Lange kabinetsraad
te Londen
a
Japansche torpedojager bij
Tatoeng vernield
\MM
Teruel feitelijk weer in de
macht der rechtschen?
Het Vaticaan is
ongerust
va» C»
Papanïn heeft de
schots verlaten
POGINGEN DE STAD TE
OMSINGELEN
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TEL. 13866 GIRO 5970
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voot
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 2IVj ct. per week,
per kwartaal f3.58
ZONDAG 20 FEBRUARI 1938 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21032
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Nu alle gegevens bijeen zijn, zou
Chamberlain den toestand vol
ledig willen bestudeeren
Heden een nieuwe
bijeenkomst
Duitsche vliegers weer
uit den koers
Noodlandingen in Friesland
Ministerraad te Rome
bijeen
Besluiten van socialen aard
genomen
Het Weer
Oostenrijks grondwet en Seyss
Inquart's Katholicisme niet
voldoende waarborg
Geen massa-terugkeer
van emigranten
De emigranten
Een treinbotsing in
Italië
Machinist en stoker gedood; vier
reizigers licht gewond
Het proces-Niemoeller
Hij en zijn metgezellen aan boord
van de „Taimyr" en „Moer
man" gegaan
Deensch koningspaar
ontvangt Hitier
De Valera te Londen
aangekomen
Spoorbrug over de Gele
Rivier opgeblazen
Vijfde slachtoffer van
terreur in Sjanghai
Een geheele internationale divisie
zou bij de gevechten zijn
vernietigd
De bombardementen
hervat
De nationale mobilisatie
Jouhaux houdt vol
Een plan o.a. voor wisselcontróle
gereed
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Stormen en lawines op
Sachalin
Tot dusver 51 dooden geteld
WAAROM NOG ELDERS ERGERNIS
WANNEER DE ROEMER PRIMA IS?
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, 19 Febr. (Keuter). Vanmiddag
om drie uur is de Britsche kabinetsraad
begonnen, onder voorzitterschap van Ne
ville Chamberlain.
Vanavond te 18.20 uur werd de bijeen
komst van den ministerraad geëindigd. De
vergadering heeit drie uur en twintig minu
ten vergaderd; dit is de langste vergadering
van den ministerraad geweest na het af
treden van koning Edward VIII-
Morgenmiddag drie uur zal de Britsche
ministerraad opnieuw bijeen komen.
Het ongewone van het bijeenroepen van den
kabinetsraad op Zaterdag heeft weer een vloed
van gissingen omtrent verschillen van meening
tusschen Chamberlain en Eden tot gevolg ge
had. De diplomatieke redacteur van Reuter
verklaart, dat men ten aanzien van die gissin
gen de grootste reserve in acht moet blijven
nemen.
Niemand, die den minister-president kent,
gelooft, dat hij plotseling en met de kans
op verlies van zijn minister van Buitenland-
sche Zaken, in allerijl een overeenkomst met
Italië sluit, waarbij, zooals men wel zegt, de
kwestie van de vrijwilligers en die der anti-
Britsche propaganda onmiddellijk uit den weg
zouden worden geruimd en de erkenning van
de bezetting van Abessinië vergemakkelijkt zou
worden. Er zijn geen verantwoordelijke kringen,
waar men iets dergelijks verwacht.
Waarschijnlijker is de uitlegging, dat
Chamberlain zijn ministers bijeen heeft ge
roepen om de aangelegenheid te bestudee
ren, nu hy een volledig verslag van de
Duitsch-Oostenrijksche gebeurtenissen heeft
gekregen, bekend is met de meening der
Fransche regeering en van Grandi verno
men heeft, hoeveel of hoe weinig van Italië
verwacht kan worden. Het zou dan de be
doeling zijn, dat Frankrijk spoedig wordt
ingelicht, en dat In het Lagerhuis Maan
dag een zoo uitvoerig mogelijke verklaring
wordt afgelegd.
Een tweede reden voor de bijeenkomst van
heden is, dat de Iersch-Engelsche besprekin
gen Maandag hervat worden, en dat Chamber
lain daaraan wenscht deel te nemen.
