Pres. Roosevelt verdedigt de democratie Werk voor iederen Amerikaan De Britsche radio- propaganda Zes dagen in een luchtdichte cel Het nieuws van heden ■■i „De vrede wordt ten hoogste in gevaar gebracht door die naties, waar de democratie op zijde gezet, of nooit tot ontwikkeling is gekomen99 Merkwaardig experiment van twee Vlaamsche vliegers Verwoede strijd om Teruel Goga wil geen dictatuur DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DINSDAG 4 JANUARI 1938 - 0CHTEKSB8» BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13«66 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 2IVi ct. per week, per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 26931 Wetten, die een einde maken aan hongerloonen en ondraaglijke werktijden, noodzakelijk Samenwerking tusschen kapitaal en arbeid De binnenlandsche toestand Dr. Stijns en dr. Abrahams in hun luchtdichte cel Zij wilden precies de reacties op het menschelijk lichaam na gaan bij het vliegen op een hoogte van 4000 meter Veel last van de „berg- ziekte" Een onbekend station tracht de uitzending van nieuwsberichten in het Arabisch te storen Scherpe Italiaansche aanval Een opname van de brandende puinhoop en, die de Japansche troepen bij hun opmarsch in China achterlaten Volgens mededeelingen van Bar celona zouden de regeerings- troepen eenige successen behaald hebben GEEN NIEUWS VAN MARYSE HILSZ Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii| Nieuwjaarswenschen voor den HL Vader Arbeider te Berchem overvallen De beide daders uit Oss spoedig gearresteerd De regeering zal geen der oude bondgenootschappen verbreken NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct, Ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor da kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. President Roosevelt heeft zich, zoo als reeds in ons blad werd aangekon digd, Maandagmiddag in een Nieuw jaarsboodschap tot het Congres der Vereenigde Staten gericht. Allereerst gaf de président een be schouwing over de buitenlandsche politiek der Vereenigde Staten, waar bij hij krachtig den democratischen regeeringsvorm verdedigde. Roosevelt zeide o.m.: De huidige feiten en die, welke in de toe komst nog kunnen gebeuren, eischen, dat ik duidelijk en ernstig spreek over de oorzaken die ten grondslag liggen aan de gebeurtenissen, die bij allen ernstige bezorgdheid wekken. On danks de vastbeslotenheid van deze natie ten opzichte van den vrede, wordt het duidelijk, dat daden en de politiek van volkeren in andere deelen der wereld verstrekkende gevolgen heb ben, niet alleen voor hun onmiddellijke naburen, maar ook voor ons. Ik ben er dankbaar voor, dat ons volk rustig gebleven is, ondanks de provocaties, die in an dere tijden door haar ernst zeer wel een oorlog zouden hebben kunnen verwekken. Het volk en de regeering der Vereenigde Staten hebben ge toond in staat te zijn zich te beheerschen en be schaafde stappen te doen ten behoeve van den vrede, terwijl zij terzelfdertijd de onaantastbaar heid zullen handhaven die een onverbrekelijk deel vormt der souvereiniteit van een volk van 130 millioen menschen, tenzij wij verzwakken, onzen invloed ten gunste van den vrede vernie len en de souvereiniteit zelve in gevaar brengen. Het is onze traditioneele politiek in vrede te leven met de andere volkeren. Wat meer is, wij hebben een leidende rol gespeeld bij het be pleiten van het gebruik van vreedzame metho des van bespreking en verzoening bij interna tionale geschillen. Wij hebben gestreefd naar beperking der militaire strijdkrachten, maar in een wereld van hoogspanning en wanorde, waar de stabiele beschaving thans bedreigd wordt, wordt het een verantwoordelijkheid voor iedere natie, die naar vrede streeft