De westenwind ruischt in de
boomen van Soestdijk
Verwoede strijd
bij Teruel
Tokio en China's
diplomaten
Het nieuws van heden
Tsïning opnieuw
gevallen
Hard tegen hard
in Palestina
De gebeurtenissen
te Heede
'w;
ALS EEN VERTROUWD
GERUCHT
Het proces tegen
Ds. Niemöller
Een Baltische
kardinaal?
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13«66
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per weekper kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 2714 ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VRIJDAG 21 JANUARI 1938 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20981
'ver'
Het door Franco opgebrachte
Amerikaansche schip ver
voerde petroleum voor
de Spaansche
regeering
Geen stappen der V.S.
te wachten
Wederom zijn Japansche landings
pogingen op Hainan mislukt
Het Weer
Arabieren blijven zich verzetten,
terwijl de terreur met kracht
onderdrukt wordt
W
flooi
«tr:
'Jden door de Chineesche kustwacht.
^éla Ivady afgetreden
Groote voorzichtigheid en terug
houdendheid een allereerste
vereischte
mÊÊm
Een stadsbeeld uit Tsinin, dat dezer dagen door de Japansche troepen is bezet
Reeds vroeger bloeide hier het
gezinsgeluk van de Oranjes
Hollandsche woning als
alle andere
P-C
'V
De Prins is uitgereden
Wandeling der Prinses
in paleispark
Japan waarborgt hun veiligheid
voor persoon en bezittingen
Chineesche officieren
terechtgesteld
Mislukte onderhandelingen
De export uit Hongkong
R.AJ.-bijlage
Bij dit nummer behoort een bij
lage, waarin onze lezers verschil
lende bijzonderheden vinden over
de R. Al.-tentoonstelling, welke
heden te Amsterdam door den Mi
nister van Waterstaat is geopend.
Te Berlijn is met groote eer de overleden moeder van den minister van Oorlog
Von Blomberg ten grave gedragen. Een laatste groet aan het graf
Een groot aantal getuigen
gedagvaard
De besprekingen van Munters
met het Vaticaan
Veldslag onder
Bedoeïnen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
Nieuw kabinet van
Frankrijk bijeen
Vermoedelijke inhoud van Chau-
temps' regeeringsverklaring
Communisten in arrest
in Portugal
Geheele bestuur der partij
gevangen genomen
Twee en zestig dooden bij den
stam Amarat
Amerikaansche Brilmonturen
de beste. KEIP de vakspecialist
loont U de laatste modellen.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces .Omroepers" zie de rubriek.
i*#
i>e'
SALAMANCA, 21 Jan. (Havas) Om
trent den toestand Donderdagavond om acht
uur meldt het door het rechtsche hoofd
kwartier uitgegeven communiqué, dat de
rechtsche troepen aan het front van Teruel
een verbetering hunner eerste linies hebben
Uitgevoerd.
Zij bezetten enkele loopgraven van den vij-
&Ud, na den tegenstand overwonnen te hebben
van de regeeringstroepen, die zware verliezen
'eden. Bijna vierhonderd regeeringsmanschap-
Pen werden gevangen genomen. Tijdens een
luchtgevecht werden zeven regeeringsvliegtuigen
Neergeschoten. Waarschijnlijk werd ook nog een
Nchtste getroffen.
In het officieele legerbericht der Barce
lona-regeering wordt toegegeven, dat de
slag, die gisteren aan het front van Teruel
geleverd is, tot de verwoedste gevechten van
den burgeroorlog kan worden gerekend.
De nationalisten, die door talrijke vliegtuigen
Êesteund werden, deden heftige aanvallen op de
vlakte en de heuvels van Celadas, doch zij wer
den teruggeslagen. Na zware verliezen geleden
hebben, konden de rechtschen zich van Mu-
leton meester maken. De vijandelijke ruiterij
"flie de stellingen der regeeringstroepen trachtte
binnen te dringen, kon verspreid worden.
