"■n
HOTEL DEN HOUT
Azana en Prieto
naar Frankrijk
LONDENS DIPLOMATIEKE
BETREKKINGEN
Majoor Fey pleegt
zelfmoord
Minder optimisme
te Londen
Krachtiger actie
der Sudeten
DE BAROMETER
Het nieuws van heden
DE OPMARSCH AAN HET ARAGON FRONT
AdoZ/ Hitier spreekt op den Heldenplatz te Weenen de Oostenrijkers toe
Wat gebeurt er als Engeland
weigert den nieuwen toe
stand in Oostenrijk
te erkennen?
Gezanten-kwesties
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Zuid-Afrika kan zich
niet verdedigen
Smuts pleit voor het behoud der
vriendschappen
Regeeringsverklaring
van Blum
Opstelling geschiedt in een heden
te houden ministerraad
In den eersten roes zijn aan de Duitsch- Oostenrijksche grens de tolboomen ver
wijderd. Thans blijkt, dat de Duitsche vrouwen zoo overvloedig levensmiddelen in
Oostenrijk komen koopen, dat de autori teiten bevolen hebben den ouden toestand
weer te herstellen en invoerrechten te heffen
Een bewogen levensloop
I Wat Duitschland op
I één dag annexeerde
j= Inwoners: 6.760.000 (volkstelling eï
j= van 1934) waarvan 96.2 procent §e
van het Duitsche ras, 1.9 procent
j= Tsjechen en 1.9 procent Slovenen
en Kroaten. In Oostenrijk' zijn
6.100.000 katholieken, 300.000 pro-
testanten, 200.000 joden; de rest
behoort tot geen enkelen gods-
dienst.
De voornaamste steden zijn:
Weenen (1.860.000 inwoners), Graz
s (153.000 inw.), Linz (102.000 inw.),
Innsbruck (56.000 inw.).
Grondgebied: 83.853 K.M.2. ver- ee
deeld over de stad (Weenen) en
acht federale provincies, Beneden-
Oostenrijk (Weenen), Burgenland
(Eisenstadt)Karinthië (Klagen-
furt), Stiermarken (Graz), Tirol
(Innsbruck)Opper-Oostenrijk
(Linz), Voralberg (Bregenz), Salz-
burg (Salzburg).
Financiën: Een jaarlijksch bud-
get van 1.400.000.000 schilling aan EE
uitgaven.
Handel: Invoer voor 1 milliard,
300 mïllioen schilling. Uitvoer voor
een milliard schilling aan hout,
E= papier, manufacturen, wollen en ee
katoenen weefsels, zijde.
Leger: Beperkt door het verdrag
van Saint Germain tot 30.000 man,
ee maar door Duitschland gereorga-
EE niseerd, zoodat het in vredestijd
j meer dan 100.000 man telt.
■■IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHH
Tornado teistert
Amerika
Talrijke personen om het
leven gekomen
Conservatieven beraadslagen over
de houding, die Engeland
zal aannemen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Italiaansch-Britsche
besprekingen
Onderhoud vond plaats in een
hartelijke atmosfeer
Verklaring der Henlein-partij in
de Tsjechische Kamer
Scheepsongeluk in
Het Kanaal
De „Prins Albertredde een vrouw
en 18 mannen
lolohaficlel Tempo
VILHELMINASTRAAT 35 - HAARLEM
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
WOENSDAG 16 MAART 1938 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21073
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per weekper kwartaal
3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
De troepen van Franco onder
vinden slechts weinig
tegenstand
Stuurt Duitschland
nieuwe troepen?
VIEtLA
PRAT'
FIGUERA!
1ANRE5ÏA
BORJA-
MATARQ'
U WO
iDAROCA-
[frankriji
iLCAWJ
MOLINA
^ALIAGA -)
iLFAMBRA j
57TRaros=
3ENICARLO:
y^PENISCOLA-j
$'ALCALA Pr cics.
LUCENAÏ JET0RREBLANCA"=
RUEL
fcLAPUE,
UE NCAr°*v^ApEMU2
0NDA*=3StCASTËLLON;
JjrA L M A Z O R A-y—-
JjjEB U R RTA N A
#N ULES=
IALMODOVAR.
bVALENCIAfe:
CHIVA
RENTE- -
IATARROJA"
RtgUENA
(Van onzen Londenschen correspondent)
Baron Franckenstein, de Oostenrijksche ge
zant te Londen, was de vorige week naar Wee
nen ontboden, en men beweert, dat hij de lega
tie verlaten had vóór de SWastika-vlag gehe-
schen werd.