In aansluiting op de besprekingen van Grandi
met Chamberlain en Eden te Londen aldus
meldt Stefani uit Rome is heden de Britsche
ambassadeur te Rome, Lordt Perth, door graaf
Ciano ontvangen.
In officieuse kringen wordt bevestigd, dat een
mogelijke voortzetting van de besprekingen te
Rome zal worden gehouden.
Zaterdagmorgen hebben twee Duitsche
legervliegtuigen van het type jachteskader,
na eenigen tijd boven Heereveen te hebben
gecirkeld, in het naburige Nieuwe-Schoot,
gemeente Heerenveen, een noodlanding ge
maakt.
Bestuurders van de toestellen zijn resp. Oberlt.
von Rettberg en Obergefreiter Weiss.
Zij verklaarden om kwart voor tien Duitschen
tijd uit Dortmund te zijn vertrokken en wegens
benzinegebrek te hebben moeten dalen.
De gemeentepolitie waarschuwde de mare
chaussee te Heerenveen, die de vliegtuigen onder
bewaking heeft gesteld en de bestuurders per
auto heeft mede genomen naar de marechaus
seekazerne te Heerenveen, waar zij in voorloopige
bewaring zijn gesteld in afwachting van nadere
instructies van hoogerhand.
Nog een derde vliegtuig vergezelde de beide
gelande machines. Nadat de twee vliegtuigen
hun noodlanding hadden gemaakt, verdween dit
derde toestel in Oostelijke richting.
Dit derde vliegtuig heeft evenwel een nood
landing moeten maken bij Hemrik.
De inzittende soldaat-vlieger is aangehouden
en naar Beesterzwaag overgebracht, in afwach
ting van de beslissing van de autoriteiten.
Maandag zal vanwege het departement van
Defensie een onderzoek worden ingesteld naar
de oorzaak van de landing der Duitsche mili
taire vliegtuigen in Friesland. Tot dan blijven
de vliegers en de machines onder bewaking
De vliegers zijn niet in arrest, maar staan on
der contröle.
ROME, 19 Febr. (Stefani). Onder voorzitter
schap van Mussolini heeft vanmorgen de Ita-
liaansche ministerraad vergaderd en een reeks
maatregelen goedgekeurd, welke meerendeels
van socialen aard zijn,
Verwachting: Meest matige. Noord-
|i Oostelijke tot Noordelijken wind, licht tot
EE half bewolkt, droog weer, temperatuur om M
EE het vriespunt des nachts, overdag vrij
EE zacht.
Verdere vooruitzichten:
nog weinig verandering.
Waarschijnlijk
..VATICAANSTAD, 19 Febr. (Havas). In
verantwoordelijke Vaticaansche kringen
toont men zich ongerust over de toekom
stige DuitschOostenrijksche politiek, zoo
als deze in Berchtesgaden is vastgelegd.
Behield men zich aanvankelijk zijn meening
nog voor, wegens het ontbreken van recht-
streeksche inlichtingen, thans acht men den
toestand ernstig.
Men geeft zich er rekenschap van, dat het
behoud der Katholieke grondwet van Doll-
fuss en het onbetwistbare Katholicisme van
Seyss Inquart niet voldoende zijn om in de
toekomst de werkelijke onafhankelijkheid
van Oostenrijk te waarborgen. Men verheelt,
zich niet, dat men in de huidige maat
regelen in Oostenrijk een aanzienlijke be
vordering ziet van den nationaal-socialis-
tischen invloed, en dat hiervoor practisch
de deuren zijn opengesteld.
Von Papen is gisteravond naar Berlijn ver
trokken, om aan de vergadering van den Rijks
dag deel te nemen. De Oostenrijksche minister
van Binnenlandsche Zaken, dr. Seyss Inquart,
is vanmorgen uit Berlijn teruggekeerd. Kapitein
Leopold, de leider der vroegere nationale op
positie, is gisteren naar Duitschland vertrok-
wen. Het is hier niet bekend of hij, zooals
eenige bladen meldden, zijn woonplaats naar
Duitschland heeft verlegd.
