Washington vraagt inlichtingen Een persbal verhaastte de besluiten van Hitier Britsch protest te Salamanca? De plechtigheden te Rome Paus Pius XI Het nieuws van heden Gaat Von Papen naar Salamanca DE EERSTE FOTO VAN PRINSES BEATRIX Een luchtaanval op Alicante DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 5970 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per weekper kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM ZONDAG 6 FEBRUARI 1938 - OCHTENDBLAD DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21008 Termijn voor antwoord gesteld Ook Frankrijk Indische vorsten naar ons land Het geschil op Haïti Geruchten over Von Fritsch en Daladier De militaire reorganisatie Kabinetsraad te Londen beraad slaagde over den toestand in de Middellandsche Zee Ook maatregelen tegen vliegtuigen DE WONINGBOUW IN AMERIKA Het Weer Heden herdenking der Pauskeuze Terreinen en gebouwendie met de Fransche kleuren waren gemerkt, getroffen Japans politiek in Sjanghai DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN WAAROM NOG ELDERS ERGERNIS WANNEER DE ROEMER PRIMA IS? NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. Krachtige nota aan Tokio over de Japansche vlootbouwplannen WASHINGTON, 5 Februari. (Reuter) De Amerikaansche regeering heetf een in strenge bewoordingen gestelde nota gezon den aan Tokio, waarin de regeering der Vereenigde Staten Japan mededeelt, dat, tenzy vóór 20 Februari verzekerd wordt, dat •Japan niet overgaat tot het bouwen van slagschepen of kruisers boven de maat, zij gedwongen zal worden de „trapsgewijze clausule" van het Londensche vlootverdrag toe te passen en over te gaan tot het bou wen van zulke groote schepen, als noodig is om met Japan te kunnen concurreeren. Dit optreden van Amerika is een gevolg van t uitwisselen van inlichtingen tusschen Groot- Brittannië, Frankrijk en de Vereenigde Staten, en is erop berekend Japan 'een laatste kans te Seven de grootte van zijn schepen en geschut "innen de grenzen van het vlootverdrag te houden, of anders de verantwoording op zich te nemen voor een onbeperkten vlootbouw in de twee voornaamste vlootcategorieën. Indien voor 20 Februari geen antwoord is °htvangen, of indien het antwoord de gevraag de inlichtingen en verzekeringen niet behelst, teu de Amerikaansche regeering gedwongen gorden aan te nemen, dat de Japansche regee- tot den aanbouw of aanschaffing van Vaartuigen overgaat, welke geen rekening hou den met de bij verdrag bepaalde grenzen. De Amerikaansche regeering zal in dat geval ge- hoodzaakt zijn in overleg te treden met de an dere onderteekenaars van het vlootverdrag om de volledige vrijheid van handelen te her hemen. Indien daarentegen de Japansche re- Seering, ook indien zij bezig is of voornemens ls tot den aanbouw van dergelijke bij verdrag Verboden vaartuigen over te gaan, zich bereid mont terstond kennis te geven van de tonnage eh het geschutkaliber, waartoe zij wil overgaan, tel de Amerikaansche regeering van haar kant bereid zijn, met de Japansche regeering de kwestie der tonnages en geschutkalibers te be spreken, indien Japan althans nu bereid is met eenige beperking in te stemmen. Het zal ech ter noodig zijn, dat dergelijke raadplegingen Voor 1 Mei voltooid zijn. Van marinezijde wordt onthuld, dat reeds Plannen gereed liggen voor slagschepen van ongeveer 43.000 ton, met 16 of 18-inch kanonnen, ten bedrage van 85 miUloen dol lar elk. Officieel wordt medegedeeld, dat Frankrijk Vandaag of morgen tot Tokio een nota zal vichten, waarin verklaard wordt dat, indien' Ge Vereenigde Staten en Engeland als gevolg Van het Japansche initiatief