Binnenlandsch aspect der
Engelsche crisis
Hoest-
Twee belangrijke gebeurtenissen
in Oostenrijk
Sociale Zaken
EEN OUDE STELLING
VERLATEN
GROOTE BEROERING IN
POLITIEKE KRINGEN
B0NB0NS
UTRECHT
Voor het eerst werd Hitler's
rede uitgezonden
WOENSDAG 23 FEBRUARI 1938
De positie der conservatieven
wordt zonder twijfel onder
de kiezers aanmerkelijk
verzwakt
Crisisstemming zal
aanhouden
HET VLIEGONGELUK BIJ
EELDE
Onderzoek door den Raad voor de
Luchtvaart
PRINS BERNHARD NAAR
LONDEN?
Tuinders protesteeren tegen
teeltheffing
1verzach«h|
vjW
tCttL
Auto na botsing te
water geraakt
Een der drie inzittenden, een
meisje, verdronken
RIJWIELACHTERLICHTEN
Men dient deugdelijk materiaal te
gebruiken
KONINGIN NAAR HET LOO
Urk opgeschrikt
door aardschok
Oorzaak van dit verschijnsel niet
bekend
BOUW VAN KAZERNES TE
HARDERWIJK
De gemeente stelt terrein
beschikbaar
PAUL NEUMANN IN ONS LAND
ar—!1
Nationaal-socialistische partij
wordt niet erkend of
geduld
De a.s. rede van Bonds
kanselier Schuschnigg
De kwartjes-spaarregeling acht
de minister van belang voor
de betrokkenen
Memorie van Antwoord
aan Eerste Kamer
Toepassing Bedrijfsradenwet
Zuivering van afvalwater
Arbeidersverzekering
Werkloosheid onder de jeugd
Het kwartje
De Stille Omgang
In drommen naar Amsterdam;
50 extra-treinen
(Van onzen Londenschen correspondent)
De gebeurtenissen en omstandigheden,
welke Mr. Anthony Eden ruim twee ja
ren na de verheffing tot zijn hoog ambt
tot aftreden gedwongen hebben, zijn u bekend
Uit den brief van den afgetreden minister aan
Mr. Chamberlain blijkt wel heel duidelijk, hoe
diepgaand de meeningsverschillen tusschen de
beide staatslieden zijn. Deze meeningsverschil
len vonden niet alleen hun oorzaak in uiteen-
loopende begrippen betreffende taktfek en me
thode; zij waren ook van principieelen aard.
Het is hierbij, dat ook het buitenland het groot
ste belang heeft. Mr. Eden plaatste zich, voor
zoover de omstandigheden dit maar eenigszins
toelieten, op Volkenbondsstandpunt; Mr.
Chamberlain, vóór alles beheerscht door den
wensch tot overeenstemming te komen met
Italië, en ook met Duitschland, was geneigd
Volkenbonds- (en andere) beginselen te laten
varen, zoo deze toenadering tot de dictators in
den weg stonden.
Deze twee zienswijzen waren onvereenigbaar;
het was reeds lang duidelijk, dat de betrekke
lijke beginselvastheid van Mr. Eden en het
meer opportunistische beleid van den Eersten
Minister op den duur niet konden samengaan.
Indien desniettemin Mr. Eden zoovele maanden
onder Mr. Chamberlain is blijven voortwerken,
ofschoon zijn positie vaak hoogst onaangenaam
was, dan is dit vooral hieraan toe te schrijven,
dat de Foreign Secretary, als loyaal partijman,
en Mr. Chamberlain als hoofd der Regeering
en der partij een crisis zoo lang mogelijk poog
den te vermijden.
Het is aan dit binnenlandsche aspect van
Mr. Eden's aftreden, dat wij onze aandacht
willen schenken.
En dan moeten wij op de eerste plaats vast
stellen, dat dit aftreden, ofschoon men het reeds
lang voorzien had, zeldzaam opzien gebaard
heeft, en dat in politieke kringen de beroering
zoo mogelijk nog grooter is dan toen in Decem
ber 1935 Mr. Eden's voorganger, Sir Samuel
Hoare, zich in verband met zijn voorloopige
overeenkomst met den Franschen minister
Laval tot aftreden gedwongen zag.
Wij herinneren eraan, dat het prestige van
Sir Samuel, vooral na zyn schitterende recht-
vaardigings-rede in het Lagerhuis, zoo snel
weder toenam, dat Mr. Baldwin hem na eenige
maanden opnieuw in het kabinet haalde als
Eersten Lord der Admiraliteit.
