DE GESCHIEDENIS VAN HET
PANAMA-KANAAL
HIER
DE INVLOED VAN KLEUREN
OP DEN MENSCH
AUTO EN LIEFDE
EEN WERELDDEEL CESPLETEN
DE NAAM„RABARBER"
ZONDAG 27 FEBRUARI 1938
TIEN JAAR CELEDEN STIERF KOLONEL
CEORCE COETHALS, DE MAN DIE HET
PANAMA-KANAAL VOLTOOIDE
Ferdinand de Lesseps
terd. de Lesseps slaagde bij Suez, maar
ontketende in Panama een catastrophe
Succes
ACHTENZESTIG JAREN BEWAARDEN
DE ENGELSCHEN 'N GEHEIM!
DE „SCILLY ISLANDS" TELEFONEEREN MET
LONDEN
Vijf mijlen kabel komt
men te kort.
:<lrilQr.
ROOD LICHT VERHOOGT DEN VERKOOP VAN SPEK, ZEGGEN DE AMERIKANEN
MOETEN TANDENBORSTELS ORANJE OF IVOORKLEURIG ZIJN?
Het kort verhaal
WAAR DE POLITIE
NIETS TE DOEN HEEFT
„Moeder! Een vveek-eind tent zgo maar
op straat 1"
Een kwart eeuw geleden drukte de Ameri-
kaansche president Woodrow Wilson in het
Witte Huis te Washington op een gouden
knop en bracht daarmee op 3000 mijl af
stand den Camboada-dam, den laatsten
dam van het Panama-bouwwerk tot sprin
gen. En tien jaar geleden stierf de man,
die de „levenszenuw" van Amerika, het
Panama-kanaal, voltooide
Men schreef Maart 1907 toen de majoor van
het „Engineercorps" der Vereenigde Staten,
George Goethals, een telegram ontving van
den President uit Washing Lon. Dat telegram
bevatte zijn benoeming tot leider van aen aan
leg van het Panama-kanaal. Een onbekend
ingenieur zag zich eensklaps in het licht der
wereldbelangstelling geplaatst!
Goethals reisde naar Washington en nam de
benoeming aan, niet dan nadat hij één abso
lute voorwaarde had gesteld: een onbeperkte
volmacht. En President Theodore Rooseveit
rustte den onbekenden ingenieur met de
macht van een alleenheerscher uit, waarop
majoor Goethals zich naar Panama begaf om
er zijn functie te aanvaarden.
In die dagen was de bouw van het Panama
kanaal in Amerika een vraagstuk van natio
nale beteekenis geworden. Het kanaal moest en
zou slechts Amerikaansch zijn. Strijd en twist,
haat en onlusten hadden den aanleg onophou
delijk verijdeld. Ziekten en epidemies hadden
de legers arbeiders geteisterd
Toen kolonel Goethals in het jaar 1928 in
den ouderdom van 70 jaar stierf, liet hij de
wereld een voltooid Panama-kanaal na. Voor
dat werk, voor zijn kanaal had hij geleefd. Zijn
vrijen tijd was beperkt gebleven tot de Zondag
ochtenden.
Wie van de 65.000 arbeiders en ander perso
neel, verbonden aan het gigantische werk, een
vraag te stellen of een bezwaar te uiten had,
wie iets wilde voorstellen of verbeteren, die
ging op Zondagmorgen bij den kolonel op
audiëntie. Hü nam dan plaats tegenover zijn
chef en op rustigen toon werd er van gedach
ten gewisseld over boormachines en houweelen,
over vermijding van gevaren en honderd andere
zaken. En dan verdrongen zich dikwijls hon
derd gegadigden voor de deur van het een
voudige huis van den kolonel, die allen iets te
bespreken hadden en de morgen werd door
gaans een heele dag.
Honderd bagger-machines, honderdzestig
locomotieven en vijfhonderdzestig boormachines
knetterden, trilden en zogen bijkans tien jaar
lang. Op de tachtig kilometer breede land
engte van Panama ontstonden steden voor de
arbeiders en hun gezinnen, steden met dozij
nen hotels voor de ingenieurs en andere hoofd
arbeiders, koelhuizen, theaters, concertzalen en
andere amusementsbedrijven. JVIachtige han
delsfirma's, reusachtige organisaties regelden in
Mexico de levering der levensmiddelen voor
het ontzaglijke arbeidersleger. En ten einde den
doodenden haard der gele koorts, de malaria te
verbannen, steeg het wekelijksch verbruik van
kinine tot 500 pond!....