De groote amnestie is thans een feit; heden
zijn nog enkele gevangenen vrijgelaten. De
snelle afwikkeling van de maatregelen is op
de eerste plaats te danken aan de buitenge
wone activiteit van de ambtenaren van het
departement van Justitie, die zonder ver
goeding overwerk hebben gemaakt.
Na het verblijf van Seyss Inquart te Ber
lin, wordt uit gewoonlijk goed ingelichte
bron vernomen, dat het niet in de bedoe
ling ligt tot een massa-terugkeer naar Oos
tenrijk over te gaan van de in Duitsch
land wonende Oostenrijksche emigranten.
Van Duitsche zijde zou men niet gaarne een
dergelijken terugkeer zien. Men vreest n.l. dat
zij in de gelederen der Oostenrijksche nazi's
onrust zouden zaaien en splitsingen veroor
zaken. Daarom heeft Duitschland op een terug
keer dezer emigranten niet aangedrongen. De
gevallen van hen, die wel terugkeeren, zijn
vooraf nauwkeurig door de bevoegde nazi-auto
riteiten onderzocht. De kwestie der Oostenrijk
sche emigranten zou in dezen zin zijn geregeld
tijdens het gesprek tusschen Seyss Inquart en
Himmler, den chef der Duitsche staatspolitie,
en deze regeling zou vervolgens door Hitier zijn
goedgekeurd.
VERONA, 19 Febr. (Stefani) Vanochtend
is de sneltrein van Verona naar Venetië nabij
San Martino Buon Albergo tegen een rangee
renden trein gebotst. De machinist en de sto
ker kwamen om het leven. Van de reizigers wer
den vier licht gewond; zij konden hun reis
voortzetten.
Omtrent de oorzaak van het ongeluk is niets
bekend.
BERLIJN, 19 Febr. (Havas) Voor het ge
rechtshof van Moabit vindt het proces tegen
ds. Niemoeller voortgang. De geheime Staats
politie heeft buitengewoon strenge maatregelen
getroffen om te verhinderen, dat iets over het
proces naar buiten uitlekt; de wandelgangen
van het Paleis van Justitie, waar het proces
gehouden wordt, staan onder zorgvuldige be
waking. De getuigen worden door politiebeamb
ten vergezeld, die er voor waken, dat zij niet
in contact komen met de buitenlandsche jour
nalisten. De Duitsche pers heeft tot dusver geen
woord over het proces gepubliceerd. Bevoegde
kringen beperken zich er toe te verklaren, dat
de zaak haar normalen loop volgt.
Naar men ons omtrent het proces meldt,
heeft de procureur-generaal van het Hof zijn
beschuldiging, dat de verdedigers van den pre
dikant en de vertegenwoordigers van de Be-
lydeniskerk aan buitenlandsche persvertegen
woordigers mededeelingen over het proces heb
ben verstrekt, teruggenomen. Ds. Diestal is bij
de voortzetting van het proces als vertegen
woordiger der Belijdeniskerk toegelaten.
MOSKOU, 19 Febr. (ReuterDe vier
Russische pool onderzoekers Papanin, Kreu
kel, Chirkof en Fedorof hebben met hun
geheele uitrusting de ijsschots verlaten en
hebben zich aan boord van de ysbrekers
„Moerman" en „Taimyr" begeven.
Omtrent de redding van Papanin en zijn met
gezellen wordt nog vernomen, dat te half zes
begonnen werd met het materiaal aan boord
van de ijsbrekers te brengen. Te zeven uur was
men hiermede gereed. De beide schepen zijn ver
volgens onmiddellijk naar Moermansk terug
gekeerd.
Door het lot werd beslist, dat Papanin en
Krenkel zich aan boord van den ijsbreker
„Moerman" zouden begeven, terwijl de beide
andere leden van de expeditie zich op de „Tai
myr" inscheepten. Men weet niet op welk schip
zich de hond van de expeditie, Vessely, bevindt.
Het geheele materieel is aan boord van de „Tai
myr" gebracht.
