Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | 5 januari 1938 | pagina 6

De groote beteekenis van de
Wieringermeer

7/t^f

Leeraren in levende talen

bijeen

We luisteren naar

FINANCIEN

RAAD GEÏNSTALLEERD

<tfi9L

PROF. BROM OVER VOLK
EN KUNST

Dagfilm

WOENSDAG 5 JANUARI 1938

Minister v. Buur en heeft de pro~
blemen geschetst, die zich
thans al bij den eersten
polder voordoen

Ervaringen nuttig voor
de toekomst

Fouten van het verleden

iT

Aspirin

Boerderijbrand geeft
f 70.000 schade

Vijf paarden en negen koeien in
de vlammen omgekomen

Als de nieuwe K.R.O.-
studio gereed komt

Geschenken-actie voor een
fraai interieur

RECEPTIE COMMANDANT
ZEEMACHT

De gouddiefstal te
Utrecht

Weer vier arrestaties

ZIJN ZWAGER MET EEN ZEIS
GEDOOD

Rede prof. Brom

Donderdag 6 Januari

Rede G. Bolkestein

476e STAATSLOTERIJ

De Minister van Waterstaat, mr. dr. ir.

J. A. M. van Buuren heeft hedenmiddag op

zijn departement den raad van het openbaar

lichaam De Wieringermeer geïnstalleerd.

Bij het in werking treden van het openbaar
lichaam „De Wieringermeer" op 1 Januari 1938,
aldus de Minister, is een mijlpaal bereikt op den
weg, welke moet worden afgelegd bij het tot
standbrengen van de afsluiting en de gedeelte
lijke droogmaking van de Zuiderzee. Op zulk
een tijdstip is het gewenscht een terugblik te
werpen op den afgelegden weg en zich reken
schap te geven van hetgeen nog te doen staat.

Hoe belangrijk uit technisch oogpunt de af
sluiting ook moge zijn, deze brengt in hoofd
zaak slechts verbetering in bestaande toestan
den. De droogmaking stelt ons daarentegen naast
de technische problemen van den bouw van den
polder voor het vraagstuk hoe van een zouten,
slappen zeebodem goeden cultuurgrond te ma
ken hoe van een schier eindelooze, kale vlakte
een bewoonbare en normaal beheerde land
streek te vormen. Door de gedeeltelijke droog
making van de Zuiderzee zal de oppervlakte
van ons cultuurland met ongeveer 10 pet. ver
meerderen en dit enkele cijfer doet reeds in
zien, van hoe groote beteekenis dit zal zijn voor
de economische gesteldheid van ons land.

Het ligt in den aard' van ons volk bij ver
reikende maatregelen als deze vastberaden,
maar toch voorzichtig stap voor stap voort te
gaan.

De eerste etappe in de uitvoering der werken
heeft bestaan in 't maken van de afsluitingen
van de Wieringermeer. De tweede etappe,
waarmede in 1936 werd begonnen, omvat het
maken van den N. O. polder, zoodat wij ons
thans bevinden temidden van de vraagstukken,
welke de inpoldering met zich brengt.

Deze vraagstukken eischen thans oplossing
voor de Wieringermeer, welke niet slechts cul
tuurtechnisch, doch eveneens uit het oogpunt
van den sociaal-economischen opbouw als een
proefobject voor de volgende inpoldering kan
worden beschouwd.

Wat de inrichting van de Wieringermeer be
treft, bij het ontwerpen daarvan was het nog
een vraag, in hoeverre het verkeer van de boer
derij te land dan wel te water zou geschieden,
welke kavelgrootte de meest gewenschte was,
welke indeeling van de polderafdeelingen noo-
dig zou zijn, enz. Op al deze punten is een op
lossing gevonden, welke voor de volgende in
poldering richtinggevend kan zijn.

Met de bedijking van de Wieringermeer werd
begonnen in 1927. Op 21 Augustus 1930 viel de
polder droog. Na het droogvallen was het in
cultuur leggen van den nieuwen grond een
landbouw-technisch vraagstuk van zeer moei
lijken aard.

Thans zeven Jaar na het droogvallen van den
polder, is deze reeds vrijwel geheel in cultuur
gslegd. Immers, in het afgeloopen jaar zijn de
laatste gronden, die in noodmengsel hebben ge
legen, in gebruik genomen. Wanneer gedacht
wordt aan de sombere voorspellingen, ook door
bekwame landbouwkundigen omtrent het cul-
tuurrijp worden van de gronden eertijds geuit,
dan blijkt wel, dat hier een groot succes is be
reikt, waarvoor de regeering dezer dagen van
haar waardeering deed blijken.

