Roosevelt's plan krijgt vrij
zeker een meerderheid
Gaat Von Blomberg
heen?
Een krachtig
protest
Amerikaansch
te Tokio
DE JAPANSCHE LEZING
NIET AANVAARD
Tavs beschuldigd
van hoogverraad
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 GIRO 5970
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 77 Vi ct. per week,
per kwartaal f3.58
ZATERDAG 29 JANUARI 1938 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20995
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Omkeer in de politiek
der Ver. Staten
Voortdurend wederzijdsche pol
singen tot in bijzonderheden
tusschen Washington
en Londen
Vinson-wet ingediend
Enorm program
De indruk in Londen
Hitier zou Zondag niet in den
Rijksdag sprekendaar eerst
een reconstructie van 't Duit-
sche kabinet gereed
moet zijn
Wenk van een vreemde
regeering
Von Blomberg
Roemeensche gezant te
Moskou teruggeroepen
Zaakgelastigden zullen de betref
kingen verder onderhouden
IfillPilii
-
Hirota verwacht strikte neutrali
teit van Hongkong bij een
inval in Zuid-China
Een verklaring der V.S.
inzake het conflict?
Militairen contra regeering
Het Weer
Schepen opgebracht
ml
Program van actie gevonden, dat
omverwerping van de Oosten-
rijksche regeering
beoogde
Het arbeidsstatuut van
Chautemps
Fransche werkgevers zullen naar
verzoening streven
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
MODERNE WONINGEN
Luchtaf weeroef ening
in Duitschland
De grootste oefening die ooit
is georganiseerd
De Spaansche kwestie
en België
Beschuldigingen inzake schending
der non-interventie-overeenkomst
Regime in Griekenland
niet gewijzigd
Slechts zijn een aantal personen
verbannen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
WASHINGTON, 29 Jan. (Reuter). Er
schijnt weinig twijfel aan te zijn, dat de
boodschap van Roosevelt over versterking
van de bewapening zoowél in het Huis van
Afgevaardigden als in den Senaat gemakke
lijk een goede meerderheid zal krijgen.
De voorzitter der vlootcommissie van den
Senaat, Walsh, heeft verklaard, dat hij het vol
ledig met de boodschap eens is; de leider der
republikeinsche oppositie in den Senaat heeft
eveneens uitdrukking gegeven aan zijn goed
keuring.
Volgens gezaghebbende kringen te Washing
ton vormt de boodschap van Roosevelt een be
langrijke étappe in de ontwikkeling der bui-
tenlandsche politiek van Amerika.
Wat de reis van den kapitein van den gene-
ralen staf Ingersoll, deskundige bij het depar
tement van Marine, betreft, wijst men er op,
dat deze een strikt technisch doel had.
Kapitein Ingersoll heeft echter zekere
nuttige aanwijzingen mee terug gebracht
over de algemeene houding van de Britsche
admiraliteit ten aanzien van de mogelijkheid
eener samenwerking tusschen Amerika en
Engeland.
Teneinde de isolationisten niet te verschrik
ken, verzekeren de vertegenwoordigers der re
geering, dat er geen sprake kan zijn van een
verbintenis der Vereenigde Staten in een for-
meele politieke samenwerking met wien ook.
De wederzijdsche polsingen van officieu-
zen aard tusschen Londen en Washington
blijven echter voortduren, en gaan tot in
bijzonderheden; kortom de Amerikaansche
regeering voert methodisch een politiek,
welker algemeene richting rechtstreeks te
genovergesteld is aan de isolatiepolitiek.
Sommige aanwijzingen echter, zooals de reac
tie, die volgde op de redevoering van Roosevelt
te Chicago, en de belangrijke minderheid, die
steun verleende aan het wetsontwerp van Lud
low, drijven Roosevelt en het staatsdepartement
er toe met de uiterste voorzichtigheid te
handelen_
In een persconferentie heeft president Roose
velt verklaard, dat de tonnage van de beide
nieuwe slagschepen nog niet vaststaat. Verder
weigerde hij iets te zeggen over de proeven met
kleine schepen, waarvoor hij gelden heeft aan
gevraagd; men veronderstelt evenwel, dat deze
schepen van hetzelfde type zijn als de kleine
zwaargewapende motorbooten der Italiaansche
marine.
Ten aanzien van de verwijding van het Pa
namakanaal deelde Roosevelt mede, dat dit
door de genie wordt bestudeerd.
De president schat de uitgaven voor de
bewapening in het komende belastingjaar
op 29.200.000 dollar.