Alleen in den ziekenhuisdienst al waren 1500
menschen werkzaam. De jaarlijksche onkosten
ter bestrijding van de moerasziekten en ter
beperking van het sterftecijfer, beliepen 5 mil-
lioen dollar. En in drie ploegen werd er dag en
nacht doorgewerkt.
Drie mannen, een Franschman en twee Ame
rikanen gaven vóór Goethals den strijd op.
Reeds in het jaar 1850 had de Engelsche ge
zant Bulver met den Amerikaanschen minis
ter van Buitenlandsche Zaken Clayton, een
verdrag gesloten, waarbij bepaald werd, dat
beide landen gemeenschappelijk de landengte
van Panama zouden doorboren. Geen van hen
durfde er zonder den ander aan te beginnen.
Beiden waren concurrenten in de heerschap
pij op de wereldzee. En terwijl Amerikanen en
Engelschen aldus door contracten verbonden
waren, begonnen de Franschen zich voor het
kanaal-ontwerp te interesseeren. Met een staf
van ingenieurs reisde de Franschman Ferdi
nand de Lesseps naar Panama. Hij had het
Suez-kanaal gebouwd en ging als het grootste
technische talent ter wereld door. Het Pana
ma-kanaal zou kinderspel zijn, vergeleken bij
het Suez-kanaal; het zou slechts half zoo lang
zijn.
De Lesseps' kostenberekening kwam op 800
millioen francs neer. Maar reeds na acht jaar
was er een bedrag van 1 milliard en 400 mil
lioen francs uitgegeven. Bij honderden vielen
de arbeiders aan de gele koorts ten offer.
De Lesseps had zich uitgesproken voor den
aanleg van een niveau-kanaal, dat op de hoog
te van den zeespiegel zou komen te liggen.
Daarvoor was een reusachtig hak- en uitgra-
vingswerk in het rotsachtige gebergteland nood
zakelijk en dat werd zijn noodlot. De eene
aardinstorting volgde op de andere en daar
mee kwam de valvan de aandeelen. Er
ontketende zich een schandaal van ongeloofe-
lijke afmetingen. Tienduizenden kleine spaar
ders hadden in vertrouwen op den naam van
De Lesseps hun laatste geld in den kanaal-
bouw gestoken. Zij verloren 't tot den laatsten
cent. En de groote De Lesseps moest zich als
beklaagde voor de rechtbank verantwoorden.
De wereld sprak over het Panamaschandaal.
Een nieuwe maatschappij werd opgericht,
maar haar bemoeiingen strandden op de tech
nische bezwaren en voor alles op de catastro-
phale gele koorts. Intusschen werd aan de Ame-
rikaansch-Engelsche overeenkomst een ein
de gemaakt. Washington kreeg de vrije
hand. Voor veertig millioen dollar kocht
het de kanaal-rechten van Frankrijk en vervol
gens kwamen de bezwaren, toen Columbia, de
staat door welks grondgebied het kanaal moest
loopen, de overdracht niet erkende.
Vakmenschen stelden voor het kanaal door
Nicaragua te leiden; Panama en Nicaragua, de
openbare strijd ontbrandde. Een postzegel
bracht de beslissing.
Ingenieur Varilla, een der grootste tegenstan
ders van het Nicaragua-project zond aan alle
leden van het Amerikaansche Congres een brief
die beplakt was met een postzegel van den
staat Nicaragua. Deze postzegel vertoonde het
beeld van een heuvelreeks die door vulcanen
werd onderbroken, het typeerende landschap
van den staat. De aanwezigheid van deze vul
canen in Nicaragua gaf den doorslag: het ka
naal zou door de landengte van Panama ge
bouwd worden.
Maar nog ontbrak de toestemming van Co
lumbia. Toen brak op 3 November 1903 de re
volutie uit. De provincie Panama maakte zich
los en president Roosevelt aarzelde geen oogen-
blik om drie dagen later de nieuwe regeering
van Panama te erkennen. Weliswaar werd ge
neraal Huertas, de nieuwe president, spoedig
daarna afgezet, maar den aanleg van het ka
naal stond niets meer in den weg.
Intusschen hadden de Amerikanen niet heel
veel meer geluk dan de Franschen. De arbeiders
stierven niet minder veelvuldig aan de gele
koorts en het duurde niet lang of men stond
voor een débacle, grooter nog dan dat hetgeen
De Lesseps had moeten meemaken. De leider
van het werk, ingenieur John Wallace, toonde
weinig lust er getuige van te zijn. Hij verliet zijn
plaats en ook zijn opvolger John Stevens kwam
niet verder dan een mislukking. Het scheelde
maar weinig of ook Amerika ging zijn „Panama
schandaal" beleven.
