Engeland en de positie van
Oostenrijk
Het allerbeste middel tegen de
werkloosheid
H
D
Eerste Lockheed
heet Ekster
STALIN TROTSKIST
VAN INGRIJPEN GEEN
SPRAKE
WERKVERRUIMING
Kou bij Uw kind
VRIJDAG 18 FEBRUARI 1938
BUIT EN LAN DSC H OVERZICHT
Tevreden met schijn van
onafhankelijkheid
R.K. Middenstand
Behandeling van de voor-
ontwerpen-Romme
BLOEMEN NAAR AMERIKA
Vervoer in een speciale koelkist
FABRIEK STILGELEGD
(/.ngezonden MededeelingJ
DURFDE DE TRAP NIET OP
UIT ANGST VOOR HAAR
RHEUMATISCHE PIJNEN
Eindelijk 'n middel dat uitkomst
bracht.
Prins Bernhard op reis?
H. M. de Koningin zou dan bij
Prinses Juliana blijven
FOTO'S VAN PRINSES
BEATRIX
De ontijdige publicatie
in Engeland
HONGAARSCHE SCHILDER
KUNST
Een tentoonstelling te Amsterdam
SPOORWEGVERVOER NAAR
DE JAARBEURS
Nieuwe gunstige regeling
is getroffen
AFSCHEID G. P. BON
Als secretaris van het Dioc.
Kruisverbond
BOERDERIJ AFGEBRAND
Tien stuks vee in de vlammen
omgekomen
Betty van den Bosch
naar Oostenrijk
Verscheping uit New York den
26en Febr. per s.s. Europa
3 Maart te Cherbourg
Audiëntie Aartsbisschop
Gedurende twintig jaren zijn voor
millioenen guldens aan werk
voor ons land behouden
Voorkeur voor eigen
fabrikaat
Millioenen guldens werk
behouden
Heeft commissie nog reden
van bestaan?
HET MISLEIDEND PAMFLET
VAN PASTOOR SCHOLZ
Waarschuwing van den bisschop
van Breda
Wanneer zich belangrijke internationale
gebeurtenissen afspelen op het Con
tinent, is de vraag welke houding
Engeland zal aannemen, steeds van het aller
grootste belang. Dat Duitschland in 1914 die
vraag óf onvoldoende overwoog, óf geheel on
juist beoordeelde, heeft zulke verstrekkende
gevolgen gehad, dat het wel lang duren zal
alvorens een land, en vooral Duitschland, we
der zulk een fout maakt.
Engelands reactie op een groote Europeesche
gebeurtenis kan positief of negatief zijn. Zijn
positie als eiland, welks gelaat veeleer gericht
is naar den Oceaan en de landen aan de we
reldzeeën dan naar het Europeesche vasteland,
zijn traditioneele politiek van onthouding, in
dien bij een zaak geen Britsche belangen di
rect betrokken zijn, verklaren het feit dat En
gelands houding in de meeste gevallen nega
tief is. Dit geldt vooral voor gebeurtenissen in
Middel-Europa waarbij Engeland zelden of
nooit eenig belang heeft. Vandaar dat steeds
vrede geheerscht heeft tusschen Groot Brit-
tannië en Duitschland (en vóór 1870 Pruisen),
zoolang laatstgenoemd land een zuiver-conti-
nentale, wij mogen zeggen een Middel-Euro-
peesche politiek voerde, en geen koloniale of
maritieme ambities had. Het liet Engeland in
de achttiende eeuw volmaakt onverschillig dat
Pruisen Silezië veroverde, en daarna met Oos
tenrijk en Rusland Polen verdeelde. Evenmin
maakte het zich een eeuw later druk over den
Pruisisch-Oostenrijkschen oorlog, of over de
vraag of Duitschlands zwaartepunt te Weenen
dan wel te Berlijn zou gevestigd worden. Maar
er ontstond beroering in Engeland toen Pruisen
optrok tegen Denemarken; niet omdat Dene
marken 'n klein en zwak land was dat alleen al
als zoodanig sympathieën gaande maakte, af
gezien van de vraag of zijn zaak al dan niet
„rechtvaardig" was, maar omdat Denemarken
geen Middel-Europeesch, doch een typisch ma
ritiem land was. Het was in dien tijd dat voor
het eerst in Engeland een uit wantrouwen ge
boren vijandige stemming tegen Pruisen merk
baar was. Uit de artikelen welke Lord Salis
bury, de latere Eerste Minister, schreef over
het Pruisisch-Deensche geschil, terwijl het zich
ontwikkelde, blijkt duidelijk hoezeer men zich
ervan bewust was dat dit geschil niet langer
verband hield met Middel-Europeesche, maar
met „Weltpolitik", en dat die „Weltpolitik"
Pruisen of Duitschland vroeg of laat in con
flict zou brengen met Engeland.
