Ontploffingen te Parijs Fransche gezant bij Horinautsji Twee „Groene Muizen" behouden in Rio de Janeiro geland Mgr. dr. Schrijnen overleden Het heden Een boerendrama in Frankrijk GEVECHTEN RONDOM TERUEL De onrust om den Volkenbond nieuws van DE BAROMETER Kapitein Moscatelli Natal VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 5970 WOENSDAG 26 JANUARI 1938 - AVONDBLAD DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20989 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per weekper kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM Alle personen in het pyrotechnisch laboratorium werkzaam om het leven gekomen Bij onderzoek naar de springstof van de Csar De linkschen melden een plaatse lijke overwinning De verjaardag van de Pauskroning Plechtige herdenking in Polen Afbraak van de „Expo" begonnen Enkele aardige hoekjes zullen behouden blijven Het Weer Immuunmuimui Nadere inlichtingen gevraagd over het incident bij Joelinkau op Hainan Nederlander in Japan beboet Amerikaansche hulp nog in Biseo en Bruno Mussolini vlogen zonder tusschenlanding van Dakar naar Rio, een af stand van 5700 K.M. De Duce prijst de koene vliegers tllÜl Het nieuwste Amerikaansche afweergeschut tegen vliegtuigen. Het geschut geeft uit zes monden een salvo af Parijs en Londen besluiten tot het afleggen van een plechtige verklaring Joodsch schoenmaker ernstig gewond De zooveelste moordaanslag in Palestina Hoogleer aar aan de Nijmeegsche universiteit Poging tot revolutie in Portugal DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Om een kleine belastingschuld verloren vier menschen het leven Gendarmes staken de woning in brand Staking te Brest geëindigd NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. PARIJS, 26 Jan. (Havas). Hedenmorgen tegen tien uur hebben zich in het stedelijk pyrotechnisch laboratorium Villejuif te Parijs twee hevige ontploffingen voorgedaan. Volgens de eerste mededeelingen zijn tien personen hierbij om het leven gekomen. Dr. Kling, de directeur van het stedelijk labo ratorium, is hier bezig met het onderzoek van de explosie-middelen, die bij de huiszoekingen in de Csar-affaire gevonden zijn. Talrijke ambulance-auto's zijn naar de plaats Van de ramp gezonden. Nader wordt gemeld, dat er geen gewonden zijn. Al degenen, die bezig waren met de be handeling van de granaten, die moesten worden overgebracht naar het artilleriepark te Versail les, zijn om het leven gekomen. De geweldige slag van de ontploffing was Verscheidene kilometers in den omtrek waar neembaar. Men hoorde twee zware ontploffin gen, waarop zich een enorme rookkolom in de lucht verhief. De ruiten van de nabij gelegen huizen vlogen door den luchtdruk aan scherven. Op het oogenblik van de ramp waren twee fotografen van den gerechtelijken iden- titeitsdienst, een militair chemicus en een chef-chemicus van het laboratorium, als mede een tiental soldaten in het gebouw aanwezig. Men heeft de hoop opgegeven hen nog levend te zullen aantreffen. Een bataljon van het 24e regiment infanterie heeft de plaats van de ramp bezet; Laugeron. de politie-prefect, is ter plaatse aangekomen. BARCELONA, 26 Jan. (Havas). Radio Barcelona heeft medegedeeld, dat gedurende de eerste uren van den Dinsdag de linkschen Van het Oostelijke leger aan het front van Te- ruel zijn opgerukt, en na den weerstand van de rechtschen te hebben overwonnen, heuvel no 70 La Calla de la Olla en andere punten in dezen sector hebben bezet. Een aantal na tionalistische vliegtuig-eskaders trachtten den linkschen opmarsch tevergeefs te verhinderen. Aan het einde van den dag hadden de link schen nog alle veroverde stellingen in hun be zit. In een