YALDA PASTILLES De jongste „conciliatie" tusschen Mussolini en het Vaticaan PEPSODENT TANDPASTA De socialisten en Chautemps DE ANGLIKAANSCHE KERK IN NOOD JAPANSCH OFFENSIEF DINSDAG 18 JANUARI 1938 Geen conflicten tusschen Italië en de Kerk Öe Duce prijst de bisschoppen en priesters, die zich in den veld slag om het graan onder scheiden hebben Katholieke actie kan zich rustig ontplooien ^ord doet een vredes aanbod Fabrieksverkiezingen worden toegestaan Beslissende strijd in Zuid-Sjan- i toeng verwacht De douane te Tsjingtau Dieven sloegen een goeden slag Een buit van 600.000 francs in zilver Generaal Dusseigneur gehoord Hij zou niets met wapenhandel te maken hebben IRIUM geelt aanmillioenen de sensatie van ongekende schittering der tanden! de eenige met IRIUM Een motie van Blum tot deel neming aan de regeering aangenomen Paul Faure dreigt ontslag te nemen Crisis in de partij Zet Chautemps zijn pogingen voort? Brand te Menado De schade op f 100.000 geschat GELD VAN CRISIS-COMITÉ VERDUISTERD Oud-gemeentesecretaris ver oordeeld tot voorwaar delijke straf EEN ONGEPASTE GRAP Valsche geruchten verspreid over de blijde gebeurtenis Anti-Japansche actie in Indië Organisatieleider der N.S.B. door substituut-officier van justitie gehoord Wederom postzak je vermist Het was met de „Reiger" verzonden GOEDKOOPE EAU DE COLOGNE Smokkelaar aangehouden LASTIGE STROOPERS Een hunner vrij ernstig gewond VRIJSTELLING VAN STEMPELEN Gemeenten kunnen op den natio- nalen feestdag naar omstan digheden handelen Kerkelijk leven BENOEMING In het Aartsbisdom ECHTE VALDA Men schrijft ons uit Rome: Het is nog maar kort geleden, dat Mus solini de katholieken van de wereld, maar speciaal de katholieken van Italië, ta onrust bracht door zijn verklaring in de uPopolo d'Italia'': „den een of anderen dag met een zeker zwankend katholicisme te zullen af tekenen volgens onzen eigen stijl/' Velen wa- ten van meening, dat men onder dat zwankenn katholicisme het Vaticaan moest verstaan. Hoe khmers kon Mussolini afrekenen met buiten- l&ndsche katholieken? Doch van de „binnen- landsche" katholieken gaven slechts de bur gers van den Vaticaanschen staat nu en dan blijk de politiek van Mussolini niet zonder be- torgdheid voor de consequenties ten opzichte van het Katholicisme gade te slaan. Er was kog de „Avvenire d'Italia", het officieuze blad van de Katholieke Actie in Italië, dat eenige Critische gedachten naar voren had gebracht kfaar deze waren niet alleen geïnspireerd, Öoch ook geformuleerd binnen de Vaticaansche "luren. Men vreesde daarom, dat er moeilijk beden zouden rijzen tusschen de twee partijen van het verdrag van Lateranen, de z.g.n. con ciliatie, waarvan reeds eerder bewezen was, dat geenszins conflicten uitsloot. De tijd is verstreken en moeilijkheden zijn, Goddank, uitgebleven. Men mag thans zelfs Zeggen, dat zij, voorzoover zij de vervulling kun nen beteekenen van Mussolini's voorzegging in be „Popoio d'Italia", van de baan zijn. Want Sold die voorzegging het Vaticaan, dan heeft Mussolini haar in zijn rede tot de bisschoppen eu priesters, die zich onderscheiden hebben in ben „veldslag" om het graan, ongedaan ge blaakt: „De conciliatie tusschen Italië en den Stoel was een gebeurtenis van immens be- 'ang. Door die gebeurtenis kwamen de relaties bisschen Staat en Kerk te liggen op het terrein van een hartelijke samenwerking, welke steeds "leer vruchten zal afwerpen." Aan deze woorden, die