Laatste Nieuws
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper
voor 80.000 gezinnen
Begrafenis mr.
G. Vissering
f 8.000 boete
300 JAAR GIJSBREGHT
Kort en volledig
N
VRIJDAG 24 DECEMBER 1937
De eeuwtentoonstelling
^ll]llUl!lllIl]]l!]lIIl!llll!lIIIII!!I!II!linillI!!Iin!lllIin!llll!llIIll!!lll!!!lin!in!!!!l!})!nnil!Illin!!!!!I!I!lI!nil!!Il!I!I^
siiiininininiininnnnnniiiiiminniiiiiiiiiiinmnniiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiniiiiiii
a
niiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiuuiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiuiuiiiiiiimumniniuiiis
RUIM 600 INZENDINGEN
KLEINVEE
Interessante tentoonstelling in het
Krelagehuis
Kattenmatch
KLEEDING-, SCHOEISEL- EN
DEKKINGFONDS
f 2.spaargeld wordt 12.57
VAN ONZE RECHTBANK
Verdachte liet fietsen stelen
Een kruimeldievegge van zeer
vele kruimels
Uitspraken van Donderdag
VARIÉTÉ IN HET CONCERT
GEBOUW
ERNSTIGE AANRIJDING
Eén zwaar gewonde
VERLAGING INVOERRECHT
OP RUNDVLEESCH
De tariefovereenkomst met
Denemarken
HET ADELAARSJONG
R. K. Harmonie St. Caecilia
1637 26 December 1937
CRICKET IN BRITSCH-INDIË
H.V.B.-programma voor
Tweeden Kerstdag
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
De Fransch-Duitsche
besprekingen
Verbetering van het ruilverkeer
bevorderd
Bijbeluitleggers bleken
communisten
Maryse Hilz verbetert
een record
Joseph Mayr bij een ski
tocht verongelukt
Berichten reeds geplaatst in een deel
van onze vorige oplage
Groote belangstelling
op Wester veld
Drie veroordeelingen ter zake
overtreding van de
Loterijwet
net
De Koningin naar
Amsterdam
De eerste dagen niet naar
Den Haag terug
„EEN HARTIG WOORD"
BOUW VAN EEN KAZERNE
TE OLDEBROEK
V
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
STAD
Kort na de groote internationale kleinvee-
tentoonstelling AVICORNI, welke voor een
paar weken terug onder groote belangstelling
ook uit overheidskringen officieel door den
Minister van Economische Zaken, mr. M. P. L.
Steenberghe, werd geopend, wordt thans de
aandacht gevraagd voor een nationale kleinvee-
tentoonstelling te Haarlem.
Wie niet in de gelegenheid was om deze
groote te Amsterdam gehouden tentoonstelling
te gaan zien, zal thans in zijn onmiddellijke
omgeving op een der Kerstdagen zich een goed
beeld kunnen vormen van de beteekenis, welke
de kleinveeteelt heeft gekregen.
Meer dan 600 inzendingen pluimvee, konij
nen, duiven enz. zullen op die dagen in het
Krelagehuis te bewonderen zijn en het groote
publiek nog eens toonen, met welk een zorg al
dit pluimvee hier te lande wordt gefokt en
welke enorme variatie er ook op het gebied der
raskonijnen- en rasduiventeelt is bereikt.
Sinds eenige jaren terug, dank zij zorgvuldig
verzamelde gegevens, kwam vast te staan en
meer algemeen bekend werd, dat alleen de
pluimveeteelt hier te lande niet minder dan
10 pCt. van de nationale bodem-opbrengst
beloopt, is de belangstelling voor de kleinvee
teelt in het algemeen bij overheid en publiek
belangrijk gestegen.
Ook deze Haarlemsche tentoonstelling heeft
het niet aan publieke belangstelling en waar
deering ontbroken.
Bij de firma Wisbrun Liffmann in de
Groote Houtstraat zijn de vele te winnen prij
zen uitgestald. Daaronder mogen worden ge
noemd een medaille van H. K. H. Prinses Ju
liana en een medaille der Stichting „Haarlems
Bloei." Tal van bekende ingezetenen uit Haar
lem en omgeving hebben fraaie prijzen ge
schonken.
Er zal echter op deze tentoonstelling niet
alleen allerlei kleinvee te zien zijn. De leden
van de vereeniging tot bevordering van Aqua
rium- en Terrariumkunde hebben een groot
aantal keurig ingerichte, bevolkte en speciaal
verlichte aquaria ingezonden. Elk dezer inzen
dingen is een stukje natuur op zich zelf, den
naam dezer vereeniging „De Natuur" aldus alle
eer aandoende.
Verder treft men er te midden van een
smaakvolle groenversiering een groote met al
lerlei vogels bevolkte volière aan van de Club
van Volière- en Vogelvrienden „Onderling Ge
noegen." De felle kleuren der tropische vogel
soorten contrasteeren opmerkelijk met de meer
bescheiden gevleugelde zangvogels van ons
land.
De aan deze volière aansluitende, kunstig
gearrangeerde expositie van cactussen en vet-
planten, samengebracht door de leden van de
Nederl. Vereeniging van Liefhebbers van cac
tussen en vetplanten, Kring Haarlem en Om
streken, zal zeker ook veel belangstelling wek
ken.