Maar al zijn de gronden door oordeelkundige
behandeling voor de cultuur geschikt gemaakt,
voorzichtigheid blijft nog geboden. Dank zij mo
dern wetenschappelijk onderzoek en de thans bij
de ontginning reeds gedurende een reeks van
jaren verkregen ervaringen, kan aan de eerste
grondgebruikers een goede voorlichting worden
verstrekt. Met voldoening kan worden gecon
stateerd, dat de met zorg gekozen pachters
hiervan een dankbaar gebruik weten te maken.

Het ligt voor de hand, dat ook de kolonisatie
vele en moeilijke vraagstukken met zich heeft
meegebracht en dat de zich ontwikkelende sa
menleving in verschillende richtingen haar ei
schen blijft stellen. Ook in dit opzicht valt in
de naaste toekomst nog belangrijk werk te ver
richten. Bij vroegere landaanwinning werden
als regel de drooggelegde gronden direct in han
den van de gebruikers gesteld. Thans is wel ge
bleken, hoe gelukkig het is, dat met dit systeem
is gebroken. Talrijk zijn toch de voorbeelden,
waarbij in jonge polders de eerste landgebrui-
kers, door gebrek aan kennis van de abnormale
gronden, in gebreke bleven deze een goede be
handeling te geven en daardoor financieel te
gronde gingen.

In herinnering moge worden gebracht de
kernachtige uitspraak, dat „het eerste geslacht
in een jongen polder gedoemd is straatarm te
worden". Het mag als een zegen worden be
schouwd, dat de ontwikkeling der landbouw
wetenschap het mogelijk heeft gemaakt thans
in veel sneller tempo dan vroeger mogelijk was
geacht, goede cultuurresultaten te bereiken,
waarbij de vele teleurstellende ervaringen van
vroeger even zoovele aanwijzingen hebben ver
strekt den gronden een doelmatige behandeling
te geven. Dat de regeering het risico gedurende
de eerste jaren op zich heeft genomen en de
gronden eerst ter beschikking van de pachters
stelt als de cultuurresultaten dit wettigen, is
als een belangrijke verbetering te beschouwen,
waarvoor van de zijde der landbouwpractijk bij
herhaling groote erkentelijkheid is betuigd.

Dat van de zijde der practici zooveel belang
stelling wordt betuigd voor de jonge Zuiderzee-
gronden, kan niet anders dan groote voldoening
cchcnkGn

De aanleg van de waterbouwkundige werken
in de Wieringermeer kon op 1 Januari 1936 als
geëindigd worden beschouwd. Thans echter
ontwikkelt de polder zich, zoodat met betrek
king tot de waterbouwkundige werken meer
dan alleen onderhoud en beheer akn de orde is.
De werken zullen aangepast moeten worden
aan het toenemend verkeer en gezorgd moet
worden, dat het meest geschikte polderpeil zal
heerschen. Hier ligt de eerste jaren nog een
taak, waarvan de vervulling voor een gezonde

ontwikkeling van den nieuwen polder van be
teekenis is.

Naar gelang de nieuwe polder zich ontwik
kelt, zijn ook voorzieningen in de gemeentelijke
belangen urgent geworden. Er kon niet wor
den verwacht, dat de omliggende gemeenten,
waarbij de Wieringermeer tijdelijk was inge
deeld, in deze belangen naar behooren zouden
voorzien en ookhier werden dus nieuwe re
gelingen vereischt.

Vervolgens besprak de minister het rapport
der commissie-Vissering, genaamd%naar haar
thans overleden voorzitter.

Op de verdiensten van de verschillende voor
stellen dezer commissie wilde de minister thans
niet ingaan, doch er slechts op wijzen, dat nn
ri.;pe overweging der verschillende mogelijkhe
den bij de wet van 31 Mei 1937 een rechts
persoonlijkheid bezittend openbaar lichaam „De
Wieringermeer" is ingesteld, waarvan de taak
eenerzijds ruimer is gesteld dan de commissie-
Vissering zich voorstelde, anderzijds meer is
beperkt.

De minister zette uiteen, welke taak dit nieu
we openbare lichaam heeft op het gebied van
staatsexploitatie en gemeentelijke zorg.

De minister wees er op, dat deze taak in
tweeërlei opzicht geheel nieuw is. Voor de
eerste maal toch vindt artikel 194 van de
Grondwet toepassing en in de tweede plaats is
dit de eerste publiekrechtelijke regeling van
specialen aard voor een deel van de Zuider-
zeegronden. Veel overleg is dus geëischt om
deze regeling tot stand te brengen. Op dien
grondslag is er thans veel en belangrijk werk
te verrichten en de ervaring, welke hierbij zal
worden opgedaan, zal van veel gewicht zijn
bij de beslissingen, hoe in overeenkomstige
gevallen in de toekomst het best zal kunnen
worden gehandeld.

Zoo zal de regeling voor den N.-O. polder
wel eerder tot stand moeten komen dan bij de
Wieringermeer het geval is geweest. De erva
ring, welke gij bij het vervullen van uw taak
gaat opdoen, zal dan van maatgevende betee
kenis zijn.

