ging belangrijk is als symbool van China's wil
tot het bieden van tegenstand. Tenslotte zeggen
zij, dat het verlies van Nanking, evenals dat
van Sjanghai slechts een phase in den oorlog
zal beteekenen.
SJANGHAI, 10 Dec. (Havas). De woordvoer
der van het Japansche leger heeft verklaard,
dat de Japansche troepen de belangrijke aan
den Jangtse gelegen strategische stelling Tsjin-
kiang hebben ingenomen.
Van bevoegde zijde te Tokio wordt be
vestigd, dat in de kabinetszitting van heden
besloten is maarschalk Tsjang Kai Sjek niet
meer te erkennen.
In overeenstemming hiermede zal de Japan
sche regeering weigeren met hem onderhande
lingen te voeren. De in Noord- en Midden-China
ontstane bewegingen echter zullen bij de vor
ming van een nieuwe Chineesche regeering door
Japan ondersteund worden.
In politieke kringen te Peiping verwacht men,
volgens het D.N.B., dat ondanks de voortzetting
van den oorlog in de eerstvolgende dagen etn
nieuwe Chineesche anti-communistische re
geering gevormd zal worden, die niets meer zal
hebben uit te staan met de Kwomintang. De
zetel dezer nieuwe regeering en hoofdstad van
China zal waarschijnlijk Peiping worden.
Om deze reden zouden alle militaire Japan
sche acties aan de fronten in Noord-China tij
delijk stopgezet worden, tot de politieke toe
stand in Noord- en Midden-China opgehelderd
zal zijn, waardoor de Japanners hopen ver
der bloedvergieten te voorkomen.
Naar uit Hankau van Chineesche zijde wordt
Stoyadinowitsj, de minister van Buitenlandsche Zaken van Joegoslavië,
Rom& WM Mussolini Mm.een.'atopte mtwwst Mmd&ê, verlaten
gemeld, heeft de kort geleden aldaar aangeko
men generaal Tsjoesjaliang verklaard, dat alle
provincies in het Noord-Westen druk bezig zijn
met de verdediging voor te bereiden. Hij deelde
mede, dat sedert verscheidene dagen in Kokonor
gemobiliseerd wordt en voegde hieraan toe, dat
het meerendeel der „Mongoolsche banieren'' in
Soei-joean zich plechtig verbonden heeft de
Centrale Regeering te steunen. Generaal Ma-
koengkwei, de gouverneur van Ningsjai, heeft
verklaard, vastbesloten te zijn, de indringers te
bestrijden.
Van welingelichte zijde wordt vernomen, dat
maarschalk Tsjang Kai Sjek in een onderhoud
met den Duitschen ambassadeur, Trautmann,
die poogde bemiddelend op te treden, heeft
verklaard, dat de chineesche vredesvoorwaarden
waren:
Ten eerste: onmiddellijk staken van de vijan
delijkheden.
Ten tweede: terugtrekken van de Japansche
troepen uit China.
Ten derde: China zal zich niet aansluiten bij
het anti-kominternverdrag.
Trautmann is in zijn poging niet geslaagd.
PARIJS, 10 Dec. (Havas). Z. Em. Kar
dinaal Verdier, Aartsbisschop van Parijs,
heeft heden in de „Salie des Ambassadeurs"
te Parijs een voordracht gehouden over het
onderwerp „De Kerk en de geestelijke vrij
heid in den tegenwoordigen tijd."
De Kardinaal begon met de leerstellingen,
welke de wezenlijke persoonlijke rechten van
den mensch ontkennen, te veroordeelen, en zet
te uiteen, dat de Kerk in overeenstemming is
met de vrije democratie.
Zooals de H. Vader in zijn Encyclieken het
communisme en de rassentheorie heeft veroor
deeld, wil ook de Kardinaal op zuiver geeste
lijk standpunt blijven staan, wanneer hij de
hulp der groote, Katholieke Kerk aanbiedt aan
de wereld, die in smarten een nieuwen toe
stand gaat voortbrengen. Na de drie sociale
perioden, welke de wereld heeft gekend, n.l.
slavernij, dienstbaarheid en loondienst, moet
de wereld de boeien verbreken, welke een deel
der menschheid steeds het andere deel oplegt.
Hiervan zijn de revoluties het gevolg. De Kerk
heeft altijd de vervolging veroordeeld, van welke
zijde deze ook kwam, en onder elk regiem heeft
zij steeds het Evangelie onderwezen, waarin
staat, dat alle menschen gelijk zijn, omdat zij
kinderen van denzelfden Vader en erfgenamen
van hetzelfde paradijs zijn.
Sprekend over de betrekkingen tusschen
individu en staat veroordeelde de Kardi
naal de staatsverafgoding, die het individu
vervolgt. In iedere politieke organisatie
moet vóór alles de menschelijke waardig
heid en de rechtmatige vrijheid van den
mensch gewaarborgd zijn. De Kerk verzet
zich tegen de leer, dat de mensch moet wor-
den opgeslorpt in de collectiviteit, waarbij
hij slechts een klein rad is in de groote
staatsmachine.
De rechten van den mensch en den burger
mogen nooit vergeten worden; vergeten of min
achten van deze rechten is de oorzaak van
tegenspoed.