Na den oorlog van 1914'18 zagen wij dat
reeds zeer spoedig de Öritsche staatkunde een
voor het verslagen Duitschland gunstige rich
ting begon uit te gaan, en dat na weinig ja
ren zoowel onder het Engelsche volk als in
regeeringskringen een krachtige strooming ont
stond ten gunste van herziening van het Ver
drag van Versailles. Voor zoover Middel- en
Oost-Europa betrof, had Engeland ter nauwer-
nood eenig belang bij de territoriale bepalingen
van dit verdrag, behalve voor zoover die be
palingen al dan niet bevorderlijk waren voor
een vreedzame ontwikkeling der continentale
verhoudingen. Het voornaamste voor Engeland
was dat Duitschland tengevolge van den oor
log en van de vredesvoorwaarden opgehouden
had een maritieme en koloniale mogendheid te
zijn. Het was weder geheel „Middel Europeesch"
geworden. En hiermede was tevens een eind ge
komen aan het wantrouwen en de vijandschap,
welke in Engeland sinds den Deensch-Pruisi-
schen oorlog tegen Duitschland geheerscht had
den, en welke nooit gestrookt hadden met de
vriendschappelijke gevoelens van den doorsnee-
Engelschman jegens den doorsnee-Duitscher.
Dat Duitschland na korter of langer tijd op
nieuw een machtig Europeesch land zou wor
den, mocht zorgen baren aan Frankrijk en aan
die kleinere buren van Duitschland die hun
staatkundig leven of hun gebiedsuitbreiding
aan het vredesverdrag dankten, Engeland be
kommerde zich hierom niet, en erkende bo
vendien dat het onvermijdelijk was. Diegenen
in Engeland, die wèl het herstel van Duitsch
lands macht in Europa wilden tegengaan, lie
ten zich leiden door de overweging dat dit
herstel gevolgd zou worden door een nieuwe
„Weltpolitik", ter zee en in andere wereld-
deelen, welke op den duur een Engelsch-
Duitsch conflict ten tweeden male onvermijde
lijk zou maken.
Toen vijf jaren geleden Hitier aan de macht
kwam, was men hier in politieke kringen
bijna algemeen van oordeel dat diens
politiek „Europeesch" zou zijn en dus niet zou
indruischen tegen Engelands belangen. Van
daar dat, ofschoon het „Hitlerisme" hier hoogst
onpopulair was, de nieuwe toestand in Duitsch
land den leiders der Britsche staatkunde niet
de minste aanleiding gaf hun standpunt tegen
over dat land te wijzigen. Integendeel: zij wa
ren geneigd Duitschland bevrediging te schen
ken wat zijn Europeesche aspiraties betrof,
voor zoover althans geen conflict met andere
mogendheden of groepen hiervan het gevolg
kon zijn. Het viel geheel in Engelands lijn, dat
Duitschland ten volle bevrediging vond in een
machtige, desnoods in een overheerschende po
sitie op het vasteland, indien het hierdoor af
zag van nieuwen wedijver met Engeland te:
zee en op koloniaal gebied. Vandaar langen tijd
een „toegevendheid" jegens Duitschland, welke
Velen beoordeelaars onbegrijpelijk toescheen.
Vandaar ook dat diepgaande verscnil tusschen
de politiek van Londen en die van Parijs. Van
daar ook dat na den moord op Dr. Dollfuss, in
Juli ifi34, de Britsche Regeering, in tegenstel
ling tot de daden van de Italiaansche en de
wenschen van de Fransche, niets deed om een
Europeesch ingrijpen ten behoeve van Oosten
rijk te bevorderen.
Feitelijk, ofschoon niet formeel, liet Engeland
Hitler in Europa de vrije hand.
Het wantrouwen ontstond eerst opnieuw toen
bleek dat Hitier wèl aanstuurde op een nieuwe
„Weltpolitik"; toen van Berlijn uit verwoede
Nazi-propaganda gevoerd werd in Zuid-Afrika;
toen de eisch tot teruggave van koloniën open
lijk gesteld werd; toen Duitschland opnieuw zee
mogendheid poogde te worden. Het was eerst
toen dat geleidelijk die nauwe samenwerking tot
stand kwam tusschen Engeland en Frankrijk,
die, al zou Frankrijk het wellicht anders wen
schen, veeleer gericht is tegen Duitsche „Welt
politik" dan tegen Hitiers' Middel-Europeesche
ambities.