Er zullen intusschen in de toekomst nog
meer problemen zijn op te lossen. Spr. wilde
hier slechts aanstippen, dat de Staat geleide
lijk aan het eigendomsbeheer zal gaan voeren
over een zoo groote oppervlakte cultuurgrond,
hetgeen uiteraard van invloed zal zijn op onze
nationale economie.

De regeering stelt het dan ook op hoogen
prijs, dat alle leden zich bereid hebben ver
klaard het lidmaatschap van dezen raad te
aanvaarden.

Een woord van bijzonderen dank richtte spr.
tot den voorzitter, die zich bereid heeft ver
klaard de leiding van den raad op zich te ne
men, omdat hij als minister zooveel heeft bij
gedragen tot de totstandkoming van de wet
en dus beter dan iemand anders in staat zal
zijn de leiding van de werkzaamheden van den
raad op zich te nemen.

Dat de samenwerking van den Raad
met de regeering ter eenre, met de direc
tie ter andere zijde, een vruchtdragende
moge zijn, in het belang van onzen eersten
Zuiderzeepolder, welke, wij mogen dit dank
baar constateeren, het centrum is gewor
den van een nieuw leven en van een jon
gen frisschen ondernemingsgeest.

Hiermede verklaarde de minister mede
uit naam van zijn ambtgenoot van Finan
ciën den raad van het openbaar lichaam
„De Wieringermeer" geïnstalleerd.

'k Heb de proef op de
som genomen - en in
derdaad, er gaat niets
boven ASPIRIN! De goe
de eigenschappen van
ASPIRIN zijn dus met
recht beroemd - en voor
al de uitstekende wer
king bij verkoudheid en
rheumatiek.

is een »9ayet*-product.
0ranjebanden>8a«ct«-kruis
waarborgen de werkzaam
heid en onschadelijkheid

door middel daarvan het katholieke aposto
laat in den aether beter dan voorheen zal
kunnen worden uitgeoefend, dan gelooven wij,
dat iedere verdere aansporing om zijn deel te
leveren in deze actie overbodig mag heeten.

G. W. S. JANSEN. Voorzitter Diocesane
Contact-Commissie in het Bisdom
Haarlem.

J. W. SIBON, Voorzitter Diocesane Con
tact-Commissie in het Aartsbisdom.

TH. DON, Voorzitter Diocesane Con
tact-Commissie in het Bisdom Breda.

Mr. L. VERDIJK, Voorzitter Diocesane
Contact-Commissie in het Bisdom
's-Hertogenbosch.

In den afgeloopen nacht is door nog niet be
kende oorzaak even buiten Winschoten, aan het
Winschoter Oostereinde, de kapitale boerderij,
bewoond door den heer Chr. E. Dijkema, totaal
afgebrand.

De brandweer uit Winschoten bestreed het
vuur. Zij kon niet voorkomen, dat alles een
prooi der vlammen werd. Van den inboedel kon
niets worden gered. De oogst 1937 ging geheel
verloren. Door den grooten vuurgloed was het
onmogelijk, vijf paarden en negen koeien uit de
stallen te halen, deze kwamen in het vuur om.

De schade bedraagt 70.000. De heer Dijkema
was verzekerd.

Binnen enkele maanden zal de nieuwe studio
van den K. R. O., welke in Hilversum ge
bouwd wordt, in gebruik komen. Met man en
macht is er aan gewerkt, om dit zeer moderne
gebouw te doen beantwoorden aan den opzet,
die er van het begin af geweest is, een prima
studio, berekend op de toekomst, technisch
uitstekend geoutilleerd, practisch ingedeeld,
maar tegelijk ook een katholiek monument.

Korten tijd geleden heeft de Voorzitter van
den K. R. O., pastoor Perquin voor de micro
foon dat monument in wording besproken en
gevraagd, het hem mogelijk te maken, om
het inwendige van de studio passend te doen
aansluiten bij het geheel. Met het inwendige
'werd bedoeld een waardige aankleeding, een
inwendige en ook uitwendige verfraaiing, een
eenvoudige doch kunstzinnige versiering.