Omtrent het Amerikaansche schip Nantucket
Chief, dat door Franco werd aangehouden, ver
nemen wij, dat dit behoorde tot de Eastern
State Petroleum Company.
De vice-president van deze maatschappij,
Daniel W. Armstrong, heeft medegedéeld, dat
flit schip zevenduizend ton petroleum aan boord
bad, bestemd voor de Spaansche regeering.
Het schip was 18 November uit Port Arthur
in Texas vertrokken met een bemanning van
35 Amerikanen. Het heeft een lading petroleum
naar Barcelona gebracht en is vervolgens naar
Satoem vertrokken. Het schip keerde thans
haar Barcelona terug.
Armstrong verklaarde verder, dat hij nog niet
besloten heeft, of "hij stappen bij de regeering
van de Vereenigde Staten zal doen.
Er wordt ook niets medegedeeld omtrent de
Mogelijkheid, dat de Amerikaansche regeering,
Stappen zal ondernemen. Er wordt aan herin
nerd, dat de regeering ruim een jaar geleden de
Amerikaansche schepen gewaarschuwd heeft,
flat zij voor de vaart in de Spaansche wateren
Mlf de risico moeten dragen.
HANGKAU, 20 Jan. (Chin. Tel. Ag.) Het
middelpunt der krijgsverrichtingen in China
bevindt zich op het oogenblik ten Zuiden
Van den spoorweg Tientsin-Poekau, waar
een verbeten slag geleverd wordt ten
Zuiden van Pengpoe, het centrum der ver
keerswegen in het Noorden van de provincie
Anhwei.
L>e Japansche troepen hebben het offensief
bgezet. Men denkt, dat zij pogen verband te
bewerkstelligen met de Japansche troepen, die
Pereeren ten Noorden van den spoorweg
'Cntsin-Poekau.
Ten Noorden van het front Tientsin-
Poekau is de stad Tsining opnieuw in han-
flen van de Japanners gevallen. De Chi
neesche troepen denken er over tot den
tegenaanval over te gaan.
g.th de omgeving van Poetoeng, tegenover
ianghai, zijn gemotoriseerde Chineesche een
heden zeer bedrijvig.
volgens nog niet bevestigde geruchten zouden
r,® Chineeschen Penghsien, ten Zuiden van
ianghai, nabij Soengkiang, dat het eerste be-
vngrijke station ten Zuiden van Sjanghai
'mt, heroverd hebben.
In Zuid-China zijn Japansche marinetroepen
gistermiddag opnieuw niet in geslaagd aan
te gaan op het eiland Hainan. Gesteund
VERWACHTING: Meest matige, tijdelijk
wellicht toenemende Zuid-Westelijke tot
Westelijken wind, zwaar bewolkt tot be-
trokken, later opklarend, weinig of geen
regen, aanvankelijk weinig verandering in
temperatuur, later iets kouder.
Hoogste barometerstand
773.4 te Toulouse en Clermont
Laagste barometerstand:
723.3 te Janmayen
Zon op 7.59 - onder 4.24 - Licht op 4.54
Maan op nam. 11.43 onder v.m. 9.4*
23 Januari L. K.
immuuniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiil
JERUSALEM, 20 Januari (Havas). Het
onderdrukken van de terreur in Palestina
wordt met kracht voortgezet. De krijgsraad
te Jerusalem heeft wederom een doodvon
nis uitgesproken tegen een Arabier, die
schuldig was aan het in het bezit hebben
van wapenen.
De politie heeft verder Rassen el Khaldi ge
arresteerd, een Arabier, die belast was met de
inspectie van de coöperaties. Men weet nog niet
waarvan hij wordt beschuldigd.
De Arabieren blijven hun politiek van verzet
tegen de verdeeling van Palestina voortzetten.