in het binnenland en naar vrede met en onder de anderen, sterk genoeg te zijn om de inachtneming te verzeke ren van die fundamenteele eischen eener vreed zame oplossing van conflicten, die de eenige en laatste basis van een ordelijk bestaan vormen Vastberaden in onzen wil om de rechten van anderen te eerbiedigen en eerbied af te dwingen v°or onze eigen rechten, moeten wij ons even redig sterk houden in de zelfverdediging. Er is een neiging in de wereld tot verwijdering van he inachtneming van letter en geest der ver dragen. Wij stellen ons voor onze eigen ver dragsverplichtingen na te komen, zooals wij dit in het verleden hebben gedaan. Wij kunnen echter niet zeker zijn van wederkeerigheid van den kant der anderen. Het niet in acht nemen van verdragsver plichtingen schijnt gevolgd te zijn op de oppervlakkige neiging zich af te wenden van den democratischen, vertegenwoordigenden regeeringsvorm. Daaruit zou men kunnen afleiden, dat de wereldvrede door middel van internationale overeenkomsten het vei ligst is in handen van de democratische vertegenwoordigende regeeringen met an dere woorden, de vrede wordt ten hoogste in gevaar gebracht in en door die naties, waar de democratie op zijde gezet of nooit tot ontwikkeling gekomen is. Ik gebruik de woorden „oppervlakkige neiging", want ik geloof nog steeds, dat de beschaafde mensch in toenemende mate vasthoudt en op den langen duur zal vasthouden aan wérkelijke deelneming aan zijn eigen regeering. Ons volk gelooft, dat in den loop der jaren de democratie hersteld of ingesteld zal wor den bü die volkeren, die haar thans niet kennen. In dit vertrouwen ligt de toekomst van den vrede der menschheid. Zich vervolgens tot de binnenlandsche aan gelegenheden wendende verklaarde Roosevelt, dat den laatsten tijd niets gebeurd is, dat de regeering kan ontheffen van de taak krachtig het hoofd te bieden aan de menschelijke be hoeften en verlangens, die tegenwoordig on eindig grooter zijn. „Veel moeilijkheden zijn ont staan, doordat men over het hoofd zag wat ons gebeurde tengevolge van het zich uit eigen belang schikken naar de heerschende opinie en doordat men de feiten niet onder oogen wilde zien." Het nationale leven berust op twee bijna ge lijke productiekrachten, n.l. den landbouw en de industrie. Roosevelt gaf in dit verband een overzicht van de maatregelen, die ondernomen zijn om verbetering te brengen in den land- bouwtoestand, waarbij hij de regeerings-politiek van oogstcontröle verdedigde. De agrarische be volking zou spoedig zeker zijn van een betrek kelijk constante koopkracht, wanneer een even wichtige landbouw verkregen zou kunnen wor den en bovendien zou het consumentenpubliek daardoor beschermd worden tegen buitensporige prijzen voor voedingsmiddelen en textielproduc ten, terwijl de industrieën en de arbeiders een gestadiger vraag zouden krijgen naar hun goe deren, die verkocht worden aan het agrarische publiek, een derde gedeelte van de bevolking. Maar ook de koopkracht van hen, die hun in komen trekken uit industrieele beroepen, moet vergroot worden. In dit verband gaf Roosevelt een ontleding van den tegenstand tegen verhooging van loo- nen en vermindering van werktijden voor de industrie-arbeiders. Geen redelijk mensch heeft getracht volledige gelijkheid te verkrijgen van de loonen in het geheele gebied der Vereenigde Staten. j Het eenige waarnaar gestreefd is, aldus Roose velt, zijn wetten, die een einde zouden maken aan hongerloonen en ondraaglijke werktijden. Deze wetten vormen derhalve een probleem dat definitief voor het Congres' staat om behan deld te worden. Het vormt een essentieel ge deelte van het economische herstel der Ver- eendigde Staten en heeft den steun van de overweldigende