Op den tweeden Kerstdag zal in een der bij-
zalen een match worden georganiseerd door de
Nederlandsche vereeniging van fokkers en lief
hebbers van katten. Op deze match zullen een
50-tal katten worden ingezonden en worden be
oordeeld door een Engelsch keurmeester, daar
toe speciaal uit Engeland overgekomen. Men
zal er zoowel de vertegenwoordigers der gewone
kortharige katten, als van de Perzische lang
harige katten, meer algemeen bekend als An
gora-katten, kunnen bewonderen. Ook de exo
tische Siameesche katten, vermaard om haar
schranderheid en aanhankelijkheid, zullen de
bezoekers van uit haar kooien filosofisch be
kijken.
Veel grooter dan in de kattenwereld, is de
variatie naar grootte en uiterlijk onder de
honden. Daarvan zal men zich een beeld kun
nen vormen door de eveneens op den Tweeden
Kerstdag te houden Clubmatch van de Kyno-
logen Club Kennemerland, afdeeling van de
Kennelclub „Cynophilia." Het publiek zal in de
gelegenheid zijn dien dag de beoordeeling en
bespreking van het ingezondene, door bekende
keurmeesters, bij te wonen.
Er zal dus alles bij elkaar genomenheel wat
interessants uit de huisdierenwereld te' zien zijn
in het Krelagehuis gedurende de Kerstdagen.
eenige huishoudelijke artikelen kunnen worden
ingediend. De verstrekking van deze aan te
vragen artikelen kan dan tusschen Kerstmis en
Nieuwjaar plaats vinden.
De opbrengst van de gehouden inzameling
voor het Kleeding-, Schoeisel- en Dekking
fonds is te Haarlem 3327.77 geweest.
Reeds eerder werd er melding van gemaakt,
dat het in het voornemen van den Minister van
Sociale Zaken lag van de ten behoeve van het
K.S.D.-fonds ingezamelde gelden vóór de Kerst
dagen een bedrag van 200.000 te verdeelen
over de daarvoor in aanmerking komende ge
meenten.
Deze verdeeling heeft inmiddels plaats ge
vonden.
Het bedrag, dat aan de gemeente Haarlem ter
verdeeling onder de aangesloten spaarders van
het fonds is ter beschikking gesteld bedraagt
2528.14.
De gemeentebesturen worden ten aanzien
van de wijze waarop de verdeeling zal plaats
vinden, geheel vrij gelaten.
Naar wij vernemen, hebben B. en W. beslo
ten dit bedrag te verdeelen naar rato van het
bedrag, dat door de spaarders in het tijdvak
van 18 October tot en met 11 December is over
gelegd, vermeerderd met den op het spaargeld
bijgeschreven toeslag van de overheid.
Ongeveer 500 gesteunden, dit tot de regeling
toetraden, zullen van het ter beschikking ge
stelde bedrag profiteeren en wel zóó, dat voor
eiken gulden van 't spaartegoed ruim 1.40 zal
worden bijgeschreven.
Bij de door B. en W. vastgestelde wijze van
verdeeling wordt de billijkheid zooveel mogelijk
betracht. Zij, die regelmatig spaarden, zullen
het meeste ontvangen. Zoo zullen de spaarders
met 5 en meer kinderen, die gedurende den
termijn van 8 weken regelmatig 25 cent of in
totaal 2.hebben gespaard, hun spaartegoed
zien aangegroeid met 3.20 overheidstoeslag
en 7.37 als eerste aandeel van de inzameling
of totaal 12.57.
De Minister van Sociale Zaken stelt zich voor
in Januari as. een tweede uitkeering ter be
schikking van de gemeentebesturen te stellen.
De spaarders ontvingen reeds bericht van
het bedrag, dat op hun spaarrekening werd bij
geschreven, onder mededeeling, dat aanvragen
voor kleeding, schoeisel, dekking en eventueel
Een 33-jarige loswerkman stond gistermor
gen voor de Haarlemsche Rechtbank terecht
wegens het behulpzaam zijn bij 7 rijwieldief
stallen in de maanden October en November
van dit jaar gepleegd. Verdachte stond op den
uitkijk, terwijl een 17-jarige jongen, dien hij
opdroeg de karretjes te stelen, het werk deed.
Zij opereerden gewoonlijk tusschen 7 en 8 uur
des avonds.
De loswerkman had in dien tijd pas fietsen
geleerd en was zoodoende in aanraking ge
komen met den jongen. De man reed ze naar
een schuurtje achter zijn huis, waar de fietsen
werden gesloopt. De onderdeelen werden aan
Amsterdamsche opkoopers verkocht en ver
dachte en zijn echtgenoote deelden de op
brengst.
De 17-jarige fietsendief, die niets voor al
zijn diefstallen ontving, zit momenteel in een
observatiehuis te Amsterdam.
Een lange rij getuigen legde den eed af en
vertelde welk een onaangename sensatie het
was als ze moesten constateeren, dat hun rij
wiel, dat ze daar en daar hadden neergezet,
bij terugkomst verdwenen was.