Wij gelooven dat deze beschouwingen er iets
toe kunnen bijdragen de negatieve houding,
welke Engeland ook thans tegenover de Euro
peesche gebeurtenissen aanneemt, verklaarbaar
te maken. Indien Oostenrijk lag, waar Neder
land en België gelegen zijn, dus in West-
Europa, en tegenover Engeland, dan zou de
houding van laatstgenoemd land een geheel
andere en zeker een zeer positieve zijn.
Dit Engelsche standpunt komt ook typisch
uit in de Engelsche bladen. Zij jammeren over
de houding van Duitschland en betuigen warme
sympathie voor Oostenrijk, maar aile stemmen
toch hierin overeen het is onz° eigen En
gelsche correspondent, die dit constateert
dat het hun (al moet men dit tusschen de
regels door lezen) eigenlijk heel onverschillig
laat, of Duitschland zijn invloed in Oostenrijk
versterkt, indien het dit maar zóó doet, dat
de schijn van Oostenrijks onafhankelijkheid
wordt bewaard. Het antwoord van Eden op
een vraag in het Lagerhuis, gisteren, lag ge
heel in dezelfde lijn: „De regeering," zoo
zeide de minister, „was zelfs nu nog bereid tot
gedachtenwisseling met de mogendheden, die
te Stresa de onafhankelijkheid van Oostenrijk
op hun program gezet hadden, maar naar ae
meening der regeering lag het thans niet meer
op den weg van Engeland om in deze het ini
tiatief te nemen." Matter en gedesinteresseerder
kan het niet!
De Ned. R. K. Middenstandsbond houdt
Dinsdag 22 Februari te Utrecht een vergade
ring van zjjn centraal bestuur, waar o.a. in
geleid door directeur en adjunct-directeur van
het bondsbureau aan de orde zullen komen de
voorontwerpen van wet op de kinderbijslagver
zekering en de werkloosheidsverzekering, welke
minister Romme bij den Hoogen Raad van Ar
beid aanhangig heeft gemaakt.
Met medewerking der Regeering zijn op het
laboratorium voor plantenkunde te Wageningen
proeven genomen met het koelen van bloemen,
teneinde na te gaan of vervoer van gekoelde
bloemen over groote afstanden mogelijk zou
zijn.
Het resultaat van deze proefnemingen heeft
nu geleid tot het doen vervaardigen van een
speciale koelkist, waarin bloemen gezonden
worden naar Amerika.
Donderdag is de glasfabriek der N.V. Fabriek
van Demyohns en Korfflesschen te Tiel stilge
legd wegens overproductie.
Een veertigtal werklieden is hierdoor werkloos
geworden.
Bevr. G. M. schrijft ons: „Ik had erge rheu-
matische pijnen in mijn knieën en rug en ook
had ik last van hoofdpijn. Ik durfde nooit
goed de trap op te loopen uit angst voor pijn.
Nu neem ik echter eiken morgen een halve
theelepel Kruschen Salts in warm water en
ik voel mfj een ander mensch. De pijn is zoo
goed als geheel verdwenen". De verschillende
zouten in Kruschen Salts hebben ieder een
eigen werking bij de bestrijding van Uw
rheumatische pijnen, hoofdpijn, enz. Zij ver
wijderen de opgehoopte afvalstoffen, welke de
oorzaak zijn van Uw klachten, uit Uw orga
nisme en sporen Uw afvoerorganen aan tot
betere werking. Uw bloed wordt gezuiverd en
binnen korten tijd zal er geen sprake meer
zijn van rheumatische pijnen of andere klach
ten. Kruschen Salts is verkrijgbaar bij alle
apothekers en erkende drogisten a 0-40.
0.75 en 1.60 per flacon. Let op, dat op het
etiket op de flesch, zoowel als op de buitenver
pakking de naam Rowtree Handels Mij., A'dam,
voorkomt.
Zeer waarschijnlijk zal Z.K.H. Prins Bernhard
binnenkort voor eenigen tijd naar het buiten
land vertrekken.
Het wordt n.l. gewenscht geacht, aldus ver
nam het Handelsblad, dat Z.K.H. verandering
van lucht ondergaat, om aldus de gevolgen van
zijn ongeval geheel te boven te komen. Wei
houdt de Prins ook te Soestdijk nog rust, maar
men is van meening, dat verandering van lucht
meer tot het goede doel zal leiden. Hoewel
Prinses Juliana haar echtgenoot gaarne op zijn
reis zou vergezellen, zal dit niet mogelijk zijn
H.K.H. neemt haar moeder-plichten zeer hoog
op en daar zij haar dochtertje zelf voedt, be-
teekent dit voor haar een groote gebondenheid
aan huis. Vermoedelijk zal HM. de Koningin,
als de reis van den Prins doorgaat, Haar dochter
tijdens de afwezigheid van Prins Bernhard te
Soestdijk gezelschap houden.