meerderheid des volks. Wanneer de koopkracht van de boeren en de industrie-arbeiders toegenomen is, zal de koop kracht van hen, die de producten van boer derij en fabriek vervoeren als gevolg hiervan grooter worden. „Wij hebben het nationale in komen verhoogd tot 68 milliard dollar in 1937. Ons doel is het te doen stijgen tot 90 of 100 milliard. De begrooting, die ik binnenkort naar het Congres zal zenden, zal een verdere vermin dering toonen van het deficit, ofschoon er geen evenwicht bestaat tusschen inkomsten en uit gaven." Roosevelt wenscht de begrooting zoo spoe dig mogelijk in evenwicht te brengen. Dit is echter afhankelijk van drie voorwaarden: 1. Er moet werk verschaft worden aan iederen Amerikaan, die behoeftig is en wil werken. 2. Iedere cnnoodige federale activiteit moet zooveel mogelijk besnoeid worden. 3. De koopkracht van de natie moet ver hoogd worden, zoodat de daaruit voort vloeiende belastingen voldoende zullen zijn voor de dekking van de noodzakelijke uit gaven der regeering, die aldus Roosevelt niet veel beneden 7 milliard dollar per jaar gebracht kunnen worden zonder essen- tieele functies te vernielen of het volk te laten verhongeren. Voortgaande legde Roosevelt den nadruk op de noodzakelijkheid van samenwerking tusschen kapitaal en arbeid. „Het misbruik van de macht van het kapitaal, of de ego ïstische opschorting van kapitaalgebruik, moet beëindigd worden, anders zal het kapi talistische systeem zichzelf door zijn eigen misbruiken vernielen." De president voegde hieraan toe, dat hij een speciale boodschap aan het Congres zal richten over den wederopbouw van de bestaande wet ten ten aanzien van de betrekkingen tusschen de regeering en zekere zakenprocessen. Hij sprak de hoop uit, dat de zakenwereld de regeering zal helpen bij haar pogingen om de zakenwereld bij te staan. Wat de arbeiders betreft zeide Roosevelt de ongelukkige verdeeldheid onder de arbeiders zeiven te betreuren. Dezen vertragen de productie in zekere industrieën. De president; bepleitte de onmiddellijke wenschelijkheid van verhooging der loonen der laagstbetaalde groepen in alle industrieën. Tevens beval hij aan meer te den ken aan wat de arbeiders in het geheel jaar lijks verdienen dan aan zijn belooning per uur en per dag. Roosevelt eindigde zijn toespraak met een krachtig pleidooi ten gunste van samenwerking tusschen kapitaal en arbeid, waarbij hij er den nadruk op legde, dat geen regeering samen werking kan voorschrijven. Het is echter de plicht van allen, die vertrouwen hebben in de democratische methodes, zooals die toegepast worden op de industrie, den landbouw en de zakenwereld, het uiterste te doen om samen te werken met de regeering in welk program ook, dat gesanctionneerd is door de door het volk gekozen vertegenwoordigers." „Ik ben niet van plan het volk te Mesa- voueeren en ik ben er zeker van, dat het Congres der Vereenigde Staten dit even min zal doen." Het is ongeveer een jaar geleden dat ko ning Leopold een bezoek bracht aan de mi litaire laboratoria van het vliegveld Evere by Brussel en bijzondere belangstelling toonde voor een klein gebouwtje, waarin een nieuw toestel werd geplaatst, dat van 't grootste belang scheen te zijn voor het vliegen in hoogere luchtlagen, waar de atmosferische druk zeer klein is en de vliegers niet alleen aan de felste koude bloot staan, maar ook moeilijk kunnen adem halen. Het toestel zelve is een luchtdichte kamer waarin een tiental personen kan plaats nemen en dat onder druk kan worden ge plaatst. Zoo kunnen t.e personen, die er in ver toeven, aan de meest-kenmerkende atmosfeer- en temperatuurverschillen onderworpen wor den. Men kan met het toestel zonder dat het zich echter verplaatst in den