Van verschillende zijden zijn er stemmen
opgegaan om iets te ondernemen, ten einde
aan den oproep van pastoor Perquin gevolg te
geven. Om versnippering van actie en prac-
tische moeilijkheden, die zich ongetwijfeld
zouden voordoen, te vermijden, hebben de
verschillende diocesane contact-commissies
voor den K. R. O. direct reeds hier zich be
raden om alle goede plannen en voornemens te
leiden in de juiste baan. Daarom hebben de
contact-commissies van de luisteraars in de
verschillende diocesen zich gewend tot de be
sturen van do katholieke organisaties. Vele
daarvan staan rechtstreeks in contact met den
K. R. O. door hun vertegenwoordiging in het
hoofdbestuur, terwijl andere herhaaldelijk met
onzen omroep te maken hadden door de uit
zendingen en reportages, die de K. R. O. wijd
de aan hun werk. Daar het echter moeilijk zou
zijn, direct te bepalen, welk deel van aanklee
ding, verfraaiing of versiering zou komen
voor de luisteraars in elk diocees, hebben de
commissies er de voorkeur 'aan gegeven, op
een gemakkelijke wijze geld bijeen te brengen,
om daaraan in overleg met den architect
van de K. R. O.-studio een nadere bestemming
te geven. Op deze wijze zal bereikt worden,
dat ons geschenk even representatief zal zijn
voor onze luisteraars als nuttig voor den
K. R O.

Aan alle besturen van organisaties is een
kaart gezonden, waarop gelegenheid is ge
laten tot het storten van bijdragen. De orga
nisatie, welke het eerst inzendt is verzekerd
van een voorkeur bij het vaststellen van een
datum voor het bezichtigen van de nieuwe
K. R. O. studio, waarvoor de belangstelling
uiteraard zéér groot zal zijn.

Daar als uiterste termijn voor het afdragen
van gelden, in verband met den openings
datum, 15 Februari 1938 is vastgesteld, dringen
de commissies er op aan, de toegezonden kaar
ten zoo spoedig mogelijk in te leveren. Boven
dien zal elke 50ste inzender nog een bijzonder
souvenir ontvangen.

Wanneer wij bedenken, dat de nieuwe stu
dio er zal staan als een monument van Katho
liek Nederland ook in de komende tijden, dat

BATAVIA, 5 Januari (Aneta) Ter gelegen
heid van zijn bevordering tot vice-admiraal
hield de commandant gisterenavond een recep
tie, welke zeer druk bezocht werd. Onder de
aanwezigen werden o.m. opgemerkt de leden
van den Raad van Nederlandsch-Indië, depar
tementsdirecteuren, alsmede kopstukken uit de
ambtelijke en particuliere wereld.

.onder God geen gezag.

De Utrechtsche politie met aan het hoofd
inspecteur Vander Brink, heeft in samenwer
king met de centrale recherche te Amsterdam,
met name brigadier Achterberg, weer enkele
arrestaties verricht in verband met den goud
diefstal in het Tandheelkundig Instituut te
Utrecht in den nacht van 22 op 23 October j.l.

In de hoofdstad zijn aangehouden twee Am
sterdammers, een 25-jarige chauffeur en een
26-jarige schoenmaker en voorts een 38-jarige
koopman uit Utrecht; in Friesland verder nog
een 27-jarige tandheelkundige student. Deze
laatste wordt verdacht van het geven van in
lichtingen betreffende de inrichting van het
Tandheelkundig Instituut. Andere arrestaties
worden nog verwacht.

De student schijnt de dupe te zijn gewor
den van vertrouwelijke mededeelingen, welke
hij heeft gedaan tegenover een vriendschap

pelijke relatie, die op haar beurt wederom in
contact stond met de in het complot betrok
ken Amsterdammers.

De vrouw, die indertijd tegelijkertijd met de
beide Hagenaars B. en S. was gearresteerd, is
wegens gebrek aan bewijs vrijgelaten.

Het gerechtshof te 's-Gravenhage deed heden
uitspraak in de strafzaak tegen den 40-jarigen
G. H., bewoner van een woonwagenkamp te
Terneuzen, die tijdens een twist zijn zwager
met een zeis zoodanig heeft gewond, dat deze
kort daarop aan bloedverlies is overleden.

De Middelburgsche rechtbank heeft den
wagenbewoner, na een eisch van den officier
van justitie van tien jaar, veroordeeld tot een
gevangenisstraf van zes jaar. Van dit vonnis
vroeg de procureur-generaal bij het Haagsche
gerechtshof bevestiging.

Het Hof verlaagde de opgelegde gevangenis
straf tot vier jaar met aftrek van de geheele
preventieve hechtenis.

De Vereeniigng van Leeraren in Levende
Talen heeft heden te Amsterdam haar zeer
druk bezochte algemeene vergadering gehou
den.

De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. dr. J. R. Slotemaker
de Bruine, heeft van zijn belangstelling blijk
gegeven door de ochtend-bijeenkomst bij te
wonen.

Onder de aanwezigen waren verder de hoog
leeraren dr. Gerlach Royen O.F.M.; dr. G. C.
de Vooys. van Dam en R. W. Zandvoort, de
chef van de afd. voorbereidend hooger en mid
delbaar onderwijs van het departement, W. de
Boer, de voorzitter van den Onderwijsraad dr.
R. H. Woltjer, en de Bisschoppelijke Inspec
teur van het bijzonder onderwijs Mgr. dr. P. J.
M. van Gils.

