«smanaiHwaHi
ft#
nacht
nacht
4
ai
u
De stal van Bethlehem
HERTEKOP
GROOTE KEUZE
SCH0LTENS'
BAKKERIJ
Fa. A. FEDERMANN
Gewinkeld
G. v.d. HAAK Jr.
WINDT'S
EEN KERSTKRIBBE
Kerst-Cadeaux
EDEG0 RIJWIELEN 1938
SPECIALE SCH00LFIETS
EDEGO POPULAIR
f4750
s
EDEGO SCH00LRIJWIELEN
ZIJN ONVERWOESTBAAR
r%\w
RADIO!
RADIO!
PHILIPS-OF ERRESTOESTEL
J. G. KAASENBROOD
^//xmm/x/xw
Restaurant Fluks
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT - VRIJDAG 17 DECEMBER 1937
Kerstgeschenken
Antieke en artistieke
Meubelen,
IN BESPEELDE PIANO'S, WELKE
IN VOORTREFFELIJKEN STAAT ZIJN
Ook in huur of huurkoop
zyi\x/z&
Zaansche Duivekaters
Fijn Krentenbrood
Kerstbrood
Sfeer in Uw huis...
KAPOK
MATRASSEN
B. H. STEFFENS
'////////O
W///#\\\\\\NW
v.d.Boogaard
^IsSp
ZIJLVEST 3 - TEL. 12223
80 ct. per stuk
100 ct. per stuk
(Weihnachtstollen)
Met KERSTMIS en NIEUWJAAR en verder lederen
dag van het jaar kunt U genieten van de mooie
radio-programma's, mits U een
bezit.
Laat het installeeren door
TECHNISCH INSTALLATIEBUREAU
GROOTE HOUTSTRAAT 131, hoek Comelissteeg - TELEF. 10271
Vraagt vrijblijvend demonstratie
Betaling desgewenscht in overleg
en nauwgezetheid w&té&n de Kerak»
«mes gemaakt
VAN WASSENAAR ZIJN
ALTIJD BETER EN
COEDKOOPER
UITSL. EIGEN FABRIKAAT
SPECIALE MOOIE
KERSTBOOMEN
keus uit 18000 stuks, die in alle
maten voorradig zijn, van I tot
8 Meter, regelmatig van vorm
en kleur. 1 Meter hoog 15 ct.
1 Meter 25 hoog 20 ct. 1M> Meter
hoog 35 ct. 1 Meter 75 hoog 50 :t.
2 Meter hoog 60 ct. 2'/2 Meter
hoog 75 ct. 3 Meter hoog 1.
Hulst, denappels, los groen,
azalea's, cyclames, enz. enz.
Alles franco huis.
I! P. MAKKELIE
Burgwal 36, Haarlem, Tel. 12584
KERST
GESCHENKEN
BAROMETERS EN
THERMOMETERS
BRILMONTUREN
LUXE BRIL-ETUIS
OPTICIEN - GR. HOUTSTRAAT 37 - TEL. 11059
GROOTE HOUTSTRAAT 21
Wij dragen iedereen een warm hart toe
Maar wanneer U onze
KRI EL-EIEREN
stookt, heeft U ook een warme kamer!
BRANDSTOFFENHANDEL
BURGWAL 9-TEL. 10770
VOOR NUTTIGE
KERST-GESCHENKEN
WONINGINRICHTING
WAGENWEG 146 HAARLEM TEL. 14951
DA COSTALAAN 5 DRIEHUIS TEL. 4609
van bijzonderen smaak, zoowel in hout,
ceramiek en plastiek, vindt IJ bij
ZIJLSTR. 65, HAARLEM - TEL. 14340
Tevens maak ik U opmerkzaam op
ONZE PRACHTIGE COLLECTIE KERSTKAARTEN
EDEGO beteekent:
Elegant - DEgelijk - Gratis Onderhoud
Het aangewezen rijwiel voor de
schoolgaande jeugd!
Edego-Rijwielen zijn met gratis onderhoud.