kortst mogelij ken tijd de grootste hoogten bereiken met of zonder aanpassing van koude of warmte. Dit is CAIRO, 3 Jan. (Reuter). De eerste En- gelsche uitzending van nieuwsberichten in het Arabisch is heruitgezonden door den Egyptischen omroep en bijna volmaakt ont vangen door de luisteraars in het nabije Oosten, ondanks de onderbrekingen, die van tijd tot tijd ontstonden door storing van een onbekend station. In de Giornale d'Italia doet Gayda een feilen aanval op deze uitzendingen. Hij schrijft o.a. dat de nieuwe Britsche radio uitzendingen in vreemde taal slechts het doel hebben „een zwijgenden en krachtigen stellings oorlog" te verbergen. Het blad betoogt, dat de uitzendingen beginnen op den eersten verjaar dag van het „gentlemens agreement" en on middellijk na de reorganisatie van het Britsche ministerie van Buitenlandsche Zaken, die den strijdlustigen Eden de vrije hand moest ver schaffen. De Giornale ontkent dan het bestaan van een Italiaansche anti-Britsche propaganda in Palestina en verzekert, dat „de door de Ita liaansche pers over Engeland verspreide be richten, zelfs indien zij onjuist zouden zijn, hetgeen nog bewezen zou moeten worden, in het niet zinken naast de schurkachtige verval- schingen, welke dagelijks door een groot deel der Engelsche pers gepleegd worden en een aanslag op alle waarden van het Italiaansche nationale leven beteekenen". Het fabeltje van de Italiaansche propagan da is door de 'Engelschen uitgevonden ter recht vaardiging van hun actie tegen de Arabieren, die zij te vuur en te zwaard willen verderven ter wille van hun strategische plannen aan de Oostkust der Middellandsche Zee. Als Engeland begint zich met de Arabieren te verstaan, zal het spoedig inzien, dat de vrede in Palestina kan terugkeeren, zonder dat de stem van Bari gedood behoeft te worden. Maar Engeland wil geen vrede in Palestina op deze voorwaarden, omdat al zijn nieuwe po litieke en militaire voorbereidingen, zou men zeggen, tegen Italië gericht zijn BARCELONA, 3 Jan. (Havas) Te 17.30 uur heeft het ministerie van Landsverdediging me degedeeld: „Vanmorgen hebben onze troepen het gouver nementsgebouw te Teruel stormenderhand inge nomen en er onmiddellijk de republikeinsche vlag geheschen. Een deel der nationalisten, die in het gebouw tegenstand boden, is gevangen genomen. Anderen konden ontsnappen naar ho tel Aragon, dat in de nabijheid gelegen is en van waaruit zij het verzet willen voortzetten. Men heeft vele lijken gevonden, waaronder ver scheidene van kinderen, die van honger zijn ge storven. Talrijke burgers zijn gedood." SOESJIR, 3 Jan. (Reuter) Men heeft nog steeds niets gehoord van Maryse Hilsz, die sinds gistermiddag, na Djask gepasseerd te zijn, .vermist wordt. Verwachting: Meest zwakke Noord- H Oostelijke tot Noord-Westelijken wind, gedeeltelijk bewolkt met weinig of geen Sj sneeuw, lichte vorst tot temperatuur om het vriespunt in het Noorden, in het fï Zuiden matige tot lichte vorst. Verdere vooruitzichten: Weinig veran- j§ dering. Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 3 Januari: Bij de jaarwisseling heeft de Osservatore Ro mano namens redactie, technisch personeel en lezers aan den H. Vader de beste wenschen voor het nieuwe jaar aangeboden. De H. Vader heeft door Kardinaal Pacelli Zijn dank laten betui gen met Zijn beste wenschen voor een vrucht bare activiteit. Tenslotte schonk de H. Vader allen Zijn Apostolischen Zegen. Voorts ontving de H. Vader telegrammen met Nieuwjaarswenschen van souvereinen, staats hoofden, bisschoppen en organisaties, voorna melijk die van de Katholieke Actie. In vele te legrammen wordt dank gebracht aan den H. Vader voor de zegenrijke woorden, welke Hij in deze moeilijke tijden tot de