In zijn openingswoord zeide de voorzitter, dr.
D. M. F. Habbema, zich erover te verheugen,
dat de aanwezigheid van een aantal hoogleera
ren een duidelijk teeken is van het nauwe con
tact. dat er bestaat tusschen het Middelbaar
Onderwijs en de Universiteit.

Prof. dr. G. Brom heeft vervolgens een in
leiding gehouden over het onderwerp: Volk en
Kunst. Hij stelde vol leedwezen een uit slordig
heden en gemakzucht voortvloeiende onver
schilligheid vast, waardoor men b.v. in onze
kiosken geen goede litteratuur te koop vindt,
maar wel het wan-product, beantwoordend aan
de geestelijke traagheid van ons volk.

Toch heeft de kunst wat voor het volk te
beteekenen; en de leeraar heeft'een belang
rijke taak te vervullen om dit tot ontwik
keling te brengen.

t

Spr. zette dan uiteen dat de kunst niet uit
het volk ontstaan behoeft te zijn om het volk
te bereiken en te boeien; maar zij moet niet in
de eerste plaats willen doceeren. Wij bewonde
ren de kunst niet om de lessen, maar aan
vaarden de lessen om de kunst.

Ons volk moge een houding van onaandoen
lijke nuchterheid aannemen, onaandoenlijk
voor de schoonheid bijvoorbeeld van Vondeï's
reien is het niet. Er is echter een vervreem
ding tusschen ons vólk en den dichter ontstaan,
waardoor het komt dat onze geestelijke stroo
mingen, als b.v. het socialisme, vaderlands
liefde, nauwelijks eigen liederen hebben.
Nadat de Nieuwe Gidsbeweging uitgebrand was,

HILVERSUM I, 1875 M. en 415.5 M.
(AVRO-Uitzending).

8.00 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding.

10.15 Gewijde muziek. (Gr.pl.)

10.30 Het Omroeporkest en soliste. In de

pauze: Declamatie.
12.30 AVRO-Dansorkest.

1.00 Orgel en viool.

2.00 Voor de vrouw.

2.30 Zang en piano.

3.00 Knipcursus.

3.45 Gramofoonmuzlek.

4.00 Voor zieken en thuiszittenden.
4.30 Gramofoonmuzlek.

4.50 Voor de kinderen.

5.30 Het Aeolian-orkest.

6.30 Sportpraatje.

7.00 Voor de kinderen,

7.05 Orgelconcert.

7.30 Engelsclie les.

8.00 Berichten ANP. Mededeelingen. Even
tueel Gramofoonplaten.
8.15 Concertgebouworkest en solist. (In de

pauze: Reportage).
10.30 Gramofoonmuzlek.

11.00 Berichten ANP. Hierna AVRO-dans-

orkest
11.4512.00Orgelspel.

HILVERSUM II 301.5 M.

(8.00—9.15 KRO: 10.00 NCRV; 11.00 KRO;
2.00—12.00 NCRV).

8.00—9.15 en 10.00 Gramofoonmuzlek.
10.15 Morgendienst.

10.45 Gramofoonmuzlek.

11.30 Godsdienstig halfuur.

12.00 Berichten.

12.15 KRO-orkest en Gramofoonplaten.
2.00 Handwerkcursus.
3.00 Gramofoonmuziek.

3.45 Bijbellezing.

4.45 Handenarbeid voor de jeugd.
5.15 Gramofoonmuzlek.

5.30 Sopraan en piano.
6.30 Gramofoonmuziek.

7.00 Berichten.

7.15 Voor postzegelverzamelaars.
7.45 Reportage.

8.00 Berichten ANP, Herhaling SOS-ber.

8.15 Oranje-Harmonie-Kapel.

9.00 „Over Zorgenkinderen en over hun

Onderwijs", causerie.

9.30 Vervolg concert.

10.00 Berichten ANP.

10.05 Bariton en piano.

10.45 Gymnastiekles.

11.0012.00 Gramofoonmuzlek. Na afloop:
Schriftlezing.

DROITWICH. 1500 M.

12.50 Radiotooneel.

11.25 Gramofoonmuziek.

12.10 Alfred van Dam en zijn Orkest.
1.20 Gramofoonmuziek.
1.35 BBC-Midland-Orkest.
2.35 Gramofoonmuziek.

3.10 Klankfilmmuziek.

3.35 Stedelijk Orkest van Bournemouth en
solist.

5.05 „The New-Year in Paris", causerie.
5.20 Joe Kaye en zijn Band.

6.00 Het Welbeck-kwartet.

6.20 Berichten.

6.40 BBC-Empire-Orkest.

7.20 Orgelspel.

7.50 Solistenconcert
8.20 Benny Frankel en zijn orkest.
9.05 Causerie „Spain".

9.20 Berichten.

9.40 Pianovoordracht.

10.20. Kerkdienst.

10.40 BBC-Varlété-orkest.

11.20 Jack Jackson en zijn Band.
11.5012.20 Dansmuziek, (gr.pl.)

RADIO PARIS 1648 M.