BERLIJN, 19 Febr. (D.N.B.) De Duitsche
rijkskanselier Hitier heeft in het Deensche ge
zantschap te Berlijn een bezoek gebracht aan
den koning en de koningin van Denemarken,
die op weg naar het Zuiden zijn.
LONDEN, 19 Febr. (Reuter) De Iersche de
legatie, met De Valera aan het hoofd, is van
avond te Londen aangekomen. De besprekin
gen zullen Maandagmiddag drie uur beginnen.
In verband met het a.s. bezoek van Hitier aan Rome wordt de hoofdstad van Italië
opgeknapt. Schoonmaak van het Colosseum
HANKAU, 19 Febr. Een eskader Chinee-
sche vliegtuigen heeft tijdens een bombar
dement een Japanschen torpedojager ter
hoogte van Tatoeng aan de Jangtse-rivier
hedenmorgen volkomen vernield, aldus
meldt het Chineesche persbureau.
Winter in Oost-Pruisen. Kruiend ijs aan de oevers van den Memel bij Tilsit
SARAGOSSA, 19 Febr. (Havas) De over
winning, welke de troepen van Franco Vrjj-
dag ten Noorden van Teruel hebben be
haald, plaatst de verdedigers dezer stad,
aldus de speciale correspondent van Havas,
in een positie, welke zij niet lang meer
kunnen volhouden; de rechtsche comman
dant acht Teruel feitelijk reeds in zijn
macht.
De regeeringstroepen bezitten ten Noorden
der stad nog slechts twee stellingen, t.w. de
bergmassieven van Santa Barbara en van Man-
sueto. De manschappen, die deze stellingen ver
dedigen, zijn echter verstoken van elke ver
binding met de achterhoede, en hun capitulatie
zal, zoo verwacht men, den val van Teruel in
luiden.
Volgens inlichtingen uit rechtsche bron be-
teekent de Vrijdag door de troepen van Franco
begonnen opmarsch een nieuw stadium in de
krijgsverrichtingen aan het front van Teruel.
Vanmorgen deden de rechtschen aanvallen op
eenige dorpen, waar zij gisteravond waren aan
gekomen.
Men hoopt, dat het offensief op Corbalan
zal leiden tot een omsingeling van Teruel,
waardoor de regeeringstroepen genood
zaakt zouden worden de stad te ontruimen
en het front verscheidene kilometers ach
teruit te plaatsen.
De tegenstand der regeeringstroepen was gis
teren hardnekkig en hun mitrailleurvuur was
zeer hevig. Zfj hebben zich verschanst tegen 't
bergmassief van de Siera del Roso.
De troepen der nationalisten, aldus meldt
Barcelona, hebben gisteren een grooten aanval
ondernomen in den sector van Sierra Gorda,
ten Noordoosten van Teruel, op eenige kilo
meters van de stad. De regeeringstroepen moe
ten zich in de verdediging terugtrekken. Ge
steund door een sterke luchtmacht wist de
vpand het regeeringsfront te doorbreken. Het
gevecht duurt voort. De regeeringstroepen bie
den hevigen tegenstand.
Hedenavond wordt officieel medegedeeld
dat Mansueto in handen ran de troepen
van Franco is gevallen. Teruel kan thans
door de regeeringstroepen niet meer ge
houden worden.
Volgens inlichtingen uit rechtsche bron,
zijn de 67e internationale divisie, alsmede
drie internationale brigades volkomen ver
nietigd tqdens de gevechten, welke zich
gisteren by Teruel hebben afgespeeld.
In het Noorden der provincie Guadalajara is
vanmorgen een hevig artillerie-duel ontbrand.
Patrouilles der rechtschen poogden tevergeefs
de regeeringslinies te doorbreken. Aan- het
front van Estremadura toonden de rechtschen
weinig activiteit, vermoeid als zy waren door
hun aanvallen op de Sierra Quemada en de
Sierra del Aguila. Daarentegen heeft de artil
lerie der regeering de rechtsche linies zwaar
gebombardeerd.
De nationalisten hebben het bombarde
ment der steden en dorpen aan de Middel-
landsche Zee hervat.