wereld richtte. van bijzonder groot belang voor de luchtvaart, want men zal precies kunnen nagaan welke vliegers het best in staat zijn in de hoogere luchtlagen te vliegen. De vorige week nu hebben twee Vlaamsche geleerden een merkwaardig experiment onder nomen. Het zijn dr. Jan Stijns, geboren te 'Turnhout, die reeds vroeger van zich deed spre ken toen hij met adjudant-vlieger Caryn het hoogterecord verbeterde, en Dr. Abrahams, re serve-luitenant en leeraar aan het Koninklijk Atheneum te Ukkel. Zij wenschten voornamelijk de reactie te be- studeeren van kort of langdurig verblijf in hoo gere sferen. Daarom wilden zij zich gedurende acht dagen in de luchtdichte kamer laten op sluiten en er onder een druk leven, die gelijk zou zijn aan dien van omstreeks 4.000 meter hoogte, omdat deze overeenstemt met het hoogst gelegen weerkundig station in de Fransche Alpen, dat 3.700 meter hoogte bedraagt. Daarna zouden zij de werking van dit verblijf op hun lichaam geneeskundig laten onderzoe ken. De vorige week Zondag zijn de twee geleer den dan in hun gevangeniscel gestapt, aldus lezen we in de Brusseische Standaard, om in een atmosfeer te leven, welke gelijk stond aan een hoogte van 4000 meter. Beiden hebben hun Kerst- en Nieuwjaars dagen opgeofferd om diensten te bewijzen aan de wetenschap. Dr. Stijns en dr. Abrahams had den zich van het noodige voedsel en lectuur voorzien en voor het slapen losten zij elkaar om beurten af. De experimentators bleven in verbinding met dokters, verplegers en officieren en men kon ze door een kijkgat in hun cel waarnemen. Verder konden zij in geval van nood langs een bij zonderen uitgang vluchten, indien de contro leurs een of ander ongeval niet zouden opmer ken. In de cel bevond zich ook een telefoon, waar door ze verbinding hadden met de buitenwereld. De eerste dagen ging alles goed, doch Dinsdag verloor dr. Abrahams eenigen tijd het bewustzijn en men dacht er reeds aan de proefneming te beëindigen. Op verzoek van dr. Abrahams bleven beiden echter in de cel. De twee geleerden hadden Donder dag minder dan de vorige dagen te lijden van de zoogenaamde bergziekte en hadden meer eetlust. Zij gebruikten op aanraden van Dr. Sillevaerts, die alle proefnemingen volgde, visch, omdat dit voedsel meer ele menten bevat om de zoogenaamde berg ziekte te bestrijden. De proefnemingen bestond hierin, dat de twee luchtvaart-experts bloedaftappingen deden op elkander en verder waarnemingen verricht ten in verband met de reacties, welke de lucht druk op hun lichaamsgestel uitoefende. In tegenstelling tot hun aanvankelijk plan hebben zij Vrijdagavond hun proefneming be ëindigd en in tegenwoordigheid van eenige ge- neesheeren de luchtdichte kist verlaten. Naar zij beweerden, hadden ze het nog wel langer uit kunnen houden, doch de proefnemingen maak ten dit niet noodzakelijk. Zij zullen binnenkort nadere mededeelingen doen over het verloop van hun experiment. De proefnemingen zouden verricht zijn op verzoek van de militaire overheid in verband met'den aankoop van zeer snelle jachtvliegtui gen die 400 K.M. per uur bereiken en op zeer groote hoogten moeten kunnen vliegen. De ongeveer 60-jarige arbeider Van der Donk te Berchem, bij Oss, werd Maandag nacht te één uur, toen hij zich uit Oss naar huis wilde begeven, in het villapark door een tweetal personen aangevallen en tegen den grond geslagen, waarna zij hem van een bedrag van ongeveer twintig gulden heb ben beroofd. Van der Donk deed hiervan onmiddellijk aan gifte bij de gemeente-politie. Hij kon echter geen signalement opgeven van de daders. De gemeente-politie, die direct een onderzoek in stelde, slaagde er evenwel in de daders te ar resteeren. Zij bleken te zijn de twintig-jarige v.d. D. en