Japan verontwaardigd over
den brand van Tsingtau
Onderzoek naar het
Panay-incident
Bloedige strijd om
Teruel
Het rapport van
Van Zeeland
„Het Rijk staat
boven alle Kerken"
ITALIË'S PROPAGANDA
IN NABIJE OOSTEN
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per weekper kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
DINSDAG 21 DECEMBER 1937 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20930
Ook de arbeiderswijk
in vlammen
De mogendheden dringen ten
sterkste aan op de instelling
van een veiligheidszone
te Hankau
De voorloopige regee
ring te Peiping
Geen erkenning van het
nieuwe bestuur
De verkiezingen in
Roemenië
In de provincie kwam het tot
eenige bloedige incidenten
Rosenberg over het onderwijs in
het Derde Rijk
Duitschland in rouw
over Ludendorff
De begrafenis zal waarschijnlijk
te Tutzing plaats hebben
De imperiale vlucht
„Frankrijk blijkt in staat, zijn
koloniën te verdedigen"
Treinbotsing in België
Een doode, twintig gewonden
Een hinderpaal voor de verbete
ring der betrekkingen met Londen
De lezing der Japanners en die
der overlevenden munten uit
door tegenstrijdigheid
„Spreken ze wel over
eenzelfde feit?"
De terugroeping van
Moetsoenami
Het onderzoek naar de
ramp te Ostende
De kapitein van het vliegveld
gearresteerd
Oud-president Hoover
naar België?
De stad zal uitsluitend door troe
pen uit dezen sector ver
dedigd worden
Franco's groote offen
sief gaat door
Portbou gebombardeerd
Het Weer
Directe onderhandelingen zouden
zijn voorgesteld tusschen Lon
den, Parijs, Berlijn, Rome
en Washington
Studiecentrum voor
economische kwesties
Gevonden
Geen reclame in den
aether
Radio-omroep-controleur breekt
Vara-programma af
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeeiingen 50 cent; idem op peg. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
da kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
TOKIO, 20 Dec. (Domei) De chef van
het secretariaat van den Japanschen
minister-president, Akira, heeft den ge-
heelen dag zijn onderzoek naar de inci
denten van Tsjingtau, waarbij Japansche
industrieele ondernemingen in brand ge
stoken zijn, voortgezet.
Hij heeft overlegd met de ministers van
huitenlandsche Zaken, van Oorlog en van
Marine over de verwoesting van de spinneryen
eh van katoenvoorraden, welker waarde men
raamt op 200 millioen yen.
Hoe ook de resultaten van dit onderzoek mo
ten uitvallen, de houding van Japan jegens
tihina is na den val van Nanking vastgesteld
tijdens een reeks conferenties, die gehouden
tijn tusschen de leden van het kabinet en het
keizerlijke hoofdkwartier en in den loop van
kabinetsraadszittingen op 17 en 19 December.
Het nieuwe incident in Tsjingtau zal dus
biets veranderen aan het program, dat de re-
Kering zich gesteld heeft en dat Donderdag
den kabinetsraad moet worden goedgekeurd,
^oodra dit geschied is, zal de premier het door
flen keizer laten ratificeeren. Bijgevolg kan niet
yerwacht worden, dat de keizerlijke conferentie
ki verband met deze incidenten bijeengeroepen
2al worden.
Naar 't blad „Sautangpau" meldt, brandt
••Tsingtau op veertien plaatsen. Het vuur
sloeg als gevolg van den hewigen wind ook
naar de arbeiderswoonwijk over.
Japansche verkenningsvliegtuigen hebben gis
teren den geheelen dag boven de havenstad
Bevlogen. Bommen zijn echter niet geworpen.
Th de nabijheid van het eiland Takoeng kruis
en verschillende Japansche oorlogsschepen. Het
hiilitaire commando van het schiereiland Sjan-
toeng en de derde Chineesche vloot treffen ge
zamenlijk toebereidselen voor de verdediging
van Tsingtau. Het „Central News" bericht, dat
van de 400.000 zielen tellende bevolking van
tsingtau in de afgeloopen week ongeveer 250.000
tertrokken zijn.