Wij vernemen, dat uit het ingestelde politie
onderzoek met zekerheid is komen vast te
staan, dat de ontijdige publicatie in een
Engelsch dagblad van de door Z. K. H. Prins
Bernhard beschikbaar gestelde foto's van
H. K. H. Prinses Beatrix niet te wijten is aan
eenige indiscretie of slordigheid van de zijde van
hen, aan wie de ontwikkeling en distributie van
die foto's was toevertrouwd.
Zaterdag zal het voor de vierde maal zijn
dat te Amsterdam een tentoonstelling van een
selectie Hongaarsche schilderijen wordt geopend.
De eerste werd in 1912 en de volgende werden
in 1923 en 1933 in het Stedelijk Museum ge
houden, toen de Hongaarsche „Eenheidsgra
fiek" aldaar exposeerde.
Ditmaal heeft de „Hungaria-club 1929", in
samenwerking met de afdeeling Amsterdam
van de Vereeniging Nederland-Hongarije, in de
Kunstzaal Van Wisselingh op het Rokin een
tentoonstelling georganiseerd van een aantal
schilderijen van moderne Hongaarsche kunste
naars, uitgezocht en goedgekeurd door den Hon-
gaarschen Rijkssenaat voor Letterkunde en
Schoone Kunsten. Al deze werken zijn van
kunstenaars, die in het artistieke leven van
Hongarije een vooraanstaande plaats innemen.
De heer Ernö Barta, die ons een en ander
mededeelde, zeide, dat Hongarije veel bewon
deraars telt van de in de Hongaarsche rijks
musea ook vertegenwoordigde meesters van de
Haagsche School, waarvan vele werken ten
tijde van Groot Hongarije met groote moeite
zijn aangeschaft. Maar, zoo constateerde hij,
hier in Holland zijn weinig voortbrengselen
van de moderne Hongaarsche kunst, te weinig
om een begrip te kunnen geven van de plaats,
die de honderd jaar oude Hongaarsche beelden
de kunst in de wereldcultuur inneemt.
Op de tentoonstelling is een klein veertigtal
schilderijen bijeengebracht van de schilders
Aba Novak, Barta, Csok, Fenyes, Ivanyi Cruen-
wald, Medlik, Perlmutter, Csanky en Szönyi.
Een van de meest merkwaardigen van hen,
Perlmutter, is in 1932 op 66-jarigen leeftijd ge
storven; de overigen zijn allen nog in leven.
Zaterdagmiddag om half drie zal de consul-
generaal van Hongarije te Amsterdam, de heer
A. Pierson, de openingsplechtigheid verrichten.
Naar wij vernemen hebben de Ned. Spoorwe
gen voor reizen naar en van de Jaarbeurs van
15 tot en met 24 Maart a.s. de volgende regeling
getroffen
Reizigers, die blijkens de afstempeling van de
strook van hun toegangsbewijs, afkomstig zijn
van plaatsen, die 80 K.M. of meer van Utrecht
zijn gelegen, wordt op de terugreis een reductie
verleend van 80 pet. op den enkele-reis-prijs.
Thans is daarbij de gunstige bepaling gemaak,t,
dat men niet behoeft terug te keeren naar de
plaats van vertrek, om in de termen te vallen
van deze reductie. De reductie wordt n.l. ver
leend naar elk willekeurig station, waarheen
men wil reizen, tenzij het station van bestem
ming gelegen is op een grooteren afstand van
Utrecht, dan het station, dat de strook op de
heenreis heeft afgestempeld.
Komt men bijv. van Groningen (194 K.M.),
dan kan men tegen 20 ct. van den enkele-
reis-prijs terugkeeren naar Maastricht, Middel
burg en elke andere plaats, die 194 K.M. of min
der van Utrecht af ligt. Nog een voorbeeld:
Komt men van Breda (93 K.M.), dan kan men
terugkeeren (of verder reizen) naar Eindhoven,
Den Haag, Deventer, Zwolle, enz.
In hotel Fleissig te Amsterdam hebben mede
leden van het hoofdbestuur van het Dioc. Kruis
verbond den scheidenden secretaris, den heer
Bon, een afscheidsdiner aangeboden waarbij ook
mevrouw Bon en pater Elpidius Bruna O.F.M.,
directeur van Sobriëtas, aanzaten. Het ontbrak
er natuurlijk niet aan toespraken. De voorzitter,
de heer H. B. van der Sande, schetste in het
kort de groote verdiensten van den scheidenden
secretaris voor de katholieke drankbestrijding,
bracht hem den dank en de waardeering der af-
deelingen over, maar legde in het bijzonder den
nadruk op den geest van hartelijke vriendschap,
die in den kring van het bestuur altijd heeft ge
heerscht en die voor een groot deel aan de be
minnelijke persoonlijkheid van den heer Bon
was te danken. Namens den geestelijken advi
seur, 't hoofdbestuur en de afdeelingen bood hü
hem als geschenk een fraai zilveren couvert aan
en mevrouw Bon, de verdienstelijke „stille
kracht", een mooien bloembouquet.