Waarschijnlijk zal hij hier nog slechts terug-
keeren om afscheid te nemen. De diplomatieke
Positie is geenszins opgeklaard en aangeno
men dat Engeland zich bij het thans gestelde
Voldongen feit neerlegt het kan nog geruimen
tijd duren aleer zij opgehelderd is.
Zoolang de Britsche regeering de Duitsche
souvereiniteit over Oostenrijk niet „de
jure" erkent, kan zij wel haar gezant te
Weenen terugroepen, maar niet Oostenrijk
stellen onder de Ambassade te Berlijn.
Evenmin zal zij haar betrekkingen tot Oosten
rijk met de Duitsche Ambassade te Londen
kunnen of willen behandelen. Het is mogelijk,
dat Hitier een Oostenrijksch gezantschap hand
haven zal, zooais er vroeger te Londen en Parijs
ook Beiersche gezantschappen geweest zijn,
maar het is twijfelachtig of Engeland met een
onder Duitsche souvereiniteit staand Oosten
rijksch gezantschap betrekkingen zou kunnen
onderhouden zonder hierdoor feitelijk die sou
vereiniteit te- erkennen.
Hetzelfde probleem hebben alle volken thans
onder oogen te zien, maar wij nemen aan, dat
Engelands houding van grooten invloed zal zijn
op die van andere landen. Weigert de Britsche
regeering den nieuwen toestand te erkennen,
dan wordt de toestand ook zeer moeilijk. De
officieele Duitsche lezing, dat Oostenrijk zelf
om aansluiting (en om militaire hulp) gevraagd
heeft, en dat de Nazi-regeering te Weenen op
■Vettige wijze aan het bewind gekomen is, aan
vaardt de regeering te Londen niet, en zij kan
dus de diplomatieke betrekkingen met Oosten
rijk geheel verbreken. Maar dit zou praktisch
alleen mogelijk zijn, indien het gepaard ging
hiet een soortgelijken, ofschoon minder verstrek-
kenden maatregel tegenover Duitschland, be
staande uit terugroeping van den Britscher,
Ambassadeur, doch handhaving van de Ambas
sade onder èen zaakgelastigde die (in dit geval)
den rang van gezant en gevolmachtigd minister
heeft.
Men spreekt ernstig van deze mogelijkheid.
Maar wat er ook gebeuren moge, men kan er
hiet aan twijfelen, dat Londen baron Francken
stein verliezen zal. Geen diplomaat heeft zoo
veel persoonlijke vrienden gemaakt als hij. Geen
diplomaat ook heeft zooveel vrienden voor zijn
land gemaakt als hij. Maar nu die vriendschap
den toets van den nood doorstaan moet....
tVij weten het niet! Maar wanneer er één
Oostenrijker te Londen Was, die de overweldi
ging
van zijn land door de Nazi's verfoeide, dan
vas het Baron Franckenstein, die zijn mooien
arbeid in dienst van vrede en vriendschap zag
VerPletteren.
Sommigen meenen dat hij, wanneer hem dit
•hogestaan wordt, zijn volk nog den laatster,
d'enst bewijzen zal, door het te Londen te blij-
vertegenwoordigen tot.... verdere vertegen
woordiging onmogelijk is,
1 VERWACHTING: Matige tot krachti-
gen, Zuidwestelijke tot Westelijken wind,
zwaar bewolkt tot betrokken, later opkla-
rend, weinig of geen regen des nachts,
overdag aanvankelijk buiig, iets zachter
S des nachts, overdag kouder.
Hoogste barometerstand 772.8 te Marseille
Laagste barometerstand 740.1
te Vestmanoer
S Zon op 6.15 uur Zon onder 6.04 uur
Licht op 6.34 uur Maan op n.m. 6.56 uur
Maan ond. v.m. 5.48. Volle maan 5.35 v.m.
PAARL (Kaap-provincie) 16 Maart. (Reu
ter). Smuts heeft in een rede, welke hij
te Paarl heeft gehouden gezegd, dat geen
land zich minder kan verdedigen tegen
een modernen oorlog, dan Zuid-Afrika met
zijn handvol bewoners.
Smuts wees op Abessinië en Oostenrijk. De
ze landen hadden verdragen om ze te verde
digen. Oostenrijk had het woord van Duitsch
land dat zijn onafhankelijkheid zou worden
gehandhaafd.