Het hooge Arabische comité heeft heden
een proclamatie gepubliceerd, waarin wordt
medegedeeld, dat het na de verklaring
van Ormsby Gore absoluut vijandig blijft
staan tegenover de verdeeling van Palestina.
Het comité heeft den wensch te kennen ge
geven, welke is uitgesproken op de Pan-
Arabische conferentie te Bloedane, dat het
recht van de Arabieren op de volledige onaf
hankelijkheid van hun land wordt geëerbiedigd.
De Arabieren zijn evenwel bereid tot „rede
lijke" onderhandelingen over het vraagstuk
van het eerbiedigen van de Etritsche belangen,
de bescherming van de heilige plaatsen en het
wettige recht van de Joodsche bevolking en
de andere minderheden in Palestina.
Verscheidene aanslagen zijn weer gepleegd op
joodsche kolonies in de streek van Jerusalem.
Er zijn daarbij echter geen slachtoffers geval
len.
Militaire gerechtshoven te Jerusalem hebben
twee Arabieren ter dood veroordeeld wegens het
schieten op troepen en politie.
De Palestijnsche opperbevelhebber heeft de
twee tegen deze Arabieren uitgesproken dood
vonnissen bekrachtigd.
Een dezer ter dood veroordeelden, Abdoel
Kader Taha geheeten en afkomstig uit Hebron,
had bekend medeplichtig te zijn aan den moord
op Starkey.
-r een hevig luchtbombardement hebben van-
om zeven uur 200 man Japansche marine-
j^Pen pogingen in het werk gesteld de haven
u elin, op het uiterste Zuiden van Hainan te
,reiken. zij werden teruggeslagen na een uur
Vq6OEDAPEST, 20 Jan. (Havas). Béla Ivady,
jjM^itter van de Hongaarsche partij der natie
le e eenheid, is afgetreden. Zijn opvolger is
hiet gekozen. Hoewel Ivady verklaard heeft
gel8ehs gezondheidsredenen te zijn afgetreden,
men. dat hij ernstige meeningsverschil-
gpi eehad heeft met den uiterst-rechtschen vleu-
1 fler party.
Naar aanleiding van de gebeurtenissen te
Heede heeft het bisschoppelijk Ordinariaat van
Osnabr|iick een verklaring gepubliceerd, waar
in wordt geconstateerd, dat de Kerk de moge
lijkheid van deze openbaringen niet loochent,
maar dat men zeer voorzichtig en terughou
dend te werk moet gaan met dergelijke be
richten.
„Ten opzichte van de bekende gebeurtenis
sen in Heede is het bewijs nog niet geleverd,
dat hier sprake is van bovennatuurlijke ver
schijningen.
Daarom is het in het belang der Kerk niet
gewenscht, dat op een of andere wijze bede
vaarten naar Heede ondernomen worden."
Aan de geestelijkheid is gevraagd om niet al
leen zelf geen bezoek te brengen aan Heede,
maar ook om zich van iedere propaganda in
dit opzicht te onthouden en afradend te staan
tegenover de geloovigen.
(Van onzen specialen verslaggever)
In de hooge, wintersche boomen van het
prinselijk paleis ruisfht de Zuid-Wester,
de wind van Holland, de wind van de zee.
Rusteloos gaat zijn sterke adem door de
kale takken, een vol en krachtig geluid,
zooals het zeer vaak en vertrouwd moet
hebben geklonken in de ooren van hen, die
in den loop der tijden dit groote, grijs
witte Vorstenhuis hebben bewoond.
Veilig en vertrouwd staat die Westenwind
om het paleis. In de' hooge schoorsteenen is
zijn gerucht, soms trilt een venster in de spon
ning, of kraakt er een deur. Het zijn de over
bekende geluiden, die elke Hollandsche woning
doen leven, die haar intimiteit vergrooten,
waarbinnen het huiselijk samenzijn met zijn
blijde en droeve momenten zich samentrekt en
zich zelf genoeg is.