op zichzelf reeds een Garantie inhouden, zou, volgens de „Osserva- 'bre Romano", Mussolini nog toegevoegd heb dij: „Het Fascisme heeft het Concordaat steeds gkstand gedaan en zal het ook in de toekomst steeds gestand doen." Is het wonder, dat de Vader, toen Hij de aalmoezeniers van het ^"aanleger in audiëntie ontving, hun zijn groo- dank bracht voor de woorden, die zij op het ^alazzo Venezia hadden uitgelokt? En zie, hoe Mussolini's verklaringen oogen- blikkelijk gevolg hebben. De „Giomale d'Italia", het blad van Gayda, knoopt aan bet verslag van de plechtigheid in het Palazzo ^enezia een nabeschouwing vast, v/aarin niets blinder gezegd wordt dan dat „de vijanden van bet katholicisme de vijanden zijn Van het ka tholieke Italië." Zoo staat het er letterlijk, ^aar het gevoel van vreugde, dat gewekt wordt, Vehnengt zich snel met een gevoel van on- ^ekerheid, van twijfel. De rede van den H. vader op den vigiliedag van Kerstmis heeft een die vijanden van het Katholicisme als zoo- hanig ontmaskerd: Duitschland. Is Duitsch- aHd ook de vijand van Italië? öe „Giornale d'Italia" spreekt van „het ka- holieke Italië". Wil zq daarmede misschien 6en beperking aanbrengen? Maar dan zou zy ets geschreven hebben, wat belachelijk is van jhidentie. Zooiets als dat een katholiek een utholiek is. Nee, met het katholieke Italië be knelt zij niet Italië, voorzooVer het katholiek 'S' maar geheel Italië, dat katholiek is. Hoe ech ec moet men dan de vriendschap met Duitsch- aUd verklaren? Het antwoord hierop krijgt men, wanneer b^n verder leest: „De idealen van ons Impe- -Urn zyn die, welke het communisme in Spanje 6h overal elders ter Wereld tracht te vernieti gd." De vqanden van de Katholieke Kerk zijn communisten, die ook de vqanden zijn van ulië. Maar niet alle vijanden van de Kerk de vqanden van Italië. Of liever: dit wil- b wy wel verklaren, doch dan moet men het ST. LOUIS, (Missouri) 18 Jan. (Reuter). e Ford Motor Company heeft den bond arbeiders in de automobielindustrie aWa het eerste vredesaanbod gedaan se- hert fleze bond in November j.l. de staking eeft afgekondigd in de montagefabriek al- bier. biM6 rechtskundige raadsman van Ford heeft ^jbcgedeeld, dat zqn maatschappij een lijst stellen van de arbeiders, die in dienst Geweest, waaronder ook de leden van de tJac, a' <3och met uitzondering van hen, die ver- fcy worden van gewelddadigheden, en tevens t^boestemmen in fabrieksverkiezingen voor 't Üzen van een vertegenwoordiger der ar- *°®ht Hiertegenover is aan den bond ver- ttW'.he stakingen te herroepen en alle be- ^gingen van onbillqke arbeidspraktqken aan ons overlaten uit te maken, wie de vijan den van de Kerk zqn. Dat het tusschen Italië en de Katholieke Kerk niet tot conflicten komt, integendeel volgens Mussolini zeer goed gaat, schqnt meer te danken aan een toevallig samentreffen van beider practijken dan aan een wezenlijke over eenstemming in beginselen. De Katholieke Kerk b.v. streeft naar een hoog bevolkings cijfer, maar zij wordt daarbij allerminst geleid door de overweging, die bij Mussolini voorzit: „dat alleen groote gezinnen de groote batal jons opleveren, zonder dewelke geen overwin ningen behaald kunnen worden." By alle vreugde over de gebleken goede verhouding tusschen Staat en Kerk in Italië blijft de Kerk zich ervan bewust, dat de feiten, welke den Staat reden geven zich over die goede verhouding te verheugen en haar te wenschen, nog niet wijzen op