Zuid-Afrika heeft een mandaat over een vah
de voormalige Duitsche koloniën. Wanneer
Duitschland Zuidwest Afrika op zou eischen,
dan heeft Zuid-Afrika gelukkig nog vrienden
in deze wereld. Smuts spoorde aan niet te
denken aan den onzin van neutraliteit van
Simonstown en vast te houden aan deze
vriendschappen, welke de eenige bescherming-
zijn, welke Zuid Afrika heeft en welke het
beschermen tegen een lot, als Oostenrijk en
Abessinië ten deel is gevallen.
nis gesteld, dat elk oogenblik de aan
komst van Azana en Prieto is te ver
wachten.
De Spaansche ambassade te Londen heeft
vanavond medegedeeld, dat het Spaansche mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken mededeelin
gen heeft ontvangen, volgens welke Duitschland
een nieuwe inmenging in Spanje zou voorbe
reiden. Volgens deze inlichtingen zouden dertig
duizend man der S.A. gisteren met Duitsche
schepen naar Spanje zijn vertrokken. Zij zou
den door deskundigen van de Rijksweer rijn
opgeleid voor infanterie- en artilleriegevechten
Naar uit Saragossa wordt gemeld, zijn de
Spaansche troepen onder commando van Aran
da ten Zuiden van den weg Montalban-Alcani:
tot den aanval overgegaan. Tegen den avond
hadden de troepen zich meester gemaakt van
het bergmassief Sierra Dan Just.
Over het algemeen rukken de troepen van
Franco op zonder veel tegenstand te ontmoeten
In een officieel communiqué van het recht
sche hoofdkwartier wordt medegedeeld, dat de
troepen aan het front van Aragon den linker
oever van de Guadaloupe hebben bereikt. B:
het vallen van den nacht waren het station van
Caspe en een aantal huizen bezet. Ook enkele
hoogten langs den Weg van Caspe naar Alcaniz
werden bezet.
Naar thans vernomen wordt, zijn twee opva
renden van het Britsche schip Stanwell om he
leven gekomen en vier ernstig gewond. De ge
zagvoerder van het schip is niet ernstig ge
kwetst, doch vermoedelijk zal de Deensche
waarnemer van de niet-inmenging, kapitein
Madsen, aan zijn wonden bezwijken.
PARIJS, 15 Maart (Havas). Morgenmid
dag om vijf uur zullen de Fransche ministers
en onder-staatssecretarissen in kabinetsraad bij
eenkomen, voor het opstellen van de regeerings
verklaring, die definitief goedgekeurd zal wor
den in den ministerraad, die Donderdagoch
tend om 10 uur onder voorzitterschap van pre
sident Lebrun zal worden gehouden.
Hedenmiddag om vijf uur hebben de minis
ters voor de Landsverdediging in een bijeen
komst met de delegaties van de betrokken
arbeidersorganisaties de middelen bestudeerd
om de oorlogsproductie op te voeren.
De voorzitters en vertegenwoordigers van de
Fransche minderheidsfracties zijn vanmorgen
in een vergadering bijeengekomen, waar zij een
motie aannamen, waarin o.m. het volgende
wordt gezegd:
De presidenten en vertegenwoordigers der
minderheidsfracties betreuren het te constatee-
ren, dat ondanks de genomen besluiten som
migen voortgaan met het maken van propa
ganda voor de formule van een nationaal front
rondom het volksfront, hetgeen deelneming
van de communisten zou inhouden. Zij beves
tigen hun tevoren ingenomen standpunt, en
besluiten nauw contact te houden, met het oog
op den toenemenden ernst der gebeurtenissen,
dien zij opnieuw onder de aandacht van het
land brengen.
De snelle opmarsch van Franco en de ver
overing van verscheidene strategische plaatsen
hebben het Aragon-front in de laatste dagen
sterk doen veranderen.
Sinds de bezetting van Caspe, Montalban,
Calanda en Alcaniz strekt het front zich lang
zaam uit in de richting van Tarragona.
Het Nationalistisch leger bevindt zich onge
veer 60 K.M. van de Middellapdsche zee af; de
toestand wordt dan ook zeer kritiek geacht,
daar er veel kans bestaat dat Franco een door
braak wil forceeren,
Een blik op het kaartje is voldoende om dit
denkbaar gevaar in te zien. De hoofdwegen
tusschen Barcelona en Valencia (op de kaart
aangegeven) bepalen zich nu nog maar alleen
tot de kust.
Twee belangrijke plaatsen, gelegen aan den
grooten kustweg, zullen in den komenden strijd
een beslissenden doorslag kunnen geven, n.l.
Tortosa ten Zuiden van Tarragona en Sagunto,
boven Valencia gelegen,
WEENEN, 16 Maart. (Reuter). Majoor
Fey, de oprichter en leider van de „Heim-
wehr", heeft zelfmoord gepleegd met vrouw
en zoon.