hun vrijheid van handelen ten aanzien van den vlootbouw her hemen, Frankrijk gedwongen zal zijn hetzelfde te doen. Een ambtenaar van het Japansche mi nisterie van Marine verklaarde in een ge sprek met Reuter geen reden te zien, waar om Japan zijn vlootpolitiek, op grond waar van de Japansche delegatie de vlootconfe- rentie te Londen in 1936 verliet, zou wijzi gen. Hij voegde hieraan echter toe, dat een offi- c'eel standpunt eerst zal worden bepaald, na- Gat men kennis heeft genomen van den nauw- keurigen inhoud der nota's van de andere re- peeringen. Ten aanzien van het vlootvraagstuk merkt men in politieke kringen te Tokio op, dat de houding van Japan volkomen duidelijk is. Ja pan handhaaft zijn vroegere voorstellen, de be wapening te beperken onder gelijktijdige vast stelling van een maximum tonnagegrens, doch Wijst elke discrimineerende behandeling in de kwestie van den vlootbouw van de hand. Bij gelegenheid van 't Regeerings- jubileum van H. M. de Koningin MED AN, 5 Febr. (Aneta). De sultan van Heli vertrekt met zijn beide zoons in April naar Hederland. Vermoedelijk reizen zij aan boord Van het m.s. „Baloeran". De sultan van Langkat gaat met een jonge- ten broer Achmad einde April aan boord van het m.s. „Marnix van St. Aldegonde" naar Ne- Gerland. De Delische vorsten komen naar Nederland °m de plechtigheden bij te wonen, welke in Verband met het 40-jarig regeeringsjubileum Van H. M. de Koningin zullen plaats vinden. Te Londen reed een trolley-Lus iepen een winkelpui. De aangerichte verwoesting Stoehrer en Franck worden ge noemd als de toekomstige Duitsche ambassadeurs te Londen en Rome De H. Vader liet Zijn Nuntius bemiddelen Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 5 Februari: Tengevolge van de incidenten op 6 October Jj. stonden, zooals gemeld, de republieken San Domingo en Haïti zeer vijandig tegenover el kaar. Aan dezen vijandigen toestand is een einde gekomen door een verzoening, die bewerkt Werd door Z. Exc. Mgr. M. Silvani, Apostolisch Huntius, die op verzoek van Z. H. den Paus zijn bemiddeling heeft aangeboden. De president van Haïti, Stenio Vincent, heeft den H. Vader een telegram van dankbetuiging gezonden, waarin hij den H. Vader noemt een „Vorst des Vredes". BERLIJN, 5 Febr. (D.N.B.) Het Duit sche kabinet is vanavond bijeengekomen, om kennis te nemen van een boodschap van Hitier. Het kabinet gaf uiting aan zijn groote voldoening over de door de jongste besluiten van den Fuehrer bereikte concen tratie en versterking der politieke, mili taire en economische krachten des rijks. De publicatie der gisteravond door Hitier ge nomen besluiten zou aldus meldt Havas oorspronkelijk geschieden Zaterdagavond. Men weet, dat de Duitsche regeering gewoonlijk be langrijke besluiten op Zaterdag bekend maakt. Wegens het Duitsche persbal, het grootste bal van Berlijn, dat vanavond gehouden wordt, is de publicatie 24 uren vroeger geschied, teneinde de stemming aldaar niet te bederven. Mussolini heeft Hitier telegrafisch gelukge- wenscht bij het aanvaarden van het bevel over de geheele weermacht. Ofschoon officieel commentaar op de wijzi gingen in Duitschland te Londen niet verkrijg baar is, is men daar algemeen van oordeel, dat de toestand daar nog allesbehalve duidelijk is, maar dat niets duidt op de waarschijnlijkheid eener belangrijke verandering in de Duitsche buitenlandsche politiek. Men acht het waarschijnlijk, dat Stoehrer en Franck resp. tot ambassadeur te Lon den en Rome zullen worden benoemd. Naar uit politieke kringen te Weenen gemeld wordt, zou Von Papen den gezant te Salamanca, Stoehrer, op diens post