Officieel wordt gemeld, dat vier rechtsche
vaartuigen gisteren het dorp Cullera hebben
bestookt en tevergeefs trachtten de spoorbrug
te raken. In het middaguur wierpen zes vlieg
tuigen bommen uit op Sagunto en later werd
ook Tarragona uit de lucht bestookt. Daarna
beschoten de vliegtuigen de steden en dorpen
in de omgeving van Cambrils Salou.
Een der beroemdste bruggen in China, de
vijf kilometer lange spoorwegbrug tusschen
Peiping en Hankau over de Gele Rivier, is door
de Chineezen opgeblazen, teneinde aldus te
trachten den Japanschen opmarsch te belem
meren.
Tevens deelen de Chineesche militaire auto
riteiten mede, dat gisteren bij den Japanschen
luchtaanval op Hankau twaalf Japansche toe
stellen zijn neergeschoten.
Het Japansche hoofdkwartier heeft twee com-
muniqué's gepubliceerd over den staat van oor
log in China en over zekere reorganisaties aan
het front. In Japansche politieke kringen
meent men hieruit te kunnen opmaken, dat de
doeleinden, welke het hoofdkwartier aan het
Chineesche front zich gesteld heeft, bereikt
zyn.
Verder neemt men aan, dat de regimenten,
welke aan de gevechten hebben deelgenomen,
zullen worden aangevuld en naar hun stand
plaatsen zullen terugkeeren. Tenslotte gelooft
men, dat de geheele in Noord-China bezette
zone en het gebied van Sjanghai tot Nanking
ter bescherming van het herstelwerk met een
net van permanente garnizoenen zal worden
overtrokken.
Naar vernomen wordt, zal de Japansche ge
zant in Oostenrijk, Matajoeki Tani, binnen
kort teruggeroepen worden en met een bijzon
dere opdracht naar Sjanghai worden gezonden.
Te Sjanghai is wederom het afgeslagen
hoofd van een Chinees ontdekt, het vyfde
sedert 11 Februari. Het hoofd was in de
Fransche nederzetting aan een telefoonpaal
gespijkerd, met een plakkaat waarop stond
geschreven: „Dit is een waarschuwing voor
alle anti-Japansche elementen". Jlet slacht
offer is niet herkend.
De Japansche regeering heeft den Land
dag de wet op de nationale mobilisatie,
waarover het Huis van Afgevaardigden op
22 Februari de debatten zal openen, voor
gelegd.
De wet behelst 50 artikelen, en kan worden
gebruikt in tyd van oorlog of gelykstaande
met oorlog, voor een gecontroleerde exploitatie
van alle nationale hulpbronnen, zoowel men-
schelijke als materieele.
De woordvoerder der Chineesche natio
nale regeering heeft, aldus het Chineesche
persbureau, ten aanzien van de berichten,
dat rijkskanselier Hitier de erkenning van
Mandsjoekwo zal bekend maken, verklaard,
zulks niet voor mogelijk te achten.
Geen rechtgeaarde natie, aldus de woordvoer
der, zal een overweldiger steun verleenen, door
de marionettenregeering van Mandsjoekwo te
erkennen. De vriendschappelyke betrekkingen
tusschen China en Duitschland, zoo voegde hy
er aan toe, zijn gevestigd op traditie, en beide
landen trekken groot voordeel uit de uitwisse
ling van grondstoffen en afgewerkte producten.
Tevens wees de woordvoerder op de sympa
thieke houding der Duitsche regeering ten op
zichte van China tijdens den verdedigings
oorlog.
China herdenkt vandaag, aldus meldt „Cen
tral News", dat vier jaar geleden generaal en
mevrouw Tsjang Kai Sjek hun hervormingen
uitvaardigden tot wyziging der levensgewoon
ten van de Chineesche bevolking en tot opwek
king van den nationalen geest. Ter herdenking
hiervan, vond vandaag een eenvoudige plech
tigheid plaats, waarbij Tsjang Kai Sjek een
radiorede tot het land hield.