Wie zou de man zijn die het kanaal voltooi
de, die Amerika's eerzucht en prestige zou red
den? Door een toeval kwam men op Goethals,
den onbekenden leger-ingenieur, en het is geen
wonder dat de president het laatste redmiddel
met beide handen aangreep.
Kolonel George Goethals slaagde. Hij bewees
een goed ingenieur, arts en soldaat te zijn. Hij
ontsmette de verschrikkelijke Mangrove-moe
rassen, hij verwierp het denkbeeld van De Les
seps en zijn gedachten gingen uit naar de slui
zen van Gatoen, die op een dag 45 schepen op
26 Meter hoogte hieven
Op 10 October 1913 des morgens om 9 uur
werd het werk voltooid. President Wilson ont
stak door een druk op een knop in het Witte
Huis te Washington de dynamietlading die den
laatsten dam, den Camboada-dam, in de lucht
deed springen. Oost en West waren verbonden,
het water nam bezit van het land.
Kolonel Goethals werd eerste gouverneur der
nieuwe kanaalzone en eere-doctor aan de uni
versiteiten van New-York en Princetow'n. Als
zestigjarige was hij tijdens den wereld-oorlog
algemeen-kwartiermeester van het Amerikaan
sche leger. En op het oogenblik is het Panama
kanaal het drukst bevaren water ter wereld.
Het verkort den weg van New-York naar San
Francisco met 16.000 zeemijl, het is de „levens-
zenuw" van Amerika
„Hier" was van ouds in de opschriften-taal
het aanwijzend bijwoord, of liever, om het nog
nauwkeuriger uit te drukken: het aanwijzend
voorwoord.
„Hier" was het natuurlijk begin van ieder
opschrift, hetzij op 'n uithangbord, hetzij van 'n
boek of reglement. Van de laatste eerst een paar
voorbeelden.
Mirakel-boekjes uit de 16e eeuw beginnen met
dit opschrift: „Hier beghint die vindinghe"
enz. of„Hier beginnen die wonderlicke Mira-
culen" enz. En de statuten van de Cellezusters
te Amsterdam hebben tot opschrift: „Hier be
ginnen de Visitieres ordennantiën" enz.
Die hie r-opschriften zijn bij de boeken- en
reglementenmakers nu al wel langer dan een
eeuw uit de mode; maar op uithangbrordjes
kunnen wij er een enkele maal nog wel eens
voorbeelden van vinden, als:
Hier mangelt men.
Hier gaat men uit porren.
Hier wascht en scheert men honden.
Vroeger vond men boven die opschriften, ten
dienste van hen, die niet, of niet goed, lezen
kenden, altijd een schilderijtje. Boven het eerste:
een mannetje en een wijfje aan den mangel;
boven het tweede: een man en een vrouw, met
een stok op de deur slaande; boven het derde:
een witte poedel. In onzen tijd echter zijn die
schilderijtjes allengs verdwenen en de opschrif
ten alleen overgebleven, en die zullen weldra
ook wel uit de wereld raken. Immers dat is met
een aantal van die hier-opschriften tegenwoor
dig reeds het geval. Zelfs de barbiers hebben
hun oude schild met het traditioneele „Hier
scheerd en sneid men 't haar na de mode", reeds
lang weggeworpen, en, cm werkelijk „naar de
mode" te zijn, er soms wat halfbakken Fransch
voor in de plaats gezet. Doch meer en meer
beginnen zij er de voorkeur aan te geven zich
kortweg in 't Nederlandsch „Kappers" of in 't
Marchantsch „Heerenkappers" te noemen. Bij
een enkelen barbier hangt echter nog wel eens
een bordje voor 't raam met de mededeeling:
„Hier zet men scheermessen aan". Aangezien
de „Water- en Vuurvrouwen" zijn verdwenen,
ziet men het bordje met „Hier zet men koffij"
in 't geheel niet meer.
Het klassieke „Hier liggen voetangels en
klemmen", dat men weleer, tot waarschuwing
van inklimmers en oversprmgers, aan eiken
tuinmuur, schutting of sloot las, wordt ook wei
nig meer aangetroffen,
In vroegere eeuwen waren die uithangborden
met schilderijtjes en h i e r-opschriften zoo alge
meen, dat ook de Overheid ze hier en daar liet
aanslaan, cm den goeden burgers te wijzen, waar
ze wezen moesten om aan hun verplichtingen te
voldoen, o.a.: om hun belasting te betalen. Daar
zag de schrijver dezes onlangs nog een oud
exemplaar van. Het was een bordje dac voor
eeuwen gediend heeft om lieden terecht te hel
pen, die hun haardsteêgeld kwamen betalen.