ver vangen. De als nieuwe ambassadeur te Rome gedood verfde Hans Franck is 38 jaar oud en een in tiem vriend van Mussolini. Hij is voorts presi dent der Duitsche rechtsacademie en leider der Duitsche rechtskundigen. Hij heeft her haalde malen bezoeken gebracht aan Italië. De Duitsche ambassadeur te Tokio, Von Dirksen, is vanmorgen naar Berlijn vertrokken. De ambtenaren van de ambassade verklaren niets van terugroeping te weten en schrijven het vertrek van den ambassadeur toe aan asthma. Het belang van de gisteren in het opperbevel van het Duitsche leger doorgevoerde reorgani satie blijkt, volgens Havas, uit het feit, dat 49 generaals, onder wie 20 hoofdgeneraals, door de wijzigingen worden getroffen en dat 14 generaals, buiten Von Blomberg en Von Fritsch, hun pen sioen hebben gekregen. De diplomatieke redacteur van de „Eve ning Standard" meldt, dat generaal Von Fritsch door Himmler, het hoofd der Duit sche politie, ervan beschuldigd werd, op het gebied der buitenlandsche politiek te intri geeren en in het bijzonder eigenmachtig niet-officieele relaties met de Fransche legerleiders te onderhouden. Hij zou door middel van vertrouwenslieden met Daladier in verbinding hebben gestaan. Himmler zou hebben vastgesteld, dat Von Fritsch en andere officieren der rijksweer tegen over de vertegenwoordigers van buitenlandsche mogendheden, o.a. tijdens bezoeken aan Parijs, niet geaarzeld hebben, buitenlandsche aange legenheden te bespreken, en o.a. ten aanzien van den oorlog in Spanje een standpunt te ver tolken, dat in strijd was met de offfcieele po litiek der Duitsche regeering. Het Fransche persbureau Havas teekent hierbij aan, dat Daladier, de Fransche mi nister van Landsverdediging, dien 't boven staand bericht heeft voorgelegd, de bewe ringen in het Engelsche blad met stellligheïd heeft tegengesproken. Ook het Duitsche Nieuwsbureau verneemt hierover van welingelichte zijde, dat al deze ge ruchten ongegrond zijn. Men wijst er op, dat de jongste maatregelen van Hitier een nauwere aaneensluiting der nationale krachten beteeke- nen, tot waarborg van het voorgenomen vreed zame werk van opbouw in het binnenland. Voorts wordt eraan herinnerd, dat Freiherr Von Fritsch reeds sinds geruimen tijd ziekelijk is en dat hjj om die reden onlangs een vrij langdurig verlof in het buitenland heeft genoten, hetwelk hem echter niet het gewenschte herstel van ge zondheid heeft opgeleverd. Het neerleggen van zijn verantwoordelijke taak vindt ook in dit feit zijn oorzaak. LONDEN, 5 Febr. (Havas) Het fa waarschijnlijk, dat de Britsche regeering onverwijld te Salamanca 'n protestnota zal richten, naar aanleiding van de aanvallen op de Britsche schepen. In deze nota zon schadevergoeding worden geëischt en tevens een vrij krachtige waarschuwing worden ge geven. De onverwachte bijeenkomst van het Brit sche kabinet duurde bijna twee uur. In of- ficieele kringen weigert men eenige verklaring over deze vergadering te geven en beperkt men zich er toe te zeggen, dat deze besprekingen liepen over den toestand in de Middellandsche Zee. Er bestaat echter reden om aan te nemen, zoo meldt Havas, dat de bespreking ten doel had de instructies voor de marine vast te stellen, krachtens de nieuwe overeenkomst tusschen de regeeringen van Engeland, Frank rijk en Italië. Een tweede punt zou zijn het geval van de „Alcira" en 't wordt daarom waarschijn lijk geacht, dat de controle op vliegtuigen even gestreng zal worden uitgeoefend als die op duikbooten. De Ital. „Informazione Diplomatica" meldt, dat terstond na het vergaan van de „Endymion" de Britsche regeering den regeeringen van