De Officier van Justitie merkte op. dat het
de eerste maal is, dat de loswerkman in aan
raking komt met de justitie. „Maar het is dan
meteen wel flink raak ook." Dat hij een 17-
jarigen jongen tot diefstal aanzette en met zijn
vrouw van het geld profiteerde, achtte spr.
hoogst ernstig en hij eischte dan ook een ge-
vangenistsraf van 1 jaar.
De verdediger, mr. F. Duynstee, teekende de
huiselijke omstandigheden en de zeer bijzon
dere omstandigheden van de laatste maanden.
Spr. drong aan op een voorwaardelijke ver
oordeeling.
Uitspraak 6 Januari.
Het was in den zomer van dit jaar, dat een
Haarlemsche dame, die in Zandvoort logeer
de, een lange reeks winkeldiefstallen pleegde.
Gistermorgen had zij zich te verantwoorden
voor de Haarlemsche rechtbank. Haar was
ten laste gelegd, diefstal van: een geslachte
kip, een handtasch, een bus Zandvoorter Duin
roosjes (koekjes), palingen, sigaren, blikjes
zalm, strengetjes wol, een badpak, enz.
De vrouw, huilend en zenuwachtig, bekende
alles.
De geheele Zandvoortsche winkelstand was
ongeveer als getuige gedagvaard en sigaren
winkeliers en poeliers en vischhandelaren en
kruideniers verklaarden, hoe zij in den loop
van de maanden Juni en Juli door verdachte
benadeeld waren.
Als getuige-deskundige werd gehoord dr. C.
Klein, die een onderzoek naar verdachte's
geestvermogens had ingesteld. Hij achtte haar
verminderd toerekenbaar voor het gepleegde
feit. De vrouw is eigenlijk geen kleptomane,
want dat zou zeggen, dat zij toe moest geven
aan een lust tot stelen zonder meer, zonder
gebruikmaking van het gestolene.
Verdachte had echter de kip geconsumeerd
en de sigaren verkocht aan haar echtgenoot,
doch zij is een psychopathe, een psychopathe
van huis uit en ook in de toekomst zal zij
moeilijk het stelen kunnen laten. Van een be
handeling is geen heil te verwachten, verdach
te is geen kind meer. Het eenige redmiddel zou
zijn, dat haar een straf boven het hoofd werd
gehangen.
De Officier van Justitie merkte op, dat de
strafmaatbepaling in dit geval een moeilijke
kwestie is. In verband met haar verminderde
toerekenbaarheid eischte hij 12 maanden ge
vangenisstraf, waarvan 8 voorwaardelijk met
een proeftijd van drie jaar, terwijl verd. zich
dien tijd onder toezicht van de Marthavereeni-
ging zou moeten stellen.
De verdediger, mr. H. o. Drilsma voerde aan,
dat dit een abnormaal geval is. De gestolen
voorwerpen zijn voor iemand met een inkomen
als de vrouw van geen beteekenis. Het staat
vast, dat zij een psychopathe is, en een, die
zwaar erfelijk is belast.
Zij is 14 dagen in preventieve hechtenis ge
weest, weet dus wat het zeggen wil gevangen
te zitten, zoodat, indien de Officier gemeend
heeft haar dat te moeten laten voelen, de vier
maanden onvoorwaardelijk overbodig zijn. Spr.
wees ook op de maatschappelijke positie van
haar echtgenoot.
Ook al, omdat de getuige-deskundige een
voorwaardelijke veroordeeling hier de meest
juiste vond, verzocht spr. haar geen gevan
genisstraf op te leggen.
Na re- en dupliek werd de uitspraak vast
gesteld op 6 Januari.
J. L. K., garagehouder, wonende te IJmuiden,
gem. Velsen. „Veroorzaken van den dood door
schuld." 50.boete subs. 25 dagen hecht,
o.v.
A. A. H., los werkman, wonende te Haarlem,
thans ged. „Overtr. art. 432 W. v. Str." 12 da
gen hecht, benevens plaatsing in een Rijks
werkinrichting voor den tijd van twee jaar o.v.
C. v. S„ varensgezel, wonende te Haarlem.
„Ronselarij." 1 week gev.straf o.v.
J. J. J. N., banketbakker, wonende te Heem
stede, thans ged. „Overtr. art. 247 W. v. Sr." 6
maanden gev.straf voorw. met een proeftijd van
drie jaar en bijz. voorw.
S. v. d. W., timmerman, wonende te Heems
kerk. „Verduistering." 1 maand gev.straf voorw.
met een proeftijd van twee jaar.
A. L., tuinman, wonende te Amsterdam. „Op
lichting." 4 maanden gev.straf o.v.
W. B„ bakker, wonende te Haarlem. „Appèl
overtr. Motor- en Rijwielwet." 30.boete
subs. 15 dagen hecht, met ontzegging van de
bevoegdheid om motorrijtuigen te besturen
voor den tijd van drie maanden o.v.
J. H. v. d. W„ kantoorbediende, wonende te
Velsen. „Appèl overtr. Motor- en Rijwielwet."
Verdachte niet-ontvankelijk verklaard in het
door hem ingesteld hooger beroep.