Kardinaal Verdier besloot zijn toespraak met
zijn hoorders te bezweren nooit het ideaal van
de menschelijke persoonlijkheid op te offeren
voor een nieuwe ideologie. Men mag niet ver
geten, dat de staatsinstellingen steeds diena
ren van de vrijheid moeten blijven. Frankrijk,
de oudste dochter van de Kerk en door de
eeuwen de bewaakster en de voorspreekster van
de vrijheid der volkeren, moet zich zijn zen
ding en geschiedenis herinneren.
De Katholieke traditie is niet vereenig-
baar met de leerstellingen, welke de rech
ten van het individu vergeten en den staat,
een klasse of het ras vergoddelijken.
HELSINKI, 10 Dec. (A.N.P.). Nu de win
ter weer is ingetreden en de hevige sneeuwval
begonnen is, komen tallooze hongerige wolven
uit Rusland naar de even over de grens gele
gen Finsche dorpen toe.
Zoo heeft een Finsche boer, die tijdens een
sledetocht door het bosch door een troep wol
ven werd aangevallen, zijn leven te danken aan
een doos lucifers. Toen hij de wolven op zich
toe zag komen, had de boer geen enkel ver
dedigingsmiddel te zijner beschikking, totdat
het hem te binnen schoot, dat hij een doos
lucifers in zijn zak had. Eén voor één stak hij
de lucifers aan en slaagde er zoodoende in de
hongerige dieren op een afstand te houden, tot
hij het naburige dorp bereikt had.
De secretarissen-generaal der Italiaansche
regeering Enrico Cerulli, Francesco Saverio
Caroselli en Giuseppe Deodiace zijn onderschrt-
denlijk benoemd tot plaatsvervangend gouver
neur-generaal van Italiaansch Oost-Afrika, gou
verneur van Somaliland en gouverneur van
Erythrea.
Bij Castlecary in Schotland is de Edinburgh
Glasgow-Express op een stilstaanden trein in
gereden.
Kard. Verdier spreekt te Parijs over geestelijke
vrijheid.
De val van Nanking wordt binnen enkele dagen
verwacht; volgens berichten uit Duitsche bron
zou te Peiping een pro-Japansche regeering ge
vormd worden.
In het communiqué over de besprekingen tus
schen Delbos en Antonescoe wordt er op gewe
zen, dat Frankrijk en Roemenië trouw blijven
aan de beginselen van den Volkenbond.
De Fransche politie onderschept twee brieven
waaruit zou blijken, dat een aanslag op Delbos
werd voorbereid.
Attlee verklaarde, dat, volgens hem, er nog geen
einde te zien is aan de vijandelijkheden in
Spanje.
De Palestijnsche terroristen maken in de steden
gebruik van bommen.
Vrachtauto op onbewaakten overweg bij Akkrum
door sneltrein gegrepen; een doode en een ern
stig gewonde.
De Tweede Kamer is begonnen met de bespre
king van de Onderwijsbegrooting.
Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer
over het wetsontwerp betreffende verbetering
der tertiaire wegen.
Beurs van New York: Stemming verdeeld.
Let eens op hoe handig sommigen
langs andermans schouders naar bo
ven klauteren! Ze kunnen het soms
zoo vernuftig en zoo snel, juist om
dat ze geen ballast hebben. Ze heb
ben geen verleden, geen heden, geen
hoofd met gedachten en wetenschap:
ze hebben o zoo weinig dat hen tot
bezinning noopt. Ze klauteren zoo
maar en anderen moeten hen helpen
om er boven op te komen. Ze komen
er. Of ze zich handhaven? Och, voor
een poosje weten ze zelfs op het
hoogste punt het evenwicht behendig
te bewaren. Zulke klauteraars zijn
ook koorddansers, equilibristen. Maar
handhaven kunnen zij zich niet.
Slechts de wüszekeren die de kunde
hebben om door eigen vermogen vor
der te komen behoeven niet terug.
Zij slechts handhaven zich. Laten we
ons niet bedriegen en zulken niet
verwarren met de klauteraars.
PARAMARIBO, 10 Dee ember (Aneta). De
koffie-crisis, welke het gevolg is van de recente
groote prijsdalingen, heeft voor Suriname ern
stige gevolgen. Verscheidene ondernemingen
zijn reeds stilgelegd en alle endernemingen van
de West-Indische cultuurbank zullen na den
oogst gesloten worden.
In kringen van belanghebbenden Is men van
oordeel, dat de houding van het gouvernement
teleurstellend moet warden genoemd en dat
geen voldoende hulp wordt verschaft.
Verwachting: Matige, tijdelijk toene- H
mende wind uit Zuidelijke richtingen, toe- SE
nemende bewolking, tijdelijk regen of
sneeuw, des ochtends lichte vorst tot tem-
peratuur om het vriespunt, zachter over-
Verdere vooruitzichten: Wind ruimend
tot West of Noord-West, regen- en
sneeuwbuien, met bij de opklaringen tem-
peratuur om het vriespunt.
Geseind Vrijdag te 19.45 uur aan de
posten van IJmuiden tot de Belgische
grens: „Weest op uw hoede".
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiH
Stand op Zaterdag I uur vj
Vorige stand 754
755.
