Reuzenvogel lag verpletterd
CHEVROLET
Japans wandaden
in China
Het nieuws van heden
EEN VERSCHRIKKELIJK
GEZICHT
Joodsch kolonist
vermoord
Mislukte aanval op
Saragossa
SCHERP PROTEST VAN
HET VATICAAN
DE BAROMETER
iïf TAC K-4Mr?^3S
JOH. SWAALF
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR RiDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 GIRO 5970
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 ceit per week; per kwartaal
(3.25. Bij onze genten 27Vi ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DINSDAG 1 MAART 1938 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21047
Missionarissen door soldaten
vermoordmissiegebouwen
in brand gestoken
Amerikaansche nazi's
zijn „Ersatz"
Daitschers mogen zich er niet
bij aansluiten
Sabotage bij Britsche
luchtvaart
Het zal in het Lagerhuis
ter sprake komen
De directeur van het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut te De Bilt, prof. Van
Everdingen (2e van rechts), heeft Maandag als zoodanig afscheid genomen. Tijdens
de rede van prof. dr. J. D. d, Waals
DE G LEUN-MARTIN-RAMP IN IND1Ë
Deelnemers aan de luchtbescher
mingsoefening zagen het vuur
voor een lichtkogel aan
Op redding uit door de
modder
KANYA NAAR WEENEN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Kidnappers eischen
60.000 dollar
In Londen kwam het dezer dagen tot communistische betoogingen "bij de Italiaan-
sche ambassade. Een groote politiemacht belette de menigte het gebouw der am
bassade te bereiken
Zoontje van rijken New-Y orkschen
advocaat ontvoerd
Het proces tegen ds.
Niemoeller
Een Japansche schildwacht in het in China veroverde gebied op post voor een oude
pagode. Hoewel de pagode zelf ongeschonden bleef, werd de walmuur door het ge
schut ernstig beschadigd
Palestijnsche terroristen doen een
aanval op een dorp
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Hitler's a.s. bezoek aan
Rome
De eerste officieele mededeeling
van Duitsche zijde
Tegen inbeslagneming van twee
katholieke weekbladen door de
Italiaansche regeering
De sluiting van de Fransch-
Spaansche grens
S.S.-vlag op slotkerk van
Quedlenburg
Protest door de protestantsche
gemeente tegen de naasting
T urksch-Gr ieksch
verdrag
De plechtige onderteekening zal
te Athene geschieden
- defunppoeve? gebruikt SLAOL.IC
TELEF. 10663 HAARLEM
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Volgens te Londen ontvangen berichten
hebben de Japansche troepen in Noord-
China zich aan tal van wandaden tegen
over de katholieke missie schuldig gemaakt.
In de missie van Kianging is pater Euthy-
mius met bajonetten doodgestoken, terwijl een
Chineesche leekebroeder werd onthoofd, om
dat zij trachtten te verhinderen, dat Chinee
sche religiuezen door Japansche soldaten zou
den ontvoerd worden.
In Tsangkiang is pater Joachim Kien neer
geschoten, omdat hij een misdadige aanran
ding op een Chineesche onderwijzeres wilde
beletten.
In dezelfde plaats hadden 2000 Chineezen in
de kerk een toevluchtsoord gevonden: hiervan
werden er 500 vermoord, terwijl alle missiege
bouwen in brand werden gestoken.
Naar4 aanleiding van de bezetting van een
katholiek ziekenhuis in Nanking weet een ka
tholiek geneesheer te berichten, dat het hos
pitaal door de Japansche troepen stormender
hand werd ingenomen en dat de religieuze
zusters en leekeverpleegsters de meest smade
lijke behandeling moesten verduren.
WASHINGTON, 1 Maart (Reuter) De
Duitsche ambassade te Washington heeft
bekend gemaakt, dat de Rijksregeering haar
in de Vereenigde Staten wonenden onder
danen heeft bevolen zich te onthouden van
aansluiting bij Amerikaansche nationaal-
socialistische organisaties.
Zij, die zich reeds bij dergelijke organisaties
hebben aangesloten, moeten hun lidmaatschap
direct opzeggen.
In half-officieele kringen beschouwt men deze
bepalingen als ten doel hebbende de Duitschers
er van te weerhouden deel te nemen aan de
Amerikaansche politiek.
De Duitsche ambassadeur heeft een bezoek
gebracht aan staatssecretaris Huil, dien hij op
de hoogte heeft gesteld van de verklaring der
Duitsche regeering.