communiqué van het groote hoofd kwartier der rechtsche troepen wordt medege deeld, dat de linkschen in den sector van Te- ruel eenige van de rechtsche stellingen hebben aangevallen, die op krachtige wijze tegenstand boden. De linkschen werden achtervolgd en moesten een honderdtal gevangenen, wapens en munitie achterlaten. De uit Spanje teruggekeerde schrijver Stur- iup heeft verklaard, dat de gevangenneming van den bisschop van Teruel door de linkschen benut wordt voor propagandistische doeleinden. Door de radio laat men iemand spreken als de „bisschop", die een prachtig relaas op- discht over de verhoudingen in het linksche Spanje en die zijn tevredenheid betuigt met de behandeling der gevangenen. Onze Romeinsche correspondent meldt ons: Naar de „Osservatore Romano" meldt, zullen de organisaties van Katholieke Actie in Polen °P plechtige wijze het feit herdenken, dat Pius Xi voor 16 jaar tot Paus gekroond werd. 12 Fe bruari a.s. zullen daartoe overal plechtige H.H. Missen worden opgedragen, welke gevolgd zul len worden door feestelijke bijeenkomsten, waar- lh de leden van de Poolsche Katholieke Actie Van hun vereering voor Z. H. den Paus zullen doen blijken. PARIJS, 2-6 Jan. (Havas) Dinsdag is officieel €en aanvang gemaakt met de afbraak der tot Verdwijning gedoemde gebouwen der Parijsche Wereldtentoonstelling. Niet alle paviljoens zul len echter worden afgebroken; eenige der aar digste hoekjes der tentoonstelling zullen be nouden blijven. Men verwacht, dat het sloopingswerk in het Voorjaar geëindigd zal zijn, en dat dit gedeelte Van Parijs dan zijn gewonen aanblik zal heb- ?on herkregen. Naar schatting zal de slooping "5.000 ton, d.i. driemaal het gewicht van den ®iffeltoren, afbraakmateriaal opleveren. Hoogste barometerstand 773.1 te Biarritz p Laagste barometerstand 726.9 te Jan Mayen 1 VERWACHTING: Meest matige, tijde- i S lijk toenemende, Zuid-Westelijke tot Noord-Westelijken wind, zwaar bewolkt EE met tijdelijke opklaringen, waarschijnlijk EE EE regen- of hagelbuien, weinig verandering EE in temperatuur. Zon op v.m. 7.53 onder n.m. 4.33 uur. EE Licht op n.m. 5.03. Maan op v.m. 4.03 onder n.m. 12.09. Nieuwe Maan 31 Jan. TOKIO, 26 Jan. (D.N.B.) De Fransche ambassadeur te Tokio heeft gisteren een bezoek gebracht aan den plaatsvervangenden Japanschen minister van Buitenlandsche Zaken, Horinautsji, in verband met het in cident in de haven van Joelinkau op Hai nan. Hij wilde nadere inlichtingen over de gebeurtenissen daar hebben. Horinautsji herhaalde de reeds eerder afge legde Japansche verklaringen en voegde daar aan toe, dat drie Japanners bij het incident gewond waren. De Japansche oorlogsschepen hadden slechts de hun verstrekte opdracht tot het afsluiten van de haven van Joelinkau ten uitvoer gelegd. Andere bedoeling hadden zij niet. De Fransche ambassadeur nam kennis van deze officieele Japansche verklaring. Van Fran sche zijde had men herhaaldelijk betoogd, dat het in strijd met de overeenkomst van 1907 zou zijn, wanneer Hainan in de krijgsverrich tingen betrokken werd en dat dit bovendien een onmiddellijk gevaar voor Indo-China, in het bijzonder voor de haven van Haiphong, zou be- teekenen. Japan had anderzijds bezwaar ge maakt tegen munitievervoer naar China over Fransch gebied. Bevestigd wordt, dat twee opvarenden van 't Britsche stoomschip „Severnleigh" door de politie te Tokio gearresteerd zijn. Het Japansche ministerie van Binnen- landsche Zaken maakt melding van een politierapport uit Nagoja, volgens hetwelk de beide zeelieden een Japansche vlag, die van een huis woei, hebben neergehaald. Een hunner is een Britsch onderdaan,, de ander is Nederlander. Het onderzoek door