Wel sterk in deze dagen voelt men hoe dit
paleis achter zijn hekken en gazons, schuilend
in de boomen van het wijde park, een huis is
als alle andere huizen, waar een jong gezin
een groot geluk verbeidt, een geluk, zoo oud
als de wereld zelf, maar altijd weer even groot
en diep.
Dat dit vurig verbeide gezinsgeluk te
vens zal strekken tot oprechte vreugde van
heel een volk, verandert niets aan de inti
miteit van dit blijde huiseljk gebeuren.
Rustig gaat het leven zijn gang in de prin
selijke woning. Buiten turen de wachtenden,
maar wat zien zij meer dan wat er eiken
morgen en eiken middag of avond aan ieder
gewoon Hollandsch huis valt te zien? Dat de
dag vroeg begint ten paleize is niets bijzonders.
Dat later op dén morgen de gordijnen worden
weggetrokken, de vensters open gaan, om
frissche lucht te laten toestroomen, is een
goede vaderlandsche gewoonte, p waarbij het
uitkloppen van een stofdoek aan de paleizelijke
waardigheid volstrekt niets afdoet. En als in
den vroegen winteravond de lichten worden
ontstoken en een hand de gordijnen sluit, kan
men er slechts de rustige huiseiykheid vermoe
den, die genoeg heeft aan vier vertrouwdê mu
ren, om de ruimte daarbinnen te vullen met
eenvoudig menschengeluk
Men «weet, hoe Prinses Juliana er prijs op
heeft gesteld, dat de blijde gebeurtenis niet
in Den Haag, maar in Haar eigen woning
zal geschieden. Haar is dit huis bijzonder
lief, om zoovele dierbare herinneringen,
om den bloei van Haar eigen geluk en wel
licht ook om heel de sfeer, van huiselijk
lief en leed, reeds in vroeger tijden met dit
paleis en dit park verweven.
Het was vooral de stille voorname Anna Pau-
lowna, die hier aan de zijde van haar gemaal,
den lateren Koning Willem II, een rustig en
groot huweiyksgeluk heeft gekend, die hier,
honderd en meer jaren geleden, aan twee van
Haar kinderen het leven schonk. En in die
zelfde sfeer van geluk waarvan nog zoovele
souvenirs in het oude paleis zijn te vinden,
wordt thans opnieuw een kinderstem verbeid,
wordt andermaal de toekomst van Neêrlands
dynastie verzekerd door den zegen op een ge
lukkig huwelijk van twee jonge, levensbiye
menschen.
Hedenmiddag om tien over twaalf uur is
Prins Bernhard uitgereden. Ondanks het feit,
dat op dit oogenblik een fijne motregen be
gon te vallen, hield de Prins de kap van Zijn
auto open, en verdween, den kraag van Zijn
regenjas opgeslagen, met Zün wagen in de
richting Baarn.
H. K.H. Prinses Juliana heeft van
ochtend een korte wandeling in het park
achter het paleis gemaakt.
In zake de toekomstige positie der Chi
neesche diplomatieke en consulaire ver
tegenwoordigers in Japan, verklaarde de
woordvoerder van het Japansche ministerie
van Buitenlandsche Zaken, dat alle Chinee
sche officieele vertegenwoordigers, voor zoo
ver zij naar China terugkeeren, tot aan hun
vertrek de diplomatieke voorrechten en de
bescherming der Japansche regeering ge
nieten.
Den vertegenwoordigers der regeering Tsjang
Kai Sjek, die voornemens zijn in Japan te
blijven, zou eveneens veiligheid voor hun per
soon en him bezittingen worden toegezegd. De
Japansche autoriteiten zouden voorts de be
scherming op zich nemen van de gebouwen der
Chineesche legatie en der consulaten.
Naar Reuter uit Hankau meldt, is officieel
medegedeeld, dat negen personen wegens plichts
verzuim terechtgesteld zijn. Tot de geëxecuteer
den behooren een commandant van een leger
corps, een rechter van den krijgsraad, twee re
gimentscommandanten en de chef van een tele
graafkantoor.