Volgens officieele Duitsche bronnen zouden
de maatregelen betrekking hebben op ongeveer
een half millioen in de Vereenigde Staten wo
nende Duitschers.
Vhlgens een bericht van het Duitsche Nieuws
bureau uit Berlijn mogen de in de Vereenigde
Staten wonende Duitschers geen lid zijn van
den Amerika-Duitschen Volksbond of mogelijke
„Ersatz-organisaties".
Rijks-Duitschers, die, dit verbod niet kennen
de, lid waren geworden van den Volksbond of
de „Prospective citizen league" moeten dit lid
maatschap direct opzeggen.
De officieele verklaring der Duitsche regee
ring is in de Vereenigde Staten met matige
bevrediging ontvangen.
De tekst, dien de Duitsche ambassade heeft
medegedeeld, wordt grondig bestudeerd, want hij
doelt slechts op „Duitsche staatsburgers" en
men vraagt zich af, of Hitier de Amerikaan
sche bonden, gevormd door genaturaliseerde
Duitschers, zal blijven steunen.
Men hoopt, dat de stap van gisteren de eer
ste schrede zal zijn op den weg naar verbete
ring der Duitsch-Amerikaansche betrekkingen.
LONDEN, 1 Maart (Havas) Het ministerie
van Luchtvaart heeft vanavond medegedeeld,
dat op het vliegveld Ringway bij Manchester
sabotage is gepleegd aan twee militaire vlieg
tuigen van een nieuw type.
Er is hier sprake van een nieuw type bom
menwerpers, dat is gebouwd te Heaton Moore
bij Stockport. De toestellen waren gedemonteerd
naar Ringway gezonden om aan de Royal Air-
force te worden overhandigd.
De grootste geheimhouding wtordt betracht en
men beperkt zich tot te zeggen dat een vraag
hierover zal worden gesteld in het Lagerhuis.
Maar die lichtkogel was toch mis denken
wy. Als dit projectiel bedoeld was voor het
viaduct, dan heeft de bommenwerper zich toch
deerlijk vergist en is hij er mijlen ver naast
geweest.
Wij blijven nog even toeven, dan rijden we
langzaam weg, met afgeschermde lampen.
Korten tijd later gaat een licht op; vele lich
ten volgen. Een heer komt naar buiten en ver
telt, dat de radio het einde van de oefening
heeft gemeld. „Alle vliegtuigen zijn al een tien
minuten geleden geland!" zegt hij er bij.
En dan rijdt er inderdaad ook al een auto
over den weg met ongeblindeerde lichten. En
wjj volgen. Naar het kantoor, waar ook De
Hondt zal komen. En wij zijn zeer benieuwd
naar zijn bevindingen.
Drie kwartier later!
Het stationsgebouw van Tjililitan. Vol men
schen, die met gedempte stem praten. Autori-
Een redacteur van Aneta heeft in de Indische
bladen zijn indrukken gepubliceerd van de om
standigheden, waaronder de Glenn Martin
ramp geschiedde, waarbij vijf menschen om
het leven kwamen.
Een sombere avond!
Op een stortbui in den vooravond bij een
e' trisch geladen hemel was een miezerig mot
regentje gevolgd, neersijpelend uit een lood
grijze lucht.
Den kant van Meester-Cornelis uit was aan
de voorschriften van den luchtbeschermings
dienst vrijwel stipt gevolg gegeven. En toen
wij onzen wachtpost betrokken bij het bekende
spoorwegviaduct over den Matramanweg
een der doelpunten van het gefingeerde bom
bardement was alles rondom in diepe duis
ternis gehuld. Een enkele politie-patrouille
marcheerde langs, doch men kon van de man
schappen niet veel meer onderscheiden dan
vage, schimmige gedaanten.
Toen klonk het alarm-signaal: de knal van
vuurwerkbommen en het geloei van vele sire
nes, dat hier op zoo grooten afstand van het
stadscentrum samensmolt tot een sinister ge
luid. Het viel moeilijk een passender enscenee-
ring te bedenken voor een zoo sombere oefening
als een verduisteringsproef met een gefingeer -
den luchtaanval.
Dan vertoonen zich aan den zuidooster-hemel
twee lichtpuntjes en zeer zwak, maar volkomen
duidelijk, laat zich het geronk van vliegtuig
motoren onderkennen. De belangstelling bij de
wachtenden stijgt.