J. H. O., werkster, wonende te Haarlem,
thans ged. „Heling." 12 maanden gev.straf met
aftr. prev.hecht., waarvan zes maanden voorw.
met een proeftijd van drie jaar en bijz. voor
waarden.
De beide Kerstdagen zal in het Gem. Con
certgebouw een uitstekend specialiteiten-pro
gramma gegeven worden,' onder auspiciën van
den Haarlemschen impresario Jac. Smits. Hier
voor zullen eerste klas artisten optreden. In de
eerste plaats zullen Koos en Polly Speenhof Jr.
aan den vleugel hun charmante en succesvolle
liedjes en praatjes ten beste geven. Dit op zich
zelf garandeert al het welslagen der avonden,
want de heer en mevrouw Speenhof Jr. zijn
momenteel zeer geliefde cabaret-artisten onder
het Hollandsche publiek. Verder treedt op Willy
Derby, die met zijn „Spaansche nachten" on
getwijfeld ook te Haarlem het publiek voor zich
winnen zal. Tevens is het sensationeele num
mer van „Heller" „Looping the loop" geënga
geerd, hetgeen voor Haarlem nog geheel nieuw
is. Ook zullen de bekende koningen der lucht
„The 4 Bragaars" optreden, eveneens de equili
brist Penny, de cabaretière Henni Vera, die na
tionale liedjes zingt en de humoristische goo
chelaar Liberto. Het orkest staat o. 1. v. Blitz.
Donderdagmiddag had op den hoek Rem
brandlaanMeindert Hobbemastraat een vrij
ernstige botsing plaats tusschen een luxe
vrachtauto en een motor.
De 30-jarige D. van L. uit Haarlem reed met
zijn auto in de Meindert Hobbemastraat in de
richting Rembrandtlaan.
Toen v. L. de Rembrandtlaan wilde over
steken naderde uit de richting Heemsteedsche
Dreef een motor, bestuurd door den 19-jarigen
Jhr. W. J. v. B., wonende Eerlemansstraat 9,
Heemstede. Jhr. T. v. B., meenende voorrang te
verkrijgen, reed kalm door, doch de bestuurder
van den auto, die vermoedelijk door 'n beslagen
zijruit, in zijn uitzicht werd belemmerd, stopte
niet, waardoor Jhr. T. v. B. tegen 't portier van
den auto reed, en daardoor tegen den grond
smakte. Hij bloedde hevig uit neus en mond.
Dr. van Walsum was spoedig ter plaatse, en
verleende hem de eerste hulp. Bij een nader
onderzoek bleek het slachtoffer een ernstige
hersenschudding te hebben opgeloopen, benevens
een gecompliceerde beenbreuk. Op advies van
Dr. van Walsum is het slachtoffer naar het Dia-
konessenhuis vervoerd. Zijn toestand is ernstig,
doch niet hopeloos. Motor en auto werden licht
beschadigd.
In de memorie van antwoord op het voorloo-
pig verslag der Tweede Kamer inzake het wets
ontwerp nopens goedkeuring van het K. B. van
4 Augustus 1937 tot verlaging van het invoer
recht op versch of gekoeld rundvleesch wijzen
de ministers van Financiën, van Economische
Zaken en van Buitenlandsche Zaken er op, dat
de Tariefmachtigingswet 1934 in 't onderwerpe-
lijke geval alleen heeft gediend om de d.d. 29
Juni 1937 met Denemarken gemaakte tariefaf
spraak, zooals daarbij was overeengekomen,' da
delijk in werking te stellen in afwachting van
de vereischte ratificatie. De vraag of de gesloten
tariefovereenkomst ten algemeenen nutte strekt,
zal bij de behandeling van het binnenkort in te
dienen wetsontwerp tot goedkeuring van die
overeenkomst aan de orde kunnen worden ge
steld. Een verwerping van het onderwerpelijke
wetsontwerp zou wel is waar de verlaging der
heffing weder ongedaan maken, maar tevens
onvermijdelijk tot gevolg hebben, dat ook Dene
marken de reeds ten gunste van Nederland in
werking' gestelde toezeggingen zou intrekken.
t)e toegestane verlaging van invoerrecht heeft
alleen betrekking op versch of gekoeld rund-
vleesch en strekt zich niet uit tot bevroren
rundvleesch.
i
De Tooneelgroep „Het Masker", Dir. Ko
Arnoldi, zal Dinsdag 28 December in den
Haarlemschen Stadsschouwburg een opvoering
geven van „Het Adelaarsjong" (L'Aiglon van
Edmond Rostand), ter viering van de 200ste
voorstelling van dit stuk. Dit zal tevens de
200ste maa-1 zijn, dat Else Mauhs haar glans
rol van den Hertog von Reichstadt zal spelen.
Deze voorstelling maakt deel uit van een
korte reeks, welke „Het Masker" hiervan geeft
en waarvan de voorstellingen in Utrecht op
12 December en Amsterdam op 18 en 19 De
cember een enormen bijval oogstten.
In aansluiting op het vorig bericht omtrent
de Kerst-uitvoering van de R. K. Harmonie St.