een principieele eenstemmigheid. In het antwoord, dat de H. Vader aan Mussolini op dezelfde wijze gaf, als deze zich tot Hem richtte, n.l. in Zijn toespraak tot de 60 bisschoppen en 2000 priesters, die zich onderscheidden in den veld slag om het graan, komt dat bewustzqn min of meer tot uiting. De H. Vader vraagt aan hen, die de Alpen over zullen trekken, daar, waar zooveel duisternis heerscht, de waarheid te doen stralen en voor hun katholieke overtui ging uit te komen. Hij levert geen critiek op de politieke vriendschap tusschen Italië en Duitschland: „Wij kunnen noch willen in de verantwoordelqkheid treden voor de wereldlijke orde, de burgerlijke orde, hetzij nationaal, het zij internationaal." De Paus wil niet uitmaken, of een politiek bondgenootschap tusschen Italië en Duitschland al dan niet gewenscht is. „Het behoort niet tot Onze competentie." Maar: „Ons hart gaat zeer bqzonder uit naar die zonen van Ons, die de Alpen over zullen trekken. Wij hopen en wenschen, dat, waar zq ook gaan, zij het voorbeeld uitdragen van hun integraal Katholiek Geloof." Hq zegt als het ware: Wees niet alleen katholiek, omdat en in zooverre dat voordeel brengt, maar wees het principieel. Want een principieel Katholiek is uiteraard een apostel. De vreugde over de verklaringen van Mus solini is dus niet onvermengd. Zij is nochtans een werkelqke, waarachtige vreugde. Zoo lang de conciliatie door de Italiaansche regeering beschouwd wordt als een gebeurtenis van im mens belang, kan de Kerk in Italië rustig haar Katholieke Actie ontplooien: kan Zq het leger van overtuigde, apostolische Katholieken uit breiden. In dezelfde mate, als waarin de Ka tholieke Actie dieper wortel schiet, verliezen de wisselvalligheden der politiek aan invloed op de heilige zaak des Geloofs. SJANGHAI, 18 Jan. (Reuter) De Japan- sche troepen zqn overgegaan tot een groot offensief langs den spoorweg Tientsin— Poekau. Zq maken vorderingen. De Chinee- zen geven toe, dat de toestand ernstig is. Naar het Chineesche agentschap Central News meldt, kan elk oogenblik een beslissende strijd verwacht worden in Zuid-Sjantoeng, waarheen beide partijen belangrijke versterkin gen hebben gezonden. Van Chineesche zijde zijn reeds alle maatregelen getroffen met het oog op een aanstaanden tegenaanval. Er komen echter nog steeds versterkingen aan. In Noord-Kiangsi wordt verwoed gestreden. In het centrum der provincie Anhwei hebben de Chineezen den toestand goed in handen. Met het oog op de bezetting van Tsingtau door de Japanners heeft de Britsche douane commissaris Campbell, om moeilijkheden te ver mijden, zijn functie overgedragen aan een Ja- panschen commissaris, die reeds lid van den douanedienst was. Hij is daartoe overgegaan op order van den Britschen inspecteur-generaal der Chineesche douane te Sjanghai. Campbell zal financieel secretaris van den inspecteur worden. TOULON, 17 Jan. (Havas) Inbrekers hebben te Toulon 600.000 francs in zilverstukken van 20 en 10 franc ontvreemd. De munten waren ge borgen in twaalf zakken en bestemd voor de Bank van Frankrqk. PARIJS, 18 Jan. (Havas.) Generaal Dus- seigneur is gisteren door den rechter van in structie gehoord. Hq verklaarde met nadruk, dat hq de verantwoordelijke leider was van de unie van comité's voor zelfverdediging, maar dat hq over geen enkele andere beweging de leiding had. Hij had nooit hooren spreken over wapenhan del. Voorts protesteerde hij tegen de beschuldi