Italië en Frankrijk heeft voorgesteld de veiligheids maatregelen in de Mddellandsche Zee te ver- hoogen. Het voorstel kwam hierop neer, dat de drie regeeringen haar oorlogsbodems het recht zouden verleenen, elke duikboot, welke onder water wordt aangetroffen in het Westelijk bek ken van de Middellandsche Zee, dat tot den bewakingsdienst der drie mogendheden behoort, te vernietigen. De Italiaansche regeering heeft met dit voor stel onverwijld haar instemming betuigd. Dien tengevolge hebben de Italiaansche vlootautori- teiten opdracht gekregen de voorgestelde maat regelen in het onder den Italiaanschen bewa kingsdienst staande deel van het Westelijk bek ken van de Middellandsche Zee ten uitvoer te brengen. In bevoegde Italiaansche kringen wijst men er op, dat de instemming met het Brit sche voorstel des te gretiger geschiedde, aan gezien Italië meer dan eenig ander land ook een vitaal belang heeft bij de vrijheid en de veiligheid van het verkeer in de Middelland sche Zee en bij de verscherping der maatrege len, welke deze vrijheid en veiligheid moeten waarborgen. Te Barcelona wordt ontkend, dat opnieuw een Engelsch schip gisteren ter hoogte van Barcelona zou zijn gebombardeerd. Roosevelt heeft de wet'inzake den woning bouw geteokend. Verwachting: Matige tot zwakken wind, aanvankelijk uit Zuidelijke, later uit Wes- telijke richtingen, half tot zwaar bewolkt, later toenemende bewolking, aanvankelijk S weinig of geen regen, later toenemende regenkans met daling van temperatuur. Verdere vooruitzichten: Tijdelijk opkla- rend, kouder. Niettegenstaande onbescheiden heid van andereneerst Maan dagavond publicatie De eerste foto van de jonge Prinses is, klaarblijkelijk tengevolge van een onbescheidenheid, in een Engelsch blad verschenen, voordat zij door het Koninklijk Huis is vrijgegeven. Daar Prins Bernhard aan de Nederlandsche bladen heeft verzocht deze foto niet over te nemen, voldoen wij aan dit verzoek van Z. K. H. De officieele foto zal nu Maandag in ons avond blad worden opgenomen. Bij gelegenheid van de herdenking der Pauskeuze Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 5 Februari: Morgen, Zondag, zullen de leden van de Ita liaansche Katholieke Actie de herdenking van de verkiezing van Pius XI tot Paus vieren met een plechtige Hoogmis en Lof in de St. Jan van Lateranen. In den loop van de week zullen verschillende bijeenkomsten wórden ge houden van de Romeinsche afdeelingen van de Katholieke Actie, waarin het apostolische werk van den H. Vader in 1937 zal worden belicht. De „Osservatore Romano" biedt ter gelegen heid van de herdenking van de Pausverkiezing den H. Vader haar gelukwenschen aan, met den wensch van een nog langdurige zegenrijke re geering. Het blad spreekt de hoop uit, dat de wereld moge luisteren naar de woorden van den H. Vader. De hoofdredacteur van het blad wijdt een beschouwing aan het failliet der verschillende ideologieën, die niet wortelden in de ware, on veranderde beginselen, die door Z. H. den Pau» verdedigd werden. Heden, 6 Februari, regeert Z. H. Paus Pius XI 16 jaar. Het is in den getoruikelijken zin van het woord geen jubileum, maar de hooge ouderdom van den Heiligen Vader maakt ieder jaar tot een kostbare gave, welke tot zeer bijzon dere dankbaarheid stemt. Een dankbaar heid, die zich bij ons, de geloovigen, uiten wil in het herdenken van de weldaden en genaden, die God ons in het afgeloopen jaar door Zijn plaatsbekleeder op aarde deelach tig deed worden, en in den vurigen wensch, welke vergezeld gaat van een niet minder vurig gebed, dat het komende jaar niet bij het voorbije achter moge blijven