Eden is de populairste persoonlijkheid in
het kabinet-Chamberlain. Hij dankt dit
aan verschillende omstandigheden. Zijn
loopbaan is schitterend geweest. Hij treedt af
als Foreign Secretary op een leeftijd 40 jaar
waarop anderen reeds hooglijk vereerd zou
den zijp wanneer zij tot onder-staatssecretaris
benoemd werden. Zijn voorkomen en manieren
zijn zeer innemend. Zijn welsprekendheid, zon
der in haar geheel bijzonder indrukwekkend te
zijn, wordt toch gekenmerkt door metaphoren.
die inslaan bij het beste deel der bevolking.
Soms heeft hij in het Lagerhuis gesproken met
een fierheid, waarvan het volk, al te zeer ge
wend aan parlementaire vaagheden en ontdui
kingen, genoot.
Maar bovenal werd deze aristocraat be
schouwd als de man, die, meer dan een zijner
collega's, de begrippen van het volk ten aan
zien van de internationale staatkunde verper
soonlijkte. Lang voor hij Foreign Secretary was
eerst als ondersecretaris en daarna als Lord
Privy Seal was hij de gunsteling van de Op
positie, die in zijn handen de belangen eener
democratische, op den Volkenbond steunende
buitenlandsche politiek het veiligst achtte.
Merkwaardigerwijze won hij eerst later het ver
trouwen van de massa der Conservatieven.
Voor de partij en voor de Regeering was Mr.
Eden een kostbaar bezit geworden, vooral sinds
de stugge, weinig populaire Neville Chamber
lain aan het hoofd van het kabinet gekomen
was. Bij tusschen tij dsche verkiezingen speelt
tegenwoordig de buitenlandsche politiek een
eenigszins belangrijke rol. In een land, waar
zoovelen partijloos zijn en opportunistisch stem
men, kan de vraag hoe een candidaat (of diens
partij) tegenover den Volkenbond, of tegenover
het Spaansche conflict, of tegenover „de Dic
tators" staat, van niet geringen invloed zijn op
den uitslag van een stembusstrijd. Het was een
belangrijk «.voordeel voor de Conservatieve par
tij, dat Mr. Eden's politiek ook in niet-conser-
vatieve kringen gunstig aangeschreven stond.
Velen, die anders op een Labour-candidaat ge
stemd zouden hebben, brachten nu hun stem
uit op den Regeeringscandidaat, omdat zij ver
trouwen stelden in Mr. Eden, of onder den in
druk waren van diens laatste rede.
Men moet dus aannemen, dat tengevolge van
zijn heengaan de positie der Regeering onder
de kiezers aanmerkelijk verzwakt zal worden.
Alleen wanneer Mr. Chamberlain erin slagen
mocht met Italië tot overeenstemming te ko
men op een grondslag, welke de massa der kie
zers bevredigt, zullen de Regeering en de Con
servatieve partij den terugslag van Mr. Eden's
aftreden bij tusschentijdsche verkiezingen niet.
of althans minder pijnlijk voelen.
Een aantal leden van het kabinet, onder an
deren Mr. Malcolm MacDonald (Domi
nions), Mr. Ormsby-Gore (Koloniën) en
Mr. Elliot (secretaris voor Schotland), moeten
geheel aan de zijde van Mr. Eden gestaan heb
ben, zonder evenwel af te treden waarschijn
lijk omdat door zulk een massa-ontslag de mi
nister-crisis zou zijn aangegroeid tot een kabi
netscrisis, zoodat zelfs algemeene verkiezingen
onvermijdelijk hadden kunnen worden. Maar de
beroering is, alom in politieke kringen, groot
en zij weerspiegelt zich in de pers, niet alleen
in de Londensche, maar ook in de provinciale,
die in haar commentaren vaak veel scherper is.
Mr. Eden wordt door ontelbare hoofdartikel-
schrijvers gehuldigd, gelijk sinds onheuglijke
tijden geen tusschentijds aftredend minister
gehuldigd is. Het is waar, dat die geestdrift
spoedig bekoelen kan; staatslieden op non-acti
viteit worden licht vergeten. Maar in dit op
zicht zal veel afhangen van wat Mr. Eden zelf
doen zal.