9.10 en 10.40 Gramofoonmuziek.
12.40 Cantrelle-Orkest en zang.
3.05 Pianovoordracht.

3.20 en 4.20 Zang.

5.20 Radiotooneel.

S..35 Gramofoonmuziek.

8.5012.05 Opgra-uitzending.

KEULEN 456 M.

8.50 Orgelconcert.

11.20 Stedelijk Orkest van Trier.
1.35 Omroepschrammelensemble.
3.20 Koorconcert.

5.00 Violen en piano.

6.30 Radiotooneel met muziek.

9.50 Kurt Rehfeld's orkest, balalaika-Or
kest. Stuttgarter Volksmuziek en so
listen.

10.5011.35 Koorconcert.

BRUSSEL. 322 en 484 M.

332 M.

12.20 Gramofoonmuzlek.

12.50 Zang.

1.00 Omroeporkest.

1.50 Zang.

2.00—2.20 Gramofoonmuziek
5.20 Omroep-dansorkest en Gramofoonpl.
6.50 Gramofoonmuziek.

8.20 Omroeporkest en Gramofoonplaten.
10.30—11.20 Gramofoonmuziek.

484 M.
12.20 Gramofoonmuziek.
12.50 Omroepsalonorkest.

1.302.20 Gramofoonmuziek.
6.35 Omroepsalonorkest.
7.35 Gramofoonmuziek.
8.20 Ofhroepsymphonie-orkest
8.50 Radiotooneel.

9.45 Vervolg concert.

1C.20—11.20 Koor „Pro Musicall Arte" en
solisten.

DEÜTSCHLANDSENDER 1571 M.

7.20 „Der Bettelstudent", operette (gram.

opn.).

9.20 Berichten.

9.50 Cello en Piano.
10.05 Scheepsweerbericht.

10.2011.20 Hans Busch's-orkest.

kwam de verrassing van het opstaan van
Vlaamsche schrijvers en dichters, die ook
Noord-Nederland stormenderhand veroverden,
omdat het sappige dialect, waarin zij de zui
vere schoonheid van het Vlaamsche land be
zongen en vertelden van het Vlaamsche dorps
leven, beter verstaan werd dan de woordkunst
van eigen Noord-Nederlandsche dichters.

Hoe de betrekking tusschen volk en kunst
is, valt niet met een enkel wachtwoord aan te
geven. Wij gelooven, aldus spr., niet, dat het
volk de schepper is van de kunst, maar dat
de poëet profeet wordt als hij spreekt namens
het volk. Het gedicht krijgt eerst weerklank
bij het volk, wanneer er niet alleen de eigen
stem van den dichter in spreekt, maar hier
doorheen het koor ruischt van de menschheid
in haar diepste gevoelens.

De school, zoo ongeveer besloot spr., kan
geen dichter maken, op zijn hoogst een ge
boren dichter helpen zich van zijn roeping
bewust te worden. De school kan de jeugd
bezielen, geven wat nog kostbaarder is dan
kennis: eerbied, geestdrift, de gave van be
wonderen. De leéraar kan bij de jeugd hét
orgaan van de schoonheid ontwikkelen; hij
kan de zintuigen, de ziel van de leerlingen
openen. Hierom is het werk van den leeraar
een verheven werk, omdat hij bouwt aan
de beschaving van Nederland.

Hierna hield de heer G. Bolkestein, oud
inspecteur van het middelbaar onderwijs, een
inleiding, getiteld: „Gedachten over en indruk
ken van het onderwijs in Nederlandsen aan
Middelbare Scholen, mede in verband met dat
in de drie moderne (vreemde) talen."

De heer Bolkestein ving aan met te zeggen,
dat de vele bijgewoonde lessen in hem, de ja
ren door, één bepaalde opvatting van het on
derwijs in het Nederlandsch hebben doen ont
staan, welke hij nu zou uiteenzetten.

Bij de behandeling der didactiek en
methodiek van welk schoolvak ook, moet
dit het uitgangspunt zijn: de keuze van de
leerstof mag niet bepaald worden door het
logisch systeem van de wetenschap of van
het onderwezen vak, maar door het psy
chisch vermogen van den leerling.

Grondslag van elke didactiek moet de psy
chologische kennis van den leerling zijn. Zoo
opgevat, zijn wij aan een wetenschappelijk ver
antwoorde didactiek van de middelbare school
nog lang niet toe.

Er wordt algemeen geklaagd over een
tekort aan lesuren in het Nederlandsch op
Gymnasium en Hoogere Burgerschool. Zoo
lang niet radicaal gebroken wordt met de
idee der zoogenaamde „algemeene ont
wikkeling", die schuldig is aan de vakken-
litanieën der middelbare scholen, op de
H. B. S. B tot 18 in getal, zal het genoem
de lessentekort niet te verhelpen zijn. Voor
een alleszins voldoend onderwijs in het
Nederlandsch ontbreekt op Gymnasium en
Hoogere Burgerschool de tijd.