Het Japansche publiek is verontwaardigd over
ket vernielen van Japanschen eigendom te
Tsingtau. De correspondent van Havas heeft
Vernomen, dat binnenkort een Japansche mili-
'aire actie ft verwachten is, welke de geheele
btovincie Sjantoeng in Japansche handen zal
krengen.
In Japansche kringen neemt men thans alie
Mogelijke maatregelen om de belangen van het
buitenland te beschermen en ieder internatio
nal incident te voorkomen. Men verwacht, ddt
ket incident van Tsingtau veel invloed zal lieb-
k«n op de keizerlijke conferentie inzake ae
°tieraties van leger en vloot in China.
De Amerikaansche oorlogsbodems Marble-
tiead en Pope zyn hedenochtend te Tsing
tau aangekomen.
He diplomatieke correspondent van Reuter
kfielt mede, dat door Engeland en andere mo-
®ehdheden (naar men meent te weten de Ver
enigde Staten en Frankrijk) afzonderlijk te
Tokio stappen zijn gedaan, teneinde te wijzen
de wenschelijkheid, te Hankau 'n veiligheids-
tene te vormen. Dit wordt van groot belang ge-
5cht, in verband met de sterke concentratie der
'Uternationale scheepvaart op den Jangtse, de
Onzienlijke internationale eigendommen te
^ankau zelf en de aanwezigheid van eenige
konderden buitenlanders.
Men vreest, dat de Britsche kruiser Capetown,
*'elke op zijn tocht stroomafwaarts op de
ahgtse Woehoe is gepasseerd, ingesloten is tus-
Schen de versperringen bij Kiangjin en Koeki-
Og. Hierdoor zou het schip zoowel van Hankau
van Sjanghai afgesloten zijn.
He Chineesche regeering heeft bij de bekend
making van haar houding ten opzichte van de
m peiping ingestelde „voorloopige regeering der
^Publiek China" den krijgsraad bevel gegeven
POEKAREST, 20 Dec. (Havas). De heden
Behouden algemeene verkiezingen voor de
^amer hebben aanleiding gegeven tot eenige
kloedige incidenten in de provincie.
Pr zijn twee dooden en verscheidene gewon-
'L'n gevallen. Ook zijn verscheidene arrestaties
,erricht. In de steden heeft een betrekkelijk
^°°g percentage kiezers zijn stem uitgebracht.
v° het land echter hebben talrijke kiezers zich
stemmen onthouden, o.m. in de Boekowina
v hl Bessarabië, waar de wegen door sneeuw-
moeilijk begaanbaar waren. Vanavond om
bkt uur is men met de telling begonnen. De
rste gedeeltelijke uitslagen zijn gunstig, voor
regeering.
over te gaan tot arrestatie en bestraffing als
verraders van alle personen, die aan deze re
geering deelnemen.
In antwoord op de vraag, of Eden de verze
kering kon geven, dat de Britsche regeering niet
de te Peiping gevormde z.g. regeering der Repu
bliek China zou erkennen, heeft de minister van
Buitenlandsche Zaken geantwoord: „De Brit
sche regeering erkent de centrale regeering als
de regeering van geheel China. Bijgevolg is er
geen sprake van, dat het nieuwe bestuur erkend
zal worden." Ten aanzien van Hongkong deelde
de minister voorts nog mede, dat de regeering op
de hoogte was van den toestand aldaar en dat
maatregelen genomen werden om het hoofd te
bieden aan de moeilijkheden die een eventueele
stroom van Chineesche vluchtelingen naar
Britsch gebied zou kunnen opwekken.