gingen, volgens welke hij direct of indirect zou hebben deelgenomen aan misdadige handelin gen en een agent van het buitenland zou zqn. Ook voegde hq eraan toe, dat hij zijn reis naar Spanje en Italië uitsluitend als toerist had ge maakt. Anita Louise, star of Warner Brothers Pictures, appearing in „THE GO-GETTER" PEPSODENT is de eenige van alle tandpasta's, die IRIUM bevat, waardoor op verrassende wijze de natuurlijke glans der tanden verhoogd wordt. IRIUM is de nieuwe moderne manier om de doffe, verkleurende tandfilm te verwijderen - de tanden te glanzen en de mond schoon en frisch te houden. Zóó doeltreffend is IRIUM, dat reeds éénmaal flink borstelen met Pepsodent Tandpasta het glazuur schooner en glanzender maakt dan ooit tevoren mogelijk was. De groote tube is voordeeliger PARIJS, 18 Jan. (Havas). De Fransche socialisten hebben beraadslaagd over de huidige kabinetscrisis en de deelneming aan een regeering-Chautemps. Blum zette het ontstaan der crisis uiteen. Blum zeide onder toejuichingen, dat de gedelegeerden thans moesten antwoorden op het aanbod tot deelneming van Chau temps. Serol, die vervolgens het woord voerde, gaf te kennen, dat hij Chautemps gevraagd had of hij deelneming der communisten overwoog. Chautemps had hem geantwoord, dat onder de huidige omstandigheden dit hem onmogelijk voorkwam. In de bqeenkomst werd vervolgens de com munistische nota besproken, die zich bezig houdt met de verklaring van Elbel, den voor zitter der radicaal-socialistische fractie, welke verzekerd zou hebben, dat zijn party nooit is opgetreden zooals de socialisten dat beweren. Blum verzocht hiervan 'n persoonlqke kwes tie te maken „want, zeide hq, mqn politieke en mijn persoonlqke eer staan op het spel. Als ik den communisten onjuiste inlichtingen heb ge geven, als ik een Volksfrontcombinatie heb doen mislukken, kan gesproken worden van een der ernstigste verdenkingen, die men tegen mij kan hebben. Ik geloof, dat het het beste is, het Volks frontcomité te vragen een onderzoek in te stellen en getuigen te hooren". Verscheidene afgevaardigden uit de pro vincie verklaarden zich vervolgens tegen deelneming aan een regeering-Chautemps, zooals dat zich thans laat aanzien. Zq wil den een regeering der drie partqen. Bij de algemeene besprekingen beschuldigde de leider der links-revolutionnaire strooming in de party er de reactie en zelfs zekere radicaal socialisten van, de Csar-affaire in den doof pot te willen stoppen door een financieele en een ministercrisis uit te lokken. De minister van P. T. T„ Lebas, achtte het noodzakelijk, dat de communisten deel van de meerderheid blijven uitmaken. Daarna kwam de redactiecommissie bijeen. Na de hervatting behaalde de door Blum, Rebas en Serol ingediende motie 4035 stemmen tegen 2659 stemmen voor de motie van Zy- romski (ultra-linksche richting) en 1496 stem men voor die van Pivert (links-revolutionnair). In de motie van Blum wordt gezegd: „De partij betuigt haar aanhankelijkheid aan het Volksfront en zijn programma, Zq betreurt het, dat de pogingen tot het vor men eener regeering naar het beeld van het Volksfront niet geslaagd zqn. Bq gebreke van een dergelijke regeering machtigt zq haar leden deel te nemen aan een regee ring, die steunt op een meerderheid, gegroe- jjeerd rondom het programma en in de discipline van het Volksfront." Men merkt overigens op, dat de twee mo ties der minderheid (Zyromski en Pivert) sa men meer