Men tuurt gespannen naar de lucht. De twee
lichtpuntjes zijn verdwenen, doch er komen
andere paren lichtpuntjes voor in de plaats.
Er is meer geronk van motoren. Soms schieten
er lichtstralen door de lucht. Maar geen der
machines komt naderbij.
De lichtpuntjes verdwijnen. Misschien zetten
zjj nu koers naar Batavia, waar Aneta nog
andere wachtposten heeft uitgezet. En een van
ons heeft den hoogsten wachtpost betrokken: in
de lucht. Hij giert nu mee in een van cie bom
menwerpers of jagers-verkenners. En van zijn
hoogen post uit tuurt ook hij in het donker,
om te zien of hij ons kan vinden.
Dan duiken aan den duisteren nachthemel
opnieuw de lichtpuntjes op.
En dan ineens zien wij een lichtstraal met een
teiten, menschen van den vliegdienst, officie
ren.
„En?" vragen wij, binnentredend.
„Nog niets gevonden. De marechaussee is aan
het zoeken. Het moet tusschen hier en Tjipi-
nang zijn gebeurd."
Dan hooren wij, dat kapitein Waltman van
de L. A. van den chef van den divisiestaf op
dracht krijgt om van Tjipinang uit naar het
gevallen vliegtuig te zoeken.
Wij rijden de strafgevangenis Tjipinang
voorbij en een eind den weg naar Bekassi op.
Onderweg stoppen wij, als wij een sterke brand
lucht waarnemen. We gaan er op af. Waarop?
Niemand weet het. Centerlampen doorschieten
den nacht met him felle flitsen. Een mare
chaussee-patrouille komt voorbij en slaat een
zijweg in. Wij zetten onzen tocht per auto
voort. Tot wij bij een passar komen.
„Hier maar uit!" commandeert kapitein
Waltman. En de luitenant en de onderoffi
cier, die bij hem zijn, volgen hem.
Ook wij volgen, in gezelschap van een twee
tal collega's.
De weg.... is een paardenpad. En de regen
heeft hem doorweekt, zoodat wij tot kniehoogte
door den blubber waden.
Vijftien kilometer door den blubber, in een
bijna stikdonkeren nacht. Maar dan zijn wij
er, plotseling staan we in den kampong Pang-
kalan-Djati, 1 kilometer bezuiden Klender en
4 kilometer van het vliegveld Tjililitan.
Er zijn talrijke militairen en politiemannen.
En de commandant der L. A. voert zelf het be
vel.
Tientallen centerlampen schijnen. Fakkels
zijn ontstoken. Pelita's (nachtlampjes) zijn bij
gebracht. In dit schaarsche licht zien wij de
overblijfselen van de ramp.
Een verschrikkelijk gezicht. De machine
is te pletter gevallen en diep in den grond
geboord. De stukken liggen uit elkaar. Klap-
perboomen zijn glad afgebroken. Een ste
vige nangkaboom is middendoor geslagen
en de bladerkroon is verbrand.
Uit de machine stijgt nog rook oï>, niet
tegenstaande er reeds hoopen zand over
heen geworpen zijn.
Men heeft op dit oogenblik drie lijken
geborgen, geheel verkoold en onherkenbaar.
Maar er waren vijf inzittenden....
Als het ineens weer gaat gieten, zoeken wij
een toevlucht in een kamponghuisje, dat reeds
vol is van politiemannen en desabewoners.
De eigenaar vertelt....
Ja, hij heeft een gevaarte brandend uit de
lucht zien neerstorten, vlak bij zijn huis, alles
meesleurend en vernielend op zijn weg.
De persfotograaf vertelt, terwijl wij na de
bui moeizaam den terugtocht naar Tjililitan
aanvaarden.
„Ik zie ze nog voor me, zooals ik ze voor
het opstijgen heb gekiekt: Vermeulen, Hermani-
dès, Riel, Khouw en De Hondt. De Hondt
maakte nog grapjes."
De anderen zwijgen. Maar hun gedachten la
ten hen evenmin een oogenblik met rust.
WEENEN, I Maart. (Havas). De Hongaarsche
minister van Buitenlandsche Zaken Kanya
wordt Donderdagmiddag te Weenen verwacht.
rosèen gloed.