de twintig-jarige G„ beiden te Oss. Ook het geld werd nog teruggevonden. Reide daders werden naar het politiebureau overgebracht, waar zij een bekentenis aflegden. Zij zullen ter beschikking van den officier van Justitie te Den Bosch worden gesteld. In een boodschap tot het Congres verdedigt President Roosevelt kracthig den democratischen regeeringsvorm. In de vriendschappelijke verhoudingen tusschen Berlijn en Tokio schijnt eenige verkoeling te lijn gekomen. Gayda doet een feilen aanval op Engeland in verband met de eerste uitzending van nieuws berichten in het Arabisch. Bijzonderheden uit de nieuwe overeenkomsten ter regeling van het handels- en betalingsver keer met Italië. Verdachte van moord te Groede op grond van noodweer-exces ontslagen van rechtsvervolging. Roofoverval te Berchem; beide daders aange houden. Geheime distilleerderij ontdekt te Delft. Het verkeer eischt weer eenige slachtoffers. Beurs van New York: Handel kalm; stemming gedrukt. Niet zoo, maar zóó! Niet zoo maar zoof niet zo maar zoo?? Laten we hier geen spel lingskwesties aanroeren doch ons alleen bemoeien met het nieuwjaar. We hébben het nieuwe tegemoet ge zien als een reddend begin van nieuwe mogelijkheden, als een verbreking van sleur. We zouden dit en we zouden dat! We zouden zooveel anders en beter doen! Maar nauwelijks tiet nieuwe jaar ingetreden betrappen we onszelf op allerlei oude fouten en tekortkomingen. We vervallen in de zelfde domme en ernstige fouten. Ge lukkig indien we ons er nog op be trappen, dan is onze zelfcontrole er tenminste nog. Laten we dan aan stonds in hei nieuwe jaar ons zelf telkens herzien. Niet zóó! Niet weer terugvallen in het oude. Het kan en moet anders. We dienen met sleur te breken, tekortkomingen aan te vul len, onzen tijd te benutten en onze verplichtingen te voldoen. Zóó moet het. BOEKAREST, 3 Jan. Minister-president Goga heeft een vertegenwoordiger van het Fransche agentschap Havas ontvangen en tegenover hem verklaringen afgelegd, waarin hij herhaalde, dat zijn regeering geen enkel der oude bondgenootschappen wil verbreken, doch den kring van sympa thieën voor Roemenië wil uitbreiden. Wy hebben nooit gedacht, dat de traditio neele banden, die ons met Frankrijk verbin den, zouden kunnen worden aangetast. Ik heb nooit een woord tegen de vriendschap tusschen onze beide landen gezegd." Het is volkomen onjuist, dat Goga een dic tatuur wil invoeren. De regeering zal binnen het kader van de grondwet werken. De Ka mers zullen worden ontbonden en nieuwe verkiezingen uitgeschreven. Het volk zal zich moeten uitspreken. Het lot dezer regeering zal van de verkiezingen afhangen. Wat de opheffing van zekere dagbladen betreft, zeide Goga: „deze maatregel is in West-Europa, waar de pers werkelijk de autoch tone meening vertegenwoordigt, niet begre pen. Maar in het leven van een jongen staat, in een land, waar zooveel recente infilraties zijn geweest van vreemdelingen, die zich nog niet hebben aangepast, moet de geest van het publiek gemodeleerd worden in een natio- nalen zin. Wü hebben overwogen, dat de Roe- meensche pers door Roemenen moet worden geredigeerdDeze maatregel beteeksent, evenmin als andere, een agressief gebaar, maar een daad van nationale zelfverdediging". De Roemeensche premier, Goga, heeft een telegram gronden aan Chautemps, waarin hy zegt te wenschen de betrekkingen van warme vriendschap en nauwe samenwerking voort te zetten. Chautemps antwoordde hierop met een telegram, waarin hy spreekt over de kracht der geestelyke banden en der gevoelens van solidariteit tusschen Frankrijk en Roemenië. Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 773.5 .Vorige stand 764

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1