stemmen behaalden dan de motie- Blum. De raad trachtte dit resultaat te ver klaren, doch zonder daarop te wachten con stateerde de secretaris-generaal der partij, Paul Faure, dat hij voor het eerst in den raad van zijn eigen partij in de minderheid was. Hij bood zqn ontslag als secretaris-generaal aan. Blum trachtte hem van zijn besluit te doen terugkomen. Onder deze omstandigheden kwam het bestuur der partij onmiddellijk bij een. Het feit, dat de door het socialistische bureau verdedigde motie, waarin de leden tot deelneming aan een regeering steunend op een Volksfront-meerderheid werden ge machtigd, niet de absolute, maar slechts een relatieve meerderheid kon verkrijgen, heeft in de socialistische party een crisis veroorzaakt. Overigens zou het bureau, wanneer het slechts enkele stemmen meer gekregen had, een meerderheid behaald hebben. Voor het eerst sedert 1920, toen op het congres te Tours een splitsing ontstond, is het bureau der partij in de minderheid ge bleven. Met het oog op de onzekerheid in den natio- nalen raad der socialistische partij, waarbq twee moties van tegenovergestelden aard vrij wel evenveel stemmen verkregen de een ten gunste van een ongeschonden volksfrontregee- ring onder socialistische leiding en met deel neming der communisten, de andere voor even- tueelen steun aan een radicaal-socialistische regeering vraagt men zich af, of Chautemps zijn pogingen tot het vormen eener regeering zal blijven voortzetten. Hij zal zqn beslissing uitstellen tot hij door Dormoy op de hoogte gesteld zal zijn van de omstandigheden, waaronder de nationale raad zich heeft uitgesproken. Indien Chautemps de opdracht teruggeeft, zal Blum waarschijnlijk opnieuw naar het Elysée ontboden worden. .MENADO, 18 Januari. (Aneta). In den af- geloopen nacht te één uur brak door onbe kende oorzaak hevige brand uit in de buurt van den pasar, waar ruim 20 winkeltjes met voorraden copra en petroleum in vlammen zijn opgegaan. Bq het aanbreken van den dag was de brandweer het vuur meester. De schade be draagt ruim 100.000 en wordt gedeeltelijk door assurantie gedekt. Persoonlijke ongeluk ken hadden niet plaats. Tegen den oud-gemeente-secretaris van Huis- sen, den 34-jarigen J. Th. M. K., die zich als secretaris-penningmeester van het Crisis-Comité der gemeente Huissen in 1936 f 415.80 had toe geëigend eischte de Officier van Justitie der Arnhemsche Rechtbank een jaar gevangenis straf. Hedenmorgen deed de rechtbank uitspraak en veroordeelde den verdachte tot een gevange nisstraf van zes maanden voorwaardelqk met een proeftqd van drie jaar onder toezicht der R. K. Reclasseeringsvereeniging, afd. Nqmegen. Evenals in Nederland is het in Indië herhaal- delqk voorgekomen, dat men door een al dan niet opzettelijk onjuist bericht reeds uiting gaf aan zijn vreugde dat een Prins of Prinses was geboren. In twee gevallen was hiertoe de aanleiding voortqdige uitgifte door correspondenten van dagbladen van vooraf gereedgemaakte bulle tins, in andere gevallen was het opzettelijk een onjuiste bekendmaking van de zijde van par ticulieren, die een geheel stadje in Oranjetooi stak. Het „Bat. Nwsbld." deelde mede, dat een stu dent te Bandoeng een zeer ongepaste grap heeft uitgehaald, waarbij verschillende scho len als de H.B.