De herkomst is niet na te speuren. Maar uit
de groepjes belangstellenden klinkt een „Ha!"
vol spanning. „Een lichtkogel" is een ieders
gedachte. Maar wat een vreemde gloed. Zijn er
ook rosse lichtkogels? Niemand weet het.
De oefening is nog maar kort in gang. Naar
schatting zijn we niet langer dan een minuut
of tien aan den gang.
Palestijnsche terroristen doen een aanval op
een dorp.
Een aanvullend Turksch-Grieksch verdrag te
Ankara gesloten.
De rechtsche regeering in Spanje zetelt thans
in drie steden, terwijl Salamanca de diploma
tieke hoofdstad blijft.
Schrijven van minister Romme aan de centrale
werkgeversorganisaties, om tot vermindering
van overwerk te komen.
Het R.K.YV.V. heeft voorontwerpen-Romme in
een speciale vergadering besproken.
O
BERLIJN, 28 Febr. (A.N.P.) Het verluidt, dat
de behandeling van het proces tegen ds. Nie
moeller Woensdag zal worden hervat. Men ver
wacht, dat de openbare aanklager een gevan
genisstraf van anderhalf tot twee jaren zal
eischen, met de bepaling, dat het ds. Niemoel
ler voor onbepaalden tijd verboden zal zijn te
prediken. Mogelijk zal Woensdag nog uit
spraak worden' gedaan,
Begin Februari heeft de kerkelijke gemeente
op last van hoogerhand de sleutels der kerk aan
de S.S. moeten overhandigen. Zooals bekend be
vindt zich in de krypte van deze kerk het praal
graf van Hendrik I. Krypte en graf zijn thans
onder beheer gesteld der S.S., welke ze voor hun
dienst zullen bezigen. De Evangelische gemeente
is de beschikking over het middenschip gela
ten. Bij bepaalde gelegenheden moet echter ook
deze ruimte ter beschikking der S.S. worden ge
steld. Men heeft reeds maatregelen getroffen
altaar en preekstoel gemakkelijk verplaatsbaar
te maken, om zoo ruimte te winnen voor de
diensten en plechtigheden der nieuw-heiden-
sche beweging, welke door de S.S. wordt ge
representeerd.
Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 762.0
Vorige stand: 760.7
JERUSALEM, 1 Maart. (Havas.) Terroris
ten in Palestina hebben het dorp Alma
nabij Safed aangevallen. Zij trachtten gel
den bijeen te zamelen om hun actie voort te
zetten. Een van de notabelen van het dorp,
Hussein Maski, die weigerde geld te geven,
werd vermoord.
Ook wordt melding gemaakt van een aanval
op het dorp Rochfina aan de grens van Syrië.
De Joodsche kolonist Goldschlager werd
Maandag in de vlakte van Esdralon door een
Arabier doodgeschoten.
Wauchope, de vertrekkende hooge commis
saris van Palestina, vertrekt heden per vlieg
tuig naar Egypte. Zijn opvolger, MacMichael,
zal morgen naar Palestina vertrekken.
1 VERWACHTING: Meest matige Noord-
westelijke tot Westelijken wind, gedeelte-
ljjk bewolkt, aanvankelijk eenige regen-
buien, kouder des nachts, overdag weinig
verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand 773.iTte Lyon
Laagste barometerstand 733.3 te Rost
§j STORMWAARSCHUWÏNGSDIENST:
De Bilt seinde hedenochtend te 9.05 uur
aan alle posten: „Stormsein neerhalen,
blijft op uw hoede."
Zon op 6.40 - onder 5.37 - Licht op 6.07 |j
Maan op v.m. 6.02 onder nam. 5.11
2 Maart Nieuwe Maan
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliH
NEW YORK, 1 Maart. (Havas.) De jonge Pe
ter Levine, het zoontje van een rijken New
Yorkschen advocaat, is sedert Donderdag jJ.,
toen hij zich naar school begaf, verdwenen. De
vader heeft gisteren verklaard, dat hij het ver
zoek heeft ontvangen, een losprijs van 60.000
doller te betalen.
BERLIJN, 28 Febr. (D.N.B.) Het bezoek van
rijkskanselier Hitier aan Italië is vastgesteld
voor de eerste helft van Mei. Hitier zal onge
veer acht dagen in Italië vertoeven en bezoeken
brengen aan Rome, Florence en Napels. Te
Rome zal hij in het Quirinaal zijn intrek ne
men.