Hij kan zich „terugtrekken", teneinde de Re
geering en de partifc jegens welke hij steeds
loyaal geweest is, niet in moeilijkheden te bren
gen. Maar een man, die voldoende aan'zijn
beginselen hecht om er een der schitterendste
openbare posten aan te offeren, heeft er ook
voldoende aan om ze daarna met hand en tand
te blijven verdedigen. Hij kan dit, evenals zijn
leermeester, Sir Austen Chamberlain (ondei
wien hij zijn loopbaan in 1927 begon als Parle
mentair Particulier Secretaris), doen door in
het Lagerhuis zijn waarschuwende stem te ver
heffen zoo vaak groote beginselen in het ge
drang komen. Maar Sir Austen was een man
van 70 dertig jaren ouder dan Mr. Eden, en
had het prestige van een hoogen leeftijd en een
zeer lange ervaring. De rol, die hij gedurende
zijn laatste levensjaren vervulde, kan niet ge
speeld worden door een betrekkelijk jongen
man. Van Mr. Eden verwacht men activiteit en
actie.
Men denkt dus aan de mogelijkheid dat hij
zooal niet onmiddellijk, een eigen groep zal vor
men, die min of meer buiten de partijen staat,
maar waarin allen welkom zijn, die de Volken
bondsbeginselen in de buitenlandsche staat
kunde willen handhaven, en zich verzetten te
gen de politiek van concessies tegenover „de
Dictators", waarvan men Mr. Chamberlain be
schuldigt. Zulk een groep zou den steun hebben
van nagenoeg alle liberalen en labour-mannen
benevens van den geheelen linkervleugel der
Conservatieven. Een man als Winston Chur
chill, die nu reeds bijna negen jaren „ambte
loos" is, maar wiens invloed groot is gebleven
zou zeker met Mr. Eden meegaan. Hij zou een
Lloyd George met zich hebben. En beweerd
wordt, dat in politieke kringen reeds plannen
bestaan om Mr. Eden te spannen vóór een agi
tatie tegen de Italiaansche politiek der Regee
ring.
Maar ook wanneer het zoover niet komt
moet men in aanmerking nemen, dat
een zeer slechte indruk verwekt is door
dat ongetwijfeld de s c h ij n bestaat, dat Mr
Eden's positie onhoudbaar geworden is tenge
volge van Italiaansche en Duitsche pressie. In
zulke gevallen kan de schijn even noodlottig
zijn als de werkelijkheid.
Weinige dagen geleden ontving de Eerste Mi
nister de mededeeling, dat de zeer invloedfijke
Conservatieve Commissie voor Buitenlandsche
Zaken met groote meerderheid van stemmen
een resolutie aangenomen had, waarin gezegd
werd, dat het oogenblik voor het aanknooper.
van onderhandelingen met Italië ongeschikt
was. Dit is, gelijk men weet, het standpunt
van Mr. Eden. Ongeveer honderd Conservatieve
Lagerhuisleden moeten deze bijeenkomst der
Commissie bijgewoond hebben; dit wijst erop
dat Mr. Eden buiten het kabinet in politieke
kringen veel steun vindt.
De mogelijkheid bestaat natuurlijk, dat Mr
Eden zich voorloopig op den achtergrond zal
houden, maar onder politici meent men toch.
dat hij het terrein niet geheel aan Mr. Cham
berlain zal overlaten. En zelfs wanneer hij dit
toch doen mocht, is de kans groot, dat anderen
voor hem in het strijdperk zullen treden, want
de Eerste Minister heeft mèt Mr. Eden een
groot en belangrijk beginsel over boord gewor
pen.
De ministerieele crisis zal vandaag of mor
gen opgelost zijn, maar een politieke crisis
stemming zal blijven heerschen, en de beroe
ring, welke thans merkbaar is, zal niet onmid
dellijk bezinken. Zelfs wanneer men Mr. Eden
niet meer mist, zal men de politiek missen
waarvan hij in het kabinet de voorvechter ge
weest Is. De tegenstanders der Regeering zullen
het gebeurde tot het uiterste, en zeker niet
zonder succes, uitbuiten, maar erger wellicht
dan dat tallooze partijgangers der Regeering
zullen niet berusten in wat men met den besten
wil ter wereld niet anders dan een politieke
frontverandering noemen kan.
Door dat te constateeren, beweren wü niet,
dat de Eerste Minister niet den juisten weg
volgt. Dit kan eerst beoordeeld worden, wan
neer men weet waarheen die weg hem voert.
Maar hij heeft zeker beginselen verzaakt, waar
in een groot deel van het volk te recht of ten
onrechte nog gelooft en dit kan een nood
lottige uitwerking hebben op de positie der Na
tionale Regeering.