Tegelijk met de boodschap van den presi
dent is de Vinson-wet, waarbij de regeering
wordt gemachtigd de vloot met twintig pro
cent te vergrooten, in het Huis van Afge
vaardigden ingediend.
Er is voorzien, dat in geval van een interna
tionale overeenkomst tot beperking der bewa
pening, waarbij Amerika betrokken is, de pre
sident den vlootbouw op kan schorten, voor
zoover noodig.
De schepen, welke gebouwd zouden moeten
worden, zijn drie slagschepen, waardoor het
totaal wordt gebracht op achttien; acht krui
sers, waardoor het totaal komt op 47; 25 tor
pedojagers, waardoor het totaal wordt gebracht
op 147; negen onderzeeërs, waardoor het totaal
aantal onderzeeërs wordt gebracht op 58; en
tenslotte duizend vliegtuigen, waardoor het to
taal aantal onmiddellijk bruikbare vliegtuigen
drieduizend wordt.
Voor de bemanning van deze nieuwe schepen
en vliegtuigen zal een vermeerdering van per
soneel van twintigduizend man en twaalfhon
derd officieren noodig zijn.
De vijftien millioen dollar, welke door Roo
sevelt worden verzocht voor proefnemingen,
zijn bestemd voor schepen met een maximum
van drieduizend ton. De totale tonnage voor
de drie slagschepen is honderdvijf duizend
ton en voor de acht kruisers 68.500 ton. In 1933
zullen slechts twee slagschepen op stapel worden
gezet, het derde zal later volgen.
Het departement van Marine heeft me
degedeeld, dat de totale kosten van de ver
meerdering met twintig procent van de
vloot ongeveer achthonderd millioen dollar
zullen bedragen.
De boodschap van Roosevelt aan het Congres
en de indiening van het wetsontwerp betref
fende de verhooging van de vlootcredieten zijn
te Londen met levendige voldoening ontvan
gen De zekerheid, dat de herbewapeningsin
spanning van Amerika geen enkel agressief ka
rakter draagt/ stelt de Britsche politieke kringen
in staat haa'r te beschouwen als een bijdrage
tot de algemeene stabiliteit, al betreurt men
natuurlijk de omstandigheden, welke van dit
besluit oorsprong zijn. Met belangstelling heeft
men kennis genomen van het feit, dat de presi
dent te kennen heeft gegeven, dat de tonnage
der beide .nieuwe linieschepen nog niet is vast
gesteld, en dat hij tevens te verstaan gegeven
heeft, dat een verbreeding van het Panamaka
naal overwogen wordt. Men brengt deze feiten
in verband met de verschillende berichten, vol
gens welke de Japansche vlootbouw zou uitgaan
boven de kwalitatieve beperkingsgetallen van
het verdrag van 1936, o.m. ten aanzien van de
linieschepen.
99
99
LONDEN, 29 Jan. (Havas). Volgens den
Berlijnschen correspondent van de „Times"
zijn het redenen van binnenlandsch politie-
ken aard, die Hitier er toe hebben doen
besluiten de speciale zitting van den Rijks
dag, welke Zondag zou worden gehouden,
niet te laten doorgaan.
Hij schrijft: „ambtenaren van de Wilhelm-
strasse zeggen thans, dat Hitier waarschijnlijk
bepaald heeft, dat de Duitsche buitenlandsche
politiek voor het oogenblik geen nieuwe mede-
deeling noodig maakt.
Zij gaan zelfs zoo ver, dat zij insinueeren,
dat misschien van „een vreemde regeering" een
mededeeling werd ontvangen.
Het is mogelijk, dat deze uitlegging voldoen
de is, maar zij houdt geen rekening met het
vroeger op kwesties van binnenlandsche politiek
gelegde accent.
In andere, direct in verbinding met de partij
staande kringen geeft men twee redenen op
om de verdaging te verklaren:
1. Men spreekt veel over een plan tot
reconstructie van het kabinet, welk plan
nog niet voltooid is.
Men maakt hieruit op, dat Hitier zal
wachten tot het gereed zal zijn, om over de
eenheid van de natie te spreken.
2. Men doet opmerken, dat zekere verklarin
gen en waarschuwingen, welke sommige amb
tenaren verwachten in de redevoering te zullen
vinden, misschien beter bij een andere gele
genheid zouden kunnen worden uitgesproken
dan ter gelegenheid van de viering der natio
nale eenheid.