Dit communiqué van het Duitsche Nieuws
bureau, aldus voegt Havas hieraan toe, is de
eerste .officieele mededeeling, welke in Duitsch-
land is gepubliceerd over deze reis.
In buitenlandsche kringen vraagt men zich
af, of de Duitsche regeering op deze wijze niet
den slechten indruk wil wegnemen, die in Ita
lië Is gewekt door het stilzwijgen van den rijks
kanselier over deze reis in zijn op 20 Februari
uitgesproken redevoering.
De Osservatore Romano van 27 Februari be
vat een scherp protest tegen de inbeslagname
van twee katholieke weekbladen door de Ita
liaansche regeering. Een der bladen werd ver
boden, omdat het een artikel bevatte over den
toestand der Duitsche katholieken. De Osserva
tore verklaart dat de beproevingen der katho
lieken in Duitschland zeker ook de belangstel
ling der katholieken in Italië hebben.
Het andere weekblad werd in beslag geno
men, omdat het melding had gemaakt van de
arrestatie in Duitschland van den bekenden
Pater Jezuïet Mayer en andere maatregelen te
gen de katholieken.
De gebeurtenissen, aldus de Oss. Rom., waren
in strijd met het Duitsche concordaat. Zulk een
behandeling van Italiaansche katholieke bladen
overschrijdt de grenzen der perscontróle en be-
teekent een controle op de moreele functies van
de katholieke pers in dit land. Het Vaticaansch
orgaan schrijft, dat deze mededeelingen over
den toestand der Duitsche katholieken des te
meer gerechtvaardigd zijn, omdat dezen zelf
niet in staat zijn dit te doen, en daar dezen ge
dwongen zijn te zwijgen op de beschuldigingen
en beleedigingen. Verder ook omdat de Osser
vatore zich niet herinnert, dat Italiaansche
bladen in beslag zijn genomen, die toch zoo vaak
over de religieuze politiek van een bevriende
natie spreken en melding maken van de onge
gronde beleedigingen tegen de Katholieke Kerk,
welke toch een „bevriende geestelijke macht" is.
SARAGOSSA, 1 Maart. (Havas). De
luchtmacht der Barcelona-regeering heeft
gistermiddag getracht een aanval te doen
op Saragossa, doch door het luchtafweer
geschut en escadrilles jachtvliegtuigen wer
den de aanvallende machines op de vlucht
gedreven.
Omtrent het besluit van de rechtsche Spaan
sche militaire autoriteiten de internationale
brug van Hendaye te sluiten wordt thans ver
nomen, dat alle vergunningen de brug te pas-
seeren, welke tot nu toe zijn verleend, waarde
loos zijn geworden.
Men mag vrij Spanje binnengaan, doch om
het te verlaten moet men toestemming hebben
van den minister van Binnenlandsche Zaken
van Franco, Martinez Anido.
In het vervolg heeft het militaire commando
te Irun hierover geen zeggenschap meer. Het
verkeer is hierdoor aanmerkelijk minder gewor
den. Zondag zijn slechts vijf of zes personen
uit Spanje naar Frankrijk gekomen.
OSNABRüCK, 1 Maart. De kerkelijke
autoriteiten der protestantsche gemeente
van Osnabrück hebben bij de regeering ge
protesteerd tegen het feit, dat op de slot
kerk van Quedlenburg de S.S.-vlag is ge-
heschen. Deze kerk zou namelijk ter be
schikking van de S.S. zijn gesteld.
STAMBOEL, 1 Maart (Havas) Uit
Ankara wordt gemeld, dat Metaxas en
Rustu Aras een aanvullend verdrag op de
Turksch-Grieksche overeenkomst hebben
geparafeerd.
De plechtige onderteekening zal te Athene
geschieden, bij gelegenheid van het bezoek, dat
de Turksche minister-president en de minister
van Buitenlandsche Zaken in April of Mei aan
Athene zullen brengen.
Het verdrag bepaalt, dat in geval van een
niet uitgelokten aanval de andere partij neu
traal zal blijven en zich zal verzetten tegen het
vervoer van oorlogsbenoodigdheden over zijn
gebied, desnoods met kracht van wapenen. In
geval van vijandelijkheden zal de andere partij
trachten bemiddelend op te treden. Wanneer
een oorlog een feit zal zijn, zullen beide par
tijen den toestand bestudeeren, om te pogen een
oplossing te vinden, overeenkomstig hun be
langen.