De ontvanger zit achter een tafel. Een vrouw,
die betaalt, staat voor de tafel. Een an
dere, die betaald heeft, gaat de deur uit, en nog
twee vrouwen zitten op een bank haar beurt af
te wachten. De vrouwen dragen de kleeding van
haar tijd; die voor de tafel staat, draagt een
zwart jak en een zwarte huik. een rooden rok en
Over de afleiding van het woord
„rabarber" (ook wel „rhabarber" ge
schreven), waarmee de plant wordt
aangeduid waar een geneesmiddel uit
getrokken wordt, en welker bladstelen
ons, gestoofd met suiker of stroop, tot
zeer gezonde groente dienen, vertelt
de Romein Alexander Trabianus, die
circa 600 jaar na Chr. leefde, dat een
nieuwe eetbare plant ter markt was
gebracht, die den naam van rha droeg.
Voor zij op de Romeinsche markt ver
scheen, had zij al een heele reis ach
ter den rug, want zij groeide aan den
anderen kant van de Wolga, aan de
Zwarte Zee, den toenmaligen Pontus
Euxinus. Deze rha ponticum, die oor
spronkelijk van de Barbaren kwam,
werd derhalve ook rha barbarorum,
de Rha der Barbaren genoemd, waar
uit het woord rabarber ontstond.
een grijs voorschoot. Het onderschrift in Go-
thisch opschrift luidt:
Hier. ontfangme. t. schoorstiengelt.
Wat nog niet verdween, zijn de bordjes waarop
men lezen kan: Hier koopt men lompen, glas,
vellen en cud roest.
En wat men hoe langer hoe meer ziet zijn de
bodjes met de volgende opschriften:
Hier stalt men handkarren en bakfietsen.
Hier stalt men rijwielen.
Hier slijpt men messen en scharen.
Hier brengt men pandjes naar de Bank van
Leening.
Hier maakt men pijnloos dieren af.
Na precies 68 jaren is men thans uit een
tot nu toe geheim gehouden acte te weten
gekomen, hoe de kabellegging tusschen de
Engelsche kust en de Scilly Islands tot
stand is gekomen.
Ongetwijfeld is deze affaire een der meest
geraffineerde en vermakelijke, welke zich
ooit in de geschiedenis van het telefoonwe
zen van Europa hebben voorgedaan!
Twee data zijn voor de kabeltechniek van
groote beteekenis: Vóór 115 jaren zag zekere
Mr. Montgomerie in Singapore een planter een
zijner koelies met een zweep afranselen. De
Engelschman sprong op den planter toe, griste
hem de zweep uit handen en ging den planter
er zelf mee te lijf. Later, toen hij het sterke
zweepje thuis bekeek, ontdekte hij, dat het was
omwonden met waterdichte stof; het was guta-
percha, een stof, welke zijn maatschappij, een
Engelsche kabelmaatschappij, zeker goed zou
kunnen gebruiken. Hij deed van zijn vondst
mededeeling aan Londen en met behulp van 't
nieuwontdekte gutapercha kon de eerste onder
zeekabel worden gelegd
Doch alle kabel-maatschappijen waren in die
dagen in particulier bezit. De Engelsche regee
ring, die een groote toekomst in het kabel
wezen zag, wenschte hierin het monopolie en
besloot alle kabels, die in Engeland hun uit
gangspunt hadden, aan te koopen en ze onder
rijkstoezicht te brengen. De Engelsche staat
zou hiervoor aanzienlijke sommen gelds moeten
neerleggen, doch men had er graag ettelijke
duizenden ponden voor over.
De kleine kabelmaatschappijen, die tot dan
toe het heft in handen hadden gehad, zagen
zich dus voor een feit gesteld, waaraan niets
te veranderen bleek. Toen zon men op een list,
om de regeering geld afhandig te maken. In
korten tijd werden zooveel kabels gelegd, als
maar eenigszins mogelijk was. Zes maanden had
men den tijd, dus in die zes maanden kon snel
gewerkt worden. De kabelfabrieken kwamen
menschen en handen te kort, want de bestellin
gen waren grooter, dan men kon uitvoeren;
dag en nacht werd gewerkt om alle orders af
te werken. In allerijl werden kabels gelegd naar
groote en kleine eilanden, wantde regee
ring was immers van plan alle leidingen aan
te koopen en een hooge winst was bij voorbaat
beloofd.