ë., het Christelijk Lyceum en de Technische Hoogeschool zijn opgebeld door iemand, die „namens den resident" mededeelde, dat er een Prins geboren was en dat verzocht werd om de vlag te hqschen. De H.B.S. vierde „de blijde tijding" vreugdevol; alle leerlingen kregen vrqaf. Op het Christelijk Lyceum wer den de leerlingen bijeengeroepen in de aula, waar een plechtige toespraak en een bidstond werd gehouden. Bij de Technische Hoogeschool deed men echter navraag, waarbij bleek dat de mede- deelingen misleidend waren. De Bandoengsche recherche heeft een onmiddellqk onderzoek in gesteld. Het heeft reeds tot een positief resul taat geleid. Gebleken is n.l., dat een student, voorzitter van den senatus veteranorum, zich aan deze on gepaste aardigheid heeft schuldig gemaakt. Hij heeft reeds bekend. De „grappige" student zal vermoedelqk vervolgd worden op grond van het wetsartikel, waarin het strafbaar is gesteld, door valsche berichten de rust te verstoren. BANDOENG, 18 Januari. (Aneta). Het „A. I. D. De Preangerbode" deelt mede, dat de organisatie-leider van de N.S.B. in Ned.- Indië hedenmorgen is ontboden bq den sub stituut-officier van justitie in verband met zijn anti-Japansche actie in het nummer van het orgaan der beweging „Indië Hou Zee" van 15 Januari. Aneta kan hieraan nog toevoegen, dat ir. van der Laaken inderdaad verhoord is. Verdere in lichtingen zijn niet verstrekt. Echter kan wor den gemeld, dat bedoeld nummer van „Indië Hou Zee" de mededeeling bevatte, dat „wij na- tionaal-socialisten, in verband met de uitlatin gen van Suetsugu tegen het blanke ras, elke relatie met vertegenwoordigers van het Japan- sche volk verbreken, tot dat gebleken is, dat be doelde uitlatingen door dat volk niet worden onderschreven dan wel worden veroordeeld." Deze passage was gevolgd door een aankon diging, dat genoemd orgaan geen advertenties van Japanners meer zal opnemen en men van alle leden van de N. S. B. verwacht, dat zij niet meer zullen koopen in Japansche winkels, zich niet meer zullen laten knippen bij Japan sche coiffeurs, zich niet meer zullen wenden tot Japansche fotografen, enz. enz. PALEMBANG, 18 Januari. (Aneta). Binnen korten tijd is thans voor de derde maal een zak je luchtpost uit Palembang vermist. Dit zakje werd 15 Januari met de Reiger naar Medan ver zonden en is daar niet aangekomen. Reeds eenigen tijd bestond het vermoeden, dat opvarenden van een schip, dat regelmatig Hoek van Holland aandeed eau de cologne smokkel den. Dit vermoeden bleek waarheid te bevatten, want Maandag hebben belastingambtenaren in samenwerking met de politie twee stokers van het schip aangehouden, omdat zq den 18-jari- gen inwoner van Hoek van Holland, H. W. een hoeveelheid eau de cologne hadden geleverd. Deze had voor de verdere distributie gezorgd, en bij vier andere inwoners van Hoek v. Holland het gesmokkelde reukwerk gebracht, waar het echter door de politie weer in beslag is geno men. Tegen alle betrokkenen is proces-verbaal op gemaakt. Maandagmiddag in den avondschemering speelde zich een stroopersdrama af in het jachtgebied van den heer Van Heek, wonende te Enschede, gelegen te Woolde. De jachtop ziener Pluim, in dienst van den heer Van Heek, trof in de nabijheid van het jachtge bied een drietal Deldenaren aan. Dezen werden aangehouden, onder sommatie van fouilleering, waaraan deze zich aanvan kelijk niet wilden onderwerpen, waardoor een kleine worsteling ontstond, met het gevolg dat de aangehoudenen het hazenpad kozen en toen met twee schoten uit het jachtgeweer van den jachtopzichter werden getroffen. Zekere B. werd vrij ernstig