de Japansche autoriteiten zal waarschijnlijk twee of drie dagen in beslag nemen. Ook de Britsche autoriteiten onderzoeken de kwestie. Generaal Li Tsoeng Jen, de vroegere com- hiandant van Kwangsi, die thans de krijgsver richtingen langs den spoorweg Tientsin—Poe- kau leidt, is benoemd tot gouverneur van de provincie Anhwei, ter vervanging van Tsjang Tso Ping, den vroegeren minister van Binnen- landsche Zaken. Door deze benoeming wordt het gezag van generaal Li Tsoeng Jen in de streek, die hij te verdedigen heeft, versterkt. Nader wordt gemeld, dat de beide zeelieden, opvarenden van de „Severnleigh", dien door de Japansche politie garresteerd waren, door de rechtbank te Nagoja veroordeeld zijn tot het betalen van 200 yen boete wegens het opzette lijk vernielen van eigendom. Francis Culkin, republikeinsch afgevaardigde voor New-York, heeft in het Amerikaansche parlement een wetsontwerp ingediend, waarbij een bedrag van vijf millioen dollar wordt be schikbaar gesteld voor hulp aan behoeftigen in de Chineesche oorlogszone. De uitvoerende raad van de Amerikaansche federatie van den arbeid heeft een voorstel ver worpen betreffende aansluiting bij de actie van het internationaal vakverbond tot economi- schen boycot van Japan. Dit besluit werd ge nomen met de toevoeging, dat de A.F.L. „den agressieven, onverdedigbaren, barbaarschen oorlog, die door Japan gevoerd wordt", betreurt en bereid is den boycot tegen Japan, waartoe in de laatste conferentie der A.F.L. besloten is, toe te passen. De Federatie wil Amerika echter niet in den oorlog storten. mk Twee „Groene Muizen", de vliegtuigen van kolonel Biseo en Bruno Mussolini, hebben in twee étapes den afstand^ RomeRio de Janeiro afgelegd. Hierboven het toestel van Bruno Mussolini met de bemanning. In het midden de zoon van den Duce. Op het vliegtuig ziet men duidelijk drie groene muizen geschilderd RIO DE JANEIRO, 26 Jan. (Havas.) Mosca telli vertrekt heden uit Natal naar Rio de Ja neiro. Blsëo eri Bruno Mussolini zijh Dinsdag avond om 22 uur 0.5 gmt te Rio de Janeiro ge land. Na een zeer voorspoedige vlucht zijn de door kolonel Biseo en luitenant Mussolini bestuurde „Groene Muizen", welke Dinsdagmorgen om acht uur te Dakar waren opgestegen voor den sprong over het Zuidelijk deel van den Atlan- tischen Oceaan, des avonds op het vliegveld van Rio de Janeiro geland. Zooals reeds ge meld moest kapiteih Moscatelli den tocht te Natal onderbreken, omdat er iets aan de pro pellers van zijn vliegtuig haperde. Aanvankelijk waren de vliegers van plan de tweede etappe van hun vlucht naar Rio in Natal te beëindigen. Kolonel Biseo en luitenant Bruno Mussolini zetten na Fernando Noronha gepasseerd tè zijn direct koers naar de Braziliaansche hoofdstad. Te 18 uur Italiaansehen tijd werden de vlieg tuigen boven Pemambuco gesignaleerd. Toen de toestellen boven het vliegveld Campo dos Alfonsos nabij Rio de Janeiro verschenen, was het al duister. Ondanks het feit, dat het vliegveld niet ver licht was, maakten de beide toestellen een per fecte landing. Toen de vliegers uit de cockpit waren gestapt, stormde een menigte van on geveer 5000 menschen op Bruno Mussolini af om hem op de schouders naar de messroom te dragen. Enkele soldaten hielpen de politie om het publiek op een afstand te houden. In het restaurant werd voor de vliegers cham pagne geserveerd, terwijl buiten de geestdrifti- gen net zoo lang opdrongen, tot zij er in slaag den de afzetting te verbreken. De politie kon toen alleen nog maar beletten, dat de menschen het restaurant binnendrongen. Nadat de toe stellen in de hangars waren overgebracht, reden de vliegers in auto's naar Rio de Janeiro, ge volgd