Caecilia, zouden wij er te kort aan doen om u
niet te berichten dat het reeds vermelde dubbel
Zangkwartet, hetgeen dien avond medewerking
verleent, het zeer gunstig bekend staande dubbel
Van wethouder Boekman als voorzitter van
het Amsterdamsche Vondelcomité ontvingen wij
een op uitnoodiging van het Amsterdamsche
Vondelcomité geschreven beschouwing van
Prof. Dr. B. H. Molkenboer O.P., voorzitter van
het Nationale en lid van het Amsterdamsche
Vondelcomité over de as. opvoering van Gijs-
breght van Aemstel, welk artikel we gaarne
hier laten volgen.
De driehonderdste verjaardag van Vondels
meest populaire drama, de „Gijsbreght van
Aemstel", nadert. Zooals iedereen weet, heeft de
dichter den Haarlemschen aanval op Amster
dam geprojecteerd op den Kerstnacht. Dan zou
zoo vertelt de schalke Vosmeer het braaf
ste puik „de gracht, daar ze ondiepst is, met
rijs op Kerstnacht dammen en kruipen in 't
rondeel, om d'eerste poort te rammen". Ter
stond zou de indringer zijn moordend werk
beginnen met „nederhouwen wat op straat zich
openbaarde, terwijl de burgerij Kapel en Kerk
bewaarde(vs. 371—76).
Om deze dramatische botsing oorlog op
het feest van Vrede! nog dieper tot het
gemoed der toeschouwers te laten spreken, zou,
in overleg met de Bestuurders van den nieuwen
Schouwburg, de première van het openingsstuk
ook werkelijk op Kerstmis vallen, nJ. op den
tweeden Kerstdag, 26 December 1637. Zóó had
de dramadichter, die naar het verband van
kunst en leven streefde, het gedroomd en naar
dien vromen droom zijn treurspel, een echt
Kerst-stuk, ingericht.
Eén van de vele teleurstellingen in Vondels
leven moet het geweest zijn, dat zijn schoon
verlangen in de uitvoering gehavend werd. Toen
de spelers goed en wel aan het repeteeren wa
ren, kregen de waakzame predikanten de lucht
„van de superstitie van de paperije als misse
en andere ceremoniën", die in de Gijsbreght
heetten voor te komen, en zij wisten bij den
Magistraat te bewerken, dat de première van
26 December niet doorging.
Hadden de predikanten volledig hun zin ge
kregen, dan zou „de paepsche Tragedie" voor
goed van het Amsterdamsche tooneel geweerd
zijn; het blijkt uit de verslagen der zes verga
deringen, van 17 December 1637 tot 28 Januari
1638. waarop zij zich met de quaestie bezig
hielden.
Maar zoover hebben de Burgemeesters Schaep
en toe Graeff, beiden door Vondel vereerd en
bezongen, het gelukkig niet laten komen. Zij
hielden rekening niet alleen met den gedupeer
den dichter, maar ook met hun Amsterdam
mers, die natuurlijk, toen de moeilijkheden
ruchtbaar geworden waren, met zooveel te meer
spanning de opvoering tegemoet zagen.
Niet langer dan een goede week heeft het
uitstel geduurd. Op 3 of 4 Januari 1638 (daar
over verschillen de meeningen) had de eerste
vertooning plaats, en, al bleven de Burgemees
ters, die in een „Voorspel" afzonderlijk moesten
worden toegesproken, om tactische overwegin
gen uit den Schouwburg weg, het succes van
die eerste Gijsbreght was overweldigend. Stor
menderhand heeft Vondels held het Amster
damsche hart veroverd, zoodat de zes begin
verzen over „het hemelsche gerecht" dubbel
triomfantelijk moeten hebben geklonken.
Wij verdiepen ons voor het oogenblik niet in
de strijdvraag, of Vondel veel (en wat dan?)
in zijn werk „geroyeert", d.ws. geschrapt of
veranderd heeft. Maar wij vragen de aandacht
voor het vermelde feit, dat de Gijsbreght, die
oorspronkelijk op 26 December gespeeld had
moeten worden, ten gevolge van een voor Von
del onaangename agitatie naar later datum
verschoven is.
Hieraan heeft de Tooneel-Commissie van het
Amsterdamsche Vondelcomité van 't begin af
haar aandacht gewijd en ze heeft gemeend den
oorspronkelijk vastgestelden datum bij dendrie
honderdsten Dies Natalis van den Gijsbrecht
te moeten herstellen. Alleen omdat in dit jaar
26 December op Zondag valt en de Commissie
niemand aanstoot wilde geven, heeft zij beslo
ten, het jubileerende stuk op 27 December, dit
is toch nog altijd op den derden Kerstdag, zijn
eeuwfeest te gunnen, zoodat de glorieuze vie
ring van dezen zeldzamen Amsterdamschen
cultuurschat nu op Maandag a.s. waardig en
stijlrijk zal plaats hebben.
Maar niet alleen door den voor ons ongewo-
nen datum dezer opvoering zullen Joost van
den Vondel en zijn Gijsbreght worden geëerd
Ook de betreurde absentie der Burgemeesteren
van 's dichters dagen zal worden goedgemaakt:
het Gemeentebestuur zal deze première van
Gijsbreghts vierde levenseeuw komen opluiste
ren, zoodat en ook dit is als rehabilitatie
bedoeld! in plaats van Kloris en Roosje aan
het slot (die immers niets met Vondels werk
te maken hebben) bij den aanvang Vondels
prachtig Voorspel-gedicht „aan Schout, Burge
meesters, Schepenen en Raad van Amsterdam"
zal worden opgezegd.