PERLIJN, 20 Dec. (ANP) Tijdens een
massa-bijeenkomst van nationaal-socialis-
ten te Berlijn heeft Alfred Rosenberg, de
Rijksleider van cultuur, o.a. het vol
gende verklaard;
„Het eeuwige Rijk Duitschland staat bover.
alle kerken, godsdiensten en secten. Wij moe
ten hieruit de gevolgtrekking maken, dat in
stellingen van iederen aard, die met de heilig
ste nationale waarden breken of 't ingang doen
vinden daarvan tegen gaah, onze jeugd niet lan
ger mogen opvoeden. De Duitsche jeugd kan
slechts opgfvoed worden door degenen, die
Duitschland gered hebben en niet door hen,
die het aan zijn lot hebben overgelaten."
BERLIJN, 20 Dec. (D.N.B.) Naar aanlei
ding van het overlijden van Ludendorff heb
ben de officieele gebouwen order gekregen van
daag en op den dag der begrafenis halfstok te
vlaggen. De bevolking is uitgenoodigd, dit voor
beeld te volgen. De dag der begrafenis zal nog
bekend gemaakt worden.
De Duitsche bladen verschijnen met een
rouwrand en wijden lange artikelen aan de
nagedachtenis van den gestorven veldheer.
Voor zoover op het oogenblik bekend is, zal het
stoffelijk overschot van generaal Ludendorff
Woensdagochtend bij de Siegestor te München op
de baar gelegd worden. Waarschijnlijk zullen de
ministers van Rijksweer en wellicht ook Rijks
kanselier Hitier zich hierheen begeven om van
den grooten veldheer afscheid te nemen. De
kist zal dan, naar men meent te weten, naar de
Feldhermhalle gebracht worden, waar de staats-
plechtigheid wordt gehouden. Op een affuit
wordt het stoffelijk overschot vervolgens naar
het station vervoerd, omdat het waarschijnlijk
te Tutzing, de laatste woonplaats van den gene
raal, zal worden bijgezet.
Dinsdag worden te Tutzing 460 manschappen
en 15 officieren der rijksweermacht verwacht,
die voorbereidingen voor de militaire rouwplech-
tigheden zullen treffen.
ORLY, 20 Dec. (Havas) Hedenochtend
heeft de minister van Luchtvaart, Pierre
Cot, de bemanning van de vliegtuigen, wel
ke hebben deelgenomen aan de imperiale
vlucht, geïnspecteerd.
In een toespraak tot de verzamelde vliegers
zeide hij o.a., dat over het algemeen alles is
verloopen, zooals verwacht werd, waardoor werd
aangetoond, dat Frankrijk in staat is zijn ko
loniën te verdedigen. Verder wenschte de mi
nister den vliegers geluk met hun prestaties.
Ingeval van een conflict zal men op hen kun
nen rekenen.
Van de 98 vliegtuigen, welke zijn vertrokken,
is een dertigtal in de koloniën achtergebleven.
President Lebrun heeft vanmiddag op het
vliegveld van Le Bourget de bemanningen der
vliegtuigen, die aan de overzëesche manoeuvres
deelgenomen hebben, ontvangen.
GENT, 20 Dec. (Belga). Hedenochtend is op
het station Langerbrugge de personentrein
EeclooGent op een stilstaanden goederentrein
geloopen. De locomotief en twee wagons van den
personentrein sprongen uit de rails.
Een persoon werd gedood en een twintigtal
menschen werd gewond,
De overstroomingen te Rome "bezorgen aan de bewoners van vele wijken grooten
overlast
LONDEN, 20 Dec. (Reuter). In het Lager
huis heeft minister Eden op een desbetreffen
de vraag geantwoord, dat, in verband met be
richten ten aanzien van de Italiaansche pro
paganda in het Nabije en Midden-Oosten, hij
kortgeleden den Italiaanschen ambassadeur te
Londen, Grandi, er van in kennis had gesteld,
dat de Britsche regeering goed op de hoogte
;s van deze propaganda, en dat, tenzij daar een
einde aan kon worden gemaakt, het onmoge
lijk zou zijn de atmosfeer in het leven te roe
pen, die noodig is voor het voeren van succes
volle besprekingen ter verbetering van de on
derlinge betrekkingen (toejuichingen). Op de
vraag of hierop eenig antwoord was ontvan
gen, antwoordde 'Eden slechts, dat deze zaken
in recente besprekingen te berde waren ge
bracht.