Namen zijn niet bekend gemaakt, doch
het is mogelijk, dat ook Han Foe Tsjoe,
oud-gouverneur van Sjantoeng en generaal
Feng Joeh Sjang terecht gesteld zijn.
Naar vernomen wordt zal de Japansche mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Hirota, in een
in den Landdag te houden rede, de uit vier
punten bestaande voorwaarden uiteenzetten,
welke door Japan aan de regeering Tsjang Kai
Sjek d/or bemiddeling van Duitschland zijn
voorgelegd en tevens de omstandigheden ver
klaren, waaronder de vredesonderhandelingen
mislukt zijn.
Chineesche zakenlieden in Hongkong en
Kanton hebben een circulaire gericht tot de
Britsche export-firma's, waarin zij deze bedrei
gen alle verkoopen aan Britsche firma's te zul
len staken, indien de laatste voortgaan
chineesche goederen door Japansche schepen te
doen vervoeren.
De zaak is voorgelegd aan het Londensche
kantoor van de „China Homeward Freight Con
ference", welks beslissing de Britsche firma's
met spanning verbeiden. De Chineesche export
geschiedt nog steeds op ruime schaal, vooral
in goederen uit de Centrale en Westelijke Chi
neesche provincies.
BERLIJN, 21 Jan. (Reuter) Het proces
tegen ds. Niemöller, dat zooals gemeld op 7
Februari a.s. begint, zal, naar men verwacht,
drie weken duren, met mogelijk eenige tusschen-
poozen. Er is een groot aantal getuigen gedag
vaard. Dit proces zal vermoedelijk de meest op
zienbarende „cause celèbre" worden sedert het
proces van den Rijksdagbrand.
Het gerechtshof zal gepresideerd worden door
drie beroepsrechters, die in juridische kringen
een groot aanzien genieten, terwyl drie van de
kundigste advocaten van Duitschland den pre
dikant zullen verdedigen.
De rechters zullen nog moeten beslissen over
de vraag, of het proces in het openbaar ge
voerd zal worden. Mocht eventueel geen pu
bliek worden toegelaten, dan zal het toch niet
uitgesloten zijn, dat de pers vergunning krijgti
verslagen van het proces te maken.
VATICAANSTAD, 21 Jan. (Havas). Aan
gaande het bezoek van den minister van Bui
tenlandsche Zaken van Letland aan het
Vaticaan, wordt gemeld, dat minister Munters
o.a. besprekingen heeft gevoerd over de op
richting van het nieuwe diocees Liepaja, dat
ontstaan is door splitsing van het Aartsbisdom
Riga. Hierin was in het concordaat met Let
land niet voorzien. De besprekingen zijn echter
in een voor beide partijen gunstigen zin ver-
loopen. In Vaticaansche kringen heeft men
veel lof voor de vriendschappeiyke houding,
die minister Munters tegenover het Vaticaan
heeft aangenomen.
In kerkelijke kringen in Litauen, aldus
meldt het D.N.B., rekent men op een
spoedige benoeming van een Kardinaal voor
de Baltische Staten. Men beschouwt de be
sprekingen van de Letlandsche regeering
met het Vaticaan als een teeken, dat po
gingen aangewend worden om den Aarts
bisschop van Riga, Mgr. Springowitsj, de
eer van deze benoeming te doen geworden.
In Litauen meent men, dat de voorkeur ge
geven dient te worden aan een Litauschen
Bisschop, daar Litauen een overwegend katho
lieke bevolking heeft, terwijl Letland hoofd
zakelijk protestantsche onderdanen heeft. In-
tusschen zijn de betrekkingen tusschen Litauen
en het Vaticaan nog niet verbeterd, zoodat se
dert het vertrek van den Pauselijken Nuntius
in 1931, de H. Stoel geen Nuntius meer te
Kowno heeft.