Gegeven het bestaande lesurenaantal heeft
het onderwijs in het Nederlandsch zich te be
perken tot en alle aandacht te richten op on
derwijs in: 1. a) zuiver en b) goed spreken;
2. a) zuiver en b) goed lezen, naast c) juist
begrip van het gelezene; 3. zich schriftelijk
goed uitdrukken.

Voor meer ontbreekt de tijd, meer schaadt
het „noodige".

Men hoede zich daarom voor het gevaar, dat
van de zijde der taalwetenschap de practijk
der school bedreigt.

Nadruk wenschte de inleider vooral te leg
gen op 2c: het juist begrijpen van het gele
zene. Hier ligt een der culminatiepunten van
het onderwijs in het Nederlandsch, maar ook
van dat in de moderne (vreemde) talen. Uit
voerig ging de inleider hierop in. De eisch van
een opleiding tot kritisch lezen, tot volkomen
willen begrijpen van wat geschreven is, om
het echte van het onechte, het doordachte van
het ondoordachte te kunnen onderscheiden, is
er bijzonder een voor dezen tijd.

Terecht wordt het onderwijs in de klassieke
talen geprezen om de mentale training, die
het geeft. Maar dat in de nieuwe talen, ook
het Nederlandsch, behoeft in dit opzicht niet
zooveel lager te staan dan nu dikwijls het ge
val is. Men geve ook in die talen den leer
ling lectuur, „aan gedachten rijk." Spr. legde
er den nadruk op, dat het hier taalonderwijs
geldt, letterkunde-onderwijs viel buiten zijn
onderwerp.

Het opstel achtte spr. als onderwijsmid
del uitnemend, maar als eindexamenopgave
te veroordeelen. Droevig zijn dan ook de
ervaringen hiermede en de resultaten. Dat
aan de gymnasia het geheele eindexamen
Nederlandsch nog altijd bestaat in een op
stel, in een spanne tijds te maken, is een
bewijs hoe moeilijk het isV op onderwijsge
bied de kleinste veranderingen tot stand
te brengen, wanneer het geen subsidie of
uitwendige schoolorganisatie betreft.

Ter bereiking van het geschetste doel van het
onderwijs in het Nederlandsch en ter wille van
dat in de vreemde talen is noodig een eenvoudig
onderwijs in de grammatica, maar niet verder
gaande dan de genoemde doeleinden aangeven,
best wordt het onderwijs voor dit gemeen-

Volgens mededeeling van de directie der
Rubber Cultuur Mij. Amsterdamheeft de
Mij. de rubber, palmolie en palmpitten,
oogst 1937, alle tegen hoogere prijzen ver
kocht dan het vorig jaar. De ramingen vav
bovengenoemde oogsten voor 1938 werden
opgegeven; reeds zijn er gedeelten verkocht
tegen prijzen, welke weer hooger liggen dan
het vorig jaar.

Bij de uitgifte van f 23.400.000 3V£-pCt.
obligatiën tot den koers van 100'U pCt., ten
laste der gemeente Rotterdam, werd zooda
nig van het voorkeursrecht gebruik ge
maakt, dat op de vrije inschrijvingen een
belangrijke reductie zal moeien worden
toegepast.

Inzake het interim-dividend van 6 pCt.,
dat door de Koninklijke Petroleum over
1937 zal worden uitgekeerd, valt op te mer
ken, dat het interim-dividend over het vo
rig jaar 5 pCt. bedroeg en het totaal-divi
dend 16 V2 pCt. Ter beurze had men een in
terim-dividend over 1937 van 7x/2 pCt. ver-
toacht.

De Shell Transport and Trading Co. keert
een overanderd interim-dividend uit over
1937 van 7V2 pCt. op het verhoogde kapitaal
van 24.12 mïllioen tot. 28.94 millioen.

In de Londensche City is men van mee
ning, dat Roosevelts boodschap aan het
Congres niets nieuws heeft gebracht voor
het bedrijfsleven. Klaarblijkelijk zal de poli
tiek van de New-Deal worden voortgezet.
Ten andere beschouwt men het als een
gunstig teeken, dat Roosevelts uitlatingen
ten opzichte van de „big business" matig
zijn geweest, en verwacht men van den
president een minder agressieve houding.

Roosevelts boodschap aan het Congres
maakte op de beurs te Parijs een bevredi
genden indruk. Het wekte voldoeningdat
zich meer kooplust ontwikkelde, niet het
minst voor arbitrage-waarden.