SJANGHAI, 20 Dec. (Havas). De over
levende journalisten van de kanonneerboot
Panay, die aanwezig waren op de perscon
ferentie, in den loop waarvan generaal Ha-
rada mededeeling deed van de resultaten
van het door de Japanneezen Ingestelde on
derzoek, hebben verklaard, dat de mond
deksels nooit van de kanonnen van de Pa
nay zijn afgenomen tot het oogenblik waarop
het schip zonk.
Desgevraagd verklaarde de woordvoerder van
het Japansche leger dat een Japansche infan-
terie-officier „maatregelen genomen had" toen
het nog onmogelijk was, de natievlag van het
schip te onderscheiden.
Toen den woordvoerder gevraagd werd of de
Japansche commissie van onderzoek buitenland
sche getuigen zou hooren, verklaarde deze: „Het
is niet de gewoonte der Japansche marine bui
tenlandsche getuigen te hooren." Hij voegde
hieraan toe, dat dit zou geschieden indien Tokio
het noodig mocht oordeelen.
Het resultaat van het Japansche onder
zoek naar het Panay-incident, zooals dit
heden door generaal Harada in een pers
conferentie uiteen werd gezet, verschilt zoo
zeer van de mededeeiingen van de opvaren
den, dat een der dagblad-correspondenten,
die zich aan boord van de Panay bevonden,
vroeg of Harada en de overlevenden het
zelfde incident bespraken.
Zooals reeds gemeld, ontkende Harada, dat
Japansche gewapende sloepen het vuur op het
schip hebben geopend en verder verklaarde hij,
dat het schip zich in beweging bevond tijdens
het bombardement, terwijl de officieren van de
Panay hebben verklaard, dat het schip reeds
twee uur voor anker lag, voor het bombardement
begon.
De woordvoerder van het ministerie van Bui
tenlandsche Zaken te Tokio heeft bevestigd, dat
schout-bij-nacht Teizo Moetsoenami, de bevel
hebber der Japansche marine-lucntmacht uit
Sjanghai, teruggeroepen is in verband met het
incident met de Panay en andere schepen. Hij
voegde hieraan toe, dat dit de ernstigste moreele
straf voor een bevelvoerend Japansch zee-offi
cier is, die men zich kan denken.
BRUGGE, 20 Dec. (Belga). .De rechter van
instructie, belast met het onderzoek naar de
vliegramp te Ostende, heeft vandaag de ge
tuigenverklaringen van bestuurders, radiotele
grafisten en den directeur der burgerlijke lucht
vaart aangehoord. Na afloop daarvan heeft de
procureur den kapitein van het vliegveld te
Ostende wegens dood door schuld in verzekerde
bewaring doen stellen.
BRUSSEL, 20 Dec. (Belga). Volgens de bla
den zou de oud-president der Vereenigde Sta
ten, Hoover, op uitnoodiging van eenige Bel
gische instellingen, naar België komen. Hoover
was de voornaamste organisator van de „com
mission for relief in Eeigium", welke commis
sie tijdens de Duitsche bezetting in België goed
werk heeft gedaan. Men zou thans nogmaals
jegens hem den dank van België tot uitdruk
king willen brengen,
Ter gelegenheid van zijn huwelijk in Januari zal koning Faroek van Egypte een
collectie jachtgeweren van koning George van Engeland ten geschenke ontvangen
ST. JEAN DE LUZ, 20 Dec. (Havas).
Uit inlichtingen, afkomstig uit het recht-
sche Spanje, blijkt, dat het offensief tegen
Teruel het best georganiseerde is geweest,
dat de linkschen tot nu toe hebben onder
nomen. Het vormde dan ook èen volkomen
verrassing.