Het woord voerden verder nog de bondsadvi-
seur de weleerw. heer A. Leesberg, pater Bruna,
de penningmeester, de heer A. J. Koetsenruij-
ter en andere leden van het hoofdbestuur, waar
bij allen herinnerden aan de prettige samenwer
king en den wensch uitspraken, dat 't de familie
Bon in Brazilië wèl mocht gaan.
De heer Bon sprak ten slotte een hartelijk
dankwoord.
Hedenochtend te zes uur is door nog niet
bekende oorzaak brand ontstaan in de schuur
van de boerderij, bewoond door den heer B.
Brouwer aan den Nesserweg onder Grouw. De
bewoners hadden niets van den brand bemerkt.
Zij werden door voorbijgangers gewaarschuwd.
Met die hulp van buren werd al het melkvee
naar buiten gebracht, doch een tiental stuks
vee kwam in de vlammen om. De boerderij en
de geheele inboedel werden een prooi der vlam
men. Alles was verzekerd.
Betty van den Bosch is uitgenoodigd om met
de Philharmonie en voor de Ravag in Weenen
te concerteeren. Zij zal op 1, 6, 9 en 10 Maart
in Weenen optreden.
Wrijf deze aangename zalf op keel, borst en rug.
Ze voorkomt dat de maag van streek raakt door
inwendige medicijnen. Geeft vlugger verlichting,
omdat ze de verkoudheid recht-
jstreeks bestrijdt.
International Aero Press verneemt tele
grafisch uit Burbank, Californië, waar de
Lockheedfabrieken gevestigd zijn, dat de
eerste Lockheed-14 Super Electra, bestemd
voor de K.L.M., binnen eenige dagen door
den heer Geysendorffer van Burbank naar
New York zal worden overgevlogen. Daar
zal het toestel gedemonteerd worden en in
dien alles vlot verloopt zal de PH-APE
„Ekster", zooals het toestel is gedoopt, den
26sten Februari per stoomschip „Europa"
van den Norddeutscher Lloyd worden ver
scheept.
Den 3den Maart wordt de Europa te
Cherbourg verwacht waar het vliegtuig uit
geladen en gemonteerd zal worden, hetgeen
natuurlijk eenige dagen in beslag neemt.
Vervolgens wordt de „Ekster" naar Neder
land overgevlogen, waar de proefvluchten
zullen aanvangen voor de verkrijging der
Nederlandsche gelijkstelling van het Ame-
rikaansehe bewijs van luchtwaardigheid.
De K.L.M. heeft in totaal zes Lockheed Super
Electra's besteld, waarvan er twee bestemd
zijn voor den dienst in West-Indië en vier voor
Europa. De K.N.I.L.M. heeft vijf Super Electra's
besteld, die eind April of begin Mei in Indië
zullen zijn en gebruikt zullen worden op de
nieuwe luchtverbinding met Australië, die, zoo
als wij reeds meldden, hoogstwaarschijnlijk den
lsten Juli geopend wordt. Zij zijn tevens be
stemd voor de eventueele verbinding met Ma
nilla op Philippijnen.
Wij brengen in herinnering, dat de Lockheed
14 een vrijdragende, geheel metalen midden
dekker is; de toestellen voor de K.L.M. worden
uitgerust met twee Wright Cyclone F 62 mo
toren van omstreeks 800 pk. elk. De vlucht van
het toestel is 19,95 M., de lengte 13,4 M., de
hoogte 3,49 M., terwijl het vleugeloppervlak
51,2 M2. bedraagt. Leeg weegt de Lockheed-14
4390 K.G.; zij kan 2412 K.G. nuttigen last ver
voeren, zoodat' het totaal gewicht 6802 K.G. is.
De cabine heeft een lengte van 5,80 M., een
hoogte van 1,91 M. en een breedte van 1,66 M.
er is plaats voor tien tot elf passagiers, terwijl
de bemanning uit drie personen bestaat. Elke
passagier heeft 'n draaibaren fauteuil, die ver
anderd kan worden in een ligstoel. Naast iede-
ren stoel is een venster, een leeslamp, 'n asch-
bakje, een bel voor den steward en een venti
lator. Het .vliegtuig heeft een verwarmings-in'
stallatie en de wanden zijn opgevuld met ge
luiddempend materiaal.