Op 28 Februari zal de Raad voor de Lucht
vaart in het Departement van Waterstaat een
openbaar onderzoek instellen met betrekking
tot het ongeval, dat op 17 December j.l. is over
komen aan het vliegtuig PH-AKC. Het toestel,
dat bestuurd werd door J. C. Plesman, is kort
na den start nabij het luchtvaartterrein Eelde
neergestort en werd daarbij vernield. De be
stuurder en de mede-inzittenden bleven onge
deerd.
De bestuurder zal door den Raad worden ge
hoord ter zake van schuld aan het ongeval.
i
Naar de „Daily Telegraph Morning Post"
verneemt, zou Z.KM. Prins Bernhard voorne
mens zijn in het midden van de volgende
maand een particulier bezoek aan Londen te
brengen. Z. K. H. hoopt verscheidene dagen in
Engeland door te brengen, in gezelschap van
zijn broeder, Prins Aschwin.
Maandag waren alle tuinders te Hoogkarspel
opgeroepen om een cessie te teekenen voor de
teeltheffing op vroege aardappelen, welke hef
fing dit jaar is verhoogd tot 50.per H.A.
Op voorstel van het bestuur van de veiling
„De Eendracht", de L.T.B., afd. Hoogkarspel,
en den Ned. Tuindersbond, afd. Hoogkarspel,
hebben alle tuinders „zonder uitzondering"
deze cessie geteekend onder protest, door hun
naam te plaatsen op twee lijsten, welke zullen
worden verzonden aan de betrokken instanties.
Om deze actie kracht bij te zetten is het te
hopen dat dit voorbeeld door anderen zal wor
den nagevolgd.
Dinsdagdagavond om elf uur kwam de heer
Van der Biggelaar uit Roosendaal, juist toen
hij met zijn auto de Sluisbrug te Dordrecht was
gepasseerd, met een vrachtauto, bestuurd door
B. V. uit Barendrecht, in botsing. De schok van
de aanrijding was zoo hevig, dat het portier
open sloeg en de bestuurder uit den wagen
werd geslingerd. Hij bekwam geen letsel.
Stuurloos reed de auto met drie inzitten
den op de Kalkhaven toe en stortte in het
water. De zeventienjarige zoon van den heer
Van der Biggelaar en de zeventienjarige
dochter Nelly van den ijzerfabrikant Ko-
nings uit Roosendaal konden zich onder
water uit den auto bevrijden en zich zwem
mende in veiligheid brengen. De derde in
zittende, mejuffrouw C. H. M Konings,
eveneens een dochter van den rabrikant,
verdronk.
Het lijk werd later met een dreg opgehaald.
In de pers zijn in den laatsten tijd klach
ten geuit ten aanzien van de rijwielachterlich
ten, die, hoewel zij van het rijkskeur voorzien
zijn, toch gebreken zouden vertoonen: zij zou
den defect raken, lostrillen en onvoldoende con
tact maken. Gevraagd werd, waarom het ach
terlicht juist op het achterspatbord moest zijn
bevestigd en waarom bijv. niet aan den bagage
drager, waar het minder aan trilling onder
hevig zou zjjn.
Wij vernemen hieromtrent van officieele zij
de, dat het achterlicht als het onklaar mocht
raken, als reflector moet dienen. Daartoe moet
het laag en ook overigens gemakkelijk zicht
baar zijn aangebracht, teneinde voor achter-
oprijdende automobilisten ook bij gedimd licht
zichtbaar te zijn.
Het lostrillen kan in vele gevallen voorkomen
worden, indien men zorg draagt, dat het lampje
stevig in den lamphouder wordt bevestigd. Te
vens zorge men, dat de leiding uit deugdelijk
materiaal bestaat.
Door controle van overheidswege zal zooveel
mogelijk er voor gewaakt worden, dat slechts
deugdelijke lampjes in den handel worden ge
bracht.
H. M. de Koningin is hedenmorgen voor een
kort bezoek per auto van Soest op het paleis
Het Loo aangekomen.
De bewoners van Urk zijn Dinsdagavond hevig
opgeschrikt door een korten aardschok, die de
ramen deed rinkelen, terwijl de deuren open
gingen. Het ergste werd de schok gevoeld op
het hoogste gedeelte van het eiland.
De oorzaak van dezen schok, die met een dof
gerommel gepaard ging, is niet bekend. De leider
van het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut kon
geen verklaring geven van dit vreemde ver
schijnsel. Vermoedelijk is een zeeverschuiving
ten gevolge van het baggerwerk by het eiland
de juiste verklaring van dit schrikbrengend ge
beuren, dat overigens, voor zoover bekend, geen
schade heeft aangericht.