in het schenken van die sterkte naar lichaam en geest, die men geneigd is toe te schrijven aan een wonder, waardoor Paus Pius XI thans in den vollen zin des woords is wat het Pauselijk Annuarium toevoegt aan zijn naam: „gloriosamente regnante", glorierijk regeerend. Het afgeloopen regeeringsjaar, dat de Paus aanving, nauwelijks eenigszins van zijn zware ziekte hersteld, is een jaar ge weest, zoo vol van groote en ver-strekkende daden, dat het een man in de kracht van zijn leven tot roem zou strekken. Drie encyclieken heeft de Paus in dit jaar tot de wereld gericht: de encycliek „Mit Brennen- der Sorge" over den toestand der Katho lieke Kerk in Duitschland, de encycliek „Di- vini Redemptoris" over het godlooze com munisme en de encycliek over den H. Rozen krans. Daarnaast staat een ontelbare reeks van audiënties, particuliere en öpenbare, gewone en bijzondere. In al deze audiënties richtte de Paus het woord tot de bezoekers en dikwijls over de bezoekers heen tot de wereld. De Paus creëerde in dit jaar viji nieuwe kardinalen en hield daartoe drie consistories. Hij opende het nieuwe Late- raansche Atheneum en woonde de openings zitting bij van het tweede jaar van de Pauselijke Academie der Wetenschappen. Met Kerstmis hield de H. Vader zijn scherpe rede tegen de Duitsche geloofsvervolgers. Wij zijn met dit specificeeren van wat de onverwoestbare werkkracht van den Paus het afgeloopen jaar voortbracht een weg ingeslagen, die als het ware geen einde heeft. Het zij ons daarom vergund op dien weg terug te keeren. Wat wij als laatste noemden, de Kerstrede- tegen de Duitsche geloofsvervolgers, voert de gedachten naar de groote zorgen en het vele verdriet, waarvoor de Paus ook dit jaar niet gespaard mocht blijven. Hoe dik wijls heeft Duitschland niet in het afge loopen jaar het hooge rechtsgevoel van den In Hamburg wordt een ondergronds che bioscoop gebouwd. Van de straat af zal men het theater met trappen kunnen bereiken BARCELONA, 5 Febr. (Havas). Het republi- keinsche ministerie van Defensie meldt: Hedenmorgen hebben eenige Junkers-vlieg- tuigen een veertigtal bommen uitgeworpen op Alicante. Er zouden twintig gewonden zijn. Het voornaamste doelwit der vliegtuigen was de electrische centrale van Riegos de Levante, behoorende aan een Fransche. maatschappij. De gebouwen droegen de Fransche kleuren en bovendien wapperde de Fransche vlag op het dak. De aangerich te schade is belangrijk. Het schijnt, dat de toestellen der nationalisten tevens als doel wit hadden het vliegveld van de Air France, waar mitrailleurkogels neervielen. Ook dit vliegveld staat onder bescherming van de Fransche vlag. De regeeringstroepen hebben gistermorgen ir. de vroegte een aanval geopend en hebben zich meester gemaakt van La Pena de la Mata in den sector van Granada. Hiermede hebben zij de verbinding xunnen bewerkstelligen der regeeringslinies tusschen de wegen van Jaén In, het Noorden en die van Murcia in het Oos ten, welke uitkomen in Granada, re bezetting •van deze stelling geeft het front van Granacla grooter beteekenis, nadat hier wegens de moeilijke verbindingen en de slechte gesteld heid van het terrein de krijgsverrichtingen van den winter van weinig beteekenis zün ge weest. HANKAU, 5 Febr. Naar verluidt, zoo meldt het Chineesche nieuwsbureau „Central News", zetten de Japanners de politieke ontevredenen ertoe aan, in Sjanghai een bewind voor Cen- traal-China te vestigen. Indien deze regeering tot stand zou komen, zou zij het bestuur krijgen over de gebieden, welke de Japanners bezet hou den in de provincies Kiangsoe, Tsjekiang en Anhwei. De Japanners