De Lockheed Super Electra vertoont ver
scheidene technische nieuwigheden. Zoo
vormen de onder- en bovenkant van het
vleugeloppervlak meteen de wanden van de
benzinetanks, wat een belangrijke gewichts
besparing geeft. De nieuwe Lockheed-Fow
ler landingsklap, aan den vleugel aange
bracht, geeft een buitengewoon hooge lift
en kan zoowel bij den start als bij de lan
ding gebruikt worden. De aanloop voor den
start vermindert daardoor met 18%.
Het merkwaardigste van het toestel is de
buitengewoon hooge snelheid. Indien 600 pk. per
motor gebruikt wordt, bedraagt de kruissnel
heid op 1500 meter hoogte 362 K.M. per uur, op
3000 meter 378 KM. per uur. Indien 500 pk. per
motor gebruikt wordt, bedragen de kruissnel
heden op genoemde hoogten resp. 338 en 352
K.M. per uur. Ter vergelijking diene, dat de
kruissnelheid der Douglas DC 3 op 3000 meter
288 K.M. per uur bedraagt.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag, Dinsdag en
Woensdag audiëntie verleenen.
In de dezer dagen te Den Haag gehouden ver
gadering van de Rijkscommissie van advies voor
werkverruiming heeft de voorzitter, dr. L. G.
Kortenhorst, de bij Kon. Besluit van 12 Januari
1938 benoemde leden geïnstalleerd.
Hierbij sprak hij een rede uit, waaraan wij
het volgende ontleenen:
Gedurende haar bestaan heeft de commissie
haar onmisbaarheid afdoende bewezen. Ofschoon
haar opdracht zeer ruim was en feitelijk het
geheele terrein der werkverruiming omvatte, zijn
geleidelijk belangrijke deelen van haar taak naar
andere instanties overgebracht, zooals het werk
fonds, de maatschappij voor industrie-financie
ring en de commissie van advies voor export-
credietgaranties.
De middelen, welke aan de commissie ten
dienste staan, beperken zich tot overleg, over
reding en voorlichting. Geen enkel effectief
dwangmiddel staat haar ten dienste.
Soms kan, bü hooge uitzondering, een voor
stel tot verleening van een overbruggingssub
sidie worden gedaan. Het totale daarvoor be
schikbare bedrag is voor een ieder te vinden in
de begrooting vap het departement van Econo
mische Zaken, in Nederland bestaat het stelsel
van subsidieering van den export niet.
Sterken steun ontving de commissie van de
ministerieele aanschrijvingen aan departemen
ten, provinciale, gemeente- en polderbesturen
en aan de directies van overheidsbedrijven en
-instellingen, waarin de aandacht gevestigd werd
op de aan de commissie toegekende taak.
Gedurende de twintig jaar van haar be
staan heeft de commissie voor millioenen
guldens werk in het land weten te houden.
Het is zelfs bij benadering niet te zeggen,
hoe enorm groot dit bedrag is geweest. Aan
duizenden arbeiders is zoodoende normaal
werk verschaft en voor talrijke ondernemin
gen is de mogelijkheid geschapen haar staf
van personeel en haar binnenlandsche rela
ties te behouden.
Groote dank is daarvoor verschuldigd aan
de Departementen van Defensie, Koloniën en
Waterstaat en aan provinciale en gemeentebe
sturen. Niet minder ook aan tal van particuliere
opdrachtgevers.
Een meer blijvend resultaat van het werk der
commissie is te zien in een bepaling, neergelegd
in bestekken voor de rijks- en gemeentelijke
overheid, waarin bij gelijken prijs en gelijke kwa
liteit het Nederlandsche fabrikaat wordt voor
geschreven.
De commissie moest er tegen waken, dat haar
bemiddeling tot gevolg zou kunnen hebben, dat
elders nieuwe werkloosheid zou kunnen ont
staan; immers niet werkverplaatsing maar werk
verruiming was haar doel.
Evenmin mocht de commissie ertoe mede
werken saneeringsmaatregelen tegen te houden
of het verantwoordelijkheidsgevoel van de onder'
nemers te doen verslappen.
Diezelfde tact was vereischt om repercussies
in het buitenland te vermijden.
Toch heeft de commissie over het algemeen
niet te klagen over gebrek aan medewerking.
De departementen verschaffen geregeld tijdig
opgave van de verwachte bestellingen. De com
missie heeft duidelijk kunnen waarnemen, dat
ook zonder bemiddeling het Nederlandsch fa
brikaat meer en meer voorkeur geniet, zelfs bij
prijsverschil, doch ook de ondernemers en ar
beiders hebben in de afgeloopen jaren herhaal
delijk blijk gegeven tot groote offers bereid te
zijn. Meermalen heeft de industrie zich groote
verliezen getroost om een order te bemachtigen,
terwijl de arbeiders in zoo 'n geval bereid waren
ook hunnerzijds een loonoffer te brengen.