ALLEEN ZIJLSTRAAT BIJ DE BRUG
De gedachtenis aan de 'geboorte van Chris
tus is voor het christenvolk van latere
eeuwen aanleiding geweest, om eenerzij ds
de plaats waar de Heiland werd geboren, door
het bouwen van een groote basiliek aan het
Profane gebruik te onttrekken en anderzijds de
plaats en omstandigheid van het gebeuren zich
Plastisch voor te stellen in den vorm van een
stal. Zoowel over de geschiedenis van de eigen
lijke grot als over de ontwikkeling van het volks
gebruik op Kerstmis een kribje te plaatsen,
Willen wij met een enkel woord gewagen. Reeds
vanaf de eerste jaren na den dood van Christus
vereerde het geloovige volk van Judea de plaats,
Waar Christus' kribbe had gestaan. Maar juist
deze vereering was oorzaak, dat de aandacht van
den heidenschen keizer Adrianus viel op deze
omgeving, met het gevolg, dat, waar deze be
merkte welk een heilige wijding de christenen
aan deze plaats toekenden, hij haar liet ontheili
gen door er in 136 'n bosch te doen planten, waar
in jaarlijks gedurende twee dagen de zedelooze
eeredienst van den Venusminnaar Adonis werd
gevierd. Hoezeer de christenen de profanatie
van deze plek ook betreurden, zij moesten, eer
de grot en haar omgeving wederom in hun
bezit kon terugkeeren, wachten tot Helena haar
Plannen in het H. Land kwam verwezenlijken,
terwijl Constantijn te Bethlehem een groote
kerk liet bouwen op de plaats, waar Christus
ais kind ter wereld was gekomen. De basiliek
Welke hij liet oprichten en welke heden nog
staat, bestaat uit 5 schepen en vier zuilenrijen,
Welke een imposanten indruk maken. Deze 48
zuilen zijn van rood marmer en met Corinthi
sche kapiteelen gekroond: het hoofdaltaar is ge
bouwd boven de grot, waartoe men langs een
trap met 13 treden moet afdalen; de eigenlijke
grot is 12 meter lang en 3 meter breed. In den
achterwand is boven het plaveisel een groote
ster aangebracht, waarop te lezen staat, dat
daar de plaats is, waar Christus werd geboren.
„Hic de Virgine Maria
Natus est Jesus."
In tegenstelling met de kerk, welke vrij duis
ter is, wordt de grot verlicht door 53 prachtige
lampen. Ten tijde van Hieronymus bevond zich
in de grot een zilveren kribbe, welke echter sinds
1100 verdwenen is.
De kerk van Bethlehem bezit de prachtigste
sieraden van alle kerken, daar gedurende vele
eeuwen door koningen en keizers de meest kost
bare schatten aan haar zijn afgestaan. Dit be
wijst, hoezeer deze basiliek in het middelpunt
stond van de belangstelling der christenen over
geheel de wereld. Er waren ook jaarlijks véle
Pelgrims, die naar Bethlehem trokken om er
vooral in den nacht van 24 op 25 December de
H. H. Geheimen te vieren. Maar zoovele bleven
er nog over, die te arm waren om ooit in de
gelegenheid te komen deze H. plaatsen te be
zoeken en het land, waar eens Christus leefde,
met eigen voeten te betreden. En ook voor hen
Was het mysterie der menschwording voltrok
ken. Geen wonder dan ook, dat reeds vanaf de
vroegste eeuwen het eigenaardig volksgebruik
ontstond eenige momenten uit het gebeuren van
Bethlehem vast te leggen en aanschouwelijk
voor te stellen. De eigenlijke sculpturale groe
pen, zooals men die in de middeleeuwen kende,
en waarvan het ontstaan meestal aan den Po-
Verello di Dio wordt toegeschreven, kende men
in de eerste eeuwen van het Christendom niet;
Wel enkele kleinere groepen uit ivoor gesneden
en enkel metalen reliëfs. Volgens den H. Hie
ronymus, die de laatste 36 jaar van zijn veelbe
wogen leven in een grot te Bethlehem door
bracht, zouden de kluizenaars te Thebai'de reeds
Stalletjes hebben gehad.