Onder de kleine maatschappijen, die zich
verplicht voelden hun kabels aan den staat te
verkoopen, bevond zich de „Scilly Isles Cable
Cy.", die kans had gezien enkele geldmagna
ten in het complot te sluiten, die een dure
kabellegging van Engeland naar, de Scilly Eilan
den wilden bekostigen. Een stoomschip werd
gehuurd en den kapitein werd een hooge pre
mie beloofd, wanneer hij het.klaarspeelde bin
nen beperkten tijd de kab'ellijn tot aan de
eilanden te laten leggen. Uiterlijk 4 Februari
was de vervaldag; op dien dag moesten alle
leidingen in handen van de Britsche regee
ring zijn. Het was dus hard werken, want
voornoemde maatschappij moest op dien dag
tot de Britsche regeering kunnen zeggen, dat
men vanaf Engeland ook naar de Scilly-Eilan-
den kon telefoneeren
Dag en nacht werd gewerkt. De eene ploeg
werklieden loste de andere af en van rusten was
geen sprake. Doch in de omgeving van de eilan
den bleek het gevaarlijker werken dan de ka
pitein het zich had voorgesteld. Men moest
oppassen, dat de boot niet op een klip liep,
dus men kon slechts langzaam voorwaarts
gaan. Men stelde zich vanaf het schip met
Londen in verbinding. Londen wist geen uit
komst; de kapitein moest zelf maar zien hoe
hij het werk gereed kreegDeze haalde de
schouders op en besloot een kleinen omweg om
het eiland, waarop het ontvangststation zou
worden gezet, te maken. Maarhierdoor
kwam men kabel te kortVijf mijlen kabel
kwam men te kort en waar deze vandaan te
halen?
In Londen zagen de aandeelhouders van de
„Scilly Isles Cable Cy." met zorg den datum
naderen, waarop de kabels aan den staat moes
ten worden overgedragen. Plotseling waren zij
bereid al hun beschikbare gelden te offeren,
als de kabellegging toch maar vóór den vast-
gestelden datum gereed zou komenMaar
vijf mijlen kabel zou niet alleen onbetaalbaar
zijn, maar bovendienhet was niet te koop.
Toch gebeurde het wonder. Op 4 Februari
telefoneerde men vanaf de Scilly Islands naar
Londen. Dit historisch telefoongesprek werd
gevoerd door den postmeester van het hoofd
eiland. De regeering kocht ook deze lijn en be
taalde er dubbel en dwars voor.
Gedurende hun geheele leven hebben de ka
pitein van de boot en ziin assistent hun ge
heim omtrent de verbindfng bewaard. Hoe
was deze tot stand gekomen? Men had de lei
ding eenvoudig twee mijlen korter gemaakt
en het schip als uitzendstation laten dienen,
dat pl.m. zeven miilen van het hoofdeiland
in het water lag. Toen twee dagen later in
Parijs zeven mijlen kabel werden* besteld, had
de regeering er geen flauw vermoeden van. dat
deze noodig waren, om de nog niet gereed zijn
de verbinding LondenScilly Island gereed te
maken. Het heette, dat de kabels noodig wa
ren, omdat zich een defect had voorgedaan.
De „Scilly Company" kreeg intusschen het be
loofde geld en een ieder was tevreden.
H t-j—Ji"!
h'i~i
- it i
r n
Aan het schoonmaken van de enorme Panama-sluizen hebben ongeveer 1500
arbeiders werk
Een ongewoon schouwspel biedt een vaart door het Panama-kanaal, een voor de
zeevaart thans onmisbare schakel tusschen twee Oceanen
Kleuren hebben een veel grooteren invloed
op ons lichaam en onzen geest, dan wij ons
wel bewust zijn! Zoo zal b.v. rood, de kleur
van bloed en vuur, het temperament ophit
sen en de menschen vroolijk en levendig
maken. De invloed van rood brengt de man
nen ertoe geld uit te geven en kleine plage
rijen te zeggen; rood maakt de vrouwen
jonger en grilliger!
Werkelijk speelt de invloed van kleuren op
den mensch een belangrijke rol in het leven,
een rol, welke nog lang niet voldoende bekend
is. Véle, vooral natuurlijk Amerikaansche fir
ma's, geven jaarlijks millioenen uit om de uit
werking van verschillende kleuren voor het ver
pakken van hun waren en voor hun reclame
biljetten na te gaan. Daarbij hebben zij eenige
merkwaardige verschijnselen ontdekt. B.v. dat
rood licht in deuitstalkast van een slager den
omzet van spek met 40 pCt. verhoogt, terwij i
voor den vischhandelaar een bleekblauwe kleur
de beste is. Belichting met „daglicht-lampen"
laat visch frisscher en smakelijker schijnen.