door een jubelenden stoet Italianen. Het bericht, dat de „Groene Muizen" den Oceaan waren overgestoken verwekte in Rome een ware explosie van enthousiasme. Alle gebouwen van de Romeinsche fascisti sche groepen werden terstond verlicht. De or kesten in de schouwburgen, bioscopen, café's en restaurants speelden volksliederen, terwijl het publiek uitbundig juichte. Talrijke optochten trokken door de stad, om uiting te geven aan de vreugde over de schitte- rende prestatie van de Italiaansche vliegers, die in een dag een afstand van 5700 K.M. hadden afgelegd. De Italiaansche bladen wijden vandaag geheele pagina's aan deze prachtige vlucht, welke een nieuwe overwinning voor de fas cistische luchtvaart beteekent. Zoodra het nieuws van de aankomst van Biseo en Bruno Mussolini Rome bereikte, zond de Duce aan kolonel Biseo het volgende tele gram: „Het Italiaansche volk begroet met groot enthousiasme de bliksemsnelle vlucht der „Groene Muizen". Gij hebt, vliegend over de Middellandsche Zee, de Sahara en den Atlantischen Oceaan, uw doel bereikt en de wereld weer eens de macht van de fascistische luchtvaart getoond. Ik zend u allen mijn grootsten lof." De draadlooze installatie, welke zich aan boord van de „Groene Muizen" bevindt, be hoort tot de sterkste ter wereld, en de door kolonel Biseo zelf verbeterde methode van as tronomische navigatie, welke zoo noodig wordt toegepast, moet beter zijn dan eenig ander systeem, dat tot dusver werd aangewend. Wat verder nog de benaming van de toe stellen betreft, de idee, om op den romp van elk vliegtuig drie groene muizen te schilderen is van Bruno Mussolini zelf, die daarbij ge dacht heeft aan een oud Romeinsch spreek woord: „Laat je vijand groene muizen zien", hetgeen gelijk stond met de aansporing, in een gevecht zulk een dapperheid aan den dag te leggen, dat het den tegenstanders groen en geel'voor de oogen werd. PARIJS, 26 Jan. (Havas) Het officieele com muniqué, dat gepubliceerd is na -het onderhoud tusschen Chautemps, Delbos en Eden, wijst er op, dat de staatslieden geheel tot overeen stemming zijn gekomen ten opzichte van alle problemen. In het bijzonder hebben de regee ringen te Parijs en Londen het gevoel, dat de zitting, die heden te Genève geopend wordt, beheerscht zal worden door de bezorgdheden, die na het uittreden van Italië door de hou ding van zekere mogendheden zouden kunnen ontstaan ten aanzien van de toekomst van het Volkenbondshandvest. De gedachtenwisseling heeft de vastbe slotenheid van Frankrijk en Engeland be vestigd, om op plechtige wijze, in een vorm, die nog vastgesteld moet worden, hun ge hechtheid aan de beginselen en de metho den van het handvest en aan de collectieve veiligheid tot uitdrukking te brengen. Na contact te hebben gezocht met hun col lega's der andere delegaties zullen Eden en Delbos in Genève een besluit nemen over de vraag, of de trouw van hun landen aan de Ge- neefsche instelling voor den Raad in een ge meenschappelijke verklaring zal worden uitge sproken, dan wel in afzonderlijke redevoerin gen van beide ministers, welke met elkander zouden overeenstemmen. Delbos is Dinsdagavond naar Genève ver trokken. in denzelfden trein hadden ook Eden en Spaak plaats genomen. JERUZALEM, 26 Jan. (Reuter) De eenige Jood, die in het Christelijk-Arabische dorp Ra- mallah, tien mijl ten Noorden van Jeruzalem, woonde, een schoenmaker, is Dinsdagavond neer geschoten. Met ernstige wonden moest hij in het ziekenhuis worden opgenomen. Hij had den aanvaller herkend, zoodat de man later ge arresteerd kon worden. Hedenmiddag te ongeveer twaalf uur is Mgr. prof. dr. Jos. Schrijnen, hoogleeraar aan de R. K. Universiteit te Nijmegen, over