gewond en moest naar het ziekenhuis vervoerd worden alhier, de beide anderen werden minder ernstig ge wond en werden naar Hengelo gebracht voor een nader verhoor. Naar gebleken is, loopen de meeningen over de vraag, of steuntrekkende werkloozen op den nationalen feestdag, ter gelegenheid van de blijde gebeurtenis te Soestdijk, evenals op an dere dagen zouden moeten stempelen, nog al uiteen. Sommige gemeentebesturen nemen het standpunt in, dat, waar op andere nationale feestdagen het niet gebruikelijk is, te laten stempelen, ook voor ditmaal vrijstelling kan worden verleend. Echter hoorden wij ook de meening verkondigen, dat de aanstaande feest dag wel beschouwd wordt als een nationale, doch nog niet officieel als zoodanig te boek staat. Teneinde zekerheid hieromtrent te ver krijgen, heeft burgemeester jhr. mr. de Geer van Oudegein van Diemen, zich schriftelijk tot het ministerie van Sociale Zaken gewend, met de vraag, of de steuntrekkende werkloozen op den aanstaanden nationalen feestdag al dan niet vrijgesteld konden worden van de ver plichting om te doen stempelen. Op dit schrijven is een telefonisch antwoord ingekomen, waarbq te kennen werd gegeven, dat het gemeentebestuur naar omstandigheden kon handelen. B. en W. van Diemen hebben toen besloten, vrijstelling van stempelen op den feestdag ter eere van de blijde gebeurtenis te verleenen. Ook in Weesp, Weesperkarspel en Muiden be hoeven de werkloozen niet te stempelen. Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht, heeft benoemd tot Rector van het R.K. Zieken huis St. Joannes de Deo te Utrecht den Zeer- erwaarden heer C. J. A. Venings. Blqft tevens Directeur van het Diocesaan Bureau van het Wit-Gele Kruis in het Aartsbisdom Utrecht. Wapen U tegen het rGEVAAR van KOUVATTEN^ Bescherm Uw keel, luchtpijpen en longen, met antiseptische tegen koude vochtigheid en infectie. Maar vraog naar de in Hollandsche doozen a SO cent. Zooals men weet, heeft de Anglikaan- sche kerk in Engeland haar ontstaan te danken aan den afval van Hendrik Vin, die tevergeefs den Paus van Rome ver zocht zqn wettig en geldig gesloten huwelqk te ontbinden. De PauS kon en mocht niet toegeven aan den eisch van den Engelschen Koning, eens de „Verdediger van het Geloof" geheeten, die terwille van zijn lusben de onontbindbaarheid van het huwelqk opge heven wenschte te zien. De Paus verdedigde onwrikbaar de heiligheid en onontbindbaar-, heid van het huwelqk, ook al ging het Engelsehe volk met zqn vorst daardoor voor de Katholieke Kerk en het Katholicisme ver loren. Zij, die ten onrechte wel eens be weren, dat Rome onder bepaalde omstandig heden en in bepaalde gevallen het niet zoo nauw zou nemen met het beginsel der on ontbindbaarheid, mogen aan dit frappante en overtuigende historische voorbeeld den ken, alvorens zij lichtvaardige „praatjes" verkoopen, welke geen enkelen grond in de werkelijkheid vinden en slechts het aanzien der Kerk.in de oogen van even onkundige als lichtgeloovige menschen schaden. Zooals vanzelf spreekt, heeft het voorbeeld van Hendrik VIII, die zich na de breuk met Rome tot Hoofd der Engelsehe Kerk uitriep, niet nagelaten invloed uit te oefenen op de Kerk, die hij terwille van zoo persoonlqke en weinig fraaie motieven stichtte. Dat de Anglikaansche Kerk het coelibaat voor haar geestelqkheid ophief, lag dan ook geheel in de lqn van den „geest", die haar grondvestte. Het is wel merkwaardig, dat kwesties van