Geel licht daarentegen is geschikt voor fruit
winkels, daar het de vruchten er sappig en
exotisch doet uitzien.
Overigens, om te blijven bij rood en blauw:
Een Amerikaansch kleuren-deskundige heeft
geconstateerd, dat rood in de een of andere
nuanceering de lievelingskleur van de meeste
vrouwen is, terw'ijl blauw op de tweede plaats
volgt. Bij mannen is zulks omgekeerd het ge
val. Mannen, die blauwe dassen dragen, zijn,
volgens de meening van denzelfden „kleuren-
specialist", in den regel betrouwbaar en hebben
gevoel voor verantwoordelijkheid. Mannen met
blauwe dassen zijn daarom ook voor alle jonge
meisjes de beste echtgenootenHelaas voegt
de Amerikaan er bij zijn zij meestal reeds
gelukkig gehuwd! Hieruit kan gevoeglijk woor
den geconcludeerd, dat de vrouwen de meeste
belangstelling voor blauwe dassen hebben, om
dat zij het toch in den regel zijn die haar man
bij velerlei gelegenheid met een das verblijden.
Maar zulk 'n vaste voorliefde voor een be
paalde kleur komt zelden voor. Juist op dit ge
bied doen zich de invloeden van mode, gebrui
ken en omgeving het sterkste gevoelen. Men
heeft nagegaan, dat zwarte auto's, die in de
stad heel goed verkocht worden, op het land
niet gingen. Als 60 pCt. van alle porcelein-
waren, die in een bepaald jaar zijn verkocht,
groen geverfd waren, dan kan reeds 'een jaar
later blauw een even bevoorrechte positie in
nemen. Ook met het inkomen van sommige
menschen verandert de voorkeur voor een be
paalde kleur. Tandenborstelfabrikanten hebben
uitgemaakt, dat van de goedkoopere tanden
borstels de oranjekleurige het meest worden
verkocht, terwijl degene, die zich een duurderen
borstel kan permitteeren, bijna altijd een barn-
steenkleurigen kiest.
Groen maakt rustig. Hoew'el groen, de klem-
van de natuur, het symbool van lente en her
geboorte is, staat het toch geenszins vast, dat
zijn kalmeerenae invloed uit dergelijke gedach-
tenassociaties voortspruit. Noch chemici, noch
psychologen zijn er tot nu toe in geslaagd de
eigenlijke reden te weten te komen, waarin
groen de zenuwen kalmeert. Maar in elk geval
Er zijn nu eenmaal van die menschen, die
in het oog van hun ontwikkelde dito's
zeer dom zijn, maar die ondertusschen
toch op een onnavolgbare wijze de kunst ver
staan, den „grooten mijnheer" uit te hangen.
Willy Durstley was een waardig representant
van dit nietsnutters-ras. Als „man van de
wereld" kon hij door een ringetje gehaald wor
den, terwijl de wagen, waarmede hij zich altijd
placht te toonen, het zijne er nog toe bijdroeg,
dat hij in de oogen van menig meisje een
„ideaal" man scheen.
„Een echte chique venten zoo'n eenige
wagenzalig, kind," en Emmy Washtingtrok
haar oogleden heelemaal naar boven en dwong
haar glanzende, donker-blauwe oogen met een
Garbo-uitdrukking naar het smoezelige atelier
plafond te staren. „Vanmiddag komt hij me
halen en dan gaan we zalig auto-rijden!....
Eenig, kind!"
Zoo snel kon Emmy toen de klok één uur
wees, het atelier niet verlaten hebben, of haar
collega's waren nog vlugger geweest en troep
ten op het trottoir bij elkaar, nieuwsgierig naar
den drukbesproken adonis en zijn onvolprezen
wagen. Niemand zou van Emmy durven zeg
gen, dat ze een grootspreekster was, integen
deel. Maar dat verhaal van vanmorgen klonk
zoo onwaarschijnlijk, dat het niet waar kon zijn.
Deze gedachte had zoo'n vasten vorm aange
nomen, dat de meisjes zich bij voorbaat reeds
verkneukelden, dat zij er straks getuige van zou
den zijn, dat Emmy uitgenoodigd zou worden in
een of ander aftandsch vehikel plaats te nemen.