Het incidenteel verrichte werk der commissie
heeft niet alleen tijdelijk hulp geboden, maar
krachtig er toe bijgedragen, dat fouten en zwak
heden in het productie-apparaat werden ontdekt
en verbeterd. Het voortdurend terugkeeren van
dezelfde ervaringen deed dieper liggende oor
zaken vermoeden, zoowel aan de zijde de in
dustrieën als aan die van sommige opdracht
gevers.
Spr. behandelde hierop de vraag of onder de
gewijzigde economische omstandigheden de com
missie nog reden van bestaan heeft.
Gedurende de eerste helft van het vorig jaar,
is het werk der commissie inderdaad ingekrom
pen, maar helaas moet in de laatste maanden
worden geconstateerd, dat bevordering van het
gebruik van Nederlandsch fabrikaat nog altijd
noodig is. Ook de regeering staat op dit stand
punt.
Met name noodzaken de concurrentie-methoden
van eenige landen tot tegenweer. De wijze, waar
op sommige landen hun export stimuleeren,
maakt het optreden der commissie noodzakelijk.
Dat uit de kringen van importeurs daarop nu
en dan kritiek wordt vernomen, moge geen aan
leiding zijn abnormale en onbehoorlijke con
currentie klakkeloos als onvermijdelijk te aan
vaarden.
Tenslotte stelde dr. Kortenhorst de vraag, of
de commissie voor de toekomst nog speciale desi
derata koestert. Hij noemde een drietal punten.
Vooreerst wees hij op het groote belang, dat
de defensie-opdrachten tijdig bekend worden ge
maakt, opdat de Nederlandsche industrie zich
daarop kan instellen. De aanwezigheid van twee
leden van Defensie in de commissie wordt in
dit verband op den allerhoogsten prijs gesteld.
Vervolgens bepleitte spreker nauwer contact
met Indië, opdat de Nederlandsche industrie kan
worden ingeschakeld voor de levering van fa-
brieksinstallaties en van kapitaal-goederen bij
de industrialisatie van Java. Een semi-officieele
instelling, zooals de rijkscommissie is, met ver
takkingen in de overzeesche gewesten, zou nut
tig werk kunnen doen.
Ten slotte hoopt spreker, dat de tallooze cir
culaires, welke van de regeering naar de on
derscheidene ressorten in den loop der tijden
zijn uitgegaan, niet in het vergeetboek geraken
of worden misverstaan.
Hoofdzaak blijft, dat de commissie tijdig wordt
ingelicht, niet alleen door de betrokken fabri
kanten, maar meer nog door de betrokken op
drachtgevers.
Spr. besloot zijn rede met te zeggen, dat
werkloozensteun onmisbaar is, dat werkver
schaffing echter voorkeur verdient, maar dat
de allerbeste methode om de werkloosheid
te keeren bestaat in werkverruiming.
oe lang is het al geleden, dat de strijd
om Lenm's erfenis in Sovjet-Rusland
ten nadeele van den principieelen re-
volutionnair Trotski en ten gunste van den
sluwen opportunist Stalin werd beslist? Maar
nog steeds schijnt het Trotskisme in de
Sovjet-Unie niet geheel te hebben afgedaan.
Immers aanhoudend worden er nog tal van
zgn. „Trotskisten" geëxecuteerd. De groote
politieke „schoonmaak" is in het overigens
niet zoo erg zindelijke Rusland aan geen
bepaald seizoen gebonden, zij houdt het ge
heele jaar door huis.
Onder de tallooze slachtoffers van deze
schoonmaak bevinden zich vele vooraanstaan
de kopstukken der communistische partij en 't
lijkt wel of soms door Stalin ongeWenschte
elementen tot kopstuk worden bevorderd om
hen sneller te kunnen executeeren. Het eenige
afdoende politieke waschmiddel, dat Stalin
kent, is bloed, en hij maakt er dan ook een
allerminst zuinig gebruik van. Eenigen tijd
geleden heeft wel-is-waar het gerucht de
rónde gedaan, dat de politieke schoonmaak
in de Sovjet-Unie zou worden stopgezet,
omdat er te veel en te lukraak werd opge
ruimd, maar daarna hebben weer verschil
lende „zuiveringsacties" plaats gehad, waar
uit blijkt, dat Stalin van de politieke
schoonmaak evenmin genoeg kan krijgen als
een Hollandsche huisvrouw van de huis
houdelijke. Er bestaat op het oogenblik in
de Sovjet-Unie geen erger en gevaarlijker
scheldwoord dan: Trotskist. „Bourgeois", „ka
pitalist", „Koelak" enz. zijn eenvoudig lief-
koozende benamingen vergeleken bij de beti
teling: Trotskist, welke zooveel als een di
rect doodvonnis beteekent.