Na bezetting van de heuvels en de dorpen
Concud en Villastar was de omsingeling der
stad een feit. Er bestaat evenwel toch nog een
kleine verbinding met de rechtsche achter
hoede. Op het oogenblik spelen de gevechten
zich af in de onmiddellijke nabijheid der stad,
welker verdediging vergemakkelijkt wordt door
het feit, dat Teruel op een hoogte gelegen is.
De troepen van Franco verdedigen zich met
behulp van talrijke automatische wapens, als
gevolg waarvan de gevechten buitengewoon
bloedig zijn.
De effectieven, die aan den aanval op'Teruel
deelnemen, schijnen ongeveer 30.000 man sterk
te zijn. Zij beschikken over overvloedig ma
teriaal.
Naar het rechtsche opperbevel verklaart, is
hier sprake van een operatie, welke beoogt,
den grooten algemeenen aanval, die generaal
Franco heeft voorbereid, te verijdelen. Men
voegt er evenwel aan toe, dat dit doel niet be
reikt zal worden, daar de plannen van den
rechtschen generalen staf tot op de letter en
zonder de minste wijziging gevolgd zullen wor
den. Ternel zal uitsluitend met troepen uit de
zen sector verdedigd worden.
De positie def stad schijnt niettemin moeilijk
te zijn en veel overeenkomst te toonen met die
van Oviedo en Huesea. Het algemeen bevel
over den sector schijnt in handen te zijn van
generaal Aranda, den verdediger van Oviedo.
In den afgeloopen nacht heeft een groep
rechtsche vliegtuigen Portbou gebombardeerd.
De materieele schade is zeer aanzienlijk. De
machinehal van het spoorwegstation werd ge
heel vernield. De batterijen luchtdoel-artillerie
trachtten de vliegtuigen te verdrijven, doch deze
vlogen te hoog en konden niet geraakt worden.
De grens bü La Linea, welke sedert ver
scheidene dagen gesloten was, is heropend.
Bij het bombardement van Barcelona in den
afgeloopen nacht door de vliegtuigen van
Franco werden acht personen gedood en een
dertigtal gewond. Twee bommen, welke niet
ontploften, vielen in de nabijheid van het
-Fransche en Amerikaansche consulaat,
Verwachting: Zwakke tot matigen,
meest Zuid-Oostelijke wind, nevelig tot
licht of half bewolkt, weinig of geen
neerslag, lichte vorst.
Verdere vooruitzichten: Aanvankelijk
nog weinig verandering.
LONDEN, 20 Dec. (Havas) Volgens poli
tieke kringen zou het rapport van Van
Zeeland over de resultaten van het onder
zoek, dat hij heeft ingesteld naar den in
ternationalen economischen toestand, eer
lang te Parijs en Londen worden gepubli
ceerd.
De tekst beslaat ongeveer 35 bladzijden. Hij
zou niet officieel te Brussel worden bekend ge
maakt, daar de opdracht aan Van Zeeland
zuiver persoonlijk was verleend. Hij zou slechts
in het kort de stappen schetsen, welke Van
Zeeland en zijn gemachtigde, Frère, hebben ge
daan. Het rapport zou concrete en gepreci
seerde conclusies, die reeds door Londen, Pa
rijs en Washington zijn goedgekeurd, brengen.
Het rapport zal te Rome en Berlijn worden
medegedeeld.
Van Zeeland zou in zijn verslag de di
recte opening van onderhandelingen voor
stellen tusschen Londen, Parijs, Berlijn,
Rome en Washington.
Hij zou de stichting van een gemeenschap
pelijk egalisatiefonds voor de wisselkoersen
voorstellen, een denkbeeld, waartegen Roose
velt niet gekant zou zijn, en de mobilisatie der
bevroren credieten. De bank voor internatio
nale betalingen zou intervenieeren met een
reeks maatregelen, die bestemd zijn 't systeem
der clearing te verbeteren.