Bleef de vraag: hoe zou „hij" er uitzien? Alle
mogelijke caricaturen werden uitgedacht, zoo
dat het maar heel kort duurde, of de man van
Emmy's droomen was verfomfaaid tot een ma
ger. miserabel fatterig, scheel jongmensch, met
een al glimmenden schedel en een ongewoon
parmantig mop-neusje.
Alle roddelarij ten spijt bleek het vehikel van
Willy Durstley een groote glimmende sport
wagen te zijn, waarvan het zien alleen al een
genoegen was, terwijl hijzelf, in een onge
dwongen pose achter het stuur, een man uit
duizenden bleek te zijn. Vele afgunstige oogen
volgden den snel-oprukkenden wagen en zijn
gelukkige passagiers.
„Snap jij, hoe zoo'n vent nou naar Emmy kan
omkijken? zóó knap is zij toch niet!"
Onbewust van wat „men" wist te vertellen,
babbelden de twee-in-aen-sportwagen honderd
uit over allerlei gezellige dingen. De kilometers
regen zich aaneen in een lange sliert, die met
tientallen gemeten moest worden; langs de
meest onderscheiden landschappen voerde hun
heerlijke, zorgelooze tocht tot de motor er
eensklaps genoeg van kreeg. Eerst pruttelde hij
wat onregelmatig, kuchte, zuchtte, hoestte asth-
matisch en bleef dan staan.
„Panne," verklaarde Willy, volkomen over
bodig overigens.
„Je zou zoo zeggen," was het overmoedige ant
woord. „Dat is misschien nog een lastig kar
weitje!"
„Dat hangt er vanaf, hoe jij je van je taak
zal kwijten."
„Ik....?"
„Ja, jjj! Van een motor heb ik net zooveel, of
beter gezegd, net zoo weinig verstand als jjj."
„En er is in geen velden of wegen een huis te
bekennen, laat staan een garage!"
„Hoeft ook niet, kind. Ik heb slechts die we
gen genomen, waarvan ik zeker kan zijn, dat
er meer, maar vooral kundiger automobilisten
gebruik van maken. En dan is er altijd wel
iemand te vinden, die den motor weer op gang
helpt!"
„Zoo! Dus jij denkt, dat een ander zoo gek is
om voor jouw plezier in de stof en olie rond te
kruipen?"
„Niet voor mij, Emmy, maar voor jou; dat heb
ik je toch net al gezegd!"
„Wat bedoel je daar toch mee?"
„Och, heel eenvoudig, schat. Zoo gauw we
een motor hooren, verdwijn ik hier in hetbosch.
Dan ziet die automobilist den wagen en....
jouNou, dan moet hij toch wel een ver
stokte vrouwenhater zijn, als hij niet aanbiedt,
dien wagen weer op gang te helpen!"
Emmy's sympathie voor haar knappen bege
leider daalde onrustbarend.
„Knap bedacht, ventje! Dat moet ik je toe
geven. Maar ik vind het toch maar een poovere
houding als een man een meisje aan den eer
sten den besten uitlevert om...."
Het gebrom van een motor werd hoorbaar.
Met een sprong was Willy uit den wagen, gris
te het fototoestel mee en was dan eensklaps in
het bosch verdwenen. Zijn „tot straks" galmde
na ten afscheid.
Willy verbruikte zijn filmrol tot de laatste
opname, zoo rijk was het natuurschoon, dat het
bosch voor zijn oogen verborgen had gehouden.
Eerst op den terugweg maakte hij er zich een
verwijt van, dat hij tenminste niet één plaatje
had bewaard, om zijn partnerin te vereeuwigen.
Maar even gauw als de gedachte was opge
komen, zette hü haar ook weer van zich af en
slenterde in volslagen gemoedsrust terug naar
de plek, waar hij den wagen en zqn charmante
bezitster had achtergelaten. De wagen stond er,
hq had ook niet anders verwacht, maar inplaats
van Emmy vond hü een in groote haast ge
schreven briefje, waarvan de koude aanhef
„Mijnheer" hem het ergste deed vermoeden.
„De beschadigde wagen laat ik voor u ach
ter, omdat mijn bezeerde hart mij grooter zor
gen baarde. Het moet onmiddellük en grondig
onder handen genomen worden. Het zou eeuwig
jammer zijn, als. het niet gebeurde, hoewel ik
heel goed weet, dat 't maar een verwaarloosde,
kleine machine is. Ik vertrouw echter, dat mün
nieuwe partner het zoo'n vakkundige en boven
al zorgzame behandeling zal geven, dat het
spoedig weer volkomen normaal, d.i. echt vrou-
welük zal kunnen functionneeren.