Deze ambtenaren wachten bijvoorbeeld op 'n
krachtig antwoord op de bittere critiek van
Z. H. den Paus tegen het nationaal-socialisme.
Zij zouden voorts hopen, dat vrij openlijk 'n
waarschuwing zou worden gegeven aan de in-
dustrieelen, die onlangs het vierjarenplan heb
ben gecritiseerd.
Volgens den correspondent van de „Ti
mes", die zijn indrukken weergeeft uit
Duitsche kringen, zou de kabinetsrecon
structie in het bijzonder maarschalk von
Blomberg betreffen, als wiens opvolger ve
len reeds generaal Von Reichenau, den
vroegeren leider van de politieke afdeeling
van het ministerie van Oorlog, noemen.
Hij voegt hier aan toe: „Men acht het zeker,
dat de partij directe controle wil uitoefenen op
alle ministeries. Zij oefent deze thans reeds
op de meeste uit."
MOSKOU, 29 Jan. (Havas). Naar vernomen
wordt is Cioentoe, de Roemeensche gezant te
Moskou, naar Boekarest teruggeroepen. Hij
moet Moskou in begin Februari verlaten.
Men zal zich herinneren, dat de Russische
gezant te Boekarest kort geleden door zijn re
geering werd teruggeroepen.
Het schijnt echter, dat de betrekkingen tus
schen Roemenië en Rusland niet zullen worden
verbroken; er blijven n.l. zaakgelastigden te
Boekarest en te Moskou.
De gebeurtenissen in China deden in Amerika het inzicht groeien, dat, zooals president Roosevelt zeide, de bewapening
der Ver. Staten onvoldoende is. Het is zeer waarschijnlijk, dat verscheidene nieuwe oorlogsschepen zich in de naaste toekomst
zullen voegen bij deze patrouille, die de Westkust der Vereenigde Staten bewaakt
WASHINGTON, 29 Jan. (Reuter). Het
Amerikaansche departement van Staat
heeft den ambassadeur der Vereenigde Sta
ten te Tokio opdracht gegeven krachtige
vertoogen te richten tot de Japansche re
geering wegens den aanval op John Alli
son, den tweeden secretaris der ambassade
van de Vereenigde Staten te Nanking.
Het departement van Staat heeft tege
lijkertijd een verslag gepubliceerd over
deze aangelegenheid; dit verslag verschilt
aanzienlijk van de offityeele Japansche
lezing.
Allison heeft in zijn rapport aan het depar
tement medegedeeld, dat het volkomen onge
rechtvaardigd was hem te slaan.
In het gebouw van den Japanschen Land
dag zijn de leden van het kabinet in een
dringende bespreking bijeengekomen. Zij
hebben van gedachten gewisseld over de
„jongste ontwikkeling van het incident
in China."
Omtrent den aard der besprekingen wordt
niets onthuld.
Nadat" kennis was genomen van de gedetail
leerde rapporten der ministers van Buiten
landsche Zaken, Oorlog en Marine, werd hier
over een uur lang beraadslaagd.
De leiders van leger en vloot zullen van het
resultaat der besprekingen op de hoogte wor
den gesteld.
President Roosevelt heeft op het Witte Huis
langdurig geconfereerd met Huil en Weels.
Na afloop dezer bespreking werd geen
enkele verklaring afgegeven en ook geen
communiqué verspreid, doch men gelooft,
dat de Amerikaansche regeering de redac
tie bestudeert van een belangrijke ver
klaring inzake het Chineesch-Japansche
conflict.
In antwoord op een hem in de begrootings-
commissie gestelde vraag heeft de Japansche
minister van Buitenlandsche Zaken, Hirota,
velrklaard, dat Japan de strilste neutraliteit
van Hongkong verwacht, ingeval zich in Zuid-
China militaire operaties zouden afspelen.
Hij verklaarde voorts, dat Binnen-Mongolie
zich ongetwijfeld onafhankelijk van de regee
ring van Peiping zal ontwikkelen, daar dat de
wensch der Mongolen is.
De Japansche minister van Oorlog, Soegija-
ma, publiceert een verklaring, waarin hij het
geheele leger verzoekt „zijn pogingen te ver
dubbelen om de doeleinden, die Japan na
streeft, te verwezenlijken".
De minister wijst opnieuw op de noodzake
lijkheid alle mogelijke voorbereidingen te
treffen om tegemoet te komen aan de eischen
van een langdurigen oorlog, „aangezien de
toestand zich in steeds sterkere mate verer
gert".