Emil Fey, zoon uit een oude Oostenrijksche
familie, was oorspronkelijk beroepsofficier. Hij
werd, toen de oorlog uitbrak, op eigen verzoek
in de voorste linies geplaatst en wel aan het
Servische en Italiaansche front, waar hij tot
vier maal toe zwaar gewond werd.
Na den wapenstilstand en de ineenstorting,
wierp Fey, de man van de daad, zich op de
politiek, hij sloot zich aan by de radicale poli
tieke bewegingen. Hij Werd mede-oprichter van
de Weensche Heimwehr, trad in connectie met
Starhemberg; in 1932 werd hij staatssecretaris
voor het Veiligheidswezen, een departement da
bij de vorming van het ministerie-Dollfuss werd
ingesteld.
Toen Dollfuss in September 1933 zijn kabinet
reconstrueerde, benoemde hij Fey tot vice-kan
selier. Hij bleef echter de chef van het Veilig
heidswezen, en in die hoedanigheid trad hij ook
op bij het onderdrukken van de Februari-revo-
lutie in 1934.
Aan zijn krachtig optreden is het hoofdzake
lijk te danken geweest, dat de Putsch in het
voorjaar van 1933 en de burgeroorlog een jaar
later zoo snel konden bedwongen worden.
Nadat majoor Fey op 1 Mei 1934 op eigen
verzoek als vice-kanselier was afgetreden en
prins Starhemberg zijn plaats had ingenomen,
werd in Juli van datzelfde jaar de moord op
Bondskanselier Dollfuss gepleegd, bedoeld als
inleiding tot een nationaal-socialistische om
wenteling, die echter in de kiem werd ge
smoord. De rol, die Fey bij deze gebeurtenissen
gespeeld heeft, is nooit geheel opgehelderd en
hoewel hij als lid der regeering gehand
haafd bleef, had zijn prestige by het Oosten
rijksche volk en trouwens in de geheele wereld
ernstig geleden. Want het was Fey, die opgeslo
ten met den stervenden Dollfuss en verschil
lende leden van den ministerraad, benevens het
geheele personeel in de Bondskanselarij, van
het balcon de onderhandelingen met de buiten
staande aanvoerders der regeeringstroepen
heeft gevoerd. Men heeft uit zijn mond verno
men dat Dollfuss dood was en tevens dat Rin
telen die later als de aanstichter tot dezen
opstand terecht heeft gestaan Dollfuss als
Bondskanselier zou opvolgen. Dit gebeurde niet
door het krachtige ingrijpen van Schuschnigg
Fey's politieke rol was uitgespeeld.
NEW-YORK, 16 Maart (Reuter) De Ameri-
kaansche staten Illinois, Missouri, Arkansas,
Alabama, Tennessee, Mississippi en Iowa zyn
geteisterd door wervelstormen, tengevolge waar
van zestien personen gedood zijn en groote
materieele schade werd aangericht.
Het zwaarst had de stad Belleville in Tennes
see te lyden, waar zeven personen om het
leven kwamen.
Vijftig personen werden gewond en 400 zijn
dakloos.
Naar het D. N. B. nader bericht, hebben de
wervelstormen, die in verscheidene staten heb
ben huisgehouden, tot dusver 23 mer.schenlevens
geëischt. De tornado, die Belleville teisterde,
rukte op zijn weg door de stad over een breedte
van honderd meter alles weg. Toen de windhoos
de stad naderde was het als hoorde men het
geluid van voorby donderende goederentreinen,
LONDEN, 16 Maart (Havas) Vandaag komt
het comité voor Buitenlandsche Zaken van de
conservatieve party bijeen ter behandeling van
de volgende punten:
1. De collectieve veiligheid moet worden
uitgedrukt in een verdrag van wederkeerigen
bijstand tusschen de landen van Europa om
zich te verzetten tegen iederen niet uitge-
lokten aanval.
2. Engeland moet zijn houding ten aan
zien van Tsjecho-Slowakye nauwkeurig om
schrijven in nauwe samenwerking met
Frankrijk.
3. Het land moet alles in het werk stellen om
een luchtmacht te scheppen, welke sterker is
dan die van ieder ander land.
4. Iedere overeenkomst met Rome moet onder
geschikt zijn aan het algeheele terugtrekken van
alle Italiaansche vrijwilligers uit Spanje.