leden. Mgr. prof. dr. Schrijnen was na zijn reis naar Rome ongesteld thuis gekomen; hij leed aan bronchitis, groote vermoeidheid en hartzwakte. Op last van den dokter moest hij het bed hou den. Zijn toestand ging gelukkig langzamer hand vooruit. Dinsdag werd nog weer hoop gegeven tot heden plotseling een inzinking kwam. Even vóór twaalf uur werden de paters Jezuïeten van de St. Jozefkerk aan het Keizer Karelplein, die in de onmiddellijke nabijheid van het huis van Mgr. Schrijnen aan de St. Annastraat wonen, gewaarschuwd. Pater Vroom S.J. begaf zich terstond naar de woning van den professor, die reeds zijn bewustzijn verloren had. De pater kon hem nog juist het H. Oliesel toedienen. Omstreeks kwart over twaalf gaf mgr. den geest. Dit verscheiden heeft in Universiteitskringen en in alle andere kringen te Nijmegen diepen indruk gewekt. De thans ontslapene werd 3 Mei 1869 te Venlo geboren. Hij bezocht daar het Collegium Alber- tinum van de paters Dominicanen en de bis schoppelijke colleges te Roermond en te Rolduc. Daarna studeerde hij aan de Universiteit te Leuven, waar hij in 1891 promoveerde tot doc tor In de letteren en wijsbegeerte op een proef schrift, getiteld: „Etude sur ie phénomène de 1' „s. mobile" dans les langues classiques". Na zijn theologische studies aan het Groot- Seminarie te Roermond ontving hij in 1894 de H. Priesterwijding, waarna dr. Schrijnen leeraar was aan het bisschoppelijk college te Roer mond. In 1910 werd dr. Schrijnen lector en in 1912 bijzonder hoogleeraar aan de Rijksuniver siteit te Utrecht vanwege de St. Radboudstich- ting, om onderwijs te geven in de vergelijkende klassieke taalkunde en in de cultuurgeschiede nis der Christelijke oudheid. In 1921 werd hij eveneens benoemd tot buitengewoon hoogleeraar in de algemeene taalwetenschap. Toen werd prof. dr. Schrijnen door het Door luchtig Episcopaat belast met de hoogst eervolle opdracht de wetenschappelijke organisatie in handen te nemen van de R. K. Universiteit te Nijmegen, waarvan hij de eerste rector-mag- nificus was. Hier was prof. dr. Schrijnen in 1923 benoemd tot gewoon hoogleeraar om onderwijs te geven in de Grieksche en Latijnsche taal kunde, de algemeene taalwetenschap en de volkskunde. De groote verdiensten op wetenschappelijk ge bied van den thans ontslapene werden herhaal delijk erkend en onderscheiden zoowel door de kerkelijke als wereldlijke overheid. Mgr. prof. dr. Schrijnen was o.m. Geheim Ka merheer en Huisprelaat van Z. H. den Paus. Doctor honoris causa van de R. K. Universiteit van Milaan, lid van de Koninklijke Academie van Wetenschappen, lid van de Kon. Vlaamsche Academie van Wetenschappen, lid van de Ne- derlandsche Maatschappij voor Letterkunde, eerelid van de Görresgesellschaft, lid van het hoofdbestuur van de Semaine d'Ethnologie réli- gieuse, lid van het Bureau van de Commission internationale des arts populaires, voorzitter van het Nederlandsch Comité voor Volkskunst, lid van de Commissie voor intellectueele toena dering NederlandBelgië, secrétaire Général de la Fédération des Universités Catholiques, Secré taire Général van het Comité International Per manent de Linguistes, lid van de eerste afdee- ling van den Onderwijsraad en voorzitter van de Nijmeegsche Universiteitsvereeniging. Mgr. Schrijnen was voorts o.m. ridder in de Orde van den Nederlandschen Leeuw, Comman deur in de Leopoldsorde, Officier in de Belgische Kroonorde, Officier in het Legioen van Eer en begiftigd met de médaille du Roi Albert. LONDEN, 26 Jan. (Havas). Naar aanleiding van de geruchten, volgens welke in Portugal en het aan Portugal grenzende deel van liet rechtsche Spanje voorbereidingen tot opstand