Hirota
Volgens welingelichte kringen zou de ver
klaring van Soegijama ingegeven zijn door
den wensch, de stroomingen tegen te gaan,
die voor stakingen der vijandelijkheden in
China en hervatting der onderhandelingen
met Tsjang Kai Sjek zijn, welke stroomin
gen in een gedeelte Van het leger, o.a. in
dat hetwelk in Midden-China opereert,
zouden toenemen.
Het argument, dat ten gunste dezer stroo
mingen naar voren wordt gebracht, is, dat de
Chineesche kwestie de buitenlandsche com
plicaties o.a. van de zijde van de Sovjet-Unie,
dreigt te verergeren. Japan dient derhalve zijn
krachten niet in de uitgestrekte gebieden van
China te verspreiden en te verspillen, omdat
anders de bewapening van Sovjet-Rusland
sneller zou toenemen dan die van Japan.
De meerderheid der regeering, de omgeving
van den keizer en de generale staven van le
ger en vloot willen hun streven daarentegen
op China concentreeren. De verklaring van
Soegijama zou een bevestiging vormen van 't
voornemen, het leger te reorganiseeren, met
het oog op langdurige vijandelijkheden en de
noodzakelijkheid, in de bezette gebieden be
langrijke garnizoenen te leggen. Deze politiek
zou het mogelijk maken, de verontrustende,
op hervormingen gerichte activiteit van talrijke
jonge officieren te leiden in de richting van
pacilicatie-arbeid en exploitate van China.
Minister-president Konoye zou voorstander zijn
van dit standpunt, dat vooraanstaande in-
austrieele en financieele kringen eveneens gun
stig gezind zouden zijn.
Welingelichte kringen meenen echter,
dat de militairen, die een spoedig einde
der vijandelijkheden wenschen, zich tegen
de politiek van het kabinet zullen ver
zetten en eventueel een regeeringscrisis
zullen trachten uit te lokken.
Een politievaartuig te Hongkong heeft op
gemerkt, dat twee de Panameesche vlag voe
rende schepen door een Japanschen torpedo
jager werden opgebracht in de richting van
de Ladronen.
Vermoedelijk bestaat de verdenking, dat de
schepen wapens naar China vervoeren.
Het Engelsche stoomschip Silksworth, dat
Vrijdag van Hongkong was uitgevaren, is van
ochtend in de haven teruggekeerd wegens
moeilijkheden met leden der Japansche be
manning. De politie heeft zich aan boord van
de Silksworth begeven; er wordt een onderzoek
ingesteld.
De havenarbeiders van Middlesbourg in En
geland, die de vorige week reeds hadden gewei
gerd een lading ijzer en staal aan boord te
brengen van het Japansche s.s. „Haroenama-
roe", dat ongeladen naar Londen heeft moe
ten vertrekken, hebben opnieuw geweigerd
deze zelfde lading aan boord te brengen van
het Britsche s.s. „Bhutan".
Naar waarnemingen, verricht in den
morgen van 29 Januari, medegedeeld
§j door het Kon. Ned. Met. Inst. te De Bilt.
Hoogste barometerstand: 767.1 te Biarritz
Laagste barometerstand: 711.4 te Ona
(Noorwegen)
Verwachting: Stormachtige, later afne-
E mende Noordwestelijke tot Westelijken
wind, veranderlijke bewolking, aanvan-
kelijk nog hagel- of regenbuien en kouder.
Zon op v.m. 7.49 onder n.m. 4.38 uur.
Licht op n.m. 5.08. Maan op v.m. 6.16
onder n.m. 2.51. Nieuwe Maan 31 Jan.
WEENEN, 29 Jan. (DNB) Inzake de
arrestatie van den Oostenrijkschen natio-
naal-socialist Tavs, is een officieele mede
deeling verstrekt, waarin gezegd wordt, dat
Tavs wegens hoogverraad ter beschikking
van het landsgerecht voor strafzaken is ge
steld. Voorts bevinden zich volgens deze
mededeeling nog 15 personen in arrest, die
terecht zullen moeten staan.
De beschuldiging tegen Tavs is ingebracht op
grond van de ontdekking van een voor hem
ernstig compromitteerend document, dat een
program van actie inhield voor 1938.
De lokalen van het z.g. „Comité van Zeven"
zijn gesloten.
i
Uit goede bron meent men te weten, dat
het bedoelde program van actie de vervan
ging van het tegenwoordige kabinet door
een overgangskabinet behelsde. Voorts
schijnt dit document hulp van buiten het
Oostenrijksche gebied verwacht te hebben.
Uit de officieele verklaringen blijkt echter,
dat niet is vastgesteld, dat deze veronderstelling
op een concreten grondslag berustte.