De echtheid van dit feit wordt opnieuw ge
staafd door de levensbeschrijving van Paus
Gregorius III, waarin de biograaf verhaalt, dat
omstreeks het begin der 5e eeuw in de basiliek
Van Maria de Meerdere een Kerststalletje was
opgesteld. Na de 7e eeuw is 't volgens dr. Georg
Hagen, die zijn bekend boek schreef over: „Die
Weihnachtskrippe" zeker in gebruik geweest in
Benoemde basiliek, toen ni. de oorspronkelijke
krib daarheen werd overgebracht. De zekerste
gegevens echter omtrent den stal ontvingen wij
uit den tijd van Franciscus van Assisië, die in
het bosch van Greccio, een der Italiaansche
heuvelstadjes in Umbrië in de Abruzzen, een
ouden verlaten stal had gevonden. De H. Thomas
van Celano verhaalt, dat Franciscus, aan wiens
klooster het bosch behoorde, zich naar dezen stal
begaf om er zich met den Goddelijken Zalig
maker te vereenigen. Hij bracht een os en ezel
daarheen en plaatste er een voederbak in, waarin
hij een houten beeld van het Kindje legde. Toen
ging hij de dorpen in den omtrek door en ver
kondigde aan alle inwoners, hoe hij voornemens
was den komenden Kerstnacht te vieren. Nadat
de Heilige daarvoor toestemming had gevraagd
aan den Paus, verrichtte hij den 24sten Decem
ber 1223 de plechtige inzegening van de grot.
Met fakkels naderden, de omwonenden in den
nacht de plek in het bosch en woonden de H.
Mis bij, welke onder den blooten hemel werd
opgedragen.
Wijl dit gebeuren het volk diep in het hart
scheen te hebben gegrepen, meenen de historici
hierin de oorzaak té kunnen zoeken van de
snelle verbreiding van het gebruik der Kerst
stalletjes, terwijl zij hierin ook de verklaring
vinden van het feit, dat over het algemeen het
idéé van den Kerststal aan Franciscus wordt
toegeschreven. De beeldjes, welke bij de voor
stelling van de geboorte en aanbidding dienst
deden werden sinds dien in grooten getale ver
vaardigd; zij werden gebakken van pijpaarde
en leem of gesneden uit hout. De grootte be
droeg dan de lengte van een vinger. Onder de
voorbrengers van deze producten, welke even
als vele werken op het gebied van schilder
kunst tot de miniaturen behooren, zijn ware
kunstenaars geweest, waarvan wij noemen de
ontwerpers der Santibelli van Napels, houten
figuren met terracotta kopjes en echte kleede
ren, van de Santons in de Midi en de houtsnij-
kunstenaars van Sicilië, die aaneengesloten
groepen maakten. Van den beroemden Siciliaan-
schen meester Materia (ong. 1700) is wel het
meest vermaard de „Mater speciosa" terwijl de
levensgroote Epiphania krib door Torlonia
geschonken aan St. Andrea della Valle te Rome
niet minder roem verwierf. Zooals de spontaneï
teit van die tijden het inspireerend element was
voor de ontwerpen van vele keurige werken,
zoo is zij dat ook geweest by het vervaardigen
van Kerstgroepen.
Want al spoedig omringde men de kribbe met
figuren uit zün onmiddellijke omgeving, man
nen en vrouwen, van alle rangen en standen,
gestoken in hun'nationale" kleederdracht. Of
schoon er tijden zyn geweest, dat de goedé oude
traditie verloren scheen te gaan, is er herhaal-
deiyk een opleving gekomen, welke opnieuw de
beeldjes binnen de huizen bracht.
Omstreeks den tijd der Fransche revolutie
beleefde de Santus-markt te Marseille een groo
ten opbloei, welke zich heden ten dage te Parijs
herhaalt. Ook te München bestaat heden ten
dage nog een dergeiyke markt, waar Kerst
groepen worden verkocht. Men moet echter
niet denken, dat de Santabelli altyd dezelfde
figuren zijn geweest. Dit veranderde naar ge
lang den geest der tijden. Zooals de middeleeuw-
sche figuren zich kenmerkten door eenvoud,
zoo vloeiden in den tyd der Renaissance deze
beelden over van zwier en opsmuk. Engelen
waren luchtig gekleed, Maria's en herders met
wapperende kleederen omhangen, terwyl de
achtergrond niet zelden was opgebouwd uit de
bouwvallen van een Griekschen tempel. En wat
onze dagen betreft, de geest van rationalisatie
heeft niet nagelaten zyn eerste sporen te druk
ken op de moderne kunstwerken, welke sterk
de sfeer van versobering ademen. Het bijkom
stige element by de kem van het gebeuren
wordt in de Romaansche landen over het alge
meen op twee wyzen opgevat: n.l. ofwel zuiver
historisch ofwel folkloristisch, in welk laatste
geval óf het stads- óf het landeiyk element
overheerscht.