wenschen den bejaarden Tang tot voorzitter van dit bewind te maken, maar Tang zou het aanbod hebben afgewezen. Tang is thans 78 jaar en was de eerste minis ter-president der Chineesche Republiek in 1912. Inzake het Japansche voornemen om Sjang hai als eerste haven van China door Tientsin te vervangen, schrijft de „North China Daily News", dat dit een kwestie is, welke elk neu traal 'burger betreft. De georganiseerde bena deeling van Sjanghai, aldus het blad, heeft een grooten terugslag op de douane-ontvangsten en de buitenlandsche belangen der gemeente, welke de Japanners beloofd hebben te zullen eerbie digen. Sjanghai heeft het recht den Japanners te vragen, waarom dit geschiedt. De Chineesche minister-president Koeng is per vliegtuig uit Hankau te Hongkong aange- kofnen, vergezeld van den bekenden Chineeschen bankier Tsjen. een autoriteit op financieel ge bied. Paus op ae meest grove wijze gekwetst, hoe tallooze malen het vertrouwen, waarmede de Paus met Duitschland een concordaat aanging, beschaamd. Daarbij voegden zich nog de tragische gebeurtenissen in Spanje en het Verre Oosten, waarin de Katholieke Kerk zoo vele van Haar trouwste zonen verloor. Maar iedere rede van den Paus ge tuigde van zijn ongeschokt geloof in de Goddelijke Voorzienigheid, die alles ten goede zal leiden. Dit onwankelbare geloof werd beloond. Het werd beloond met de prachtige resultaten der verschillende Eucha ristische congressen, beloond met de aan hankelijkheid, betoond door duizenden pel grims, welke Hij in Zijn audiënties ontving, beloond onlangs door de verzekering van Mussolini trouw te zullen blijven aan het eenmaal in tractaat en concordaat gege ven woord. De conciliatie tusschen Italië en den H. Stoel is een van de groote feiten, die de regeering van Paus Pius XI door de eeuwen heen als glorierijk zullen kenmer ken. De woorden van Mussolini moeten den Paus der Conciliatie, zooals Pius XI dikwijls in Italië genoemd wordt, een diepe voldoe ning hebben geschonken. Met het zeven tiende regeeringsjaar van den Paus gaat het tiende van de conciliatie in. Wanneer over enkele dagen dit laatste feit gevierd zal worden, zal de vreugde niet overscha duwd worden door een gegronde vrees voor de toekomst van de Katholieke Kerk in Italië, Wie, die zich in deze voldoening voor den grijzen Paus niet van harte verheugt? Beloond werd tenslotte het onwankelbaar vertrouwen van den Paus op de Goddelijke Voorzienigheid door de vlucht, welke de Katholieke Actie genomen heeft. Meer dan welk concordaat ook vermag de Katholieke Actie de toekomst der Kerk te waarborgen. In Haar kunnen wij onze dankbaarheid tot daden smeden. Prinses Juliana en Prinses Beatrix maken het zeer goed. Ter herdenking van de Pauskeuze zijn te Rome plechtigheden en bijeenkomsten voorbereid. Von Papen zou Duitsch gezant te Salamanca worden; als ambassadeur te Londen en Rome worden genoemd Stoehrer en Franck. De Britsche regeering zal te Salamanca schade vergoeding eischen voor het torpedeeren van schepen. Ook tegen vliegtuigen zouden strenge maatregelen worden genomen. De Spaansche nationalisten troffen bij een lucht aanval op Alicante terreinen en gebouwen, die onder bescherming stonden van de Fransche Nederlandsche tentoonstelling te Caïro door minister Steenberghe met een radiorede geopend. De bemanning van de „Aldabi", welke op de Braziliaansche kust verging, is te Rotterdam aangekomen. Beurs van New York: Stemming vast. Heiligeweg 39-45, A'dam. A. J. v. d. MADE OOK VOOR INDISCHE RIJSTTAFEL Stand op Zondag 1 uur v.m.: 765.5 Vorige stand 771.3

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1