Uit deze punten blijkt, dat het optimisme in
parlementskringen gedaald is sedert het goed
keuren van de regeeringspolitiek na het vertrek
van Eden. Men zoekt evenwel niet naar ver
antwoordelijkheden, doch richt zich op de toe
komst.
Het eerste bulletin van de Vereeniging voor den
Effectenhandel betreffende belangen van fond
senhouders is verschenen.
De Hooge Raad der Nederlanden zal dit jaar
een eeuw bestaan.
Verlaging van le klas-abonnementen bij de Ned.
Spoorwegen.
o
ROME, 16 Maart (Reuter). Met ernst zijn
thans de Britsch-Italiaansche besprekingen
begonnen.
De Britsche ambassadeur, Lord Perth, verge
zeld van Rendel, den nieuwen gezant van
Groot Brittannië te Sofia, die vroeger leider
was van de afdeeling Naburig Oosten van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken, heeft
Dinsdagavond een onderhoud gehad met graaf
Ciano, dat anderhalf uur duurde.
Vernomen wordt, dat by de besprekingen
goede voortgang werd gemaakt. Tevens
wordt verklaard, dat het onderhoud in een
hartelyke atmosfeer heeft plaats gevonden.
De volgende ontmoeting Is bepaald op
Vrijdagavond,
PRAAG, 16 Maart. (Havas.) Frank, een af
gevaardigde der party van Henlein, heeft in de
Tsjechische Kamer een verklaring afgelegd
namens de partij der Sudeten-Duitschers.
Hij zeide o.m., dat het volk der SUHeten den
zeer sterken wil heeft te leven en zich door
de Sudetenpartij een instrument heeft ge
schapen voor zijn politieken strijd. De leiders van
den Tsjechoslowaakschen staat blyven zich over
deze realiteit een illusie maken. In plaats van
de wettige eischen van de Sudetenvolk in te
willigen en het aldus voor den staat te winnen,
voeren zij een politiek, die de betrekkingen
steeds meer gespannen en instabiel maakt. De
partij der Sudeten-Duitschers verklaart, dat het
realistischer en daarom een betere staatspoli-
tiek zou zijn zich minder bezig te houden met
het lot van het Duitsche rijk en met het lot
van dat deel van het Duitsche volk, dat buiten
de grenzen van Tsjechoslowakije woont en een
stand van zaken te scheppen, welke geen enkel
motief voor klachten overlaat.
Wij verklaren plechtig, aldus spr., dat
wij ons niet scharen achter den Tsjecho
slowaakschen nationalen staat, en tevens,
dat wij ons niet tevreden stellen met den
schijn van de overeenkomst van 18 Februari
1937 en dat wij gedwongen en vastbesloten
zijn op nog grooter schaal te stryden voor
onze politieke rechten, voor onze cultureele
vrijheid en voor onze sociale en economische
waarborgen.
OOSTENDE, 15 Maart (Belga). Te Oost
ende is bericht ontvangen, dat de mailboot
„Prins Albert" in Het Kanaal 18 mannen en
een vrouw uit het water gered heeft, die af
komstig zijn van een Engelsch schip, dat in
den mist met een ander schip in botsing is
geweest.
Dinsdagavond te half tien is de „Prince Al-
bert" te Oostende aangekomen met de negen
tien geredden aan boord. Het Britsche schip
bleek de „Helena Margareta" te zyn.
De kapitein en zeven leden van de beman
ning zijn aan boord van het Britsche schip
gebleven, dat naar Dover wordt gesleept.
De aanvaring geschiedde te half vijf in den
ochtend in dichten mist. De „Prins Albert" is
van zijn gewonen weg afgeweken toen het
S.O.S. van het Britsche schip was opgevan
gen.
voorheen Breestraat 6 is VERPLAATST naar:
en uitgebreid met een smalfilm speciaal-afd.:
NEERLANDIA SMALFILM
Vakkundige bediening Lage pryzen
Stand op Woensdag 1 uur n.m.: 764.6
yorige stand: 764.9
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
v/h. ROOZEN
EINDE DREEF HAARLEM TELEF. 15407
HET MODERNSTE HOTEL-PENSION
VOOR LANGDURIG VERBLIJF
Groote en kleine zalen voor
feestmaaltijden, budge drives, vergaderingen, etc.
Azana en Prieto worden uit Spanje in Frank
rijk verwacht.
Majoor Mey, de leider van de „Heimwehr", pleegt
zelfmoord.
TOULOUSE, 16 Maart (Havas) Het
vliegveld te Toulouse is ervan in ken-
De Sudetën-Duitschers in Tsjecho-Slowakije
kondigen een krachtiger actie aan.