De slag, die gisteren bü Teruel geleverd werd,
kan tot de hevigste gevechten van den Spaan-
schen burgeroorlog worden gerekend.
Tokio waarborgt de veiligheid voor Chineesche
diplomaten, die in Japan wenschen te blijven.
Een groot aantal getuigen is gedagvaard in het
proces tegen Ds. Niemöller.
Minister v. Buuren heeft de 26e R. A. I.-ten-
toonstelling te Amsterdam geopend.
De stemming in Ned.-Indië in verband met de
komende blijde gebeurtenis.
JL
PARIJS, 20 Jan. (Havas) Tijdens de eerste
beraadslagingen van het nieuwe Fransche ka
binet heeft Chautemps hedenavond de regee
ringsverklaring voorgelezen.
De verklaring zou hulde brengen aan Blum's
poging tot vorming van een nationale vereeni-
ging rondom het volksfront, terwyl te kennen
zou worden gegeven, dat het aftreden van de
vorige regeering niet het gevolg is geweest van
een leerstellig conflict, en dat de opvattingen
van het nieuwe kabinet gelijk zijn aan die van
de beide vorige regeeringen, zoodat zich con
tinuïteit van actie voordoet.
De muntvrijheid wil de regeering handhaven
en het financieel saneeringswerk van Bonnet
wil zij voortzetten.
De verkregen sociale hérvormingen zullen
onaangetast blijven, en er zal gestreefd worden
naar toepassing van het volksfrontprogram in
de mate, waarin de omstandigheden dit ver
oorloven zullen. Het ontwerp voor een arbeids-
statuut zou Dinsdag reeds worden ingediend.
Het aanblijven van Delbos bewijst den wensch
der regeering tot voortzetting van diens tot
dusverre gevoerde politiek.
De landsverdediging zal versterkt worden
door coördinatie van de diensten der ministe
ries van Oorlog, Luchtvaart en Marine, die on
der de leiding van Daladier zullen komen.
PARIJS, 21 Jan. (Havas). De administratieve
commissie der socialistische partij heeft een
uitvoerig debat gehouden over de vraag, of het
kabinet-Chautemps al of niet gunstig ontvan
gen moest worden. Tenslotte werd een motie
aangenomen, waarin gezegd wordt, dat de com
missie, in het verlangen de eenheid van het
Volksfront te bewaren, het goed keurt dat de
socialistische parlementsfractie in denzelfden
zin heeft gehandeld. Op deze motie werden 16
stemmen uitgebracht tegen 8 op die van Zy-
romsky (ultra links) en 5 op die van Pivert
(links-revolutionnair)
LISSABON, 21 Jan. (Havas). De politie voor
de waakzaamheid en de sociale verdediging
heeft medegedeeld, dat het geheele bestuur der
communistische partij gearresteerd is. Ook de
leden van het districtsbestuur te Oporto zijn
in hechtenis genomen, met uitzondering van 'n
dokter, die de vlucht heeft genomen.
AMMAN, 21 Jan. (Havas). Als gevolg van
de rivaliteit tusschen twee hoofden van den
Bedoeïnenstam Amarat is tusschen hun aan
hangers een vechtpartij ontstaan, die de af
metingen van een waren veldslag aannam. Na
een dag en een nacht verbitterd te hebben
gevochten, lieten de tegenstanders 62 dooden
op het terrein achter.
Soldaten, die zich in auto's naar het tooneel
van den strijd spoedden, werden aangevallen
en enkele der wagens werden vernield. Een
nieuwe expeditie, onder bevel van emir Hayal
Ben Moessaid, bestaande uit veertig auto's,
wist de vechtenden ten slotte uiteen te drijven.
Gt. Houtebaai naasl Luxaj
iNi ik tniiiniiiiiiini))i)ii;yi^^/|yy tvy.
Stand op Vrijdag 1 uur nun.: 766.6
yorige stand: 766.6