In de hedenmorgen gehouden vergadering
heeft de raad van Harderwijk besloten om kos
teloos aan het Rijk af te staan een terrein van
ongeveer 25 H.A., gedeeltelijk met bosch be
plant, voor den bouw van een kazerne-complex
voor een regiment veldartillerie (het eerste re
giment veldartillerie uit Utrecht). Verder be
vat het besluit het aanleggen van toegangswe
gen en rioleering, alsmede het opruimen van
den boschaanplant.
De gebouwen, voor elke batterij een paviljoen,
zullen waarschijnlijk langs den Leuvenumschen-
weg (den nieuwen a^phaltweg naar Apeldoorn)
gebouwd worden.
Het terrein ligt ten Zuiden en ten Zuidwes
ten van het z.g. kampterrein. Dit terrein is
reeds in het bezit van het Rijk en werd vroe
ger gebruikt als kampeerterrein. Tijdens den
wereldoorlog heeft het gediend voor het ver
blijf van 10.000 geïnterneerde Belgen.
Dit kampterrein, dat grenst aan het nieuwe
terrein, waarover de raad thans besliste, zal
gebruikt worden als exercitieterrein.
Naar wij vernemen zal zoo spoedig mogelijk
met den bouw van de kazernes worden begon
nen. Eerst zullen de paardenstallen worden ge
bouwd. Het personeel van het eerste regiment
veldartillerie wordt dan tijdelijk ondergebracht
op het terrein Kranenburg, waar vroeger de
veldartillerie was gelegerd. Dit ligt onmiddellijk
aan de militaire terreinen, waar de oefeningen
worden gehouden en welke thans nog in ge
bruik zijn voor de infanterie.
De Breslauer geleerde, Paul Neumann, spe
ciaal bekend als stern-kundige, komt dezer da?
gen in Valkenburg enkele weken les geven. In
Duitschland heeft hij veel gearbeid op Semina
ria e.d. en we hebben hem indertyd te Regens
burg medegemaakt, toen hij een cursus in
stem-ontwikkeling gaf aan het Regensburger
Domkoor.
In zijn boekjes „Der Stimmwechsel", „Die
Stimmkrankheiten der Lehrer" en „Die Stimm-
liche Erziehung des Chores" behandelt hij zijn
stof grondig en wetenschappelük.
Aan allen, die veel moeten spreken en zingen
en vooral aan degenen, die daarin onderwijs
moeten geven, zijn deze werkjes bijzonder aan
bevolen.
De Parkiet, het eerste der
serie Lockheed Super Elec-
tra-toestellen, waarmee ge
zagvoerder Geijsendorffer op
het oogenblik onderweg is
van Californië naar Curagao
(Van onzen Weenschen correspondent)
Zooals men weet is Zondag j.l. de groote
redevoering van Rykskanselier Hitier door alle
Oostenryksche zenders uitgezonden. Luid
sprekers waren in groote lokalen opgesteld en
iedere Oostenryker kon openiyk zyn belang
stelling voor de woorden van den Duitschen
dictator toonen. Misschien dat men in Neder
land dit feit niet zoo heel belangrijk heeft ge
vonden, in werkelijkheid was het een gebeurte
nis van groote beteekenis.
Vroeger kon de Oostenryker een rede van
Hitier alleen in het geheim beluisteren. Eenige
maanden geleden werd het toegestaan, dat men
thuis zijn radiotoestel inschakelde om Hitier te
hooren, maar men mocht bijvoorbeeld niet, als
men zelf geen toestel had, bij zijn buurman
gaan luisteren. Wie gesnapt werd, werd bestraft.
Ik ben Zondag naar een restaurant gegaan
om de rede te beluisteren en tevens om de
reactie der bezoekers te observeeren. De men-
schen gaven nu en dan teekenen van instem
ming, daar bleef het echter bij en zoo schynt
het vrijwel overal gegaan te zijn. Wel trok na
de redevoering van Hitier een groote troep
Oostenrijksche S.S. en S.A.-mannen, hoewel
de leiding daartoe geen bevel had gegeven,
naar het gebouw van het Duitsche gezantschap
in de Metternichstrasse, begeleid door een
massa publiek uit alle standen, om luidruch
tig te danken voor de door Hitier doorgezette
amnestie, maar de politie behoefde niet in te
grijpen en had alleen maar voor de openbare
orde zorg te dragen.
Een tweede gebeurtenis van niet minder be
lang is de rede, welke Schuschnigg Donderdag
as. zal uitspreken en welke door de Duitsche
radiostations wordt uitgezonden.
De eerste sensatie is voorby en er wordt be
trekkelijk kalm aan de afwikkeling der likwi-
datie van den onmogeUjken toestand gewerkt.