Nu zwijgen wij nog over de nieuwe enscenee-
ring, waarmee onze tegenwoordige Gijsbreght,
Albert van Dalsum, als regisseur deze jubelop
voering den luister zal weten te geven, dien ze
eischt. Wij zwijgen ook over de muziek, die
Henk Badings hiervoor schreef. Alles is maan
den lang overlegd en bestudeerd. Op het resul
taat willen en kunnen wij niet vooruitloopen;
maar de kansen, dat Amsterdams en Vondels
gloriestuk opnieuw zal worden geopenbaard,
staan goed.
En dit is toch de bedoeling, De Gijsbreght,
door Vondels genie uit zooveel cultuurelemen
ten harmonisch opgebouwd klassieke, histo
rische, liturgische en persoonlijke het won
derlijke drama, dat tegelijk statisch van be-
heerschten stijl en dynamisch van onbeperkte
verbeelding is; dit plechtige en dit kleurige,
dit beklemmende en verlossende, dit weenende
en dit juichende treurspel; altijd door critici 1)
afgewezen maar even trouw door mannen van
de daad weer gespeeld; die Gijsbreght van on
zen grooten dichter Joost is zóó veelzijdig, dat
dozijnen tooneelleiders er hun dramaturgische
inventies op hebben uitgevierd, en tegelijk zóó
innig en volbloed Amsterdamsch, dat het voor
generatie na generatie een burgerplicht bleef
hem te kennen als een schibboleth.
Er is geen enkele stad in de heele beschaafde
wereld, die in haar geschiedenis een parallel-
geval met dit Amsterdamsche tooneelstuk kan
aanwijzen. Waar bestaat in Parijs, Londen,
Rome enz. een drama, uit de geschiedenis van
één dier steden geboren, door den grootsten
dichter van die stad geschreven en drie eeuwen
lang op het stedelijk theater gehandhaafd? Ner
gens! Vondels Gijsbreght is Amsterdams mo
nopolie, bloed-eigen en onvervreemdbaar. Als
dit chauvinistisch klinkt, moet nog bewezen
worden, dat het ook onjuist is. De eenige er
fenis uit de Gouden Eeuw, die de berooide Kei
zerin van Europa niet, zooals haar handel, haar
stadhuis en desnoods haar Nachtwacht, kan
worden ontnomen, is dit stralende stuk litera
tuur, waarvan de waarde in geen geld valt uit
te drukken.
Toen Vondel zijn meesterwerk voltooid had,
was het hem, den eenvoudigen winkelier uit
de Warmoesstraat, maar meteen den onbe-
noemden eere-burger van Gijsbreghts erf, een
voldoening het te mogen opdragen aan Huig
de Groot, Zweedsch Gezant te Parijs. Ik laat
de diepere motieven van deze zinrijke geste
rusten. Maar ik breng het antwoord van Zijne
Excellentie in herinnering, een antwoord, lapi
dair van stijl zooals bij monumenten past en
waarachtig als een profetie. Op 28 Mei 1638
schreef de „dienstwillige en dankschuldige"
Grotius aan Vondel, en die prachtige regels
verdienden in de hal van onzen, door den Gijs
breght geopenden Schouwburg een eereplaats:
„Bij UEd. zal ik niet anders zeggen, dan dat
ik Amsterdam voor gelukkig houde, zoo vele
daar zijn die dit werk na zijne waarde konnen
schatten. De Coloneesche Oedipus van So
phocles, de biddende vrouwen van Euripides,
hebben Athenen nooit grooter eere aangedaan
als Amsterdam hier mede geniet. Ende alzoo ik
vertrouw, dat dit werk onsterfelijk is, zoo derf
ik daaruit verhoopen, 't geen mij mijne eigen
werken niet en derven toezeggen, dat mijn naam
zal blijven levende in een stad, die ik ten
hoogste altijd heb geëerd."
Driehonderd jaar alvast hebben Hugo de
Groot gelijk gegeven. Voor de toekomst zijn wij
niet beducht.
Nijmegen.
Dr. B. H. Molkenboer O.P.
1) De hooggeleerde schrijver kan natuurlijk
niet op tegenwoordige tooneelcritici duiden die
jiiist bijna unaniem immer gestreden hebben
vóór de speelbaarheid van Vondel tegen de be
weringen van professorale zijde als Jonck-
Bloet e.a. L. y. d. B.
Gem. Kwartet J. S. Bach onder leiding van
den Heer P. Germes is.
Daar het programma nog al uitgebreid
is zal er precies om acht uur worden begonnen.
Het programma ziet er keurig uit en vermeld
onder andere werken van Bach, Beethoven,
enz.
de tariefmachtigingswet 1934 in 't onderwerpe-
muziek en zang op dien avond iets extra's te
bieden.
Deze week herdachten Mathijs van Akkooij en
Cornelia de Boer aan het Korte Spaarne te
Haarlem wonende, den dag, waarop zij zestig
jaar geleden in den echt traden.