Het Trotskisme is de leer van de perma
nente en algeheele communistische wereld
revolutie, welke gelijktijdig in alle landen
moet worden verwezenlijkt. Het Stalinisme is
de leer van het verwezenlijken van den com-
munistischen heilstaat in één land om even
tueel van daaruit de rest van de wereld ge
leidelijk om te wentelen in bolsjewistischer.
zin. Trotski en Stalin en hun respectievelijke
aanhangers schelden elkander over en weer
uit voor verraders van het zuivere Leninis
tische communisme en Stalin roeit een ieder
uit, wien hü om de een of andere reden maar
een schijn van Trotskisme kan aansmeren.
e „Prawda" heeft dezer dagen een op-
zienbarend schrijven van Stalin zelf
aan den jongen communistischen pro
pagandist Iwanof over het probleem van de
overwinning van het socialisme (men be
denke, dat Stalin onder socialisme iets an
ders verstaat dan de socialisten ten onzent)
in één land gepubliceerd, waaruit blijkt,
dat Stalin zelf door het zoo bloedig
bestreden Trotskisme is aangetast. In
dit schrijven verklaart Stalin, dat hij de
overwinning op de binnenlandsche bourgeoi
sie heeft voltooid, maar dat de overwinning
van het socialisme in Rusland nog niet de
finitief is, aangezien van de zijde van andere
staten nog steeds het gevaar van inmenging
en herstel van het burgerlijk régime dreigt.
Daarom pleit hij voor een volledige en sterke
solidariteit van geheel het internationale pro
letariaat, ook in de burgerlijke landen, opdat
in geval van een oorlogsaanval op de Sovjet-
Unie de arbeidersklassen in de burgerlijke
landen in sterke organisaties het bedreigde
vaderland van het bolsjewisme zullen hel
pen. Stalin vereenzelvigt zich hier dus ge
heel met de Komintern-politiek, wlaarvoor hij
steeds alle verantwoordelijkheid heeft af
gewezen, ofschoon hij zelf zitting heeft in de
leiding van de Komintern. Hij verloochent
hier de burgerlijke pacifistische praatjes,
waarmee kameraad Litwinof te Genève her
haaldelijk de burgerlijke democratische lan
den heeft trachten te misleiden. Hij erkent
hier, dat Trotski met zijn streven naar een
internationaal-solidarisme van het proleta
riaat ter verwezenlijking van een bolsjewis
tische wereldrevolutie gelijk heeft. Stalin ont
popt zich dus als Trotskist en velt daarmee
over zichzelf het door hem voor Trotskisten
voorgeschreven doodvonnis. Wie zal dat ech
ter kunnen voltrekken? Indien het hem ernst
is met de zuivering van Rusland van het
Trotskisme, zou hij het zelf moeten doen.
Maar wat is Stalin eigenlijk ernst? In Mos
kou wordt nu beweerd, dat het schrijven van
Stalin niet „au sérieux" moet worden geno
men, omdat het uitsluitend voor binnen-
landsch gebruik bedoeld is ter waarschuwing
van de jonge communisten tegen de....
Trotskisten. Stalin zou dus de jonge com
munisten evenzeer in het ootje willen nemen
als het burgerlijke buitenland en maar wat
grapjes maken. Wij kennen de macabere
grapjes van Stalin, w'elke duizenden en nog
eens duizenden het leven hebben gekost.
Hoe grappig Stalin ook moge zijn, hfj bezit
niet zooveel humor, dat hij zichzelf als
Trotskist wil laten executeeren en toch zou
zulk een zuivering vermoedelijk alle andere
overbodig maken.
Z. H. Exc. de bisschop van Breda publiceert
in „Sancta Maria" een waarschuwing tegen het
pamflet van den Duitschen pastoor Scholz, ge
titeld: „Oordeel van een katholiek geestelijke
over Kerkpolitiek in Nederland".
Wat we omtrent de brochure van pastoor
Leonards hebben gezegd, moeten we herhalen,
aldus schrijft Z. H. Exc. Mgr. P. Hopmans, voor
het propagandageschrift van pastoor Scholz.
Diep betreuren we de verschijning en de ver
spreiding van het geschrift vanwege de verwar
rende inzichten en onjuistheden, die het bevat.
Dit verderfelijke propagandageschrift van
pastoor Scholz, die zich boven Paus en bis
schoppen verheft, blijve uit de handen van
onze katholieke bevolking.
(Zooals bekend, hebben we dezer dagen ook
reeds in een artikel de aandacht op dit verwar
ring stichtende pamflet gevestigd. Red.)