Steeds heb ik er den nadruk op gelegd, hoe
groot het getal „nationalen" is in Oostenryk
en wie niet blind is, heeft nu meer dan ge
noeg gelegenheid, dit te constateeren. Wie nu
nog van een kleine groep „Unentwegten"
spreekt, zooals dit maar al te graag gedaan
werd, is zienderoogen blind. Men legt het mas
ker af, nu men niet meer gedwongen is te
huichelen. Sinds de samenkomst der beide
kanseliers te Berchtesgaden kan men in Oos
tenryk openlijk nationaal-socialist zijn, zonder
met den strafrechter in aanraking te komen.
Dit wil echter niet zeggen, en hier zij de
nadruk op gelegd, dat van nu af aan in
Oostenrijk de nationaal-socialistische party
erkend of ook maar geduld wordt. Absoluut
niet. Oostenrijk kent sinds de grondwet van
1934 geen partijen meer, geen roode, geen
zwarte en ook geen bruine. De eenige groote
politieke organisatie van Oostenrijk was en
is het Vaderlandsche Front.
Na de conferentie van Herchtesgaden kan een
nationaal-socialist lid worden of blijven van
het Vaderlandsche Front op voorwaarde, dat
hij zich evenals zyn „Führer" aan de overeen
komst van 11 Juli 1936 houdt, die Oostenrüks
onafhankelijkheid ten grondslag heeft.
Welke houding de radicale nationaal-
socialisten van Oostenrijk in dezen zullen aan
nemen staat te bezien. De gematigden zijn
zonder meer te winnen of liever reeds gewonnen.
In nationale kringen zou men zelfs van plan
zyn een demonstratieven nationalen optocht
met „Heil Hitier" en „Heil Schuschnigg^' te
organiseeren, als Schuschnigg's rede tenminste
naar hun meening gunstig uitvalt.
De passus-Oostenryk in de rede van Hitier
klonk zeker sympathiek, ofschoon het opgeval
len is, dat Hitler van Duitsch-Oostenryk sprak
en Oostenrijks onafhankelykheid niet expressis
verbis bevestigde.
De waarborgen van de Utrechtzyn
een bolwerk van rust en veiligheid voor
ieder verzekerde! Eind 1936 bedroegen
deze in totaal rond 134 millioen gulden!
Vraagt inlichtingen.
N.V. Levensverzekering Mij. „Utrecht" te Utrecht.
In de Memorie van Antwoord op het Voor
loopig Verslag der Eerste Kamer over de
begrooting van Sociale Zaken merkt minis
ter Romme o.m. op, dat, wanneer men den
minister van Sociale Zaken verwijt, het
kwaad der werkloosheid niet in den wortel
te hebben aangetast, men impliciet veron
derstelt, dat het werkterrein van den minis
ter van Sociale Zaken zich ook zou uitstrek
ken tot de bevordering van de wegneming
der werkloosheidsoorzaken, hetgeen evenwel
voor zooveel mogelijk tot het departement
van Economische Zaken behoort.
Wat betreft de opmerkingen, tot uiting ge
bracht ter zake van het standpunt, dat de mi
nister ten aanzien van het vraagstuk van den
arbeid der gehuwde vrouw in het desbetreffende
voorontwerp van wet heeft neergelegd, meent de
minister zich thans van eenig wederwoord zij
nerzijds te moeten onthouden, zulks wijl het
bedoelde voorontwerp van een wettelijke rege
ling by den Hoogen Raad van Arbeid nog in
onderzoek is en dat college hem nog advies ter
zake moet uitbrengen.
De minister is doordrongen van de noodzake-
lykheid, om de verdere invoering van de Ar
beidswet zooveel mogelijk te bevorderen.
Of tot verkorting van den werktijd, die sinds
1 Januari 1929 voor verplegend personeel geldt,
zou kunnen worden overgegaan, vormt by den
minister een punt van §verweging.
Een volstrekt verbod van overwerk zou, naar
de minister vreest, het beoogde doel missen en
daarenboven in economisch-sociaal opzicht scha-
deüik werken.
Met de voorbereiding van een wettelyke
regeling van den werktyd van landarbeiders
wordt de gewenschte spoed betracht. Het is
de bedoeling, dat daarbij loonarbeid van
leerplichtige kinderen verboden zal worden.
Omtrent de vraag, of voor bepaalde groepen
van personeel bij overheidsdiensten verkorting
van den werktijd gewenscht en mogelyk is. is
tusschen den minister en eenige zijner ambtge-
nooten overleg gaande.