Voor het esperanto-examen A slaagde te Am
sterdam mej. M. Duyn-Broerse te Velsen en
de heer J. J. Schouten te Haarlem.
Onder hartelijke blijken van belangstelling
heeft mej. E. F. M. Kreiser, chefin van de afdee
ling strijksters bij de firma Lotgering aan de
Amsterdamschevaart het feit herdacht, dat zij
12 yi jaar bij de firma werkzaam was.
o
Ter gelegenheid van het 12 -jarig dirigent
schap van den heer H. W. Hofmeester zal de
R. K. Harmonie „St. Michaël" op Woensdag 29
December in het R. K. Vereenigingsgebouw aan
den Heerenweg te Heemstede een feestconcert
geven.
In de week van 12 t/m. 18 December zijn
te Haarlem 6 gevallen van roodvonk geconsta
teerd.
De te Indore gespeelde wedstrijd tusschen
Lord Tennyson's XI en Central India eindigde
in een draw. Central India scoorde 191 en
282-9. C. K. Nayudu deed in de 2de innings 2
uur over 10 runs en had 50 minuten noodig om
Tounyson's XI maakte in de eerste innings 192
zijn totaal van 9 op 10 runs te brengen. Lord
en in de 2de 1264, waarvan Edrich, de meeste
succesvolle batsman van den toer 66 not out.
De eerste helft van het programma is thans
afgewerkt. De Engels'chen vieren het Kerstfeest
Het sterke Engelsche team, onder leiding van
Sir T. E. W. Brinckmann, speelde te Buenos
Aires den eersten wedstrijd van den toer door
Argentinië tegen een twaalftal van de Southern
Bush (op 7 door Wyatt gemist) 73 en Vignoles
verwachten tegenstand en scoorde 307, voor
Subusts. Het Argentijnsche team bood een on-
in Calcutta.
55 (1 x 6 en 7 x 4). De Engelschen verloren 2
wickets voor 4 runs. R. E. S. Wyatt moest zich
wegens een spierletsel terugtrekken.
H.V.B.-Beker: RipperdaD.I.O.; V.V.B.
Halfweg.
Competitie: Afd. 4 A: Zandvoort 7E.H.S. 5;
4 D: E.H.S. 6Beverwijk 5.
PARIJS, 23 Dec. (Havas). De Fransch-
Duitsche regeeringscommissies, die zijn ingesteld
op grond van de commerciëele en financiëele
overeenkomsten van 10 Juli 1937, hebben van
16 tot 20 December te Parijs haar tweede bij
eenkomst gehouden.
Zij hebben vastgesteld, dat de moeilijkheden,
weke Inhaerent zijn aan de toepassing van een
nieuw stelsel van betalingen, thans overwon
nen zijn, en zij hebben de noodige maatregelen
genomen om een meer bevredigende stabiliteit
van het ruilverkeer in de volgende maanden te
verzekeren.
BOEDAPEST, 23 Dec. (Havas). De politie
der Hongaarsche hoofdstad heeft 25 leden
van de „Internationale vereeniging van bijbel
uitleggers" wegens communistische propaganda
gearresteerd. In een officieele mededeeling
wordt gezegd, dat de gearresteerden onder het
mom van bijbelstudie propaganda voor de com
munistische denkbeelden maakten. In offici
euze kringen wordt verzekerd, dat de organisa
ties waren gevormd op aanwijzing van de
komintern,
SAIGOEN, 23 Dec. (Havas) De Fransche
aviatrice Maryse Hilz is hier kwart voor zeven
Greenwichtijd geland. Zij heeft het record
ParijsSaigoen, dat op naam stond van Japy,
verbeterd door den afstand af te leggen in 92
uur en 32 minuten.
Maurice Hilz heeft haar recordvlucht volbracht
in een vliegtuig, voorzien van een motor van
220 paardekracht.
Japy had zijn record van 98 uur 52 minuten
gevestigd op 16 December 1935 met een vlieg
tuig, voorzien van een motor van 100 P.K.
BERLIJN, 23 Dec. (Reuter). Joseph Mayr
de welbekende vertolker van de Nicodemus-rol
in de Passiespelen van Oberammergau, is tij
dens 'n ski-tocht, dien hij met zijn kinderen in
de Beiersche Alpen maakte, verongelukt.
Donderdag is op de begraafplaats Wester-
veld het stoffelijk overschot ter aarde besteld
van den oud-president der Nederlandsche Bank,
mr. G. Vissering.
Reeds geruimen tijd voor de aankomst van
den lijkstoet hadden zich zeer velen, onder wie
tal van prominente figuren uit de financieele
en bankwereld op de begraafplaats verzameld,
om den overledene op zijn laatsten gang te ver
gezellen.
Tegen half drie naderde de lijkstoet de hekken
van „Westerveld". Een schat van kransen en
bloemen werd medegevoerd. In de eerste drie
rijtuigen hadden de naaste verwanten en fami
lieleden van den overledene plaats genomen. In
het vierde rijtuig volgden de president van de
Nederlandsche Bank, mr. L. J. A. Trip en de
overige leden der directie, mr. J. Westerman
Holstijn en J. F. de Beaufort.