Emmy."
staat het vast, dat de cabines van vliegtuigen
het best van groen of blauw licht kunnen wor
den voorzien, terwijl geel of rood licht de lucht-
ziekte bevorderen.
De Britsche Colour Council, een Engelsche
organisatie, die zich het verklaren van dergelijke
verschijnselen ten doel heeft gesteld, heeft ver
der geconstateerd, dat een volgens wetenschap-
pelüke grondslagen gekozen kleur verf het
prestatievermogen van arbeiders in fabrieken
en kantoren aanmerkelijk kan verhoogen. Hand
arbeiders moeten volgens dit instituut in een
groenwitte omgeving zich het prettigst voelen,
terwijl zij, die geestelijken arbeid verrichten, in
donkerbruin bekleede vertrekken zich het best
op hun werk kunnen concentreeren.
In helder verlichte fabrieken let men niet
alleen beter op de kleinigheden van het werk,
maar ook op die van het eigen uiterlijk. De
eigenaar van een automobielfabriek in Bir
mingham zou hebben waargenomen, dat na
een aanzienlijke w'üziging in zijn fabrieksge
bouwen veel minder mannen des morgens met
een haastig omgeslagen sjaal verschenen, maar
meer met behoorlijken boord en goedzittende
das!
Ook voor den geneesheer speelt de kleuren
leer een rol, vooral bij de behandeling van ze
nuwziekten. Melancholieke personen, ingebeel
de zieken, en andere nerveuze menschen moes
ten dagelijks een uur in het licht van een zee
groen of een rozerood raam zitten. Geel licht prik
kelt de zenuwen. Maagpijn zou moeten vermin
deren bij groen of blauw licht! Rood is een
speciaal middel tegen hartaanvallen, duizelin
gen en te hoogen bloeddruk. En hoofdpijnen
worden gunstig beïnvloed door blauw of violet
licht. Weliswaar is ook hierbü de uitwerking
vaak twijfelachtig.
Sedert eeuwen is het bekend, dat ook dieren
op een bepaalde manier op kleuren reageeren
de roode lap en de stier bewüzen het wel.
Eerst sinds kort evenwel is men er toe overge
gaan dit verband wetenschappelijk te verkla
ren. Zoo heeft men in de Vereenigde Staten
konijnen van tijd tot tijd aan een bestraling
met rood licht bloot gesteld en geconstateerd,
dat zij daardoor zonder dat zij geprikkeld
werden of pijn voelden wild w'erden. Kippen
legden 30 pCt. meer eieren, wanneer hun nesten
met gele lampen werden belicht. Op diezelfde
wijze werd ook de melkproductie in de stallen
verhoogd.
Kinderen kunnen gewoonlijk geen kleuren
onderscheiden vóór zü een jaar of vier zün.
Eerst gevoelen zü zich het meest tot rood aan
getrokken, daarna tot geel en tenslotte tot
groen. Op volwassenen heeft echter rood en
blauw de meeste uitwerking, welke kleuren dan
ook in de kleurenfilm de belangrükste onder
de kleuren zijn.
,3Ü ons bestaan er geen problemen, noch
maatschappelüke, noch politieke vraagstukken.
Wat wü aan belasting betalen is niet de moeite
waard; armoede kennen wij niet en het begrip
misdaad is ons absoluut vreemd. Het laatste
geval van misdaad is bü ons ongeveer 50 jaar
geleden geregistreerd."
De man, die zoo gelukkig is, deze woorden te
kunnen spreken, is de commissaris van politie
van het eiland Hemson in de Bottnische Golf.
De commissaris van politie, die reeds gedu
rende 18 jaar zijn ambt vervult, kan zich niet
herinneren, dat hij ook maar het minste werk
heeft gehad met een of ander strafbaar feit.
Daarom leeft dan ook de moord, die 50 jaar
geleden gepleegd werd, in alle büzonderheden
in de herinnering der bewoners voort. Een Fin,
die zich daar had gevestigd, had zijn vrouw
vermoord. Sindsdien is er op het eiland geen
enkel strafbaar feit meer gebeurd. De bevol
king leeft van visscherij en landbouw. Vreed
zamer en vriendelijker menschen kan men zich
niet voorstellen. De eenige strijd, waarvan men
hoort, is ontstaan naar aanleiding van de in-
wüding der kerk in 1925. De bouw der kerk,
die in het jaar 1855 begonnen werd, had 45
jaren geduurd. De boeren waren het enkel maar
niet eens over de plechtigheden der inwijding.
Zelfs vechtpartijen komen onder de inwoners
van Hemson nooit voor.