Er is in ons land een groot tekort aan dienst
boden, tengevolge waarvan nog steeds rond 20.000
buitenlandsche meisjes hier in huiselijke dien
sten werkzaam zyn. Het 'ligt voor de hand, dat
men tracht, de plaatsen, thans door die meisjes
ingenomen, waar mogelijk, te doen bezetten door
Nederlandsche meisjes.
Tot het bevorderen van de toepassing der
wettelyke regelingen aangaande arbeidersbe
scherming en sociale verzekering op huisperso
neel, gelijk gevraagd, heeft de minister niet het
voornemen.
Naar aanleiding van de opmerkingen van
eenige leden over de loonen by huisarbeid in de
confectie- en tricotage-industrie deelt de mi
nister mede dat hij bereid is huisarbeidscom
missies voor die bedrijven in te stellen.
De minister staat afwijzend tegenover de ge
dachte, om te pogen te beletten, dat bezoldigde
arbeid wordt verricht door personen, die een be-
hoorlyk pensioen genieten.
Wil het instituut der bedrijfsraden zich thans
versneld kunnen ontwikkelen, dan is, naar de
meening van den minister, in de eerste plaats
noodig, dat den bedrijfsraad in de uitvoering
der sociale wetgeving een ruime plaats wordt
opengesteld. De minister heeft gemeend, daar
mede zynerzyds een begin te moeten maken in
de voorontwerpen van wet, welke hy bij den
Hoogen Raad van Arbeid aanhangig heeft ge
maakt. Daarnaast heeft de minister gemeend te
moeten bevorderen een wijziging van artikel 22
der bedrijfsradenwet.
Wat nu betreft de toekenning van verorde
nende bevoegdheid aan de bedrijfsraden, meent
de minister, dat, als algemeen vraagstuk, deze
aangelegenheid eerst tot reëele oplossing zal
kunnen worden gebracht, wanneer de bedrijfs
raden zelf er zijn en er zóó zyn, dat zij tot het
hanteeren van verordenende bevoegdheid ryp
zijn te achten.
De vraag, of de minister bereid is de afslui
ting te bevorderen van collectieve contracten
voor die groepen van werknemers, wier organi
saties nog niet den invloed hebben verworven,
welke noodig is om de betrokken werkgevers tot
het aangaan van zoodanige overeenkomsten te
bewegen, wordt ontkehnend beantwoord.
De watervervuiling in Twente heeft de aan
dacht van den minister. In een der grootste
genteenten aldaar zijn zuiveringsplannen in voor
bereiding, in een andere groote gemeente zyn
ook reeds stappen gedaan tot het ontwerpen
van plannen.
De minister bereidt een wijziging der Ziekte
wet voor, waardoor, naar hij vertrouwt, de door
eenige leden ter sprake gebrachte moeilijkheid,
welke verband houdt met het naast elkander
werken van verschillende uitvoeringsorganen, tot
bevredigende oplossing wordt gebracht
Ook de minister acht het een ongunstig ver
schijnsel, dat slechts een klein gedeelte van de
werklooze jeugd gebruik maakt van de vele mo
gelijkheden, welke haar in den vorm van werk
verschaffingen, cursussen, centrale werkplaat
sen, kampen, enz. geboden worden. Het is niet
buitengesloten, dat op den duur de Overheid
Terwijl in het nationaal-socialisti
sche Duitschland het reëele en po
sitieve Christendom door Alfred
Rosenberg tot een verwerpelijke mythe
van deze twintigste eeuw wordt ver
klaard en de Germaansche mythe van
ras, bloed en bodem tot de alleen-voor-
deelige leer voor de hedendaagsche wer
kelijkheid wordt verheven, is de S.D.A.P.
ten onzent bezig zich los te maken van
oude Marxistische dogma's, welke my
then zonder beteekenis zijn gebleken. De
S.D.A.P. verlaat successievelijk haar ge
havende en bouwvallige of- en defen
sieve stellingen om wellicht meer uit
angst voor het „fascistisch gevaar" dan
uit overtuiging zich zoo goed en zoo
kwaad mogelijk aan te passen bij de zelfs
door hen niet meer te miskennen natio
nale noodzakelijkheden.