In het vijfde rijtuig zaten de oud-directeuren
der Nederlandsche Bank, mr. P. J. C. Tetrode
en mr. G. H. M. Delprat, alsmede prof. Böhl en
mr. C. J. Ritter, persoonlijke vrienden van den
overledene, evenals ir. C. G. van de Wall Bake,
die tezamen met ds. J. Yntema, doopsgezind
predikant te Haarlem, in het zesde rijtuig za
ten.
Onder de aanwezigen op de begraafplaats wa
ren o.m. als vertegenwoordiger van den Minister
an Financiën de secretaris-generaal van
dit departement, jhr. mr. A. M. C. van Asch
van Wijck, de koninklijke commissaris bij de
Nederlandsche Bank prof. mr. dr. G. W.
Bruins en verder de heeren F. J, M. van Og-
trop, A. de Bijll Nachenius, mr. W. Cnoop Coop-
mans en mr. W. M. J. Lutterveld, namens het
bestuur van de Vereen, voor den Effectenhandel,
Mr. Chr. P. van Eeghen, onder-voorzitter van
de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Amsterdam, H. J. van Putten, directeur en E-
F. van den Berg, oud-directeur van de Java-
sche Bank, mr. D. Crena de Jongh, president en
mr. F. H. Abbing, directeur-secretaris der Ne
derlandsche Handel Maatschappij, mr. P. Hof
stede de Groot, directeur van de Amsterdamsche
Bank, mr. R. E. Kielstra, dir. van de Kasvereen.,
J. D. D. Pruissen, directeur van de Neder
landsche Bank vpor Zuid-Afrika, dr. ir. H. Wort-
man en mr. K. Jansma, resp. voorzitter en se
cretaris van den Zuiderzeeraad, mr. Y. J. H. V.
d Meulen, directeur van de Rotterdamsche
Bankvereeniging, dr. H. van Beeck Vollenhoven,
penningmeester van de vereeniging Zuid-Afri-
kaansche Voorschotkas, ir. G. F. H. Houben, di-
ecteur van den Rijksdienst tot uitvoering van
de Zuiderzeesteunwet, H. B. Defoer, ondervoor
zitter en mr. D. van der Werf, secretaris van de
generale commissie-Zuiderzeesteunwet, mr. H. Ï1*
van Leeuwen, directeur van de Twentsche Bank-
Jhr. G. C. Quarles van Ufford, voorzitter en
W. R. Chambers, directeur van de vereeniging
„Bureau voor handelsinlichtingen" H. de Booy,
vice-voorzitter van de Nederlandsche Vereeni
ging ten behoeve van zeelieden van elke natio
naliteit „Hospitaal Kerkschip".
Voorts waren aanwezig: jhr. mr. dr. A. H-
van Karnebeek, Commissaris der Koningin i®
de provincie Zuid-Holland, C. L. de Bussy, se
cretaris van het Nederlandsch Kankerinstituut'
S. de Clerq, lid van den Zuiderzeeraad, het
van de Generale Commissie Zuiderzeesteunwet
P. Visser, tevens voorzitter van de Visschers-
vereeniging Algemeen Belang uit Marken eIJ
vele anderen.
De Haagsche rechtbank heeft in hooger beroep
uitspraak gedaan in een viertal loterijzaken te'
gen den 57-jarigen B. B., directeur van de OU'
derlinge Verzekeringsbank „Arona" en dieps
zoon, den 33-jarigen H. J. B., directeur van
Adminstratiekantoor voor Hypotheken, beide te
Den Haag gevestigd.
De rechtbank sprak verdachte H. J. B. in één
geval van het hem ten laste gelegde vrij.
In de andere gevallen verklaarde de recht
bank de verdachten schuldig aan het door
middel van certificaten openstellen van deel
neming in een loterij voor het publiek en
veroordeelde H. J. B. tot twee geldboeten
van resp. f 3.000 subs. 3 maanden hechtenis,
en f 2.000 subs. 2 maanden hechtenis en B.
tot een geldboete van f 3.000 subs. 3 maan
den hechtenis.
H.M. de Koningin is Donderdag per aU|g
naar Amsterdam vertrokken, om een bezoek
brengen aan Prinses Juliana en aan priu
Bernhard. j
Hare Majesteit wordt de eerste dagen 111
in Den Haag terug verwacht.
Woensdag 29 December zal de weleerW.
Heet
Henri de Greeve voor den R.K. Diocesane®
Bond van Onderwijzeressen bij het Voorber
dend Onderwijs „St. Theresia van Avilla"
lezing houden, welke als titel draagt „Een B
tig Woord".
De algemeene vergadering zal gehouden
den te Leiden in hotel „In den Vergulden Tnr
Breestraat 84.
In de Donderdag gehouden raadsverga^er'^
van Oldebroek werd op voorstel van B. enkoop
met algemeene stemmen besloten tot aa „juS
van ruim 9 H. A. grond voor 31.500,
overdrachtskosten, en dit terrein gratis aaD^-c>p
rijk af te staan ten behoeve van een da^0of
door het rijk te bouwen infanteriekazerne
een bezetting van ongeveer 400 manschaPP -j
40 beroeps-onderofficieren, 20 beroeps-officl
en circa 20 reserve-officieren.