Het verslag zou tenslotte de instelling voor
stellen van een studiecentrum voor interna
tionale economische kwesties, zooals koning
Leopold heeft voorgesteld in een tot Van Zee
land gericht schrijven, toen Van Zeeland nog
minister-president was.
De lezing der Japanners inzake het Panay-
incident is volledig met die der overlevenden
van het schip in strijd.
In Japan is men ten zeerste verontwaardigd over
de brandstichtingen in Japansche fabrieken te
Tsingtau.
Bloedig wordt gevochten om 't bezit van Teruel;
het door Franco aangekondigde groote offensief
gaat door.
Dc verkiezingen in Roemenië gaven in de pro
vincie aanleiding tot eenige bloedige incidenten.
Het standpunt van den Haagschen burgemeester
inzake het gijzelingsgeval.
Het wetsontwerp tot vereenigïng van de ge
meenten Schaijk en Reek teruggenomen.
Voortgezette vergadering van de Alg. Vereeniging
voor Bloembollencultuur.
Beurs van New Vork:
vast, later verdeeld.
Stemming aanvankelijk
„Er zijn toch nog eerlijke menschen
in de wereld," was de uitroep van
iemand, die z'n bril verloren had en
het ding thuis bezorgd kreeg, want
z'n adres stond er in. De uitroep was
als een roep van verlichting. Immers
de goede man had al meerdere "brillen
en andere zaken verloren zonder ze
ooit terug te zien. Het is dan ook
eigenaardig hoe weinig menschen het
nauw nemen met de eerlijkheid be
treffende gevonden voorwerpen. Ze
geven het niet bij de politie aan en al
weten ze van wie iets is, ze brengen
het toch niet naar den eigenaar terug.
De dwaze logich houden ze er op na:
„als ik iets verlies krijg ik het ook
niet terug!" Alsof zoo iets van den
plicht van eerlijkheid ontslaat.
Late men daarom wat eerlijker wor
den met gevonden voorwerpen. Doe
ermee zooals ge zelf wilt dat met het
uwe gehandeld zou worden als gij iets
verliest. Eerlijkheid s.v.p.!
De Algemeen Pro gramma-commissie
ons het volgende mede:
deelt
Maandagavond is de uitzending, welke de
Vara binnen het kader van het Algemeen Pro
gramma verzorgde, door den radio-omroep-
controleur verbroken.
Op dat oogenblik werden onder den titel
„Kris kras door Nederland" amusementsflitsen
uit de groote steden uitgezonden. Tegen uit
zending van eenige woorden van een der lied
jes had de Algemeen-Programma-commissie
bezwaar gemaakt, daar deze als reclame voor
bepaalde producten opgevat zouden kunnen
worden.
De bedoeling van de Vara was, één der ver
boden woorden „uit te faden", om daarna de
coupletten van het betrokken liedje zoo om te
wisselen, dat de verdere woorden, tegen uit
zending waarvan bezwaar was gemaakt, zon
der afbreuk te doen aan het geheel, zouden
kunnen vervallen. Hierdoor werd bij den radio-
omroep-controleur de indruk gewekt als zou
van den ingezonden tekst afgeweken worden,
terwijl bovendien door een fout van den Vara-
technicus de beoogde „uitfading" niet plaats
vond.
Dit was voor den betrokken radio-omroep-
controleur aanleiding de uitzending te verbre
ken.
Door een samenloop van omstandigheden
duurde het geruimen tijd voordat de uitzending
hervat kon worden.
Omtrent de vraag, of in dit geval de ver
breking van de uitzending gerechtvaardigd
was, wordt een onderzoek ingesteld. Naar
de voorhanden gegevens was zulks naar
alle waarschijnlijkheid niet het geval.
Uiteraard zal te dezen eerst het volledig
rapport van den betrokken radio-omroep-
controleur afgewacht dienen te worden.
iNi n nmnniuilllllllDI»))))))) i#?-
Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 764.
Vorige stand 762.5.