PARIJS, 29 Jan. (Havas). In een voor de
radio uitgesproken voordracht heeft de voor
zitter van de algemeene federatie van Fran
sche werkgevers, Gignoux, commentaar gele
verd op het „moderne arbeidsstatuut". Hij
zeide o.m.: Wij zijn het eens met de beweeg
redenen, die de actie der regeering hebben in
gegeven. Ik wil hier bevestigen, dat de alge
meene federatie van Fransche werkgevers een
opheffing van de aan arbeiders toegekende
voordeelen uitgesloten acht, en niets zal doen
om die uit te lokken.
Spr. voegde hieraan toe, dat de medewer
king der werkgeversorganisatie reeds tevoren
toegezegd is voor iedere sociale verbetering,
die in. overeenstemming kan worden gebracht
met de economische noodzakelijkheden. Daar
entegen heeft de werkgeversfederatie den plicht
oppositie te kennen te geven tegen alles, wat
in het nieuwe statuut langs omwegen structuur
hervormingen zou invoeren en wat naar haar
meening tegen de openbare meening in de
fundamenteele beginselen van het huidige re
gime zou wijzigen. Wij zullen, overeenkomstig
den door Chautemps uitgesproken wensch, er
met al onze zorg naar streven gelijkelijk eer
biedwaardige beginselen met elkander te ver
zoenen."
Te Weenen is een program van actie gevonden
waarmee de nat.-socialisten het omverwerper
van de regeering beoogden. Tavs is beschuldigd
van hoogverraad.
De Spaansche regeering zegt bombardementen
van steden door de rechtschen op gelijke wijze
te zullen beantwoorden.
De Amerikaansche regeering laat te Tokio
krachtig protesteeren over het incident te
Nanking.
Het is vrij zeker, dat Roosevelts bewapenings
program een meerderheid in het parlement
krijgt.
Het regime in Griekenland zou niet gewijzigd
zijn.
De Roemeensche gezant te Moskou is terug
geroepen.
Minister van Buuren over zijn plannen inzake
evenredige vrachtverdeeling.
Uitvaart van mgr. prof. dr. Jos. Schrijnen.
Te Huur op mooi punt b/d Hyacinthenlaan,
7 kamers, w.o. badkamer, 40.p. m.
U kunt huren per eersten Febr., Maart,
April en Mei. Bevr. op het werk en bij
S. Veldkamp, van Dortstraat 90, Tel. 16373
FORBACH, 29 Jan. (Havas). De grootste
passieve oefening in de verdediging tegen
luchtaanvallen, die ooit in Duitschland geor
ganiseerd is, is Vrijdag aan de West-grens
gehouden, in een zone van 150 KM. lengte en
75 K.M. breedte. Tot tien uur des avonds waren
alle gemeenten, fabrieken en winkels in het
gebied van Trier, het Saarbekken en den Pfalz
in het duister gehuld. De oefening is gehouden
langs de Belgische en Luxemburgsche grens tot
den Rijn bij Worms.
De particuliere woningen waren gedurende
de zes uur, dat het alarm duurde, aan dezelfde
maatregelen onderworpen als de winkels, waar
van de étalages en vensters blauw gemaakt
waren, en die bij de ingangen dichtsluizen"
hadden moeten opstellen, waardoor geen enkele
lichtstraal naar buiten kon dringen.
Iedere inbreuk op het zeer volledige regle
ment, dat uitgewerkt is tegen luchtaanvallen,
wordt gestraft met gevangenisstraffen.
BRUSSEL, 29 Jan. (Belga). De Belgische
regeering heeft in kabinetsraad besloten Dins
dag a.s. aan de Kamer alle gegevens te ver
schaffen met betrekking tot de beschuldigin
gen, die tegen bepaalde persoonlijkheden zijn
gericht en volgens welke zij het internationaal
verdrag inzake de niet-inmenging in Spanje
hebben geschonden.
ATHENE, 29 Januari (Havas) Naar een
bijzondere correspondent meldt, is, in tegenstel-
ling met hetgeen eerder werd medegedeeld, geen
wijziging gekomen in het politieke regime in
Griekenland, dat blijft, zooals het sedert Augus
tus 1936 was. Met het oog op het drijven van
reactionnairen en o.a. de publicatie van klan-
destiene schotschriften, heeft de regeering ech
ter besloten, een aantal personen te verbannen.
Overigens is het in het land rustig.
iNi) i (1 V i l 1 I' I 11 H 7 7
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 739.)
Vorige stand: 7373