ontdekt zouden zijn, geeft Reuter de volgende uiteenzetting De geheime diensten van Portugal en het rechtsche Spanje vernamen, dat vóór het einde der maand te Lissabon en in zekere groote Spaansche steden aan de grens een communis tisch oproer zou uitbreken. De opstand werd onderdrukt. De samenzwering schijnt aan het licht gekomen te zijn, doordat te Badajoz te vroeg tot actie werd overgegaan. Aan beide zijden van de grens verricht de politie huis zoekingen en men verwacht, dat zij weldra communistische haarden zal ontdekken. Mili taire maatregelen zijn genomen: in de Spaan sche grenssteden zijn troepen samengetrokken. Ook in de Portugeesche groote steden werd het leger gereed gehouden om op alles voorbe reid te zijn. De geheele maand zullen speciale maatregelen van kracht blijven. Het is thans rustig in Portugal; er is niets over deze ge beurtenissen gepubliceerd. De Fransche en Engelsche delegaties te Genève zullen een plechtige verklaring afleggen over het Volkenbondshandvest en de collectieve vei ligheid. Bij een boerendrama in Frankrijk, ontstaan door weigering te voldoen aan een belasting schuld, verloren vier menschen het leven. Uit alle deelen van Westelijk Europa worden waarnemingen van het Noorderlicht gemeld. De Fransche gezant te Tokio vroeg inlichtin gen omtrent het incident bij Hainan. Een Nederlander werd in Japan beboet. De afbraak van de „Expo" is officieel begon nen. Bij ontploffingen in een laboratorium te Parijs is een aantal personen om het Ieren gekomen. Mgr. prof. dr. Jos. Schrijnen, hoogleeraar aan de R. K. Universiteit te Nijmegen, overleden. Mr. L. Besier gaat heen als procureur-generaal bij den Hoogen Raad. Gevaar voor een conflict in het visseherijbe- drijf te IJmuiden zeer verminderd. Het K.P.M.-conflict van de baan. O LEMANS, 26 Jan. (Havas). In het gehucht La Porée, gemeente La Flèche, belegerde de gendarmerie de woning van de familie Cornuel, bestaande uit een moeder met twee zoons, waarvan er een Maandag een slotenmaker heeft doodgeschoten, die op bevel van een deur waarder de deur open wilde breken. De deur waarder moest zooals gemeld een achter stallige belasting van tweehonderd francs innen. Aangezien de Comuels zich weigerden over te geven, maakten de gendarmes Dins dagmiddag gebruik van traangas. Dit werd door den schoorsteen naar binnen geblazen. De belegerden deden hierop net of zij zich over wilden geven. Toen de belegeraars zich echter vertoonden, schoot een van de zoons een onderofficier van de gendarmerie dood, waarna de familie zich opnieuw in het huis barricadeerde. Ten einde raad besloot de gendarmerie toet het huis in brand te steken, teneinde het drie tal te dwingen naar buiten te komen. Toen het vuur het inwendige van de woning had bereikt, kwam plotseling een der gebroeders Cornuel gewapend met een geweer naar buiten, hjj wist in de duisternis te ontkomen. Eenige oogenblikken daarna verscheen ook zijn broer, doch nadat hij enkele stap pen had gedaan stortte hij ter aarde, ge troffen door een kogel. Kort daarop kwam vrouw Cornuel, haar kleeren en haren in vlammen gehuld, te voorschijn. Zij stortte, eveneens door een kogel getroffen, op den drempel van haar huis neer. Het bosch, waarin de vluchteling zich, naai men aanneemt, verborgen houdt, zal door pa trouilles worden afgezocht, doch daar hij met een geweer gewapend is, wordt gevreesd, dat nieuwe slachtoffers zullen vallen, indien hjj niet spoe dig gevat wordt. BREST, 26 Jan. (Havas) Het conflict tus schen de havenarbeiders en de stuwadoorsbe- drijven te Brest is bijgelegd. Stand op Woensdag 1 uur n.m.: 759-3 Vorige stand: 761.5

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1