In de Germaansche landen daarentegen, in
Beieren en Tirol, staat het historisch gebeuren
vrijwel exclusief in het middelpunt der gedach
ten, waarbij men zich dan strikt gehouden acht
aan het Schriftuur-verhaal. De weinige Neder-
landsche kunstenaars, die zich met het ontwer
pen en vervaardigen van Kerstgroepen bezig
houden, laten zich ook meestal aan deze regels
binden. Jaariyks exposeeren zy te Utrecht by
de firma van Rossum, terwijl het vorig jaar te
Arnhem de Kleefsche Jongelingenvereeniging
een reeks Kerststallen van uiteenloopende
waarde exposeerde.
VOOR
even kijken bij de
van ends GROOTE COLLECTIE
Serviezen, Commode, Kabinetten,
Kasten, Antieke Doeken, Porce-
lein, Klokken, Koper en Tin.
RESTAURATIE-INRICHTING
VAN OUDE KUNST
VANAF HEDEN:
DE ECHTE
40 en 60 cent per stuk
per groot model
Gevuld met amandelspys
vanaf 50 cent per stuk.
Kleine proef-Stollen a 8 ct. p. stuk
Spaamwouderstr. 53 - Tel. 1.2.4.0.6
Intieme behaaglijke sfeer
in Uw home wordt nlel
verkregen door z.g. fa-
brieksmeubelen. Dan moet
het interieur, dat zo'n
belangrijke plaats inneemt
in Uw leven, aangepast
worden aan Uw persoon
lijke smaak.
De inrichting van Uw huis
op deze wijze kunt U ons
volkomen toevertrouwen. -
Wij hebben een veeljarige
practijk en verstaan het
vak door en door. Antiek
of modern; vernieuwen of
repareren, het is bij ons in
veilige handen en de prij
zenwel, die vallen
mee, die kunnen geen De-
zwaar vormen ons de
leverantie, uitvoering of
reparatie aan of van meu
belen, stoffering, etc. op te
dragen. Wij tellen uitslui
tend tevreden klanten en
zullen ook U tevreden
stellen. Neem proef op de
som. Wij leggen U schetsen
voor van onze uitgebreide
monstercollectie en reke
nen een en ander vooraf
voor U uit.
Met flTSflQÉÊB
MEUBELMAKERU'STOFFEERDER'J* REPAR'INR
SCHOUTENSTEEG 4 BARTELJORlttTR.Tfl-16524
W JANSWEG 17- KPUISSTR.22
m r ir^i
Prachtcollectie Tevens groote sorteering
in 14 karaats Goud, Doublé, Schildpad, Hoorn, Celluloid
Alles in ruime keuze voorradig bij
(bu de Anegang)
Leverancier van alle ziekenfondsen
Uw Kerstinkoopen gedaan. Rust u dan even uit in
een der vroolijk versierde zalen van restaurant Fluks,
waar u uw kop heerlijke koffie of thee met gebak
of portie heete soep voor 12 Vx cent, rustig kunt ver
orberen, zittende op een der 60 comfortabele zit
plaatsen waarover Fluks thans beschikt.
DE PRIJS IS 1.50 PER H.L. FRANCO THUIS
WIJ HEBBEN VOOR 1938 EEN
VOOR DE SCHOOLGAANDE JEUGD GECONSTRUEERD:
geh. corr.pl. gemonteerd met GROOTE DUBBELE BOEKENTASCH
jasbeschermer, spatlap, 6 Volt EDEGO dynamolamp met goed
gekeurd achterlicht.
Gemonteerd met:
Orig. Diamond Ketting.
Terry zadel.
Lucas bel.
Brampton pedalen.
Torpedonaaf (Spaak 13)
F. en S. voomaaf met 3/8 (Spaak 13) met verzw. velgen
EDEGO Super Parabanden.
Williams kettingwiel met cranks.
Zware Moleskin kettingkast.
Hopmi buis-bagagedrager, wit emaille achterbord.
Gecoslettiseerd lakwerk (roestvrij).
WAAR U EEN PRIMA FIETS HOORT ROEMEN,
HOORT U DEN NAAM „E D E G O" NOEMEN!
(Betaling kan geregeld worden.)