De Amerïkaansche schatkist boekte ove>~
de eerste zes maanden van het begrootings-
jaar 1 Juli tot 31 December 1937 een
tekort van 645 mïllioen tegen 1394 mill,
over de eerste helft van het begrootings-
jaar 1936.

De Amerïkaansche staatsschuld is in De
cember met 185.76 millioen toegenomen
tegen 137.15 mïllioen in November j.l. De
bijzondere uitgaven waren 173.01 millioen
tegen 158.86 mïllioen.

De uitgiften van obligatiën in de Vereen.
Staten bedroegen in December 82.06 mill.
waarvan 63.05 millioen door staat en ge
meenten werden gevraagd.

Blijkens uit Washington ontvangen in
formaties zou de Amerïkaansche regeering
voornemens zijn in de komende 18 maanden
geen nieuwe leeningen aan te gaan, maar
de kapitaalmarkt geheel vrij te laten voor
particuliere onderhemïngen, die kapitaal
noodig hebben. Ambtenaren van de schat
kist zijn van meening, dat de emissiebedrij
vigheid in Amerika bSlangrijk zal toenemen.

Men is in Wallstreet van meening, dat
het niet betalen van de rente door de Erie
R.rd. en de weigering van de Chesapeake
and Ohio, om de Erie te helpen, verbdïld
houden met de pogingen der spoorwegen,
om een verhooging van 15 pCt. der vracht
tarieven door de Interstate Commerce Com
mission ingewilligd te krijgen. Men geloqjt
niet, dat het tot een faillissement van de
Erie Rrd. zal komen.

De United Gas behaalde in het boekjaar
per 31 October j.l. een winst van 8 11.09
millioen of 0.22 per aandeel tegen 10.96
millioen /of 0.21 per aandeel in het vorig
boekjaar.

De benzine-voorraden bij de Amerïkaan
sche raffinaderijen bedroegen aan het ein
de der vorige week 42.296.000 vaten en de
voorraden benzine en stookolie te samen
118.660.000 vaten.

De rubberprijs te Londen is gisteren tot

6 11/16 d. per' lb. gedaald en bereikte den

laagsten stand sedert Januari 1936. Op

het oogenblïk overtreft het aanbod nog

steeds de vraag en de voorraden nemen toe.

Verwacht wordt, dat ten gevolge van de

ttyans vastgestelde lagere export-quota de

toestand langzaam zal verbeteren.

Het disconto te Oslo is van 4 pCt. tot
3Vz pCt. verlaagd

Het Pond Sterling bewoog zich heden
ochtend te Amsterdam op 8.988.99 (v. sl.
S.98VZ); de Dollar op 1.79%—1.79% vorig
slot 1.79 5/16)de Frank op 6.096.IOV2 (v.
sl. 6.10): de Belga op 30.44—30.47 (v. sl.
30.46) en de Zwitsersche Frank op 41.55

41.58 (vorig slot 41.56).

De Nivas verkocht 1859 ton superieure
suiker en 50 ton bruine suiker voor con
sumptie. Voorts 507 ton superieur voor
export.

schappelijk doel door den leeraar in het Neder
landsch gegeven. De meer en meer doordrin
gende behoefte aan samenwerking bü het
onderwijs doet over vroegere bezwaren tegen
zulk onderwijs heenstappen. Moge de taal
wetenschap nog bezwaren hier hebben, de
schoolpractijk maakt het noodig.

Maar zelfs deze grammatica leide de aan
dacht van het eenig noodige niet af: juist en
goed spreken, lezen en schrijven.

In den namiddag werden de afzonderlijke
vergaderingen van de verschillende secties voor
dei Nederlandsche, Fransche, Duitsche en Engel-
sche taal gehouden, waarop verschillende spre
kers het woord voerden.

Om vier uur kwamen alle leden weer bijeen
voor de gezamenlijke huishoudelijke vergade
ring, waarin het jaarverslag werd uitgebracht.

(Niet officieel)

4de Klasse, 3de Lijst
Trekking van Woensdag 5 Januari 1938
Hooge Prijzen

1500.— 1343
200.— 14670
100.— 373 2072 11158

Prijzen van f 65.

680 1039 1057 1217 1224 1261 1536 1541

1600 2554 2821 2884 3031 3167 3279 3349

3356 3698 3756 3818 3992 4534 5213 5500

5514 5564 5850 6026 6338 6648 6942 7107

7228 7390 7398 7471 7536 7567 7870 7920

8615 9391 9491 9749 9790 9868 9929 10318

10515 10717 10722 10825 10837 11564 11631 11900

12543 12714 12950 13147 13232 13375 13726 13813

14084 14261 14567 14607 14997 15103 15126 15192

15263 15587 15999 16461 16564 16895 17158 17441

18170 18421 18471 18623 19311 19583 19639 19963

20087 20109 20176 20331 20412 20619 20886
Verbetering 4e Klasse, 2e Lijst: 10322 m. z. 10332