huwelqk en scheiding in de Anglikaansche Kerk steeds aanleiding tot soms ernstige en heftige meeningsverschillen zqn blijven geven. Herinneren wij slechts aan het zeer recente geval van Koning Edward VIII, die terwille van de gescheiden mevrouw Simp son de keizers- en koningskroon van het Britsche Imperium en Engeland versmaad de. De hoogste Anglikaansche geestelijkheid sprak haar sterke afkeuring uit over Ed ward's gedrag, vooral omdat de echtgenoot van Mrs. Simpson nog leefde, maar er waren ook verschillende vooraanstaande figuren in die Kerk, die de houding van den vorst ver dedigden. De laatsten waren méér in de lqn der „historische traditie" van de Anglikaan sche Kerk dan de eersten. Thans is een andere huwelijksquaestie in de Anglikaansche Kerk bijzonder actueel geworden, nl. die van haar lageren clerus. De materieele nood der tqden heeft ook de Engelsehe Kerk voor bqzondere moeilqkheden gesteld. De inkomens der An glikaansche geestelijkheid vertoonen onder ling ontstellende verschillen. Terwql de bis schoppen zeer hooge salarissen ontvangen, moeten de jonge, aankomende predikanten noodgedwongen 'n waarlijk ascetische sober heid betrachten. Het instandhouden der im posante kathedralen en vorstelqke bisschops paleizen alsmede de prachtlievende liturgie verslindt handen vol geld en de lasten der gezinnen van de lagere geestelijkheid zqn onder de huidige financieele omstandigheden voor de High Church moeilijk te dragen. De Aartsbisschop van Canterbury, ar. Lang, is daardoor op het denkbeeld gekomen een vqfjarenplan voor de predikanten voor te stellen, waarbij dezen er van zouden moeten afzien in de eerste vqf jaren na hun ambts aanvaarding te trouwen. De kosten van pastorieën, salarissen en pensioenen zouden daardoor in aanzienlijke mate worden ver laagd. Op zuiver economische en financieele gronden wordt dus een tijdelijk en beperkt herstel van het coelibaat voor jonge gees telijken bepleit, dat in de Engelsehe Kerk werd afgeschaft, terwql het in de Katholieke Kerk op zuiver geestelqke gronden in den loop der eeuwen werd gehandhaafd. Deze gang van zaken bewijst opnieuw, dat zq, die zich om de een of andere reden van Rome losmaken en afscheiden, vroeg of laat tot de erkenning moeten komen, dat de Katholieke Kerk en haar instellingen nog niet zoo dwaas en onverstandig zqn als zq het gaarne hadden willen doen voorkomen. Het coelibaat van onze geestelqkheid is een zegen voor de Kerk. Niet alleen omdat het de geestelqkheid boven al te kwellende materieele zorgen verheft, zoodat zq zich met hart en ziel geheel aan de zielzorg en de geestelqke belangen kan wijden, maar ook omdat het haar tot offervaardigheid en zelf tucht opvoedt, waardoor zq tot een persoon lijk belangeloos en zuiver geestelijk gerichte raadgeefster wordt voor de aan haar zorgen toevertrouwde geloovigen in de vele moeilqk heden des levens. Gods wegen zijn onnaspeurlqk en won derbaar. Moge de Anglikaansche Kerk, waar in zichtbare stroomingen in de richting van toenadering tot de oude Moederkerk bestaan, mede door den materieelen en geestelijken nood in haar kringen, die zonder onfeilbaar leergezag steeds verder van de eenige eeuwige waarheid zqn afgedwaald, eens tot de vol ledige herkenning komen van die waarheid, welke door de Katholieke Kerk in den loop der bewogen eeuwen steeds ongeschonden en zuiver is bewaard. .onder God geen gezag.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 9