TOULOUSE, 19 Febr. (Havas). Op een te
Toulouse gehouden vakvereenigingsbyeenkomst
heeft Léon Jouhaux, de secretaris der C.G.T.,
hervormingen in de structuur en de leiding van
het bedrijfsleven aangekondigd en zich uitge
sproken voor een contröle op den wisselhandel.
Een plan met hervormingen, zoo zeide hy, is
voorgelegd aan het volksfrontcomité. Dit plan,
dat eveneens ter kennis van de regeering zal
worden gebracht, voorziet o.a. in een contröle
op de banken en de credietorganisatie, in een
nationalisatie van het verzekeringsbedrijf en
nationalisatie, van de electriciteitsindustrie.
Het Vaticaan is ernstig bezorgd over den toe
stand, ontstaan door de gebeurtenissen in
Oostenrijk-
De omsingeling van Teruel zou nabij zijn; de
rechtschen meenen, dat de stad feitelijk weer
in hun macht is.
De Chineezen vernielden een Japanschen tor
pedojager. De regeering te Tokio diende een
wetsontwerp op de nationale mobilisatie bij den
Landdag in.
Het Britsche kabinet heeft Zaterdag 3 hl uur
vergaderd; heden komt het opnieuw bijeen. De
internationale toestand zou daarbij volledig be
studeerd zijn
Papanin en de zijnen hebben hun ijsschots ver
laten en zyn aan boord van de ijsbrekers
„Moerman" en „Taimyr" gegaan.
Bij sneeuwstormen op Sachalin vonden 51 per
sonen den dood.
De voorzitter van het Britsch-Indische Nationaal
Congres zeide, dat Indië onafhankelyk wil zijn
van Engeland.
In de kerk van den H. Ignatius te Rome is de
plechtige uitvaart gehouden van Kardinaal
Capotosti.
Memorie van antwoord aan de Tweede Kamer
betreffende de vestigingswet voor industrieele
bedrijven.
Geysendorffer vliegt de Parkiet naar de West.
Reorganisatie der onderwijzersopleiding voorge
steld.
De staking bij Van Heek te Losser gaat door.
Drie Duitsche legervliegtuigen maken een nood
landing in Friesland.
Een nieuwe aanval op het Lutine-goud.
Staatscommissie ingesteld ter voorbereiding van
een wijziging der Woningwet.
Het 75-jarig bestaan van „Bronbeek" te Arnhem
gevierd.
Burgemeester Van Walsum te Zwolle ge-
installeerd.
De geasyleerde Spanjaarden uit Gorkum naar
Bennekom overgebracht.
Beurs van New York: Stemming vast.
Stokpaardjes
Stokpaardjes! We bereiden ze
gaarne nog allemaal, al weten de
meesten niet meer wat dit ouderwet-
sche kinderspeeltuig is. In een mo
dernen kinderspeelgoedwinkel komt
zoo'n ding niet meer voor: een houten
stok met een paardenkop, waaraan
een leidsel is bevestigd. Doch over
drachtelijk kennen we allemaal nog
onze stokpaardjes opperbest. We heb
ben elk een voorkeur. De een berijdt
immer een zwartje, de ander een
schimmel. Maar we blijven kinderen
met een houten paard: rijders van de
droevige figuur. Een heusch paard
kunnen we niet bedwingen, doch van
zoo'n stokpaardje zijn we de meesters.
We doen alsof! We hébben onze al te
persoonlijke inzichten en willen ze
voor „echt" doen doorgaan. We beel
den ons heel wat in en vermaken ons
intusschen met kinderspeelgoed. La
ten we vooral geen renstal van stok
paardjes er op na houden. Zoo iets
wordt vervelend en bespottelijk!
TOKIO, 19 Febr. (Havas). De hevige
sneeuwstormen, gepaard gaande met zware
lawines, op het eiland Sachalin, hebben
talryke slachtoffers gemaakt. Men telt tot
dusver reeds 51 dooden.
Heiligeweg 39-45, A'dam. A. J. v. d. MADE
OOK VOOR INDISCHE RIJSTTAFEL
Stand op Zondag 1 uur v.m. 771.9
Vorige stand 773.9