Zoo heeft de sociaal-democraat van
Overbeek onlangs in een nummer van
„De Socialistische Gids" over de inter
nationale proletarische solidariteit het
volgende geschreven:
„De internationale proletarische soli
dariteit, waarover vaak zulke schoone
woorden zijn gesproken en waarop men
zulke stoute verwachtingen heeft opge
bouwd, is een mythe. Zij bestaat niet en
heeft nimmer geleefd. Zij is op zijn best
een wenschdroom geweest. Eigenlijk is
het zelfs problematiek hoe ver de pro
letarische solidariteit binnen de eigen
landsgrenzen reikt. De groote verdeeld
heid onder de arbeidersklasse, haar ge
scheidenheid op politiek en godsdienstig
terrein, de belangentegenstellingen tus
schen stad en platteland en tusschen
bepaalde groepen van arbeiders vormen
een zware hypotheek op hun solidari
teit. Aan de aflossing daarvan te wer
ken is een zware taak, die nog langen
tijd onze volledige inspanning zal
eischen."
Hier wordt dus uit werkelijkheidszin
de oude sociaal-democratische leu
ze van een veronderstelde interna
tionale proletarische solidariteit, ja zelfs
van een nationale proletarische solida
riteit, waarmee de leer van den verbit
terden klassenstrijd ten nauwste samen
hangt, naar het rijk der mythen, der
ficties, der irreëele illusies verwezen.
Deze verandering van inzicht is te merk
waardiger, nu Stalin, de dictatoriale
heerscher van de Derde Internationale,
in zijn ook door ons geciteerden open
brief aan den jongen communistischen
propagandist Iwanof juist de internatio
nale proletarische solidariteit weer ster
ker accentueert. De standpunten van de
aanhangers van de Tweede en van de
Derde Internationale wijken in ons land
zóó ver uiteen, dat een eventueele naar
Moskousch project gebouwde Volksfront-
brug slechts in het water kan vallen.
Het is goed, dat de S.D.A.P. uit bepaalde
wenschdroomen ontwaakt en de oogen
opent voor een nuchtere beschouwing
van de tastbare werkelijkheid, maar er
zal nog heel wat moeten gebeuren voor
zij tot de erkenning kan komen, dat de
eenige realiseerbare internationale soli
dariteit die is, welke de Katholieke Kerk
met goddelijk gezag predikt, n.l. de in
ternationale solidariteit der op naasten
liefde gegrondveste, sociale, economische
en politieke rechtvaardigheid, welke alle
tegenstellingen overbrugt en met elkan
der verzoent overeenkomstig de wetten
van de door God gewilde orde.
niet onverschillig blijft staan tegenover het feit.
dat het grootste deel van de werklooze jeugd
zich van al dit werk afzy'dig houdt.
Mede voor een juiste beoordeeling van even
tueel op dit gebied te treffen maatregelen, is de
registratie ter hand genomen. Of aan dit stelsel,
dat slechts moet worden gezien als een hulp
middel ter verkrijging van het noodige inzicht,
uitbreiding zal worden gegeven, kan thans nog
niet met zekerheid worden ge'zegd.
De minister is van meening, dat het aantal
dergenen, die het kwartje voor de spaarregeling
zelf niet kunnen bekostigen, uitermate gering is.
De minister acht den getroffen maatregel nog
steeds alleszins juist en in het welbegrepen be
lang der betrokkenen.
De gestelde vraag, of ook van andere parti
culiere zijde byv. door familieleden het
kwartje mag worden betaald, wordt bevestigend
beantwoord.
De minister is voornemens, om, als de rege
ling eenigen tyd werkt, na te gaan, in hoeverre
wyziging der regeling wenschelyk en mogelyk is.
Het probleem van den loonbijslag maakt thans
een punt van onderzoek uit by de werkcom-
missie tot bestrijding van de werkloosheid en
wel voor wat betreft den tuinbouw.
Men is by de spoorwegen weder druk bezig
met de voorbereiding van het vervoer van den
Stillen Omgang, waarvoor weder groote deel
neming verwacht wordt. Voor den eersten Om
gang zijn extra-treinen ontworpen uit nagenoeg
alle provincies, terwyl op vele zylijnen, over
korte afstanden (b.v. Zoetermeer—Gouda, Bos
koop—Gouda, Raalte—Zwolle enz.) extra-trei
nen zullen loopen voor aanvoer naar de hoofd
spoorwegen. In totaal zullen voor de reizigers
dezen nacht en voor terugkeer op den volgenden
dag ingelegd worden 50 extra-treinen, terwyl
met de andere treinen mede, het totaal aantal
komt op ongeveer 70. Het overgroote deel der
treinen zal aan het Centraal-Station aanko
men. Slechts tWee extra-treinen (n.l. die van
Gouda en Ravenstein) zullen aan het station
Weesperpoort en eveneens twee aan het station
Haarlemmermeer aankomen.
